Ha Karhala Kambe A Hi Lan’wi
Ha Karhala Kambe A Hi Lan’wi
“Yehovha, Mutumbuluxi wa vugima-musi bya misava, . . . loyi a karhaleke u n’wi nyika matimba; kasi loyi a nga riki na wona matimba lamakulu u n’wi engetelela matimba.”—ESAYA 40:28, 29.
1, 2. (a) Hi xihi xirhambo lexi phyuphyisaka lexi hundziseriwaka eka hinkwavo lava lavaka ku hanya hi vugandzeri bya ntiyiso? (b) I yini lexi nga hoxaka vumoya bya hina ekhombyeni lerikulu?
TANIHI vadyondzisiwa va Yesu, hi xi tiva kahle xirhambo xakwe lexi phyuphyisaka: “Tanani eka mina, n’wina hinkwenu lava tirhaka hi matimba ni lava tikeriwaka, ndzi ta mi phyuphyisa. . . . Hikuva joko ra mina ra olova ni ndzhwalo wa mina wa vevuka.” (Matewu 11:28-30) Vakreste va tlhela va kuma “tinguva ta ku phyuphyisiwa . . . ti huma eka Yehovha hi xiviri.” (Mintirho 3:19) Kunene, u byi tiva kahle vuyelo lebyi phyuphyisaka bya ku dyondza ntiyiso wa Bibele, ku va ni ntshembo wa vumundzuku lebyi tsakisaka ni ku tirhisa misinya ya milawu ya Yehovha evuton’wini bya wena.
2 Kambe, vagandzeri van’wana va Yehovha va karhala emintlhavekweni. Eswiyin’weni swin’wana, va nga ha hela matimba swa xinkarhana. Kasi eka swin’wana ku nga ha hundza nkarhi wo leha. Hi ku famba ka nkarhi, van’wana va nga ha vona onge vutihlamuleri bya vona bya Vukreste byi hundzuke ndzhwalo wo tika ematshan’weni ya ndzhwalo lowu phyuphyisaka hilaha Yesu a tshembiseke hakona. Ku titwa hi ndlela yoleyo leyi nga riki yinene swi nga vanga khombo lerikulu eka vuxaka bya Mukreste na Yehovha.
3. Ha yini Yesu a nyikele xitsundzuxo lexi kumekaka eka Yohane 14:1?
3 Loko a ri kusuhi ni ku khomiwa ni ku dlayiwa, Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe marito lawa: “Mi nga pfumeleli timbilu ta n’wina ti karhateka. Kombisani ripfumelo eka Xikwembu, mi kombisa ripfumelo ni le ka mina.” (Yohane 14:1) Yesu u vule marito lawa tanihi leswi vaapostola a va ri kusuhi ni ku langutana ni swiyimo swo tika. A ku ta landzela nxaniso wa tihanyi. Yesu a a swi tiva leswaku vaapostola vakwe va nga ha khunguvanyeka hikwalaho ka ku hela matimba. (Yohane 16:1) Loko va tsandzeka ku lawula ndlela leyi va titwaka ha yona, a va ta tsana hi tlhelo ra moya naswona sweswo a swi ta endla leswaku va nga ha n’wi tshembi Yehovha. Swi tano ni hi Vakreste namuntlha. Gome leri hetaka nkarhi wo leha ri nga vanga nhlomulo lowukulu, naswona hi nga ha hela matimba. (Yeremiya 8:18) Munhu wa le ndzeni a nga ha tsana. Loko hi ri ehansi ka ntshikilelo lowu, hi nga ha tsana emintlhavekweni ni le moyeni, naswona hi nga ha swi tsakeli ku gandzela Yehovha.
4. I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi sirhelela timbilu ta hina to fanekisela leswaku ti nga karhali?
4 Xitsundzuxo lexi xa Bibele xa fanela hakunene: “Hlayisa mbilu ya wena ku tlula hinkwaswo leswi swi faneleke swi hlayisiwa, hikuva swihlovo swa vutomi swi le ka yona.” (Swivuriso 4:23) Bibele yi nyikela xitsundzuxo lexinene lexi nga hi pfunaka ku sirhelela timbilu ta hina to fanekisela leswaku hi nga heli matimba kumbe ku karhala hi tlhelo ra moya. Kambe, xo sungula, hi fanele hi kumisisa kahle nchumu lowu endlaka leswaku hi karhala.
