Ku Va La Tsakeke Hambiloko U Xanisiwa
Ku Va La Tsakeke Hambiloko U Xanisiwa
“Ma tsaka n’wina loko vanhu va mi rhukana ni ku mi xanisa ni ku mi hembela hi swilo hinkwaswo swo homboloka hikwalaho ka mina.”—MATEWU 5:11.
1. I xitiyisekiso xihi lexi Yesu a xi nyikeke valandzeri vakwe malunghana ni ntsako ni ku xanisiwa?
LOKO Yesu a rhuma vaapostola vakwe ro sungula leswaku va ya chumayela timhaka ta Mfumo, u va lemukisile leswaku a va ta kanetiwa. U te: “Mi ta vengiwa hi vanhu hinkwavo hikwalaho ka vito ra mina.” (Matewu 10:5-18, 22) Hambiswiritano, eku sunguleni eDyondzweni yakwe ya le Ntshaveni, u tiyisekise vaapostola vakwe ni vanhu van’wana leswaku nkaneto wo tano a wu nga ta kavanyeta ntsako wa vona lowu humaka embilwini. Entiyisweni, Yesu u tlhele a kombisa leswaku tanihi Vakreste hi nga va lava tsakeke hambiloko hi xanisiwa! Xana ku xanisiwa ku nga tisa ntsako hi ndlela yihi?
Ku Xaniseriwa Ku Lulama
2. Hi ku ya hi Yesu na muapostola Petro, i ku xaniseka ka muxaka muni loku tisaka ntsako?
2 Nchumu wa vunhungu lowu tisaka ntsako lowu Yesu a vulavuleke ha wona hi lowu nge: “Va tsaka lava xanisiweke hikwalaho ka ku lulama, hikuva mfumo wa matilo i wa vona.” (Matewu 5:10) Ku xaniseka hi koxe a hi nchumu lowu dzunekaka. Muapostola Petro u tsarile a ku: “Hi yihi ndhuma leyi vaka kona loko mi dyoha ivi mi makariwa, kutani mi tiyisela ke? Kambe, loko mi endla leswinene ivi mi xanisiwa, kutani mi tiyisela, sweswo hi leswi amukelekaka eka Xikwembu.” U ye emahlweni a ku: “Hambiswiritano, a nga tshuki ni un’we wa n’wina a xanisiwa hi ku va mudlayi la dlayaka hi vomu kumbe khamba kumbe muendli wa leswo biha kumbe hi ku nghenelela timhaka ta vanhu van’wana. Kambe loko a xanisiwa hileswi a nga Mukreste, a nga titwi a ri ni tingana, kambe a a tame a dzunisa Xikwembu evitweni leri.” (1 Petro 2:20; 4:15, 16) Hi ku ya hi marito ya Yesu, munhu la xanisekaka u kuma ntsako loko a xaniseriwa ku endla leswi lulameke.
3. (a) Swi vula yini ku xaniseriwa ku endla leswi lulameke? (b) Ku xanisiwa ku ve ni vuyelo byihi eka Vakreste vo sungula?
3 Munhu u va la lulameke hakunene loko a endla ku rhandza ka Xikwembu a tlhela a yingisa milawu ya xona. Hikwalaho, ku xanisekela ku lulama swi vula ku vona maxangu hileswi u alaka ku tlula milawu ya Xikwembu kumbe swilaveko swa xona. Vaapostola va xanisiwe hi varhangeri va Vayuda hileswi va aleke ku tshika ku chumayela hi vito ra Yesu. (Mintirho 4:18-20; 5:27-29, 40) Xana sweswo swi va tekele ntsako wa vona kumbe swi va tshikisa ku chumayela? Doo! “Va [sukile] emahlweni ka Sanedri, va tsakile hikuva va hlayiwe lava faneriwaka hi ku khomisiwa tingana hikwalaho ka vito ra yena. Naswona siku ni siku etempeleni ni hi yindlu ni yindlu a va hambeta va nga rhuteli ku dyondzisa ni ku vula mahungu lamanene hi ta Kreste, Yesu.” (Mintirho 5:41, 42) Ku xanisiwa koloko ku va tisele ntsako naswona ku endle leswaku va hiseka swinene entirhweni wo chumayela. Endzhaku, Vakreste volavo vo sungula va xanisiwe hi Varhoma hileswi va aleke ku gandzela hosi.
