“Lavo Rhula Va Ta Dya Ndzhaka Ya Misava”—Njhani?

“SWI nga endleka u tiva marito lama phyuphyisaka ya Yesu lama nge ‘lavo rhula va ta dya ndzhaka ya misava.’ Kambe loko u anakanya hi swilo hinkwaswo leswi vanhu va swi endlaka eka van’wana ni le ka misava hi yoxe, xana u vona onge yi kona ndzhaka leyi lavo rhula va nga ta sala va yi kuma?”—Matewu 5:5; Pisalema 37:11.

Myriam loyi a nga Mbhoni ya Yehovha u tirhise xivutiso xexo eka xingheniso xa yena xa bulo ra Bibele. Wanuna loyi a a vulavula na yena u angule hi leswaku loko xitshembiso xexo xi huma eka Yesu, ndzi anakanya leswaku a a vula leswaku misava yi fanele yi va ndzhaka leyi xiximekaka, ku nga ri nhulu leyi onhiweke kumbe leyi swi nga kotekiki ku tshama eka yona.

Nhlamulo yoleyo yi kombisa ntshembo hakunene. Kambe, xana hi na xona xivangelo xa ku va na ntshembo wo tano? Hi na xona hakunene, hikuva Bibele yi hi nyika swivangelo leswi tiyeke swa ku pfumela leswaku xitshembiso xexo xi ta hetiseka. Kahle-kahle, ku hetiseka ka xitshembiso xexo ku fambisana swinene ni xikongomelo xa Xikwembu hi vanhu ni hi misava. Naswona ha tiyisekisiwa leswaku Xikwembu xi ta hetisisa swikongomelo swa xona. (Esaya 55:11) Kutani ke, a xi ri xihi xikongomelo xo sungula xa Xikwembu malunghana ni vanhu, naswona xi ta hetiseka njhani?

Xikongomelo Xa Xikwembu Lexi Nga Hundzukiki Malunghana Ni Misava

Yehovha Xikwembu u vumbe misava hi xikongomelo xo karhi. “Yehovha, Mutumbuluxi wa matilo, Yena Xikwembu xa ntiyiso, Muvumbi wa misava ni Muendli wa yona, Yena Loyi a yi simekeke yi tiya, loyi a nga yi tumbuluxelangiki swa hava, loyi a yi vumbeke leswaku ku akiwa eka yona, u te: ‘Hi mina Yehovha, a ku na un’wana.’” (Esaya 45:18) Hikwalaho, misava yi vumberiwe leswaku yi va vutshamo bya vanhu. Ku tlula kwalaho, xikongomelo xa Xikwembu hileswaku misava yi va kaya ra vanhu hilaha ku nga heriki. “[Xi] simeke misava etindhawini leti [xi] ti endleleke tona; a yi nge tsekatsekisiwi hilaha ku nga riki na makumu, kumbe hi masiku.”—Pisalema 104:5; 119:90.

Nakambe xikongomelo xa Xikwembu malunghana ni misava xi vekiwa erivaleni hi xileriso lexi xi xi nyikeke mpatswa wo sungula. Yehovha u byele Adamu na Evha a ku: “Tswalanani mi andza, mi tata misava, mi yi fuma, mi fuma tinhlampfi ta lwandle ni swivumbiwa leswi hahaka swa matilo ni swivumbiwa hinkwaswo leswi famba-fambaka ehenhla ka misava.” (Genesa 1:28) Misava, leyi Xikwembu a xi yi nyike Adamu na Evha leswaku va yi fuma, a yi ta va kaya leri nga heriki ra vona ni ra vana va vona. Mupisalema u vule leswi landzelaka eka madzana ya malembe endzhaku ka kwalaho: “Loko ku ri matilo,  i matilo ya Yehovha, kambe misava u yi nyike vana va vanhu.”—Pisalema 115:16.

Leswaku va vona ku hetiseka ka ntshembo wolowo wo hlamarisa, Adamu na Evha, kun’we ni vana va vona, a va fanele ha un’we va amukela Yehovha Xikwembu, Muvumbi ni Munyiki wa Vutomi, tanihi Hosi ya vona, leyi va tiyimiseleke ku yi yingisa. Yehovha u veke mhaka leyi erivaleni loko a nyika wanuna xileriso lexi nge: “U nga ha tidyela u eneriseka eka murhi wun’wana ni wun’wana wa ntanga. Kambe loko ku ri murhi wa ku tiva leswinene ni leswo biha u nga tshuki u wu dya hikuva siku u nga ta wu dya, u ta fa hakunene.” (Genesa 2:16, 17) Leswaku Adamu na Evha va hambeta va tshama entangeni wa Edeni, a va fanele va yingisa xileriso xexo xo olova xi tlhela xi twisiseka. Sweswo a swi ta kombisa ku tlangela loku va nga na kona eka hinkwaswo leswi Tata wa vona wa le tilweni a va endleleke swona.

