Mhaka Ya Vutomi

Ku Hanya Vutomi Lebyi Fuweke Ni Lebyi Tsakisaka Hikwalaho Ko Tinyiketela Hi Mbilu Hinkwayo

HI KU VULA KA MARIAN NA ROSA SZUMIGA

Pisalema 54:6 yi ri: “Ndzi ta ku endlela xitlhavelo hi ku swi rhandza.” Marito lawa ma ve ya nkoka swinene evuton’wini bya Marian Szumiga ni nsati wa yena, Rosa, lava tshamaka eFurwa. A hi khale va hlamusele hi swin’wana swa swiendlakalo-nkulu swa vutomi bya vona lebyi fuweke entirhweni wa Yehovha.

MARIAN: Vatswari va mina a va ri Marhoma Khatoliki yo huma ePoland. Tatana a a ri wanuna wo titsongahata. U pfumale nkateko wo ya exikolweni. Hambiswiritano, hi nkarhi wa nyimpi yo sungula ya misava, u dyondze ku hlaya ni ku tsala loko a ri evusocheni. Tatana a a ri wanuna la chavaka Xikwembu, kambe hakanyingi kereke a yi n’wi heta matimba.

Ku na xiendlakalo xin’wana lexi a nga xi rivalangiki. Siku rin’wana mufundhisi u endzele ntlawa wa masocha lawa Tatana a a tirha na wona. Loko ku buluke bomo kwala kusuhi, mufundhisi u balekile hi ku chuha, a ba hanci ya yena hi xihambano leswaku yi tsutsuma. Tatana u hlamarisiwe hi ku vona “muyimeri” wa Xikwembu a tirhisa nchumu wo “kwetsima” leswaku a hatla a baleka. Ripfumelo ra Tatana eka Xikwembu a ri tsananga, ku nga khathariseki mintokoto yo tano ni maxangu ya nyimpi lawa a ma voneke. Hakanyingi a a nkhensa Xikwembu hikwalaho ka leswi a vuyeke enyimpini a hlayisekile.

“Xitikwana Xa Poland”

Hi 1911, Tatana u tekane ni nhwanyana wa le kusuhi ni muti wa ka vona. Vito ra yena a ku ri Anna Cisowski. Hi 1919, endzhakunyana ka nyimpi, Tatana na Manana va rhurhe ePoland va ya eFurwa, laha Tatana a nga fika a tirha emugodini wa malahla. Ndzi velekiwe hi March 1926 le Cagnac-les-Mines, edzonga-vupela-dyambu bya  Furwa. Endzhaku ka sweswo, vatswari va mina va tshame endhawini ya Mapoland le Loos-en-Gohelle, ekusuhi ni le Lens en’walungu wa Furwa. N’wini wa bekari a ku ri Mupoland, n’wini wa silaha a ku ri Mupoland, ni mufundhisi wa kona a ku ri Mupoland. A swi hlamarisi leswi ndhawu leyi a yi vitaniwa Xitikwana xa Poland. Vatswari va mina a va katseka eka mintirho yo pfuna tiko. Hakanyingi Tatana a a hlela minkombiso leyi katsaka drama, tinsimu ni ku yimbelela. Nakambe, nkarhi na nkarhi a a vulavula ni mufundhisi kambe a a nga eneriseki hi nhlamulo ya mufundhisi loko hakanyingi a n’wi byela a ku, “Ku na timhaka to tala leti nga xihundla.”