4. Hi swihi swivangelo swin’wana swa ku xanisiwa ka Vakreste?
4 Eminkarhini ya namuntlha, Timbhoni ta Yehovha ti xanisiwile loko ti ala ku tshika ku chumayela “mahungu lamanene lawa ya mfumo.” (Matewu 24:14) Loko minhlangano ya tona ya Vukreste yi yirisiwa, ti vona swi antswa leswaku ti xaniseka ematshan’weni ya ku tshika ku hlangana swin’we, hilaha Bibele yi lerisaka hakona. (Vaheveru 10:24, 25) Ti xanisiwile hikwalaho ka vukala-tlhelo bya tona tanihi Vakreste, kumbe hileswi ti aleke ku tirhisa ngati hi ndlela yo biha. (Yohane 17:14; Mintirho 15:28, 29) Hambiswiritano, vanhu va Xikwembu namuntlha va kuma ku rhula embilwini ni ntsako lowukulu hikwalaho ka ku yima va tiyile va lwela ku endla leswi lulameke.—1 Petro 3:14.
Ku Rhukaniwa Hikwalaho Ka Kreste
5. Hi xihi xivangelo-nkulu xa ku xanisiwa ka vanhu va Yehovha namuntlha?
5 Nchumu wa vukaye lowu tisaka ntsako, lowu Yesu a wu boxeke eDyondzweni ya le Ntshaveni, na wona wu vulavula hi mhaka ya ku xanisiwa. U te: “Ma tsaka n’wina loko vanhu va mi rhukana ni ku mi xanisa ni ku mi hembela hi swilo hinkwaswo swo homboloka hikwalaho ka mina.” (Matewu 5:11) Xivangelo-nkulu xa ku xanisiwa ka vanhu va Yehovha hileswi va nga riki xiphemu xa mafambiselo ya namuntlha ya swilo lama hombolokeke. Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Loko a mi ri xiphemu xa misava, misava a yi ta rhandza leswi nga swa yona. Kutani leswi mi nga riki xiphemu xa misava, kambe ndzi mi hlawuleke emisaveni, hikwalaho ka sweswo misava ya mi venga.” (Yohane 15:19) Hilaha ku fanaka, muapostola Petro u te: “Hikwalaho ka leswi mi nga hambetiki mi tsutsuma na vona endleleni leyi yaka exidziveni lexi fanaka xa manyala, va hlamala naswona va tshamela ku vulavula ha n’wina hi ku tseketsela.”—1 Petro 4:4.
6. (a) Ha yini masalela ni vapfuneti va wona va rhukaniwa ni ku xanisiwa? (b) Xana ku rhukaniwa koloko ku hi tekela ntsako wa hina?
6 Ana se hi swi vonile leswaku Vakreste vo sungula va xanisiwile hileswi va aleke ku tshika ku chumayela hi vito ra Yesu. Kreste u lerise valandzeri vakwe a ku: “Mi ta va timbhoni ta mina . . . ku ya fika endhawini ya le kule swinene ya misava.” (Mintirho 1:8) Masalela lama tshembekeke ya vamakwavo va Kreste lava totiweke, lama seketeriwaka hi vapfuneti va wona lava tshembekaka va “ntshungu lowukulu,” ma hetisise xileriso xexo hi ku hiseka. (Nhlavutelo 7:9) Hikwalaho, Sathana u mpfhumpfhela “lava saleke va mbewu yakwe [mbewu ya “wansati,” loyi a nga xiphemu xa le tilweni xa nhlengeletano ya Xikwembu], lava hlayisaka swileriso swa Xikwembu naswona va nga ni ntirho wa ku nyikela vumbhoni mayelana na Yesu.” (Nhlavutelo 12:9, 17) Tanihi Timbhoni ta Yehovha, hi nyikela vumbhoni ha Yesu, Hosi leyi fumaka sweswi eMfun’weni wa le tilweni, lowu nga ta lovisa tihulumendhe ta vanhu leti kanetanaka ni ku tisiwa ka misava leyintshwa yo lulama ya Xikwembu. (Daniyele 2:44; 2 Petro 3:13) Hikwalaho ka sweswo, ha rhukaniwa ni ku xanisiwa, kambe ku xaniseka hikwalaho ka vito ra Kreste swi hi endla vanhu lava tsakeke.—1 Petro 4:14.
