I Vamani Lava Vangamisaka Xikwembu Namuntlha?

“Swa ku fanela, Yehovha, wena Xikwembu xa hina, ku amukela ku vangama ni ku xiximiwa ni matimba.”—NHLAVUTELO 4:11.

1, 2. (a) I yini leswi kombisaka ku hisekela ka vanhu ku kopela swilo swa ntumbuluko? (b) Hi xihi xivutiso lexi tlakukaka, naswona nhlamulo ya kona hi yihi?

SIKU rin’wana hi va-1940, munjhiniyara wa le Switzerland, George de Mestral u hume a ya tiolola milenge ni mbyana yakwe. Loko a vuya ekaya, u kume leswaku swiambalo swakwe ni voya bya mbyana a swi tele magwanda. Hi ku lava ku tiva, u kambisise magwanda lawa hi ku tirhisa mayikhiroskopu kutani a hlamarisiwa hi swimitwana swa magwanda leswi namarhelaka nchumu wun’wana ni wun’wana lowu namarhelekaka. Eku heteleleni u endle nchumu wo fana ni swimitwana leswi—ku nga Velcro kumbe swilo leswi fasaka hi ku namarhelana. De Mestral a hi yena ntsena a kopeleke nchumu wa ntumbuluko. Le United States, vana va ka Wright va endle xihaha-mpfhuka endzhaku ko xiyisisa tinyenyana letikulu loko ti haha. Munjhiniyara wa Mufurwa Alexandre-Gustave Eiffel u ake xihondzo lexi thyiweke vito rakwe eParis, a kopela ndlela leyi rhambu ra nyonga ya munhu ri kotaka ku rhwala ntiko wa miri ha yona.

² Leswi i swikombiso leswinene swa ndlela leyi vanhu va ringetaka ha yona ku kopela swilo swa ntumbuluko. Kambe ku tlakuka xivutiso lexi faneleke: I kangani u twa vanhu va yisa ku dzuneka eka Loyi a endleke magwanda, tinyenyana letikulu, rhambu ra nyonga ya munhu ni swivumbiwa leswin’wana hinkwaswo leswi va endleke swilo hi ku kopela eka swona? Mhaka leyi vavisaka hileswaku emisaveni ya namuntlha, Xikwembu a xi dzunisiwi kumbe ku vangamisiwa hi ndlela leyi faneleke.

3, 4. Hi yihi nhlamuselo ya rito ra Xiheveru leri hundzuluxeriweke ri va “vangama,” naswona ri fanele ri vula yini loko ri tirhisiwa eka Yehovha?

³ Van’wana va nga ha tivutisa va ku, ‘Ha yini Xikwembu xi fanele xi vangamisiwa? Xana a hi swona leswaku ana se xa vangama?’ Ina, Yehovha i Munhu la vangamaka ku tlula hinkwavo evuakweni, kambe sweswo a swi vuli leswaku vanhu hinkwavo va n’wi teka a ri la vangamaka. EBibeleni, rito ra Xiheveru leri hundzuluxeriweke ri va “vangama” kahle-kahle ri vula “ntikelo.” Ri kombetela eka nchumu wihi ni wihi lowu endlaka leswaku munhu a vonaka a ri wa ntikelo kumbe wa nkoka eka van’wana. Loko ri tirhisiwa eka Xikwembu, rito leri ri vula nchumu lowu endlaka leswaku Xikwembu xi va lexi hlawulekeke eka vanhu.

⁴ A hi vangani namuntlha lava lemukaka swilo leswi hlawulekisaka Xikwembu. (Pisalema 10:4; 14:1) Kahle-kahle, vanhu va ndhuma, loko ku ri leswaku va tivula lava pfumelaka eka Xikwembu, hakanyingi va chele vambuyangwana moya wa ku delela Muvumbi la vangamaka wa vuako hinkwabyo. Xana sweswo va swi endlise ku yini?