Vukreste A Byi Tshikileli
5. Hi kwihi ku hambana loku hi nga ha ehleketaka leswaku ku kona emhakeni ya ku va mudyondzisiwa la nga Mukreste?
5 Phela, ku va Mukreste swi lava ku tikarhata swinene. (Luka 13:24) Yesu u tshame a ku: “Un’wana ni un’wana loyi a nga yi rhwaliki mhandzi yakwe ya nxaniso a ndzi landzela a nge vi mudyondzisiwa wa mina.” (Luka 14:27) Loko mhaka leyi u yi ka ehenhla, yi nga ha vonaka yi nga fambisani ni marito ya Yesu ya leswaku ndzhwalo wakwe a wu tiki naswona wa phyuphyisa, kambe entiyisweni, a ku na ku kanetana emhakeni leyi.
6, 7. Ha yini hi nga vulaka leswaku vugandzeri bya hina a byi hi tshikileli?
6 Ku tikarhata swinene ni ku tirha hi matimba, hambiloko ku hi karharisa enyameni, ku nga ha hi enerisa ni ku hi phyuphyisa loko hi swi endla hi xikongomelo lexinene. (Eklesiasta 3:13, 22) Naswona xikongomelo xexo lexinene i ku byela vaakelani va hina ntiyiso lowunene wa Bibele. Nakambe, matshalatshala ya hina ya ku hanya hi nkongomiso wa Xikwembu lowu tlakukeke a hi nchumu loko ma pimanisiwa ni vuyelo lebyi hi byi kumaka hikwalaho ko landzela nkongomiso wolowo. (Swivuriso 2:10-20) Hambiloko hi xanisiwa, hi swi teka swi ri ku dzuneka loko hi xaniseka hikwalaho ka Mfumo wa Xikwembu.—1 Petro 4:14.
7 Ndzhwalo wa Yesu wa phyuphyisa hakunene, ngopfu-ngopfu loko wu pimanisiwa ni munyama lowu lava va nga ejokweni ra vukhongeri bya mavunwa va nga eka wona hi tlhelo ra moya. Xikwembu xa hi rhandza swinene naswona a xi lavi hi xi endlela leswi nga ehenhla ka matimba ya hina. “Swileriso swa [Yehovha] a swi tiki.” (1 Yohane 5:3) Vukreste bya ntiyiso, hilaha byi hlamuseriweke hakona eMatsalweni, a byi tshikileli. Swi le rivaleni leswaku vugandzeri bya hina a byi hi tshikileli ni ku hi heta matimba.
“A Hi Hluvuleni Ntiko Wun’wana Ni Wun’wana”
8. I yini lexi hakanyingi xi hi karharisaka hi tlhelo ra moya?
8 Ku karhala kun’wana ni kun’wana emoyeni hakanyingi ku vangiwa hi mpingu lowu mafambiselo lawa yo homboloka ya swilo ma wu tlhandlekeke ehenhla ka hina. Leswi “misava hinkwayo yi [nga] le hansi ka matimba ya lowo homboloka,” hi rhendzeriwe hi swilo swo biha leswi nga hi hetaka matimba kutani swi endla leswaku hi nga swi koti ku ringanisela kahle tanihi Vakreste. (1 Yohane 5:19) Swilo leswi nga riki swa nkoka swi nga rharhanganisa ni ku kavanyeta mintirho ya hina ya Vukreste. Mindzhwalo yoleyo leyi engetelekeke yi nga ha hi heta matimba ni ku tsanisa moya wa hina. Swa fanela leswi Bibele yi hi khutazaka ku ‘hluvula ntiko wun’wana ni wun’wana.’—Vaheveru 12:1-3.
