Malandza Ya Yehovha Lama Tsakeke

“Va tsaka lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya.”—MATEWU 5:3.

1. I yini ntsako wa ntiyiso, naswona wu kombisa yini?

NTSAKO i nchumu wa risima lowu vanhu va Yehovha va nga na wona. Mupisalema Davhida u te: “Va tsaka vanhu lava Xikwembu xa vona ku nga Yehovha!” (Pisalema 144:15) Ntsako wu fambisana ni ku titwa u phyuphyile. Ntsako lowukulu—lowu fikaka etshakwini ra mbilu—wu tisiwa hi ku tiva leswaku hi vanhu lava amukelekaka eka Yehovha. (Swivuriso 10:22) Ntsako wo tano wu kombisa ku va ni vuxaka lebyikulu ni Tata wa hina wa le tilweni ni ku tiva leswaku hi endla ku rhandza ka yena. (Pisalema 112:1; 119:1, 2) Lexi tsakisaka, Yesu u xaxamete swilo swa kaye leswi hi nga vuriwaka lava tsakeke ha swona. Ku kambisisa swilo swo tano eka xihloko lexi ni le ka lexi landzelaka swi ta hi pfuna ku xiya ndlela leyi hi nga tsakaka ha yona loko hi tirhela Yehovha “Xikwembu lexi tsakeke,” hi ku tshembeka.—1 Timotiya 1:11.

Ku Khathala Hi Xilaveko Xa Hina Xa Moya

2. Yesu u vulavule rini hi ntsako, naswona xingheniso xa yena a xi ku yini?

² Hi 31 C.E., Yesu u nyikele yin’wana ya tinkulumo leti dumeke swinene ematin’wini. Nkulumo ya kona yi vuriwa Dyondzo ya le Ntshaveni hikuva Yesu u yi nyikele a ri exiphen’wini xa ntshava lexi lavaneke ni Lwandle ra Galeliya. Evhangeli ya Matewu yi ri: “Loko [Yesu] a vona mintshungu, a tlhandlukela entshaveni; naswona loko a tshame ehansi, vadyondzisiwa vakwe va ta eka yena; kutani a pfula nomu, a sungula ku va dyondzisa, a ku: ‘Va tsaka lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya, hikuva mfumo wa matilo i wa vona.’” Loko ma hundzuluxeriwa hi  ku kongoma, marito ya xingheniso xa Yesu ma ri: “Swa tsaka swisiwana (hi tlhelo ra) moya,” kumbe “Va tsaka lava nga vakomberi va moya.” (Matewu 5:1-3; Kingdom Interlinear; nhlamuselo ya le hansi ya NW) Today’s English Version yi ri: “Va tsaka lava tivaka leswaku i swisiwana emoyeni.”

3. Moya wo titsongahata wu wu engetela njhani ntsako wa hina?

³ Edyondzweni yakwe ya le ntshaveni, Yesu u kombise leswaku munhu wa tsaka swinene loko a lemuka leswaku u ni xilaveko xa swilo swa moya. Vakreste lava titsongahataka, lava lemukaka xiyimo xa vona xa vudyoho, va kombela Yehovha leswaku a va rivalela hi ku tirhisa gandzelo ra nkutsulo ra Kreste. (1 Yohane 1:9) Xisweswo va kuma ku rhula ka mianakanyo ni ntsako wa ntiyiso. “Wa tsaka loyi a rivaleriweke swiendlo swakwe swo pfukela, loyi xidyoho xakwe xi funengetiweke.”—Pisalema 32:1; 119:165.

4. (a) Hi nga kombisa njhani leswaku ha khathala hi xilaveko xa swilo swa moya eka hina ni le ka van’wana? (b) I yini lexi engetelaka ntsako wa hina loko hi khathala hi xilaveko xa hina xa swilo swa moya?

⁴ Ku lemuka xilaveko xa hina xa swilo swa moya ku hi susumetela ku hlaya Bibele siku ni siku, ku dya swakudya swa moya leswi “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ri hi phamelaka swona “hi nkarhi lowu faneleke,” ni ku va kona nkarhi na nkarhi eminhlanganweni ya Vukreste. (Matewu 24:45; Pisalema 1:1, 2; 119:111; Vaheveru 10:25) Ku rhandza vanhu-kulorhi swi endla leswaku hi lemuka xilaveko xa moya xa van’wana kutani swi hi susumetela ku hiseka entirhweni wa ku chumayela, hi va dyondzisa mahungu lamanene ya Mfumo. (Marka 13:10; Varhoma 1:14-16) Ku bula ni van’wana hi ntiyiso wa Bibele swi hi nyika ntsako. (Mintirho 20:20, 35) Nakambe ntsako wa hina wa kula loko hi anakanyisisa hi ntshembo lowunene wa Mfumo ni mikateko leyi Mfumo wolowo wu nga ta yi tisa. Eka “ntlhambinyana” wa Vakreste lava totiweke, ntshembo wa Mfumo wu vula ku hanya hi masiku etilweni tanihi swirho leswi nga ta va swi fuma eMfun’weni wa Kreste. (Luka 12:32; 1 Vakorinto 15:50, 54) Eka “tinyimpfu tin’wana,” sweswo swi vula ku hanya hi masiku eparadeyisini emisaveni ehansi ka vulawuri bya Mfumo wolowo.—Yohane 10:16; Pisalema 37:11; Matewu 25:34, 46.

Ndlela Leyi Lava Kololaka Va Nga Tsakaka Ha Yona

5. (a) Xi vula yini xiga lexi nge “lava kololaka”? (b) Vanhu volavo lava kololaka va chaveleriwa njhani?