 “A Va Swi Koti Ku Tiyimelela”

5. Xana vativi vo tala va sayense va swi hlamusela njhani swihlamariso swa ntumbuluko?

⁵ Vativi vo tala va sayense va vula leswaku a ku na Xikwembu. Kutani, xana va swi hlamusela njhani swihlamariso swa ntumbuluko, ku katsa ni vanhu? Va vula leswaku swihlamariso swo tano swi ve kona hi hundzuluko, matimba lama nga lawuriwiki lama endlaka swilo hi xiwelo. Hi xikombiso, mutivi wa hundzuluko la vuriwaka Stephen Jay Gould u tsale a ku: “Lexi nga endla leswaku hi va kona hileswi ntlawa wo karhi wa tinhlampfi a wu ri ni swicapila swo hlawuleka leswi a swi hundzuka milenge eka swiharhi swa le handle ka mati . . . Hi nga ha lava nhlamulo ‘ya le henhla’—kambe a yi kona.” Hilaha ku fanaka, Richard E. Leakey na Roger Lewin va tsarile va ku: “Swi tikomba onge rixaka ra vanhu ri ve kona hi xiwelo ntsena.” Hambi va ri vativi van’wana va sayense lava ndhundhuzelaka vuxongi bya ntumbuluko va papalata ku dzunisa Xikwembu lexi wu endleke.

6. I yini lexi sivelaka vo tala ku yisa ku dzuneka loku faneleke eka Xikwembu lexi nga xona Muvumbi?

⁶ Loko swidyondzeki swi vula leswaku hundzuluko i mhaka ya xiviri, kahle-kahle swi vula leswaku lava va nga pfumeliki eka wona a va tivi nchumu. Xana vo tala va angurisa ku yini emhakeni yoleyo? Emalembeni lama hundzeke, munhu loyi a tivaka hundzuluko hi vuenti u vulavurisane ni vanhu lava pfumelaka dyondzo yoleyo. U te: “Ndzi kume leswaku vo tala lava pfumelaka dyondzo ya hundzuluko va yi pfumela hileswi va byeriweke leswaku vanhu hinkwavo lava tlhariheke va yi pfumela.” Ina, loko swidyondzeki swi phofula mavonelo ya swona lama kanetanaka ni vukona bya Xikwembu, vambuyangwana na vona va papalata ku yisa ku dzuneka loku faneleke eka Xikwembu lexi nga xona Muvumbi.—Swivuriso 14:15, 18.

7. Hi ku ya hi Varhoma 1:20, i yini leswi kombisiwaka kahle hi ntumbuluko lowu hi kotaka ku wu vona, naswona ha yini?

⁷ Xana vativi va sayense va fikelele swiboho swa vona hi ku landza ntiyiso wa mhaka ni vumbhoni? Doo! Ku ni vumbhoni byo tala lebyi seketelaka vukona bya Muvumbi. Malunghana na yena, muapostola Pawulo u tsarile a ku: “Timfanelo ta [Xikwembu] leti nga vonakiki ta voniwa ku sukela loko misava [vanhu] yi tumbuluxiwile ku ya emahlweni, hikuva ti xiyeka hi swilo leswi endliweke, ni hi matimba ya xona lama nga riki na makumu ni Vukwembu bya xona, lerova [lava nga pfumeriki] a va swi koti ku tiyimelela.” (Varhoma 1:20) Ntumbuluko wu swi kombisa kahle leswaku ku ni Muvumbi hakunene. Hikwalaho, Pawulo u vula leswaku ku sukela loko vanhu va ve kona, va kote ku ‘vona’ vumbhoni bya vukona bya Xikwembu hikwalaho ka ntumbuluko lowu va kotaka ku wu vona. Xana vumbhoni bya kona byi kwihi ke?

8. (a) Matilo ma kombisa matimba ni vutlhari bya Xikwembu hi ndlela yihi? (b) Hi xihi xikombiso lexi nga kona xa leswaku vuako byi ni Musunguri wa byona?