9. Xana ku hlongorisa swilo leswi vonakaka swi nga hi heta matimba hi ndlela yihi?
9 Hi xikombiso, moya wa misava wo hlongorisa ndhuma, mali, vuhungasi, ku teka maendzo ya ku titsakisa ni ku hlongorisa swilo swin’wana leswi vonakaka, wu nga ha khumba ndlela leyi hi ehleketaka ha yona. (1 Yohane 2:15-17) Vakreste van’wana va lembe-xidzana ro sungula lava hlongoriseke rifuwo va pfilunganye vutomi bya vona swinene. Muapostola Pawulo wa hlamusela: “Lava tiyimiseleke ku fuwa va wela endzingweni ni le ntlhan’wini ni le ku naveleni ko tala ka vuhunguki ni loku vavisaka, loku nghenisaka vanhu endzovisweni ni le ku onhakeni. Hikuva ku rhandza mali i rimitsu ra mixaka hinkwayo ya swilo swo biha, naswona hi ku lwela ku fikelela rirhandzu leri, van’wana va lahlekisiwile eripfumelweni naswona va titlhave hinkwako-nkwako hi switlhavi swo tala.”—1 Timotiya 6:9, 10.
10. Xana hi nga dyondza yini hi rifuwo eka xifaniso xa Yesu xa mubyari?
10 Loko hi titwa hi karhele naswona hi hele matimba evutirhelini bya hina lebyi hi byi endlelaka Xikwembu, xana swi nga ha endleka leswaku ku hlongorisa swilo leswi vonakaka swi kamanyeta vumoya bya hina? Sweswo swi nga ha endleka hakunene, hilaha swi kombisiweke hakona hi xifaniso xa Yesu xa mubyari. Yesu u teke “mivilelo ya mafambiselo lawa ya swilo ni matimba ya vuxisi bya rifuwo ni ku navela swilo leswin’wana hinkwaswo” a yi fanisa ni mitwa leyi ‘phasaphasaka, yi kamanyeta’ mbewu ya rito ra Xikwembu etimbilwini ta hina. (Marka 4:18, 19) Hikwalaho, Bibele ya hi tsundzuxa: “Mukhuva wa n’wina wa vutomi a wu pfumale rirhandzu ra mali, mi ri karhi mi eneriseka hi swilo leswi nga kona. Hikuva xi te: ‘Ndzi nga ka ndzi nga ku tshiki naswona ndzi nga ka ndzi nga ku fularheli.’”—Vaheveru 13:5.
11. Hi nga endla yini hi swilo leswi hi hetaka matimba?
11 Minkarhi yin’wana, nchumu lowu rharhanganisaka vutomi bya hina a hi ku lava swilo swo tala, kambe hi leswi hi swi endlaka hi swilo leswi ana se hi nga na swona. Van’wana va nga ha tshikileleka emintlhavekweni hikwalaho ka swiphiqo leswikulu swa rihanyo,ku feriwa hi vanhu lava va va rhandzaka ni hikwalaho ka swiphiqo swin’wana. Va vone swi fanerile ku endla mindzulamiso nkarhi ni nkarhi. Mpatswa wun’wana lowu tekaneke wu endle xiboho xo tshika swintirhwana swin’wana leswi a wu tihungasa ha swona ni mintirho yin’wana leyi a yi nga ri ya nkoka. Entiyisweni, wu kambisise swilo swa wona kutani wu suselela swilo hinkwaswo leswi fambisanaka ni mintirho leyi ivi wu swi tumbeta. Nkarhi ni nkarhi hinkwerhu ha vuyeriwa loko hi kambisisa mikhuva ya hina ni swilo leswi hi nga na swona, hi susa ntiko wun’wana ni wun’wana lowu nga fanelangiki leswaku hi nga karhali kutani mimoya-xiviri ya hina yi hela matimba.
Ku Ringanisela Ni Ku Titsongahata I Swa Nkoka
12. I yini lexi hi faneleke hi xi xiya malunghana ni swihoxo swa hina?
12 Swihoxo swa hina, hambi ku ri etimhakeni letitsongo, swi nga ha rharhanganisa vutomi bya hina hakatsongo-tsongo. Marito ya Davhida ma vurisile: “Swidyoho swa mina swi hundze nhloko ya mina; swa ndzi tikela ku fana ni ndzhwalo wo tika.” (Pisalema 38:4) Hakanyingi, mindzulamiso yi nga ri yingani yi nga hi olovisela mindzhwalo yo tika.