7, 8. Vakaneti va hembele Vakreste vo sungula hi vunwa byihi?
7 Yesu u vule leswaku valandzeri vakwe va fanele va va lava tsakeke hambiloko vanhu va va “hembela hi swilo hinkwaswo swo homboloka” hikwalaho ka yena. (Matewu 5:11) Swi ve tano hakunene eka Vakreste vo sungula. Loko muapostola Pawulo a pfaleriwile eRhoma kwalomu ka 59-61 C.E., varhangeri va Vayuda va kwalaho va vule leswi landzelaka hi Vakreste: “Entiyisweni malunghana ni mpambukwa lowu ha swi tiva leswaku kun’wana ni kun’wana wa kanetiwa.” (Mintirho 28:22) Pawulo na Silasi va phyarhekiwe xihehlo xa ku “[pfuxa] ngundzungundzu emisaveni leyi akiweke,” va endla “leswi lwisanaka ni swileriso swa nawu wa Khezari.”—Mintirho 17:6, 7.
8 Loko a tsala hi Vakreste va le nkarhini wa Mfumo wa Rhoma, n’wamatimu K. S. Latourette u te: “Swihehlo swa kona a swi hambana. Leswi a va ala ku hlanganyela eminkhubyeni ya vahedeni, Vakreste va vuriwe lava kanetaka vukona bya Xikwembu. Leswi a va papalata mahanyelo yo tala ya vanhu va tiko—minkhuvo ya vuhedeni, vuhungasi bya tiko . . .—a va hlekuriwa, ku vuriwa leswaku va venga vanhu-kulobye. . . . A ku vuriwa leswaku vavanuna ni vavasati a va hlangana ni vusiku . . . kutani va endla vuoswi. . . . Leswi [Xitsundzuxo xa rifu ra Kreste] a xi tlangeriwa hi vapfumeri ntsena, ku haxiwe mavarivari ya leswaku Vakreste nkarhi na nkarhi loko va hlangana a va dlaya ricece va nwa ngati ya rona va tlhela va dya nyama ya rona.” Tlhandlakambirhi, leswi Vakreste vo sungula va aleke ku gandzela hosi, va phyarhekiwe xihehlo xa ku lwisana ni Mfumo.
9. Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va angurise ku yini eka swihehlo swa mavunwa leswi va phyarhekiweke swona, naswona xiyimo xi njhani namuntlha?
9 Swihehlo sweswo swa mavunwa a swi sivelanga Vakreste vo sungula ku hetisisa xileriso xa vona xa ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo. Hi 60-61 C.E., Pawulo u vule leswaku ‘mahungu lamanene’ a ma ‘veka mihandzu ma tlhela ma andza emisaveni hinkwayo’ naswona ma “[chumayeriwe] eka ntumbuluko hinkwawo lowu nga ehansi ka tilo.” (Vakolosa 1:5, 6, 23) Swi tano ni namuntlha. Timbhoni ta Yehovha ti phyarhekiwa swihehlo swa mavunwa, ku fana ni Vakreste va lembe-xidzana ro sungula. Kambe namuntlha ntirho wa ku chumayela rungula ra Mfumo wa humelela swinene, naswona wu endla leswaku lava hlanganyelaka eka wona va kuma ntsako lowukulu.
Ku Fana Ni Vaprofeta, Ha Tsaka Loko Hi Xanisiwa
10, 11. (a) Yesu u yi gimete njhani nhlamuselo yakwe ya nchumu wa vukaye lowu tisaka ntsako? (b) Vaprofeta a va xaniseriwa yini? Nyika swikombiso.