⁸ Hi vona vumbhoni bya vukona bya Xikwembu ematilweni lama lemiweke hi tinyeleti. “Matilo ma twarisa ku vangama ka Xikwembu,” ku vula Pisalema 19:1. “Matilo”—dyambu, n’weti ni tinyeleti—swi kombisa matimba ni vutlhari bya Xikwembu. Vunyingi bya tinyeleti bya hi hlamarisa hakunene. Naswona swilo sweswo hinkwaswo swa le matilweni swi famba exibakabakeni hi ku ya hi milawu ya ntumbuluko, a swi tifambeli ntsena. * (Esaya 40:26) Xana swa twala ku vula leswaku swilo swo tano swi lo tiendlekela hi xiwelo? Lexi hlamarisaka, vativi vo tala va sayense va vula leswaku vuako byi tangunuke hi xitshuketa. Loko a hlamusela leswi sweswo swi  vulaka swona, profesa un’wana u tsarile a ku: “Mhaka ya ku tangunuka ka vuako hi xitshuketa yi twisiseka ngopfu eka lava kanetaka vukona bya Xikwembu kumbe [eka] vamakholwa-hi-ku-vona. Hilaha ku fanaka, vuako lebyi veke ni masungulo byi fanele byi ve ni musunguri; hikuva swi nga kotekisa ku yini leswaku ku va ni nchumu wo tano kambe ku nga ri ni muendli wa wona?”

9. Vutlhari bya Yehovha byi vonaka njhani eka swiharhi?

⁹ Misava na yona yi hi nyika vumbhoni bya vukona bya Xikwembu. Mupisalema u te: “Mintirho ya wena yi tele swinene, Wena Yehovha! Hinkwayo ka yona u yi endle hi vutlhari. Misava yi tele rifuwo ra wena.” (Pisalema 104:24) “Rifuwo” ra Yehovha, leri katsaka swiharhi, ri kombisa vutlhari bya yena. Hilaha hi xiyeke hakona eku sunguleni, ndlela leyi swilo leswi hanyaka swi endliweke ha yona i yinene ngopfu lerova vativi va sayense hakanyingi va rhandza ku swi kopela. Xiya swikombiso swin’wana swi nga ri swingani. Vakambisisi va le ku endleni ka vulavisisi bya timhondzo ta timhofu hi xikongomelo xo endla swihuku swo tiya; va endla vulavisisi bya nhongani leyi twaka hi ndlela yo hlamarisa leswaku va antswisa matwelo ya vanhu; naswona va kambisisa timpiko ta swikhovha hi xikongomelo xo antswisa swihaha-mpfhuka leswi fambaka swi nga lemukiwi hi nchumu. Kambe hambi munhu o ringeta a kala a juluka ngati, a nge swi koti ku endla nchumu lowu fanaka hi ku helela ni swilo swa ntumbuluko. Buku leyi nge Biomimicry—Innovation Inspired by Nature yi ri: “Swilo leswi hanyaka swi endla nchumu wun’wana ni wun’wana lowu hi navelaka ku wu endla, kambe swi endla tano swi nga tirhisi mafurha, swi nga thyakisi misava naswona swi nga peti vumundzuku bya swona ekhombyeni.” Vona vutlhari byonghasi!

10. Ha yini swi nga twali ku ala vukona bya Muvumbi Lonkulu? Kombisa.

¹⁰ Hambi u languta ehenhla etilweni kumbe eka ntumbuluko wa laha misaveni, vumbhoni bya vukona bya Muvumbi byi le rivaleni. (Yeremiya 10:12) Hi fanele hi pfumelelana hi mbilu hinkwayo ni swivumbiwa swa le tilweni leswi huwelelaka swi ku: “Swa ku fanela, Yehovha, wena Xikwembu xa hina, ku amukela ku vangama ni ku xiximiwa ni matimba, hikuva u tumbuluxe swilo hinkwaswo.” (Nhlavutelo 4:11) Kambe vativi vo tala va sayense va tsandzeka ku vona vumbhoni byebyo hi ‘mahlo ya timbilu ta vona,’ hambiloko va hlamarisiwa hi swilo leswi va kotaka ku swi vona hi mahlo ya vona ya xiviri. (Vaefesa 1:18) Hi nga swi kombisa hi ndlela leyi: Ku hlamala vuxongi bya ntumbuluko ivi u ala vukona bya Muvumbi Lonkulu swi phyama ku fana ni ku hlamarisiwa hi vuxongi bya xifaniso kambe u ala vukona bya muendli wa xona. A swi hlamarisi leswi lava va alaka vukona bya Xikwembu ku vuriwaka leswaku “a va swi koti ku tiyimelela”!