Siku rin’wana hi 1930, vavasati vambirhi va fike ekaya. A va ri Swichudeni swa Bibele, hilaha Timbhoni ta Yehovha a ti tiviwa hakona. Tatana u kume Bibele eka tona, ku nga buku leyi a a navela ku yi hlaya ku sukela khale. Yena na Manana hi ku tiyimisela va hlaye ni minkandziyiso leyi sekeriweke eBibeleni leyi siyiweke hi vavasati lava. Vatswari va mina a va tsakisiwe swinene hi leswi va swi hlayeke eminkandziyisweni leyi. Hambileswi a va tshama va khomekile, vatswari va mina va sungule ku ya eminhlanganweni leyi hleriweke hi Swichudeni swa Bibele. Ku burisana ni mufundhisi ku hambete ku pfuxa vuntswaka ku fikela loko siku rin’wana a vula leswaku loko vatswari va mina va hambeta va hlanganyela ni Swichudeni swa Bibele, sesi wa mina Stéphanie u ta hlongoriwa ekerekeni. Tatana u te: “U nga karhateki ngopfu hi mhaka leyi. Ku sukela sweswi, n’wana wa mina ku katsa ni lava van’wana va ta famba na hina eminhlanganweni ya Swichudeni swa Bibele.” Tatana u tshike kereke naswona vatswari va mina va khuvuriwile emasungulweni ya 1932. Hi nkarhi wa kona, a ku ri ni vahuweleri va Mfumo wa kwalomu ka 800 ntsena eFurwa.

Rosa: Vatswari va mina a va huma eHungary naswona ku fana ni ndyangu wa ka va Marian va tshame en’walungwini wa Furwa tanihi leswi a va tirha emugodini wa malahla. Ndzi velekiwe hi 1925. Hi 1937, un’wana wa Timbhoni ta Yehovha, Auguste Beugin, loyi hina a hi n’wi vitana Papa Auguste, u sungule ku tisela vatswari va mina Xihondzo xo Rindza hi Xihungary. A va tsakela timagazini leti kambe a va kalanga va va Timbhoni ta Yehovha.

Hambileswi a ndza ha ri ntsongo, mbilu ya mina yi khumbeke swinene hi leswi a ndzi swi hlaya eka Xihondzo xo Rindza naswona Suzanne Beugin, loyi a tekiweke hi n’wana wa Papa Auguste, u ndzi kombise nkhathalelo lowukulu. Vatswari va mina va n’wi pfumelerile leswaku a hamba a famba na mina eminhlanganweni. Endzhakunyana, loko ndzi sungula ku tirha, Tatana u sungule ku nyangatsiwa hileswi a ndzi ya eminhlanganweni hi Sonto. Hambileswi a a ri ni vumunhu, hi mbilu yo vava u te: “Exikarhi ka vhiki u tshama u nga ri kona naswona hi Sonto u ya eminhlanganweni ya wena!” Hambiswiritano, ndzi hambete ndzi ya. Kutani siku rin’wana Tatana u te: “Longa nhundzu ya wena u famba!” Dyambu se a ri pele khale. A ndzi ri ni malembe ya 17 hi vukhale naswona a ndzi nga swi tivi leswaku ndzi ta ya kwihi. Ndzi ye endlwini ya Suzanne, ndzi ri karhi ndzi rila hi xiviti. Ndzi tshame na Suzanne  ku ringana vhiki ivi Tatana a rhumela sesi wa mina leswaku a ndzi landza. Hi ntumbuluko a ndzi ri munhu wa vutoya kambe tsalwa ra 1 Yohane 4:18 ri ndzi pfune ku yima ndzi tiyile. Tsalwa rero ri vula leswaku “rirhandzu leri hetisekeke ri cukumetela ku chava ehandle.” Ndzi khuvuriwile hi 1942.

Ndzhaka Ya Risima Ya Swilo Swa Moya

Marian: Ndzi khuvuriwe hi 1942, kun’we na vasesi wa mina Stéphanie na Mélanie, ni buti wa mina Stéphane. Vutomi bya ndyangu wa ka hina a byi dzike eRitweni ra Xikwembu. Loko hinkwerhu hi tshame etafuleni, Tatana a a hi hlayela Bibele hi Xipoland. Nimadyambu a hi xuxa hi ku yingisela mintokoto ya vatswari va hina ya le ntirhweni wa vona wa ku chumayela hi Mfumo. Minkarhi yoleyo leyi fuwisaka hi tlhelo ra moya yi hi dyondzise ku rhandza Yehovha ni ku n’wi tshemba swinene. Vuvabyi byi endle leswaku Tatana a tshika ku tirha, kambe u hambete a hi khathalela hi tlhelo ra moya ni ra nyama.

