Vanhu Lava Davukeke Le Mexico Va Twa Mahungu Lamanene

HI November 10, 2002, ntlawa wa Vamixe, ku nga vanhu lava davukeke eMexico, wu hlengeletanile le San Miguel, eQuetzaltepec. Leri i doroba leri nga exifundzheni xo saseka xa Oaxaca lexi nga edzongeni. Ntlawa lowu a wu ri entsombanweni wa muganga wa Timbhoni ta Yehovha. Yinhla-nkulu eka nongonoko wa mixo wolowo a ku ri drama ya le Bibeleni.

Loko va twa marito yo sungula ya drama ya le Bibeleni, vayingiseri va hlamarile. Va phokotele mavoko, vo tala va vona va ri karhi va huma mihloti. Drama a yi nyikeriwa hi ririmi ra Ximixe! Loko yi hela, vo tala va kombise ku tlangela nyiko leyi, leyi a yi nga languteriwanga. Wansati un’wana u te: “I ro sungula ndzi twisisa drama. Yi ndzi tsakisile.” Kasi un’wana yena u te: “Sweswi hambiloko ndzo fa a ndzi vileli hikuva Yehovha u ndzi pfumelele ku yingisela drama hi ririmi ra mina.”

Leswi endlekeke mixo wolowo i man’wana ya matshalatshala lamakulu lama ha ku endliwaka hi Timbhoni ta Yehovha eMexico leswaku ti byela vaaka-tiko va kwalaho mahungu lamanene ya Mfumo.—Matewu 24:14; 28:19, 20.

Yehovha U Yingisa Swikhongelo

Ku ni vanhu vo tlula 6 000 000 lava davukeke eMexico—va tele lerova va nga endla tiko va ri voxe, tiko ra tinxaka-nxaka ra tindzimi ta 62. Eka tindzimi teto, 15 wa tona ti vulavuriwa hi vanhu lava tlulaka 100 000, ha rin’we. Vanhu vo tlula 1 000 000 a va swi koti ku vulavula Xipaniya, ku nga ririmi ra ximfumo ra le Mexico. Eka lava vulavulaka Xipaniya, vo tala swa va olovela ku dyondza ntiyiso lowu nga eBibeleni hi ririmi ra vona. (Mintirho 2:6; 22:2) Van’wana va dyondze Bibele naswona a va va kona nkarhi na nkarhi eminhlanganweni ya Vukreste malembe yo tala, kambe a va nga swi twisisi hi ku helela leswi a va swi dyondza. Kutani va khongelele ku kuma ntiyiso hi ririmi ra vona ku ringana nkarhi wo leha.

Hi 1999, rhavi ra Timbhoni ta Yehovha eMexico ri sungule malunghiselelo yo khoma minhlangano ya vandlha hi tindzimi ta xintu, leswaku ri tlhantlha xiphiqo xexo. Ku tlhele ku sunguriwa mintlawa yo hundzuluxela. Hi lembe ra 2000, drama ya ntsombano wa muganga yi nyikeriwile hi Ximaya naswona endzhaku yi nyikeriwe hi tindzimi tin’wana to hlayanyana.

Goza ra vumbirhi a ku ri ku sungula ntirho wo hundzuluxela minkandziyiso ya Timbhoni ta Yehovha yo pfuneta ku dyondza Bibele. Ku sungule ku hundzuluxeriwa broxara leyi nge Tsakela Vutomi eMisaveni Hi Masiku! hi Xihuave, Ximaya, Ximazatec, Xitotonac, Xitzeltal na Xitzotzil. Endzhaku ku hundzuluxeriwe minkandziyiso leyi engetelekeke, ku katsa ni Vutirheli Bya Hina Bya Mfumo lebyi a byi huma n’hweti ni n’hweti hi Ximaya. Ku tlhele ku rhekhodiwa tikhasete ta minkandziyiso yin’wana. Broxara leyi nge Titolovete Ku Hlaya Ni Ku Tsala yi cinciwilenyana leswaku yi kota ku tirhisiwa loko ku dyondzisiwa vanhu lava davukeke etikweni rero ku hlaya ni ku tsala hi ririmi ra ka vona. Sweswi minkandziyiso yo pfuna ku dyondza Bibele yi humesiwa hi tindzimi ta 15 naswona yin’wana yo tala yi le ndleleni.

 “Va Endla Hinkwaswo Leswi Va Nga Swi Kotaka”

Ntirho wo hundzuluxela a wu olovi. Xin’wana hileswaku ku hava tibuku tin’wana ta misava hi tindzimi ta xintu ta le Mexico. Minkarhi yo tala a swi tika ku kuma xihlamusela-marito. Tlhandlakambirhi, ku ni tindzimi-mpambukwa to tala leti humaka eka tin’wana ta tindzimi leti tirhisiwaka kwalaho. Hi xikombiso, eka ririmi ra Xizapotec ntsena ku na kwalomu ka ntlhanu wa tindzimi-mpambukwa leti vulavuriwaka. Tindzimi-mpambukwa leti ti hambanile swinene lerova vanhu lava vulavulaka Xizapotec kambe va huma etindhawini to hambana a va twanani.