“Vakongomisi Lava Feke Mahlo” Va Hambukisa Vo Tala

11, 12. Dyondzo ya ku kunguhateriwa yi sekeriwe emianakanyweni yihi, naswona i yini lexi kombaka leswaku dyondzo yo tano a yi vangamisi Xikwembu?

¹¹ Vanhu vo tala va vukhongeri va pfumela hi mbilu hinkwayo leswaku vugandzeri bya vona byi vangamisa Xikwembu. (Varhoma 10:2, 3) Hambiswiritano, vukhongeri hi ku angarhela byi vumba xiphemu xin’wana xa mavandla ya vanhu lawa entiyisweni ma sivelaka vanhu va timiliyoni ku vangamisa Xikwembu. Njhani? A hi kambisiseni tindlela timbirhi.

¹² Yo sungula, vukhongeri byi kavanyeta ku vangama ka Xikwembu hikwalaho ka tidyondzo ta byona ta mavunwa. A hi tekeni xikombiso xa dyondzo ya ku kunguhateriwa. Dyondzo leyi yi sekeriwe emianakanyweni ya leswaku, tanihi leswi Xikwembu xi kotaka ku tiva swilo swa nkarhi lowu taka, xi fanele xi tiva vuyelo bya swilo hinkwaswo swi nga si endleka. Xisweswo, dyondzo ya ku kunguhateriwa yi kombisa leswaku Xikwembu i khale xi kunguhate swilo swa nkarhi lowu taka—leswinene kumbe swo biha—leswi nga ta humelela munhu ha un’we. Hi ku ya hi dyondzo leyi, Xikwembu hi xona xi faneleke xi voniwa nandzu hikwalaho ka ku xaniseka ni vuhomboloki hinkwabyo lebyi nga kona emisaveni namuntlha. Xikwembu a xi vangamisiwi nikatsongo loko xi voniwa nandzu lowu entiyisweni wu kombaka mombo wa Nala wa xona lonkulu, ku nga Sathana, loyi Bibele yi n’wi vulaka “mufumi wa misava”!—Yohane 14:30; 1 Yohane 5:19.

13. Ha yini ku ri vuphukuphuku ku anakanya leswaku Xikwembu xi tinyika nkarhi wa ku tiva nchumu wun’wana ni wun’wana wu nga si endleka? Kombisa.

¹³ Ku kunguhateriwa i dyondzo leyi nga riki ya Matsalwa naswona yi onha Xikwembu vito. Yi pfuvapfuva leswi xi nga swi endlaka ni leswi xi swi endlaka hakunene. Bibele yi swi veka erivaleni leswaku  Xikwembu xi kota ku tiva swiendlakalo swa nkarhi lowu taka. (Esaya 46:9, 10) Kambe a swi twali ku anakanya leswaku xi tinyika nkarhi wa ku tiva nchumu wun’wana ni wun’wana wu nga si endleka, kumbe leswaku vuyelo bya nchumu wun’wana ni wun’wana byi vangiwa hi xona. Hi xikombiso: A hi nge a wu ri ni matimba lamakulu. Xana sweswo a swi ta ku susumetela ku famba u tlakula nchumu wun’wana ni wun’wana wo tika lowu u wu vonaka? Doo! Hilaha ku fanaka, ku kota ku tiva swilo swa nkarhi lowu taka a swi susumeteli Xikwembu ku tiva vumundzuku bya nchumu wun’wana ni wun’wana kumbe ku wu kunguhata. Xi hlawula swilo leswi xi lavaka ku swi tiva ka ha ri emahlweni. * Swi le rivaleni leswaku tidyondzo ta mavunwa, ku katsa ni dyondzo ya ku kunguhateriwa, a ti dzunisi Xikwembu.

14. Vukhongeri byi onhe Xikwembu vito hi ndlela yihi?

¹⁴ Ndlela ya vumbirhi leyi vukhongeri byi onhaka Xikwembu vito ha yona i mahanyelo ya swirho swa byona. Vakreste va languteriwe leswaku va landzela tidyondzo ta Yesu. Hi xikombiso, Yesu u dyondzise valandzeri vakwe leswaku va “rhandzana” naswona va nga vi “xiphemu xa misava.” (Yohane 15:12; 17:14-16) Ku vuriwa yini hi swirho swa vafundhisi va Vujagana? Xana swi ti landzelerile hakunene tidyondzo to tano?