Tanihi leswi Tatana se a a ri ni nkarhi, kan’we hi vhiki a a fambisela vantshwa va le vandlheni dyondzo ya Bibele hi Xipoland. Kwalaho ndzi dyondze ku hlaya Xipoland. Tatana a a tlhela a khutaza vantshwa hi tindlela tin’wana. Siku rin’wana loko Makwerhu Gustave Zopfer loyi hi nkarhi wa kona a a langutela ntirho wa Timbhoni ta Yehovha eFurwa, a endzele vandlha ra ka hina, Tatana u hlele khwayere ni drama ya xikhale ya Bibele leyi a yi vulavula hi nkhuvo wa Hosi Belxatsara ni voko leri a ri tsala ekhumbini. (Daniyele 5:1-31) Xiphemu xa Daniyele a xi tlangiwa hi Louis Piéchota, loyi endzhakunyana a yimeke a tiyile ehansi ka nxaniso wa Manazi. * Lexi i xiyimo lexi hi kuleleke ehansi ka xona. Hi xiye leswaku vatswari va hina minkarhi hinkwayo a va tshama va khomekile hi swilo swa moya. Hi kona ndzi swi vonaka leswaku vatswari va hina va hi siyele ndzhaka ya risima swinene.

Loko ku tlhekeka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava hi 1939, ntirho wo chumayela wa Timbhoni ta Yehovha a wu yirisiwile eFurwa. Siku rin’wana, ku ve ni tsima ra ku ngundzuvanya muti wa ka hina. Tiyindlu hinkwato a ti rhendzeriwe hi masocha ya Jarimani. Tatana a a endle fuloro yo karhi ehansi ka ndhawu yo hayeka mphahla, kutani a hi fihla minkandziyiso yo hambana-hambana ya Bibele ehansi ka fuloro leyi. Hambiswiritano, minkandziyiso yo hlaya ya xibukwana lexi nge Fascism or Freedom a yi ri eka sayidibodo. Hi ku hatlisa Tatana u teke swibukwana leswi a swi nghenisa exikhwameni xa baji leri a ri hayekiwe ephasejini. Lava a va ngundzuvanya yindlu ya ka hina a ku ri masocha mambirhi ni phorisa ra le Furwa. A hi khome timbilu. Socha rin’wana ri sungule ku secha swiambalo leswi a swi hayekiwe ephasejini, kutani endzhakunyana ka sweswo ri nghena ekhixini, laha a hi ri kona, ri khome swibukwana leswi. Ri hi honolele ematihlweni, kutani ri veka swibukwana etafuleni ivi ri ya emahlweni ri ya secha kun’wana. Hi ku hatlisa ndzi teke swibukwana leswi kutani ndzi swi nghenisa edrowarini leyi se a yi sechiwile hi masocha. Socha rero a ri kalanga ri vutisa hi swibukwana—swi tikomba onge a ri rivele hi ku helela malunghana na swona!

Ku Nghenela Ntirho Wa Nkarhi Hinkwawo

Hi 1948, ndzi endle xiboho xo tirhela Yehovha tanihi phayona ra nkarhi hinkwawo. Endzhaku ka masikunyana, ndzi kume papila leri humaka eka hofisi ya rhavi ra Timbhoni ta Yehovha ta le Furwa. Papila leri a ri tamele xiavelo xa leswaku ndzi ya tirha tanihi phayona evandlheni ra le Sedan, ekusuhi ni le Belgium. Vatswari va mina a va tsakile hileswi ndzi amukeleke ntirho wa Yehovha hi ndlela yoleyo. Hambiswiritano, Tatana u vule leswaku vuphayona a ku nga ri matlangwana. A ku ta va ntirho wo tika. Hambiswiritano, u vule leswaku minkarhi hinkwayo ndzi ta tshama ndzi ri la amukelekaka emutini wa yena ni leswaku loko ndzi lava mpfuno u tiyimisele ku ndzi pfuna. Hambileswi vatswari va mina a va nga ri na mali yo nyawula, va ndzi xavele xikanyakanya lexintshwa. Ndza ha ri ni xilipi xa xona, naswona loko ndzi xi languta, mihloti ya mina ya xiririka. Tatana na Manana va fe hi 1961, kambe marito ya Tatana ya vutlharhi ma ha twala etindleveni ta mina; ma ndzi khutazile ni ku ndzi chavelela entirhweni wa mina.