Ku tlula kwalaho, laha ku nga riki na milawu ya ririmi, vahundzuluxeri va boheka ku simeka milawu ya vona vini. Leswi swi lava vulavisisi byo tala ni ku vutisa van’wana. A swi hlamarisi leswi vo tala eku sunguleni va titweke ku fana na Élida loyi a nga eka ntlawa lowu hundzuluxelaka Xihuave! U ri: “Loko ndzi vitaniwile erhavini ra Timbhoni ta Yehovha eMexico leswaku ndzi ta hundzuluxela, swi ndzi tsakisile swi tlhela swi ndzi chavisa.”

Vahundzuluxeri va fanele va dyondza khompyuta, ku endla xiyimiso ni ndlela yo hundzuluxela. Hakunene, ntirho lowu a ku ri ntlhontlho lowukulu eka vona. Xana va titwa njhani hi swona? Gloria loyi a nga xirho xa ntlawa lowu hundzuluxelaka Ximaya, u ri: “A hi na wona marito yo hlamusela ntsako wa hina hileswi hi hlanganyelaka eku hundzuluxeleni ka tibuku ta Bibele hi Ximaya, ku nga ririmi ra hina.” Mulanguteri eka Ndzawulo ya Vuhundzuluxeri u vula leswi malunghana ni vahundzuluxeri: “Va swi navela swinene leswaku va va ni tibuku ta Bibele hi ririmi ra vona lerova va endla hinkwaswo leswi va nga swi kotaka leswaku va hlula xiphiqo lexi.” Xana sweswo swi pfunile?

“Ndza Ku Nkhensa, Yehovha!”

Ku ni vumbhoni lebyi kombisaka leswaku Yehovha u wu katekisile ntirho wa nsimu etikweni rero. Nhlayo ya lava va vaka kona eminhlanganweni ya Vukreste ni le tinhlengeletanweni yi engetelekile. Hi xikombiso, hi 2001, Timbhoni ta 223 leti vulavulaka Ximixe ti hlanganile leswaku ti tlangela Xitsundzuxo xa rifu ra Kreste. Kambe, nhlayo ya vanhu lava veke kona yi ve 1 674—yi hundze nhlayo ya Timbhoni ka nkombo na hafu!

Vanhu van’wana lava amukelaka ntiyiso sweswi va swi kota ku wu twisisa kahle to ho suka. Mirna u tsundzuka leswi n’wi humeleleke loko minhlangano yi nga si khomiwa hi Ximaya. U ri: “Ndzi khuvuriwile endzhaku ko dyondzeriwa Bibele tin’hweti tinharhu. A ndzi swi tiva leswaku ndzi fanele ku khuvuriwa, kambe a ndzi nga wu twisisanga kahle ntiyiso wa Bibele hilaha a ndzi fanele ndzi wu twisisa hakona. Xivangelo hileswaku ndzi vulavula Ximaya naswona a ndzi nga xi twisisi kahle Xipaniya. Kutani swi teke nkarhi ku va ndzi wu twisisa kahle ntiyiso.” Namuntlha, yena ni nuna wakwe va tsakile hileswi va nga swirho swa ntlawa wa vahundzuluxeri va Ximaya.

Mavandlha hinkwawo ma tsaka swinene ku kuma minkandziyiso hi tindzimi ta wona. Loko broxara leyi ya ha ku hundzuluxeriwaka leyi nge Tsakela Vutomi eMisaveni Hi Masiku! yi humesiwa hi Xitzotzil, wansati loyi a ha ku sungula ku ya eminhlanganweni ya Vukreste u yi vukarhile kutani a ku: “Ndza ku nkhensa, Yehovha!”  Swiviko swi kombisa leswaku swichudeni swo tala swa Bibele swi endle nhluvuko lowukulu leswaku swi ta khuvuriwa, vahuweleri lava a va horile va tlhele va sungula ku hlanganyela naswona vamakwerhu vo tala lava nga Vakreste sweswi va titwa va faneleka ku byarha vutihlamuleri byo karhi evandlheni. Vanhu sweswi va swi tsakela swinene ku amukela tibuku ta Bibele hi ririmi ra vona ni ku ti hlaya.