15. (a) Hi wahi matimu ya vafundhisi loko swi ta emhakeni ya tinyimpi ta matiko? (b) Mahanyelo ya vafundhisi ma ve ni vuyelo byihi eka vanhu va timiliyoni?

¹⁵ Xiya matimu ya vafundhisi loko swi ta etimhakeni ta nyimpi. Va seketerile, va hlohlotela hambi ku ri ku rhangela etinyimpini to tala ta matiko. Va katekise masocha va tlhela va sasa ku dlayana loku veke kona. Hi boheka ku tivutisa xivutiso lexi nge, ‘Xana vafundhisi volavo va kale va swi lemuka leswaku vafundhisi-kulobye va matiko lawa ku lwiwaka na wona a va endla leswi fanaka?’ (Vona bokisi leri nge “Xana Xikwembu Xi Yima Na Vamani?”) Vafundhisi a va vangamisi Xikwembu loko va vula leswaku xi na vona etinyimpini ta vona leti halataka ngati; naswona a va xi vangamisi loko va vula leswaku milawu ya le Bibeleni yi hundzeriwe hi nkarhi, va tlhela va hoyozela vudlakuta hi ku hambana ka byona. Kunene, va hi tsundzuxa varhangeri va vukhongeri lava Yesu a va vuleke “vaendli va leswo kala nawu” ni “vakongomisi lava feke mahlo”! (Matewu 7:15-23; 15:14) Mahanyelo ya vafundhisi ma endle leswaku vanhu va timiliyoni va nga vi na rirhandzu eka Xikwembu.—Matewu 24:12.

Xana I Vamani Lava Vangamisaka Xikwembu Hakunene?

16. Leswaku hi hlamula xivutiso xa leswaku i vamani lava vangamisaka Xikwembu hakunene, ha yini hi fanele hi kambisisa Bibele?

¹⁶ Loko vanhu lava hi ku angarhela va nga ni ndhuma ni nhlonhlotelo lowukulu emisaveni va tsandzeke ku vangamisa Xikwembu, xana i vamani lava va endlaka tano hakunene? Leswaku hi hlamula xivutiso xexo, hi fanele hi kambisisa Bibele. Phela, Xikwembu xi ni mfanelo yo vula ndlela leyi xi lavaka ku vangamisiwa ha yona, naswona milawu ya ku xi vangamisa xi yi tsale eRitweni ra xona, ku nga Bibele. (Esaya 42:8) A hi kambisiseni tindlela tinharhu ta ku vangamisa Xikwembu, laha eka yin’wana ni yin’wana ya tona hi nga ta kambisisa mhaka ya leswaku i vamani lava endlaka tano hakunene namuntlha.

17. Yehovha hi byakwe u swi kombise njhani leswaku ku vangamisa vito rakwe i nchumu wa nkoka malunghana ni ku endla ku rhandza ka yena, naswona i vamani namuntlha lava dzunisaka vito ra Xikwembu emisaveni hinkwayo?

 ¹⁷ Yo sungula, hi nga vangamisa Xikwembu hi ku dzunisa vito ra xona. Leswaku sweswo i nchumu wa nkoka malunghana ni ku endla ku rhandza ka Xikwembu, swi kombisiwa hi leswi Yehovha a swi vuleke eka Yesu. Emahlweninyana ka ku fa ka yena, Yesu u khongerile a ku: “Tatana, vangamisa vito ra wena.” Hiloko rito ri hlamula ri ku: “Ndzi ri vangamisile naswona ndzi ta tlhela ndzi ri vangamisa.” (Yohane 12:28) Swi le rivaleni leswaku rito leri a ri ri ra Yehovha hi byakwe. Ndlela leyi a hlamuleke ha yona yi swi kombisa kahle leswaku ku vangamisiwa ka vito rakwe i nchumu wa nkoka eka yena. Kutani ke, xana i vamani namuntlha lava vangamisaka Yehovha hi ku twarisa ni ku dzunisa vito rakwe emisaveni hinkwayo? I Timbhoni ta Yehovha, naswona ti endla tano ematikweni ya 235!—Pisalema 86:11, 12.