 Un’wana la ndzi khutazeke i Elise Motte Mukreste wa xisati wa malembe ya 75 hi vukhale wa le vandlheni ra le Sedan. Hi ximumu, a ndzi teka xikanyakanya xa mina ndzi ya chumayela emitini ya le handle naswona Elise a a ta hi xitimela leswaku a ta chumayela na mina. Hambiswiritano, siku rin’wana valunghisi va switimela va terekile, kutani Elise a a nga ta swi kota ku muka. Pulani leyi a ndzi ri na yona a ku ri ku n’wi layicha eka kheriyani ya xikanyakanya xa mina kutani ndzi n’wi mukisa—hambileswi a swi nga olovi. Hi siku leri landzelaka nimixo, ndzi te na xikhegelo kutani ndzi hundza ndzi teka Elise ekaya. U tshike ku famba hi xitimela kutani hi mali leyi a a ta hakela hi yona, a xava swakunwa swo kufumeta miri leswi a hi nwa swona hi nkarhi wa dina. I mani loyi a a ta anakanya leswaku xikanyakanya xa mina a xi ta tirha ku tleketla vanhu?

Vutihlamuleri Lebyi Engetelekeke

Hi 1950, ndzi komberiwe ku tirha tanihi mulanguteri wa xifundzha hinkwaxo xa le n’walungu wa Furwa. Ndzi khomiwe hi ku chava tanihi leswi a ndzi ri ni malembe ya 23 hi vukhale. Ndzi ehlekete leswaku hofisi ya rhavi yi lo endla xihoxo! A ndzi tivutisa swivutiso swo tala: ‘Xana ndza wu fanelekela ntirho lowu hi tlhelo ra moya ni ra nyama? Xana ndzi ta langutana njhani ni ntlhontlho wa ku cinca byetlelo vhiki rin’wana ni rin’wana?’ Ku tlula kwalaho, ku sukela loko ndza ha ri ni malembe ya tsevu hi vukhale ndzi ve ni mangayi. Xiphiqo lexi a xi endla leswaku tihlo ra mina rin’we ri tshama ri voyamile. Mhaka leyi a yi ndzi tsona vurhongo, a ndzi tivutisa leswaku van’wana va ta angurisa ku yini. Nkateko wa kona, hi siku rero ndzi kume mpfuno lowukulu eka Stefan Behunick, la thwaseke exikolweni xa varhumiwa xa Gilead. Makwerhu Behunick u hlongoriwe ePoland hikwalaho ka ntirho wa yena wo chumayela kutani a averiwa ku ta tirha eFurwa. Xivindzi xa yena a xi ndzi khutaza swinene. A a ri ni xichavo lexi enteke eka Yehovha naswona a a lwela ntiyiso. Van’wana a va anakanya leswaku u ndzi tikisela vutomi, kambe ndzi dyondze swo tala eka yena. Vurhena bya yena byi ndzi tiyise nhlana.