Siku rin’wana, makwerhu wa xisati la nga Mbhoni u ye eku fambiseni ka dyondzo ya Bibele, kambe u kume leswaku xichudeni a xi nga ri kona ekaya. Loko nuna wa xichudeni lexi a huma endlwini, makwerhu u kombele ku n’wi hlayela swo karhi eka broxara. Wanuna loyi u te: “A ndzi lavi ku twa nchumu.” Makwerhu wa xisati u n’wi byele hi Xitotonac leswaku broxara leyi a yi khomeke i ya ririmi ra ka vona. Loko a twa sweswo, wanuna a vhela a teka xitulu a tshama ehansi. Loko a ri karhi a n’wi hlayela, a a tshamela ku: “I ntiyiso. Ina, i ntiyiso.” Sweswi u va kona eminhlanganweni ya Vukreste.

Le Yucatán, nuna wa nsati un’wana la nga Mbhoni a a nga lavi ku twa nchumu hi ntiyiso naswona nkarhi wun’wana a ba nsati wakwe loko a vuya eminhlanganweni. Loko minhlangano yi sungule ku khomiwa hi Ximaya, wansati loyi u rhambe nuna wakwe. U yile naswona u yi tsakerile minhlangano. Sweswi u va kona nkarhi na nkarhi, u fambiseriwa dyondzo ya Bibele naswona a nga ha n’wi bi nsati wakwe.

Wanuna la vulavulaka Xitotonac u byele Timbhoni timbirhi leswaku a nga si tshama a khongela hikuva mufundhisi wa Mukhatoliki u n’wi byele leswaku Xikwembu xi yingisa swikhongelo swa Xipaniya ntsena. Entiyisweni, a a fanele  a hakela mufundhisi loyi leswaku a khongelela Matotonac. Timbhoni ti n’wi hlamusele leswaku Xikwembu xi yingisa swikhongelo swa tindzimi hinkwato naswona ti n’wi nyike broxara hi Xitotonac, leyi a yi amukeleke hi ntsako lowukulu.—2 Tikronika 6:32, 33; Pisalema 65:2.

“Kualtsin Tajtoua”

Vahuweleri vo tala va Mfumo va tsakisiwe hi swiendlakalo leswi lerova va endla matshalatshala yo dyondza ririmi ra vanhu lava kumbe ku antswisa vutivi bya vona ha rona. Leswi hi swona leswi mulanguteri wa xifundzha la endzelaka mavandlha ya ntlhanu lama vulavulaka Xinahuatl en’walungwini wa Puebla a swi endlaka. U ri: “Vana lava a va tala ku etlela eminhlanganweni va tshama va xalamukile ni ku yingisela hi vukheta loko ndzi vulavula Xinahuatl. Siku rin’wana loko nhlangano wu herile, mufana wa malembe ya mune u te eka mina a ku: ‘Kualtsin tajtoua’ (u vulavula kahle). Sweswo swi endle ndzi vona leswaku a swi fanela ku endla matshalatshala wolawo.”

Ina, nsimu ya vanhu lava yi “basile leswaku [yi] tshoveriwa,” naswona hinkwavo lava tirhaka eka yona va khutazeka swinene. (Yohane 4:35) Roberto, la pfuneteke eku simekeni ka ntlawa wa vuhundzuluxeri, u swi katsakanye hi marito lawa: “I mhaka leyi nga rivalekiki ku vona mihloti ya ntsako yi xiririka eswikandzeni swa vamakwerhu loko va ri karhi va yingisela ntiyiso hi ririmi ra vona va tlhela va wu twisisa. Loko ndzi anakanya hi mhaka leyi a ndzi tikoti hi ku tsaka.” Handle ko kanakana, ku pfuna vanhu lava va timbilu letinene leswaku va seketela Mfumo swi tsakisa ni mbilu ya Yehovha.—Swivuriso 27:11.

[Bokisi leri nga eka tluka 10, 11]

Tivana Ni Vahundzuluxeri Van’wana

● “Vatswari va mina va ndzi dyondzise ntiyiso ku sukela khale. Lexi vavisaka, loko ndzi ri ni malembe ya 11, Tatana u sukele vandlha ra Vukreste. Endzhaku ka malembe mambirhi Manana u hi siyile. Leswi a ndzi ri mativula exikarhi ka vana va ntlhanu, a ndzi fanele ku endla mintirho leyi a yi endliwa hi Manana, hambileswi a ndza ha ri exikolweni.

“Vamakwerhu va moya a va hi khathalela hi ndlela ya rirhandzu, kambe vutomi a byi tika. Minkarhi yin’wana a ndzi tivutisa ndzi ku: ‘Ha yini leswi swi humelela mina? Ndza ha ri ntsongo swinene!’ Ndzi swi kotile ku langutana ni xiyimo lexi hikwalaho ko pfuniwa hi Yehovha. Loko ndzi hete xikolo xa le henhla, ndzi ve phayona ra nkarhi hinkwawo naswona sweswo swi ndzi pfunile swinene. Loko ku simekiwa ntlawa wa ku hundzuluxela wa Xinahuatl, ndzi vitaniwile leswaku ndzi ya tirha kona.