Loko Adamu na Evha va tshike ku yingisa Xikwembu hi vomu hi ku tlula nawu lowu va nyikiweke wona, kahle-kahle va fularhele loyi a va nyikeke hinkwaswo leswi a va ri na swona. (Genesa 3:6) Hi ku endla sweswo, va lahlekeriwe hi kaya ra vona lerinene ra Paradeyisi, va endla ni leswaku ri lahlekela vana va vona. (Varhoma 5:12) Xana ku nga yingisi ka mpatswa wo sungula swi herise xikongomelo xa Xikwembu xa ku vumba misava?

Xikwembu Lexi Nga Hundzukangiki

Hi nomu wa muprofeta wa xona Malakiya, Xikwembu xi te: “Hi mina Yehovha; a ndzi hundzukanga.” (Malakiya 3:6) Loko a vulavula hi ndzimana leyi, mukambisisi wa Bibele wa Mufurwa, L. Fillion u vule leswaku marito lawa ma fambisana ngopfu ni ku hetisisiwa ka switshembiso swa Xikwembu. Fillion u tsale a ku: “Yehovha ingi a lovise vanhu vakwe lava xandzukeke, kambe tanihi leswi a nga hundzukiki eka switshembiso swakwe, u ta swi hetisisa hakunene switshembiso leswi a swi tshembiseke enkarhini lowu hundzeke.” Switshembiso swa Xikwembu, ku nga ha va eka munhu un’we, eka tiko kumbe eka vanhu hinkwavo, a swi nge rivariwi kambe swi ta hetisisiwa hi nkarhi wa xona lowu faneleke. “U tsundzuke ntwanano wakwe hilaha ku nga riki na makumu, rito leri a ri leriseke, eka switukulwana swa gidi.”—Pisalema 105:8.

Kambe, xana hi nga tiyiseka njhani leswaku Yehovha a nga xi cincanga xikongomelo xa yena xo sungula malunghana ni misava? Sweswo hi nga tiyiseka ha swona hikuva eRitweni hinkwaro ra Xikwembu leri huhuteriweke, ku nga Bibele, ku vulavuriwa hi xikongomelo xa Xikwembu xo nyika vanhu lava yingisaka misava leswaku yi va ndzhaka ya vona. (Pisalema 25:13; 37:9, 22, 29, 34) Nakambe, Matsalwa ma vula leswaku  lava va katekisiweke hi Yehovha va tshama va hlayisekile, un’wana ni un’wana a tshame “ehansi ka murhi wakwe wa vhinya ni le hansi ka nkuwa wakwe,” ku nga ri na “loyi a va chavisaka.” (Mikiya 4:4; Ezekiyele 34:28) Lava va hlawuriweke hi Yehovha, “kunene va ta aka tindlu va tshama eka tona; kunene va ta rima masimu ya vhinya va dya mihandzu ya wona.” Va ta tshamisana hi ku rhula ni swiharhi swa nhova.—Esaya 11:6-9; 65:21, 25.

Bibele yi tirhisa ndlela yin’wana leswaku yi hi voningelanyana hi ta xitshembiso xa Xikwembu. Hi nkarhi wa ku fuma ka Hosi Solomoni, tiko ra Israyele ri ve eku rhuleni naswona a ri nyuka. Ehansi ka vulawuri byakwe, “Yuda na Israyele [a] va tshama va sirhelelekile, un’wana ni un’wana ehansi ka murhi wakwe wa vhinya ni le hansi ka nkuwa wakwe, ku suka eDani ku ya eBera-xeba, emasikwini hinkwawo ya Solomoni.” (1 Tihosi 4:25) Bibele yi vula leswaku Yesu u “tlula Solomoni,” naswona loko a profeta hi vulawuri bya yena, mupisalema u te: “Emasikwini ya [yena] lowo lulama u ta hluka, ni ku rhula ku ta andza ku fikela n’weti wu nga ha vi kona.” Enkarhini wolowo, “ku ta va ni mavele yo tala emisaveni; ma ta khapakhapa etinhlohlorhini ta tintshava.”—Luka 11:31; Pisalema 72:7, 16.