10 Yesu u gimete nhlamuselo yakwe ya nchumu wa vukaye lowu tisaka ntsako hi marito lama nge: “Tsakani, . . . hikuva ni vaprofeta lava mi rhangeleke va xanisiwe tano.” (Matewu 5:12) Vaprofeta lava Yehovha a va rhumeke leswaku va ya lemukisa Vaisrayele lava nga tshembekiki a va amukeriwanga naswona hakanyingi a va xanisiwa. (Yeremiya 7:25, 26) Muapostola Pawulo u tiyisekise mhaka yoleyo, a tsala a ku: “Ndzi ta vula yini swin’wana? Hikuva ndzi ta heleriwa hi nkarhi loko ndzo ya emahlweni ndzi rungula hi ta . . . vaprofeta van’wana, lava hi ripfumelo va . . . [ringiweke] hi ku vungunyiwa ni minxupulo, hakunene, ku tlula sweswo, hi timpecana ni makhotso.”—Vaheveru 11:32-38.
11 Hi nkarhi wa ku fuma ka Hosi Akabu la hombolokeke, kun’we ni nsati wakwe Yezabele, ku dlayiwe vaprofeta vo tala va Yehovha hi banga. (1 Tihosi 18:4, 13; 19:10) Muprofeta Yeremiya u nghenisiwe etingoleni ivi endzhaku a hoxiwa exihlobyeni xa ndzhope. (Yeremiya 20:1, 2; 38:6) Muprofeta Daniyele u hoxiwe ekheleni ra tinghala. (Daniyele 6:16, 17) Vaprofeta lava hinkwavo va le mahlweni ka Vukreste va xanisiwile hileswi a va lwela vugandzeri lebyi tengeke bya Yehovha. Vaprofeta vo tala va xanisiwe hi varhangeri va vukhongeri bya Vayuda. Yesu u vule leswaku vatsari ni Vafarisi i “vana va lava dlayeke vaprofeta hi vomu.”—Matewu 23:31.
12. Ha yini hina Timbhoni ta Yehovha hi swi teka ku ri lunghelo loko hi xanisiwa ku fana ni vaprofeta va khale?
12 Namuntlha hina Timbhoni ta Yehovha hakanyingi ha xanisiwa hileswi hi hisekelaka ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo. Valala va hina va hi lumbeta hi xihehlo xa ku “yiva tinyimpfu ta vona,” kambe ha swi tiva leswaku vagandzeri vo tshembeka va Yehovha lava hanyeke emahlweni ka hina va langutane ni swihehlo leswi fanaka. (Yeremiya 11:21; 20:8, 11) Eka hina i lunghelo ku xanisiwa hi xivangelo lexi vaprofeta vo tshembeka va khale va xanisiweke ha xona. Mudyondzisiwa Yakobo u tsarile a ku: “Vamakwerhu, tekani vaprofeta lava vulavuleke hi vito ra Yehovha va ri ntila wa ku tiyiselela nhlomulo ni ku lehisa mbilu. Maswivo! Lava tiyiseleke hi va vula lava tsakeke.”—Yakobo 5:10, 11.
Swivangelo Leswikulu Swa Ku Va Vanhu Lava Tsakeke
13. (a) Ha yini ku xanisiwa swi nga hi heti matimba? (b) I yini lexi endlaka leswaku hi kota ku yima hi tiyile, naswona sweswo i vumbhoni bya yini?
13 Ematshan’weni ya ku hetiwa matimba hi ku xanisiwa, hi chaveleriwa hi ku tsundzuka leswaku hi landzela xikombiso xa vaprofeta, Vakreste vo sungula na Kreste Yesu hi byakwe. (1 Petro 2:21) Hi kuma nchavelelo lowukulu eMatsalweni, tanihi le ka marito lama landzelaka ya muapostola Petro: “Varhandziwa, mi nga hlamarisiwi hi ku tshwa loku nga exikarhi ka n’wina, loku endlekaka eka n’wina leswaku mi ringiwa, onge hiloko mi humeleriwa hi nchumu lowu nga tolovelekangiki. Ma tsaka, loko mi rhukaniwa hikwalaho ka vito ra Kreste, hikuva moya wa ku vangama, ku nga moya wa Xikwembu, wu le henhla ka n’wina.” (1 Petro 4:12, 14) Ha swi tiva hakunene leswaku lexi endlaka leswaku hi kota ku yima hi tiyile loko hi xanisiwa hileswi moya wa Yehovha wu nga na hina leswaku wu hi tiyisa. Ku seketeriwa hi moya lowo kwetsima i vumbhoni bya leswaku Yehovha wa hi katekisa, kutani sweswo swi hi nyika ntsako lowukulu.—Pisalema 5:12; Vafilipiya 1:27-29.