Ntirho wo endzela mavandlha wu ndzi pfune ku va ni mintokoto yo tsakisa ensin’wini. Hi 1953, ndzi komberiwe ku ya endzela Nkul. Paoli wa le dzongeni wa Paris, loyi a endleke xikhokhelo xa Xihondzo xo Rindza. Hi hlanganile, naswona ndzi kume leswaku u tshike vusocha ni leswaku u tsakela ngopfu Xihondzo xo Rindza. U ndzi byele leswaku endzhaku ko hlaya hi Xitsundzuxo xa rifu ra Kreste enkandziyisweni wa sweswinyana, u tlangele nkhuvo wa Xitsundzuxo a ri yexe kutani hi madyambu ya kona a hlaya Tipisalema. Hi burisane ndzhenga hinkwawo. Loko ndzi nga si famba, hi tlhele hi vulavurisana katsongo malunghana ni nkhuvulo. Endzhakunyana ndzi n’wi rhumelele xirhambo xo ta enhlengeletanweni ya hina ya xifundzha, leyi a yi ta khomiwa eku sunguleni ka 1954. Makwerhu Paoli u tile naswona a a ri un’wana wa vanhu va 26 lava khuvuriweke enhlengeletanweni yoleyo. Mintokoto yo tano ya ha ndzi nyika ntsako.

Rosa: Hi October 1948, ndzi nghenele ntirho wa vuphayona. Endzhaku ko tirha le Anor, ekusuhi ni le Belgium, ndzi averiwe ku ya tirha eParis, swin’we na phayona rin’wana, Irène Kolanski (loyi sweswi a nga wa ka Leroy). A hi tshama ekamareni leritsongo le Saint-Germain-des-Près, exikarhi ka doroba. Tanihi leswi ndzi kuleleke emakaya,  a ndzi va chava ngopfu vanhu va le Paris. A ndzi anakanya leswaku hinkwavo ka vona va tlharihile swinene. Kambe loko ndzi ri karhi ndzi va chumayela, ndzi hatle ndzi lemuka leswaku a va tifanela ni vanhu van’wana. Minkarhi yo tala a hi hlongoriwa hi valanguteri va miti, naswona a swi tika ku sungula tidyondzo ta Bibele. Hambiswiritano, vanhu van’wana va amukele rungula ra hina.

Hi nkarhi wa nhlengeletano ya xifundzha hi 1951, mina na Irène hi vutisiwe hi ntirho wa hina wa vuphayona. Anakanya leswaku a hi vutisiwa hi mani! A ku ri Marian Szumiga, mulanguteri wa xifundzha la ha riki jaha. A hi tshame hi hlangana kan’we, kambe endzhaku ka nhlengeletano yoleyo, hi sungule ku tsalelana. Mina na Marian a hi yelana eka swo tala, ku katsa ni mhaka ya leswaku hi khuvuriwe hi lembe rin’we hi tlhela hi sungula vuphayona hi lembe rin’we. Hambiswiritano, xa nkoka ngopfu, havumbirhi a hi lava ku tshama eka ntirho wa nkarhi hinkwawo. Hikokwalaho, endzhaku ko ehleketisisa ni ku khongela hi tekanile hi July 31, 1956. Tanihi leswi a ndzi nghenele vukati, ndzi sungule ku hanya vutomi lebyintshwa. A ndzi fanele ndzi tolovela ku va wansati la tekiweke swin’we ni ku famba na Marian entirhweni wo endzela mavandlha, leswi a swi vula leswaku a hi ta cinca byetlelo vhiki na vhiki. A swi nga olovi eku sunguleni kambe a hi ta kuma mikateko leyikulu hi ku famba ka nkarhi.

Vutomi Lebyi Fuweke

Marian: Emalembeni lama hundzeke, hi ve ni lunghelo ro pfuna eku lunghiseleleni ka mintsombano yo hlayanyana. Ngopfu-ngopfu ndzi tsundzuka ntsombano lowu khomiweke hi 1966 le Bordeaux. Hi nkarhi wa kona, ntirho wa Timbhoni ta Yehovha ePortugal a wu yirisiwile. Hikwalaho nongonoko wa nhlengeletano a wu fambisiwa ni hi Xiputukezi leswaku Timbhoni leti teke eFurwa ti ta vuyeriwa. Madzana ya vamakwerhu va Vakreste va le Portugal va fikile, kambe ntlhontlho wa kona hi leswaku a va ta  etlela kwihi. Tanihi leswi Timbhoni ta le Bordeaux a ti nga ri na ndhawu leyi ringaneke emakaya ya tona, hi qache ndhawu ya nkombiso wa tifilimi leswaku yi tirhisiwa tanihi xivandla xo etlela eka xona. Hi suse switulu hinkwaswo naswona nguvu ya le xitejini yi tirhisiwe ku avanyisa holo hi swiphemu swimbirhi, kun’wana ku etlela vamakwerhu va xinuna, kun’wana ku etlela vamakwerhu va xisati. Hi tlhele hi nghenisa tixawara ni tisambelo, hi andlalela byanyi ehenhla ka khonkreti kutani hi byi funengeta hi maseyila. Un’wana ni un’wana a a enerisekile hi lunghiselelo leri.