13. Xana ku anakanyela ku nga hi pfuna njhani leswaku hi va ni langutelo leri faneleke hi vutirheli bya hina?
13 Bibele yi hi khutaza leswaku hi hlakulela “vutlhari lebyi pfunaka ni vuswikoti byo ehleketa.” (Swivuriso 3:21, 22) Bibele yi ri: “Vutlhari lebyi humaka ehenhla [bya] anakanyela.” (Yakobo 3:17) Van’wana va titwe va tshikilelekile va lava ku endla ntirho lowu ringanaka ni lowu endliwaka hi van’wana evutirhelini bya Vukreste. Hambiswiritano, Bibele ya hi tsundzuxa: “Un’wana ni un’wana a a kombise leswi ntirho wa yena wu nga swona, kutani u ta va ni xivangelo xo khana malunghana na yena hi yexe, naswona ku nga ri hi ku tiringanisa ni munhu un’wana. Hikuva un’wana ni un’wana u ta rhwala ndzhwalo wakwe.” (Vagalatiya 6:4, 5) I ntiyiso, xikombiso lexinene xa Vakreste-kulorhi xi nga hi khutaza leswaku hi tirhela Yehovha hi mbilu hinkwayo, kambe vutlhari lebyi pfunaka ni ku anakanyela swi ta hi pfuna ku veka tipakani leti hi nga ta kota ku ti fikelela hi ku ya hi swiyimo swa hina.
14, 15. Xana hi nga byi tirhisa njhani vutlhari lebyi pfunaka eku khathaleleni ka swilaveko swa hina swa nyama ni swa mintlhaveko?
14 Ku anakanyela ka hina ni le ka swilo leswi nga ha vonakaka swi nga nyawuli ku nga hi pfuna leswaku hi nga karhali. Hi xikombiso, xana hi hlakulela mikhuva leyi faneleke leyi nga hi pfunaka leswaku hi tshama hi hanye kahle? Xiya xikombiso xa mpatswa lowu tekaneke lowu tirhaka eka rhavi rin’wana ra Timbhoni ta Yehovha. Wu vone ndlela leyi vutlhari lebyi tirhaka byi wu pfuneke ha yona leswaku wu nga vi na matshimbi. Nsati wa kona u ri: “Ku nga khathariseki leswaku hi ni ntirho wo tarisa ku yini, hi ringeta ku etlela hi nkarhi lowu fanaka siku rin’wana ni rin’wana. Nakambe hi endla vutiolori nkarhi ni nkarhi. Leswi swi hi pfunile hakunene. Ha swi tiva leswaku hi ni matimba yo fikela kwihi, kutani hi endla swilo hi ku ya hi matimba ya hina. Hi ringeta ku ka hi nga tifanisi ni lava va tshamaka va ri ni matimba.” Xana nkarhi na nkarhi hi dya swakudya leswinene hi tlhela hi wisa kahle? Ku khathalela rihanyo ra hina hi ndlela leyinene swi nga ha endla leswaku hi nga karhali ngopfu emintlhavekweni ni hi tlhelo ra moya.
15 Van’wana va hina hi ni swiphiqo leswi khumbaka hina ntsena. Hi xikombiso, makwerhu un’wana wa xisati la nga Mukreste u kume swiavelo swo hlayanyana swo tika evutirhelini bya yena bya nkarhi hinkwawo. U ve ni swiphiqo leswikulu swa rihanyo, ku katsa ni vuvabyi bya khensa. I yini lexi n’wi pfunaka ku langutana ni swiyimo swo tano leswi tshikilelaka? U ri: “I swa nkoka leswaku ndzi va ni nkarhi lowu ndzi nga swanga endhawini leyi ku nga miyela ku ku tititi! Loko ndzi twa ntshikilelo ni matshimbi swi tinyika matimba, hi ku hatlisa ndzi lava nkarhi wa ku va swanga endhawini leyi rhuleke laha ndzi nga hlayaka ndzi tlhela ndzi wisa.” Vutlhari lebyi pfunaka ni vuswikoti byo anakanya bya hi pfuna ku xiya ni ku enerisa swilaveko swa hina, xisweswo hi papalata ku karhala hi tlhelo ra moya.
Yehovha Xikwembu U Hi Nyika Matimba
16, 17. (a) Ha yini swi ri swa nkoka swinene ku khathalela rihanyo ra hina ra moya? (b) I yini swin’wana leswi hi faneleke hi swi endla siku ni siku?