18. Hi nga va lemuka njhani lava va gandzelaka Xikwembu hi “ntiyiso,” naswona hi wihi ntlawa lowu a wu ri karhi wu dyondzisa ntiyiso wa Bibele hi nkarhi wo tlula dzana ra malembe?

¹⁸ Ya vumbirhi, hi nga vangamisa Xikwembu hi ku dyondzisa ntiyiso malunghana na xona. Yesu u vule leswaku vagandzeri va ntiyiso a va ta “gandzela [Xikwembu] hi moya ni ntiyiso.” (Yohane 4:24) Hi nga va lemuka njhani vanhu lava gandzelaka Xikwembu hi “ntiyiso”? Va fanele va fularhela tidyondzo leti nga sekeriwangiki eBibeleni ni leti ti onhaka Xikwembu vito ti tlhela xi lwisana ni ku rhandza ka xona. Va fanele va dyondzisa tidyondzo ta ntiyiso ta Rito ra Xikwembu, ku katsa ni leti landzelaka: Yehovha i Xikwembu xa le Henhla-henhla, naswona hi yena ntsena a faneleke a vangamisiwa hikwalaho ka xikhundlha xexo (Pisalema 83:18); Yesu i N’wana wa Xikwembu naswona i Mufumi la vekiweke hi Xikwembu eMfun’weni wa Mesiya (1 Vakorinto 15:27, 28); Mfumo wa Xikwembu wu ta kwetsimisa vito ra Yehovha wu tlhela wu hetisisa xikongomelo xakwe hi misava ni vanhu lava nga eka yona (Matewu 6:9, 10); mahungu lamanene ya Mfumo wolowo ma fanele ma chumayeriwa emisaveni hinkwayo. (Matewu 24:14) Eka malembe yo tlula dzana, i ntlawa wun’we ntsena lowu dyondziseke tidyondzo teto ta risima hi ku tshembeka—ku nga Timbhoni ta Yehovha!

19, 20. (a) Ha yini mahanyelo lamanene ya Mukreste ma yisa ku dzuneka eka Xikwembu? (b) I swivutiso swihi leswi nga hi pfunaka ku lemuka vanhu lava namuntlha va vangamisaka Xikwembu hi ku va ni mahanyelo lamanene?

¹⁹ Ya vunharhu, hi nga vangamisa Xikwembu hi ku hanya hi ku pfumelelana ni milawu ya xona. Muapostola Petro u tsarile a ku: “Hlayisani ku tikhoma ka n’wina ku ri kunene exikarhi ka matiko, leswaku, eka leswi va mi lumbetaka ha swona onge hi loko mi ri vaendli va leswo biha, va dzunisa Xikwembu hi siku ra ku kambela ka xona hikwalaho ka mintirho leyinene ya n’wina leyi va nga timbhoni leti yi voneke hi mahlo.” (1 Petro 2:12) Mahanyelo ya Mukreste ma kombisa ripfalo rakwe. Loko vahlaleri va xiya leswaku ripfumelo ra Mukreste hi rona ri endlaka a va ni mahanyelo lamanene—sweswo swi endla leswaku ku vangamisiwa Xikwembu.

²⁰ I vamani namuntlha lava vangamisaka Xikwembu hi ku va ni mahanyelo lamanene? Hi wihi ntlawa wa vukhongeri lowu tihulumendhe to tala ti wu bumabumeleke hileswi swirho swa wona swi nga vaaki lava kondletelaka ku rhula ni lava hlayisaka nawu va tlhela va hakela swibalo? (Varhoma 13:1, 3, 6, 7) I vamani lava emisaveni hinkwayo va tiviwaka va ri vanhu lava nga ni vun’we ni vapfumeri-kulobye—vun’we lebyi nga yiki hi muvala wa nhlonge, tiko kumbe rixaka leri munhu a humaka eka rona? (Pisalema 133:1; Mintirho 10:34, 35) I ntlawa wihi lowu emisaveni hinkwayo wu tiveriwaka ntirho wa wona wa ku dyondzisa vanhu Bibele, wu va khutaza ku xixima nawu wa tiko, ku va ni vuxaka lebyinene endyangwini ni ku hanya hi ku landza leswi Bibele yi vulaka swona? Ku ni ntlawa wun’we ntsena lowu mahanyelo ya wona  lamanene etimhakeni leti ni le ka tin’wana ma wu bumabumelaka—ntlawa wa kona i Timbhoni ta Yehovha!