14. Hi swihi swivangelo leswi hi nga na swona swa ku tsaka loko hi xaniseriwa ku endla leswi lulameke?
14 Mhaka yin’wana leyi endlaka leswaku hi tsaka loko hi kanetiwa ni ku xaniseriwa ku endla leswo lulama hileswi sweswo swi kombisaka leswaku hi hanya tanihi Vakreste va ntiyiso lava chavaka Xikwembu. Muapostola Pawulo u tsarile a ku: “Hinkwavo lava navelaka ku hanya hi ku tinyiketela loku nga ni vukwembu hi ku fambisana na Kreste Yesu na vona va ta xanisiwa.” (2 Timotiya 3:12) Swa hi tsakisa swinene ku anakanya leswaku ku tshama hi tshembekile loko hi ringiwa swi tiyisekisa nhlamulo leyi kanetaka ntlhontlho wa Sathana wa leswaku swivumbiwa swa Yehovha hinkwaswo swi N’wi tirhela hi xikongomelo xa vutianakanyi. (Yobo 1:9-11; 2:3, 4) Ha tsaka leswi hi hlanganyelaka hi ndlela yo karhi eku lweriweni ka vuhosi bya Yehovha lebyi lulameke.—Swivuriso 27:11.
Ku Khanela Hakelo
15, 16. (a) I xivangelo xihi lexi Yesu a xi nyikeke xa leswaku hi ‘tsaka hi khana’? (b) Hi yihi hakelo leyi hlayiseriweke Vakreste lava totiweke ematilweni, naswona vapfuneti va vona lava vuriwaka “tinyimpfu tin’wana” va ta hakeriwa njhani?
15 Yesu u nyikele xivangelo xin’wana xa ku tsaka loko hi rhukaniwa ni ku xanisiwa ku fana ni vaprofeta va khale. Eku heleni ka nhlamuselo ya nchumu wa vukaye lowu tisaka ntsako, u te: “Tsakani mi khana, hikuva hakelo ya n’wina i yikulu ematilweni.” (Matewu 5:12) Muapostola Pawulo u tsarile a ku: “Hakelo leyi tisiwaka hi xidyoho i rifu, kambe nyiko leyi nyikiwaka hi Xikwembu i vutomi lebyi nga heriki ha Kreste Yesu Hosi ya hina.” (Varhoma 6:23) Ina, ‘hakelo leyikulu’ i vutomi, kambe a hi hakelo leyi hi lulameriwaka ha yona. I nyiko ya mahala. Yesu u vule leswaku hakelo ya kona yi le “matilweni” hileswi yi humaka eka Yehovha.
16 Vatotiwa va kuma “harhi ya vutomi” leyi eka vona yi nga ku hanya hi masiku etilweni va ri na Kreste. (Yakobo 1:12, 17) Lava nga ni ntshembo wa ku hanya emisaveni, ku nga “tinyimpfu tin’wana,” va langutele ku kuma vutomi lebyi nga heriki eparadeyisini ya laha misaveni. (Yohane 10:16; Nhlavutelo 21:3-5) Eka mintlawa leyi yimbirhi, “hakelo” ya kona a hi ya ku yi julukela kunene. Vatotiwa na “tinyimpfu tin’wana” va kuma hakelo ya vona hikwalaho ka “musa lowu nga faneriwiki lowukulu” wa Yehovha, lowu susumeteleke muapostola Pawulo ku vula marito lama nge: “A ku nkhensiwe Xikwembu hikwalaho ka nyiko ya xona ya mahala leyi nga hlamuselekiki.”—2 Vakorinto 9:14, 15.