16 Ina, i swa nkoka swinene ku khathalela rihanyo ra hina ra moya. Loko hi ri ni vuxaka lebyikulu na Yehovha Xikwembu, hi nga ha karhala enyameni, kambe a hi nge karhali ku n’wi gandzela. Yehovha hi yena loyi a ‘nyikaka la karhaleke matimba; kasi loyi a nga riki na matimba lamakulu u n’wi engetelela wona.’ (Esaya 40:28, 29) Muapostola Pawulo, loyi a voneke ntiyiso wa marito lawa, u tsale a ku: “A hi tshiki, hambiloko munhu loyi hi nga yena ehandle a hlakala, hakunene munhu loyi hi nga yena endzeni wa pfuxetiwa siku ni siku.”—2 Vakorinto 4:16.
17 Xiya xiga lexi nge “siku ni siku.” Leswi swi vula leswaku hi tirhisa malunghiselelo ya Yehovha siku rin’wana ni rin’wana. Murhumiwa la tirheke hi ku tshembeka ku ringana malembe ya 43, a a pfa a karhala enyameni ni ku hela matimba. Kambe a nga tshikanga. U ri: “Ndzi swi endle mukhuva ku pfuka ka ha ri mixo leswaku ndzi sungula hi ku khongela eka Yehovha ni ku hlaya Rito rakwe ndzi nga si sungula ntirho hambi wu ri wihi. Ku endla swilo leswi siku ni siku swi ndzi pfunile leswaku ndzi tiyisela ku fikela sweswi.” Ina, hi nga titshega hi matimba ya Yehovha loko nkarhi ni nkarhi, ina, “siku ni siku,” hi khongela eka yena naswona hi anakanyisisa hi timfanelo takwe leti tlakukeke ni switshembiso swakwe.
18. Bibele yi va chavelela njhani vanhu lavo tshembeka lava se va dyuhaleke kumbe va vabyaka?
18 Leswi i swa nkoka ngopfu-ngopfu eka lava va heleke matimba hikwalaho ka ku dyuhala ni mavabyi. Vanhu volavo va nga ha hela matimba, ku nga ri hi mhaka ya ku tipimanisa ni van’wana, kambe hikwalaho ka leswi va pimanisaka leswi va swi endlaka sweswi ni leswi a va swi endla enkarhini lowu hundzeke. Mawaku ndlela leyi swi chavelelaka ha yona ku tiva leswaku Yehovha u fundzha lava kuleke! Bibele yi ri: “Misisi ya mpunga i harhi ya ku saseka loko yi kumeka endleleni ya ku lulama.” (Swivuriso 16:31) Yehovha wa ku tiva ku tsana ka hina naswona u byi tlangela ngopfu vugandzeri lebyi hi byi endlaka hi mbilu hinkwayo ku nga khathariseki ku tsana ka hina. Naswona Xikwembu xi nga ka xi nga yi rivali mintirho leyinene leyi se hi yi endleke. Matsalwa ma hi tiyisekisa: “Xikwembu a xi pfumali ku lulama lerova xi nga rivala ntirho wa n’wina ni rirhandzu leri mi ri kombiseke hikwalaho ka vito ra xona, hileswi mi tirheleke vakwetsimi naswona ma ha ya emahlweni mi va tirhela.” (Vaheveru 6:10) Ha tsaka hakunene leswi exikarhi ka hina hi nga ni vanhu lava tshembekeke eka Yehovha ku ringana nkarhi wo leha swinene!
U Nga Tshiki
19. Xana hi vuyeriwa njhani hi ku tshama hi ri karhi hi gingiriteka emintirhweni leyinene?
19 Vanhu vo tala va kholwa leswaku ku tshama u gingiriteka nkarhi ni nkarhi swi nga hunguta ku karhala. Hilaha ku fanaka, ku gingiriteka emintirhweni ya moya nkarhi ni nkarhi swi nga hunguta ku karhala emintlhavekweni ni le moyeni. Bibele yi ri: “Hi nga tshiki ku endla leswi nga swinene, hikuva hi nguva leyi faneleke hi ta tshovela loko hi nga karhali. Kunene, loko ntsena hi ri ni nkarhi lowunene wa swona, a hi endleleni hinkwavo leswi nga swinene, kambe ngopfu-ngopfu lava nga swin’we na hina eripfumelweni.” (Vagalatiya 6:9, 10) Xiya xiga lexi nge “ku endla leswi nga swinene.” Leswi swi vula leswaku hi fanele hi teka goza ro karhi. Ku endlela van’wana leswinene swi nga hi pfuna hakunene leswaku hi nga karhali entirhweni wa Yehovha.