Xana Wena Wa Xi Vangamisa Xikwembu?

21. Ha yini hi fanele hi tivutisa loko hina hi n’wi vangamisa Yehovha?

²¹ Un’wana ni un’wana wa hina u fanele a tivutisa xivutiso lexi nge, ‘Xana mina ndza n’wi vangamisa Yehovha?’ Hi ku ya hi Pisalema 148, Xikwembu xi vangamisiwa hi swivumbiwa swo tala. Tintsumi, matilo, misava ni swiharhi—hinkwaswo swi dzunisa Yehovha. (Tindzimana 1-10) Swa vavisa swinene leswi xi nga dzunisiwiki hi vanhu vo tala namuntlha! Loko u hanya hi ndlela leyi yisaka ku dzuneka eka Xikwembu, u ta va u fambisana ni swivumbiwa hinkwaswo leswi dzunisaka Yehovha. (Tindzimana 11-13) A yi kona ndlela yo antswa ku tlula yoleyo leyi u nga tirhisaka vutomi bya wena ha yona.

22. Loko u vangamisa Yehovha, xana u katekisiwa hi tindlela tihi, naswona u fanele u tiyimisela ku endla yini?

²² Loko u vangamisa Yehovha, u ta katekisiwa hi tindlela to tala. Loko u kombisa ripfumelo egandzelweni ra nkutsulo ra Kreste, u vuyelelana ni Xikwembu kutani u va ni vuxaka lebyinene ni lebyi vuyerisaka ni Tata wa wena wa le tilweni. (Varhoma 5:10) Loko u lavisisa tindlela to vangamisa Xikwembu, u va ni ntshembo lowukulu u tlhela u va ni moya wa ku tlangela. (Yeremiya 31:12) Kutani u kota ku pfuna van’wana leswaku va hanya vutomi lebyi tsakisaka ni lebyi nga ni xikongomelo, xisweswo u kuma ntsako lowukulu. (Mintirho 20:35) Onge u nga va un’wana wa lava va tiyimiseleke hi mbilu hinkwayo ku vangamisa Xikwembu—sweswi ni hilaha ku nga heriki!

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• Ha yini hi nga vulaka leswaku vativi va sayense hi ku angarhela a va va pfunanga vanhu leswaku va vangamisa Xikwembu?

• Hi tihi tindlela timbirhi leti vukhongeri byi siveleke vanhu ha tona ku vangamisa Xikwembu?

• Hi nga xi vangamisa njhani Xikwembu?

• Ha yini u fanele u tivutisa loko wena hi wexe u vangamisa Yehovha?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Bokisi leri nga eka tluka 12]

“Xana Xikwembu Xi Yima Na Vamani?”

Wanuna loyi a a ri xirho xa Vuthu ra le Moyeni ra le Jarimani hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, loyi endzhaku a veke Mbhoni ya Yehovha u ri:

“Lexi ndzi karhateke ngopfu hi malembe wolawo ya nyimpi . . . a ku ri ku vona vafundhisi va tikereke hinkwato—ta Khatoliki, Lutere, Episcopal ni tin’wana—va katekisa swihaha-mpfhuka swa nyimpi ni masocha ya kona loko swi nga si suka swi ya lahlela tibomo leti nga ni khombo. Hakanyingi a ndzi tivutisa xivutiso lexi nge, ‘Xana Xikwembu xi yima na vamani?’

“Masocha ya Majarimani a ma bohe mabandi lawa tirhimi ta wona a ti ri ni marito lama nge Gott mit uns (Xikwembu xi na hina). Kambe a ndzi tivutisa xivutiso lexi nge, ‘Swi tisa ku yini leswaku Xikwembu xi nga vi na wona masocha lawa hi lwaka na wona, lama nghenaka kereke leyi hi yi nghenaka ma tlhela ma khongela Xikwembu lexi na hina hi khongelaka xona?’”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Emisaveni hinkwayo, Timbhoni ta Yehovha ti vangamisa Xikwembu hakunene