Tanihi leswi a hetisisaka switshembiso swakwe, Yehovha Xikwembu u ta tiyisekisa leswaku vanhu va kuma ndzhaka leyi a va tshembiseke yona naswona u ta yi pfuxeta yi va leyi nyukaka. Eka Nhlavutelo 21:4, Rito ra Xikwembu ri hi byela leswaku emisaveni leyintshwa leyi tshembisiweke, Xikwembu “xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya [vanhu], rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona.” Leswi xi va tshembisaka swona i Paradeyisi hakunene.—Luka 23:43.

Ndlela Yo Kuma Ndzhaka Leyi Tshembisiweke

Ku hundzuriwa ka misava yi va paradeyisi swi ta hetisisiwa hi hulumendhe leyi fumaka yi ri etilweni, ku nga Mfumo lowu Yesu Kreste a nga Hosi eka wona. (Matewu 6:9, 10) Xo sungula, Mfumo wolowo wu ta “lovisa lava onhaka misava.” (Nhlavutelo 11:18; Daniyele 2:44) Endzhaku, tanihi “Hosana ya Ku Rhula,” Yesu Kreste u ta hetisisa marito lawa ya vuprofeta: “Ku tala ka ku fuma ka vuhosana ni ku rhula a swi nge vi na makumu.” (Esaya 9:6, 7) Ehansi ka Mfumo wolowo, vanhu va timiliyoni, ku katsa ni lava va nga ta pfuxiwa eku feni, va ta pfulekeriwa hi lunghelo ra ku dya ndzhaka ya misava.—Yohane 5:28, 29; Mintirho 24:15.

 I vamani lava nga ta fanelekela ku kuma ndzhaka yo tano leyinene? Xiya marito ya Yesu lama nge: “Va tsaka lava nga ni moya wo rhula, hikuva va ta dya ndzhaka ya misava.” (Matewu 5:5) Xana swi vula yini ku va ni moya wo rhula kumbe ku titsongahata? Swihlamusela-marito swo tala swi vula leswaku “ku titsongahata” kumbe ku va ni “moya wo rhula” swi vula ku va munhu wo verhama, la nga tikurisiki, la miyeleke. Kambe rito leri tirhisiweke ra Xigriki xo sungula ri vula swo tlula sweswo. New Testament Wordbook ya William Barclay yi ri: “Rito leri ri fambisana ni ku verhama, kambe ku verhama ka kona ku ni matimba swinene.” Ri vula langutelo leri pfunaka munhu ku tiyisela maxangu handle ka xikhomela kumbe ku lava ku rihisela, hinkwaswo a swi endla hileswi a nga ni vuxaka lebyinene na Xikwembu, naswona vuxaka byebyo hi byona byi n’wi tiyisaka.—Esaya 12:2; Vafilipiya 4:13.

Munhu loyi a titsongahataka u amukela milawu ya Xikwembu etimhakeni hinkwato ta vutomi byakwe; a nga lavi ku hanya hi ku ya hi vonelo rakwe kumbe ra vanhu van’wana. Nakambe wa dyondziseka, naswona u rhandza ku dyondzisiwa hi Yehovha. Mupisalema Davhida u tsarile a ku: “[Yehovha] u ta endla leswaku lavo rhula va famba hi xiboho xakwe xa vuavanyisi, lavo rhula u ta va dyondzisa ndlela yakwe.”—Pisalema 25:9; Swivuriso 3:5, 6.

Xana u ta va un’wana wa “lavo rhula” lava nga ta dya ndzhaka ya misava? Loko u ringeta ku tiva Yehovha ni ku rhandza kakwe, hi ku hisekela ku dyondza Rito rakwe ni hi ku tirhisa leswi u swi dyondzeke, na wena u nga langutela ku dya ndzhaka ya paradeyisi ya laha misaveni, u hanya hi masiku eka yona.—Yohane 17:3.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Xikongomelo xa Xikwembu hi misava xi vekiwa erivaleni hi xileriso lexi nyikiweke Adamu na Evha

[Xifaniso lexi nga eka tluka 6, 7]

Ku rhula ni ku hlayiseka hi nkarhi wa vulawuri bya Solomoni swi ve xikombiso xitsongo xa ndzhaka leyi tshembisiweke

[Swihlovo Swa Kona]

Sheep and background hill: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.; Arabian oryx: Hai-Bar, Yotvata, Israel; farmer plowing: Garo Nalbandian

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Misava leyintshwa yo lulama ya ta—xana wena u ta va kona?