20. Leswaku hi lwa ni ku hela matimba, xana hi fanele hi papalata vanhu va njhani?
20 Ku hambana ni sweswo, ku tihlanganisa ni vanhu lava delelaka milawu ya Xikwembu ni ku endla swilo na vona swi nga ha va ndzhwalo lowu karharisaka. Bibele ya hi lemukisa: “Ku tika ka ribye ni ndzhwalo lowu nga sava—kambe ku [dyisiwa mbitsi hi] xiphukuphuku ku tika ku tlula sweswo haswimbirhi.” (Swivuriso 27:3) Leswaku hi lwa ni ku hela matimba ni ku karhala, hi fanele hi papalata ku tshama ni vanhu lava ehleketaka swilo swo biha va tlhela va va ni moya wo xopa-xopa swihoxo ni ku sola van’wana.
21. Xana hi nga va khutaza njhani van’wana eminhlanganweni ya Vukreste?
21 Minhlangano ya Vukreste i lunghiselelo leri humaka eka Yehovha leri nga hi nyikaka matimba ya moya. Kwalaho hi kuma nkarhi lowunene wa ku khutaziwa hi leswi hi swi dyondzaka ni hi vanghana lava phyuphyisaka. (Vaheveru 10:25) Hinkwavo evandlheni va fanele va lwela ku aka van’wana loko va nyikela tinhlamulo kumbe loko va nyikela tinkulumo. Lava va rhangelaka tanihi vadyondzisi va ni vutihlamuleri lebyikulu byo khutaza van’wana. (Esaya 32:1, 2) Hambiloko ku ri ni xivangelo xo tsundzuxa kumbe ku sola, ndzayo yi fanele yi nyikeriwa hi ndlela leyi phyuphyisaka. (Vagalatiya 6:1, 2) Rirhandzu ra hina eka van’wana ri ta hi pfuna leswaku hi tirhela Yehovha handle ko karhala.—Pisalema 133:1; Yohane 13:35.
22. Hambiloko hi nga hetisekanga, ha yini hi fanele hi va ni xivindzi?
22 Ku gandzela Yehovha enkarhini lowu wa makumu swi lava ku tikarhata. Swiphiqo swa ku karhala emianakanyweni, ku vaviseka emintlhavekweni ni swiyimo leswi tshikilelaka swa va khumba ni Vakreste. Tanihi vanhu lava nga hetisekangiki, hi fana ni xibye xa vumba lexi nga tiyangiki. Kambe, Bibele yi ri: “Hi ni xuma lexi eswibyeni swa vumba, leswaku matimba lama tlulaka lama tolovelekeke ma va ya Xikwembu, ku nga vi ya hina.” (2 Vakorinto 4:7) Ina, hi ta karhala, kambe hi nga tshuki hi tshika kumbe ku lan’wa. Ematshan’weni ya sweswo, a hi “[veni] ni xivindzi lexikulu kutani hi ku: ‘Yehovha i mupfuni wa mina.’”—Vaheveru 13:6.
Mpfuxeto Wo Koma
• Hi yihi mindzhwalo yin’wana yo tika leyi hi nga tirhulaka yona?
• Xana hi nga va endlela njhani “leswi nga swinene” Vakreste-kulorhi?
• Xana Yehovha u hi pfuna njhani loko hi karhele kumbe hi hele matimba?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
Yesu a a swi tiva leswaku vaapostola va nga ha va ni swiphiqo loko vo tshama va hele matimba
[Xifaniso lexi nga eka tluka 24]
Van’wana va tshike swintirhwana swin’wana leswi a va tihungasa ha swona ni mintirho leyi a yi nga ri ya nkoka
[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]
Yehovha u teka vugandzeri bya hina bya mbilu hinkwayo byi ri bya nkoka swinene ku nga khathariseki ku tsana ka hina