Endzhaku ka nongonoko wa ntsombano, a hi endzela vamakwerhu va hina endhawini ya byetlelo. A swi tsakisa swinene. Mintokoto leyi va veke na yona ku nga khathariseki nkaneto wa malembe yo tala yi hi khutazile swinene! Loko nhlengeletano yi hela kutani va famba, hinkwerhu ka hina a hi xiririka mihloti.

Lunghelo rin’wana ri te emalembeni mambirhi emahlweni ka kwalaho, hi 1964, loko ndzi komberiwe ku va mulanguteri wa muganga. Ndzi tlhele ndzi tivutisa loko ndzi fanelekela ntirho lowu. Kambe ndzi tibyele leswaku loko lava va nga ni vutihlamuleri va ndzi komberile ku amukela xiavelo lexi, va fanele va swi tivile leswaku ndzi ta xi kota. A swi khutaza swinene ku tirha ekusuhi swinene ni valanguteri van’wana lava famba-fambaka. Ndzi dyondze swo tala eka vona. Vo tala va vona i swikombiso swa xiviri eku lehiseni ka mbilu ni le ku phikeleleni, ku nga timfanelo ta nkoka eka Yehovha. Ndzi dyondze leswaku loko hi titoloveta ku rindza, Yehovha wa swi tiva leswaku u ta hi kuma kwihi.

Hi 1982, hofisi ya rhavi yi tlhele yi hi kombela leswaku hi khathalela ntlawa wa vahuweleri va 12 va Mapoland eBoulogne-Billancourt, ehandle ka Paris. Xolexo a xi ri xihlamariso. A ndzi tiva marito ya swa le tilweni hi Xipoland, kambe a ndzi nga swi koti ku vumba swiga. Ntsena musa ni ntirhisano wa vamakwerhu volavo wu ndzi pfune ngopfu. Namuntlha, ku na vahuweleri va kwalomu ka 170 evandlheni ra kona, ku katsa ni maphayona ya kwalomu ka 60. Endzhakunyana, mina na Rosa hi tlhele hi endzela mintlawa ni mavandlha ya Mapoland le Austria, Denmark ni le Jarimani.

Ku Cinca Ka Swiyimo

Ku endzela mavandlha yo hambana-hambana a ku ri vutomi bya hina, kambe rihanyo ra mina leri tsaneke ri lave leswaku hi tshika ntirho wa hina wo famba-famba hi 2001. Hi kume fuleti edorobeni ra Pithiviers, laha ndzisana ya mina Ruth a tshamaka kona. Hi musa hofisi ya rhavi yi hi avele ku va maphayona yo hlawuleka yi tlhela yi hi hungutela tiawara leti lavekaka ti va eka ntsengo lowu xiyimo xa hina xi hi pfumelelaka ku wu fikelela.

Rosa: Lembe ro sungula endzhaku ko tshika ntirho wo endzela mavandlha a ri tika swinene eka mina. Ku ve ni ku cinca lokukulu lerova ndzi titwe ndzi nga ha pfuni nchumu. Kutani ndzi tibyele ndzi ku, ‘U nga tlhela u tirhisa nkarhi wa wena ni matimba ya wena hi ndlela leyi vuyerisaka hi ku tirha tanihi phayona.’ Namuntlha, ndzi tsakela ku tirha swin’we ni maphayona man’wana evandlheni ra ka hina.