17. Ha yini hi kota ku kuma ntsako loko hi xanisiwa kutani hi “khana” hi ndlela yo fanekisela?
17 Muapostola Pawulo u tsalele Vakreste lava van’wana va vona a va ri kusuhi ni ku xanisiwa hi tihanyi hi Hosi Nero, a ku: “A hi khaneni loko hi ri emahlomulweni, tanihi leswi hi swi tivaka leswaku nhlomulo wu tswala ku tiyisela; ku tiyisela kona ku tswala xiyimo xa ku amukeriwa; xiyimo xa ku amukeriwa xona xi tswala ntshembo, kutani ntshembo a wu endli leswaku munhu a khomiwa hi tingana.” U tlhele a ku: “Tsakani hi ntshembo. Mi tiyisela nhlomulo.” (Varhoma 5:3-5; 12:12) Hambi hi ri ni ntshembo wa ku ya hanya etilweni kumbe emisaveni, hakelo leyi hi nga ta nyikiwa yona hikwalaho ka ku tshama hi tshembekile loko hi ringiwa i yikulu swinene ku tlula nchumu wihi ni wihi lowu hi wu kumaka hi ku va hi wu tirherile. Ntsako lowu hi wu kumaka hikwalaho ka ntshembo wa ku hanya hi masiku hi ri karhi hi tirhela ni ku dzunisa Tata wa hina wa rirhandzu, Yehovha, hi ku kongomisiwa hi Hosi ya hina Yesu Kreste, a wu pimeki. Ha “khana” hi ndlela yo fanekisela.
18. Hi nga langutela leswaku matiko ma endla yini loko makumu ma ri karhi ma tshinela, naswona Yehovha u ta endla yini?
18 Ematikweni man’wana, Timbhoni ta Yehovha ti xanisiwile naswona ta ha xanisiwa. Eka vuprofeta byakwe lebyi vulavulaka hi makumu ya mafambiselo ya swilo, Yesu u lemukise Vakreste va ntiyiso a ku: “Mi ta vengiwa hi matiko hinkwawo hikwalaho ka vito ra mina.” (Matewu 24:9) Loko hi ri karhi hi tshinelela makumu, Sathana u ta sasameta matiko leswaku ma kombisa rivengo ra wona eka vanhu va Yehovha. (Ezekiyele 38:10-12, 14-16) Sweswo swi ta susumetela Yehovha ku teka goza. “Kunene ndzi ta titwarisa ndzi tihlawulekisa, ndzi titivisa ematihlweni ya matiko yo tala; va ta tiva leswaku hi mina Yehovha.” (Ezekiyele 38:23) Xisweswo Yehovha u ta kwetsimisa vito rakwe leri tlakukeke kutani a ponisa vanhu vakwe lava xanisiwaka. Hikwalaho, “wa tsaka munhu la hambetaka a tiyisela.”—Yakobo 1:12.
19. Loko ha ha rindzele “siku ra Yehovha” lerikulu, i yini leswi hi faneleke hi swi endla?
19 Loko “siku [rero lerikulu] ra Yehovha” ri ri karhi ri tshinela, a hi tsakeni hileswi hi “[hlayiweke] lava faneriwaka hi ku khomisiwa tingana” hikwalaho ka vito ra Yesu. (2 Petro 3:10-13; Mintirho 5:41) Ku fana ni Vakreste vo sungula, onge hi nga hambeta hi “nga rhuteli ku dyondzisa ni ku vula mahungu lamanene hi ta Kreste” ni Mfumo wakwe, loko ha ha rindzele hakelo ya hina emisaveni leyintshwa ya Yehovha leyi lulameke.—Mintirho 5:42; Yakobo 5:11.
Mpfuxeto
• Swi vula yini ku xaniseriwa ku endla leswo lulama?
• Nxaniso wu tise vuyelo byihi eka Vakreste vo sungula?
• Ha yini ku nga vuriwaka leswaku Timbhoni ta Yehovha ti xanisiwa ku fana ni vaprofeta va khale?
• I yini lexi nga endlaka leswaku hi ‘tsaka hi khana’ loko hi xanisiwa?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Swifaniso leswi nga eka tluka 16, 17]
“Ma tsaka n’wina loko vanhu va mi rhukana ni ku mi xanisa”
[Xihlovo Xa Kona]
Group in prison: Chicago Herald-American