“Sweswi Tatana wa hlanganyela nakambe naswona tindzisana ta mina ti tirhela Yehovha. Ku tshama ndzi tshembekile eka Yehovha swi ndzi vuyerisile. U wu katekisile swinene ndyangu wa ka hina.”—Alicia.

● “Nhwanyana un’wana la nga Mbhoni loyi a ndzi nghena na yena xikolo u nyikele nkulumo malunghana ni leswaku vutomi byi sungule kwihi. A ndzi nga ri kona etlilasini naswona swi ndzi vilerisile hikuva a ndzi nga ta swi kota ku hlamula xivutiso xexo loko ku tsariwa xikambelo, kutani ndzi n’wi komberile leswaku a ndzi hlamusela hi mhaka leyi. Minkarhi hinkwayo a ndzi tivutisa leswaku ha yini vanhu va fa. Loko a ndzi nyika buku leyi nge Creation * naswona a lava ku ndzi fambisela dyondzo ya Bibele, ndzi pfumerile. Ndzi hlamarisiwe ngopfu hi xikongomelo ni rirhandzu ra Muvumbi.

“Loko ndzi heta xikolo, a ndzi ri ni timfanelo ta ku dyondzisa Xipaniya ni Xitzotzil. Kambe sweswo a swi ta endla leswaku ndzi ya tshama ekule ngopfu, ndzi engetela tidyondzo ta mina hi mahelo-vhiki kutani ndzi lahlekeriwa hi minhlangano ya Vukreste. Ematshan’weni ya sweswo, ndzi endle ntirho wa ku aka. Tata wa mina loyi a a nga ri Mbhoni, a nga xi tsakelanga nikatsongo xiboho xa mina. Endzhakunyana, loko ndzi ri karhi ndzi tirha tanihi phayona, ku hleriwe ntlawa wo hundzuluxela tibuku ta Bibele hi Xitzotzil. Ndzi ve na nsusumeto wo ya hlanganyela entirhweni lowu.

“Ndza swi vona leswaku ku va vamakwerhu va ri ni tibuku hi ririmi ra vona swi endla leswaku va titwa va rhandziwa ni ku xiximiwa. Sweswo swa enerisa swinene. Ndzi titwa ndzi katekile swinene ku va ndzi nyikiwe xiavelo lexi.”—Humberto.

● “Loko ndzi ri ni malembe ya tsevu, Manana u hi siyile. Loko ndzi ri eka malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi, Tatana u sungule ku dyondza ni Timbhoni ta Yehovha. Siku rin’wana makwerhu un’wana wa xisati u kombele ku ndzi fambisela dyondzo ya Bibele leyi a yi katsa ni ndzayo ya vantshwa. Tanihi leswi a ndzi ri n’wana wa kondlo-a-ndzi-dyi loyi a nga riki na Manana, ndzi swi vonile leswaku hi swona leswi a ndzi swi lava. Ndzi khuvuriwe loko ndzi ri ni malembe ya 15.

“Hi 1999 Tatana u dlayiwile hi vanhu van’wana lavo homboloka lava a va lava ndhawu yakwe. A ndzi hele matimba. A ndzi tshikilelekile swinene naswona ndzi twe onge misava yi ngo pfuleka yi ndzi mita. Kambe ndzi hambete ndzi khongela eka Yehovha leswaku a ndzi nyika matimba. Mulanguteri la famba-fambaka ni nsati wakwe va ndzi khutazile swinene. Endzhakunyana ndzi ve phayona ra nkarhi hinkwawo.

“Siku rin’wana ndzi kume leswaku ku ni vanhu lava fambeke tiawara ta tsevu leswaku va ya twa nkulumo ya 20 wa timinete hi Xitotonac, hambileswi nhlangano hinkwawo a wu ri hi Xipaniya, lexi va nga xi twisisiki. Xisweswo, ndzi tsakile loko ndzi rhambiwa leswaku ndzi ta pfuneta ku hundzuluxela tibuku ta Bibele hi Xitotonac.

“A ndzi tshamela ku byela tata wa mina leswaku ndzi navela ku ya tirha erhavini ra Timbhoni ta Yehovha. U ndzi byele leswaku a swi nge olovi leswaku nhwanyana lontsongo ku fana na mina la nga tekiwangiki a rhambiwa ku ya tirha erhavini. Hakunene u ta tsaka loko a pfuxiwa eku feni a kuma leswaku ndzi swi kotile ku ya tirha erhavini, ndzi hundzuluxela tibuku ta Bibele hi ririmi ra ka hina!”—Edith.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 9]

Swirho swa ntlawa wa vuhundzuluxeri bya Xitzotzil swi bula hi rito leri swi tikaka ku ri hundzuluxela