Yehovha U Hi Khathalerile Minkarhi Hinkwayo

Marian: Ndzi nkhensa Yehovha swinene hikwalaho ka leswi Rosa a veke nakulobye wa mina ku ringana malembe ya 48 lama hundzeke. U ndzi seketele swinene hi malembe hinkwawo loko hi ri entirhweni wo endzela mavandlha. A ndzi si tshama ndzi n’wi twa a ku, ‘Ndzi navela leswaku hi tshamiseka kutani hi va ni kaya ra hina.’

Rosa: Van’wana a va ku eka mina, “U hanya vutomi lebyi nga tolovelekangiki. Minkarhi hinkwayo u tshama u ri na vanhu.” Kambe kahle-kahle ‘vutomi lebyi tolovelekeke’ i yini? Minkarhi yo tala hi vunga swilo swo tala leswi nga hi sivelaka ku rhangisa timhaka ta moya. Leswi hi swi lavaka kahle-kahle i mubedo lowunene, tafula ni swilo swi nga ri swingani swa xisekelo. Tanihi maphayona  a hi nga ri na swilo swo nyawula leswi vonakaka, kambe a hi ri ni swilo hinkwaswo leswi a hi swi lava leswaku hi endla ku rhandza ka Yehovha. Van’wana a va ndzi vutisa va ku, “Xana u ta endla yini loko u dyuhele u nga ri na kaya ra wena naswona u nga holi mudende.” Kutani a ndzi va tshahela marito ya Pisalema 34:10: “Loko ku ri lava lavaka Yehovha, a va nge pfumali nchumu lexinene.” Yehovha u hi khathalerile minkarhi hinkwayo.

Marian: Swi tano hakunene! Entiyisweni, Yehovha u hi nyike swilo swo tala ku tlula leswi hi swi lavaka. Hi xikombiso, hi 1958, ndzi hlawuriwe ku va muyimeri wa xifundzha xa hina entsombanweni wa matiko hinkwawo wa le New York. Hambiswiritano, a hi nga ri na mali yo xavela Rosa thikithi. Siku rin’wana nimadyambu, makwerhu un’wana u hi nyike mvhilopho leyi tsariweke “New York” ehandle. Nyiko leyi a yi ri endzeni yi endle leswaku Rosa a famba na mina!

Mina na Rosa a hi tisoli nikatsongo malunghana ni malembe lawa hi ma heteke entirhweni wa Yehovha. A hi lahlekeriwanga hi nchumu kambe hi kume swilo hinkwaswo—vutomi lebyi fuweke ni bya ntsako entirhweni wa nkarhi hinkwawo. Yehovha i Xikwembu lexinene ngopfu. Hi dyondze ku n’wi tshemba hi ku helela, naswona rirhandzu ra hina eka yena ri kurile swinene. Vamakwerhu van’wana va Vakreste, va fele vutshembeki bya vona. Hambiswiritano, ndzi tshemba leswaku, loko malembe ma ri karhi ma famba, munhu a nga nyikela vutomi bya yena hakatsongo-ntsongo. Sweswo hi leswi mina na Rosa hi lweleke ku swi endla ku ta fikela sweswi, naswona hi tiyimisele ku swi endla ni le nkarhini lowu taka.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 20]

François na Anna Szumiga ni vana va vona, Stéphanie, Stéphane, Mélanie na Marian, kwalomu ka va-1930. Marian u yime ehenhla ka xitulu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 22]

Ehenhla: Hi ri karhi hi fambisa minkandziyiso ya Bibele endhawini ya mabindzu le Armentières, en’walungu wa Furwa, hi 1950

[Xifaniso lexi nga eka tluka 22]

Eximatsini: Stefan Behunick na Marian, hi 1950

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Rosa (eximatsini) a ri na phayona-kulobye Irène (wa vumune ku suka eximatsini), va ri karhi va rhamba vanhu ku ya enhlengeletanweni, hi 1951

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Marian na Rosa esikwini ra le mahlweni ka mucato wa vona

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Valanguteri va swifundzha hakanyingi a va endzela mavandlha hi ku tirhisa swikanyakanya