⁵ Ndlela leyi landzelaka yo kuma ntsako leyi Yesu a yi vuleke yi tikomba yi ri ni ku kanetana ko karhi. U te: “Va tsaka lava kololaka, hikuva va ta chaveleriwa.” (Matewu 5:4) Xana swi nga kotekisa ku yini leswaku munhu a tsaka kasi u le ku kololeni? Leswaku hi twisisa nhlamuselo ya marito ya Yesu, hi fanele hi kambisisa ku kolola loku a vulavulaka ha kona. Mudyondzisiwa Yakobo u kombisa leswaku xiyimo xa hina xa vudyoho xi fanele xi hi vangela ku kolola. U tsarile a ku: “Basisani mavoko ya n’wina, n’wina vadyohi, mi tengisa timbilu ta n’wina, n’wina lava nga tiyisekiki. Vanani ni maxangu, mi kolola, mi rila. Ku hleka ka n’wina a ku hundzuriwe ku kolola, ntsako wa n’wina wu hundzuriwa gome. Titsongahateni emahlweni ka Yehovha, kutani u ta mi tlakusa.” (Yakobo 4:8-10) Lava hakunene va hlundzukisiwaka hi xiyimo xa vona xa vudyoho va chaveleriwa loko va dyondza leswaku va nga rivaleriwa swidyoho loko va va ni ripfumelo egandzelweni ra nkutsulo ra Kreste, va kombisa ku tisola ka vona ka xiviri hi ku endla ku rhandza ka Yehovha. (Yohane 3:16; 2 Vakorinto 7:9, 10) Xisweswo va nga va ni vuxaka lebyinene na Yehovha kutani va kuma ntshembo wa ku hanya hi masiku va ri karhi va n’wi tirhela ni ku n’wi dzunisa. Sweswo swi va nyika ntsako lowu dzikaka wu ya fika ni le tshakwini ra mbilu.—Varhoma 4:7, 8.

6. Van’wana va kolola hi ndlela yihi, naswona va chaveleriwa njhani?

⁶ Marito ya Yesu ma tlhela ma katsa ni lava va kololaka hikwalaho ka swiyimo leswi nyenyetsaka leswi andzaka emisaveni. Yesu u tirhise vuprofeta bya Esaya 61:1, 2 eka yena n’wini:  “Moya wa Yehovha, Hosi leyi Lawulaka wu le henhla ka mina, hikwalaho ka leswi Yehovha a ndzi toteke leswaku ndzi vula mahungu lamanene eka lavo rhula. U ndzi rhume leswaku ndzi ya bohelela lava vavisekeke mbilu, . . . leswaku ndzi chavelela hinkwavo lava rilaka.” Ntirho wolowo wu endliwa ni hi Vakreste lava totiweke lava ha riki emisaveni, lava pfuniwaka hi “tinyimpfu tin’wana.” Hinkwavo va hlanganyela entirhweni wa ku veka mfungho wo fanekisela emimombyeni ya “vanhu lava va nga ni nhlomulo, lava va konyaka hikwalaho ka swilo hinkwaswo leswi nyenyetsaka leswi endliwaka exikarhi ka [Yerusalema la gwineheke, la fanekiselaka Vujagana].” (Ezekiyele 9:4) Vanhu vo tano lava kololaka va chaveleriwa hi ‘mahungu lamanene ya mfumo.’ (Matewu 24:14) Va tsaka ku dyondza leswaku mafambiselo ya swilo ya Sathana lama hombolokeke ma ta siviwa ku nga ri khale hi misava leyintshwa yo lulama ya Yehovha.

Va Tsaka Lava Nga Ni Moya Wo Rhula

7. I yini leswi xiga lexi nge “moya wo rhula” xi nga vuliki swona?

⁷ Yesu u ye emahlweni ni Dyondzo yakwe ya le Ntshaveni a ku: “Va tsaka lava nga ni moya wo rhula, hikuva va ta dya ndzhaka ya misava.” (Matewu 5:5) Van’wana va anakanya leswaku ku va ni moya wo rhula i mfanelo leyi kombisaka ku tsana. Kambe a swi tano. Loko a hlamusela mongo wa rito leri hundzuluxeriweke ri va “moya wo rhula,” mukambisisi un’wana wa Bibele u tsale a ku: “Nchumu lowu xiyekaka ngopfu  eka munhu loyi a nga ni [moya wo rhula] hi leswaku i munhu la nga ni vuswikoti lebyikulu bya ku tikhoma. Ku va ni moya wo rhula a hi ku verhama ka ku hetisisa nawu, ku tekeka kumbe ku tshama u tipfalele nomu. I matimba lawa u kotaka ku ma lawula.” Yesu u vule leswi landzelaka hi yena n’wini: “Ndzi ni moya wo rhula ni mbilu yo titsongahata.” (Matewu 11:29) Kambe Yesu a a lwela misinya ya milawu yo lulama hi vurhena.—Matewu 21:12, 13; 23:13-33.

8. Moya wa ku rhula wu fambisana ngopfu na yini, naswona ha yini mfanelo yoleyo yi ri ya nkoka eka vuxaka bya hina ni van’wana?

⁸ Hikwalaho, moya wo rhula wu fambisana swinene ni ku tikhoma. Phela, moya wo rhula (kumbe ku olova) ni ku tikhoma i timfanelo leti muapostola Pawulo a ti xaxameteke swin’we loko a longoloxa “mihandzu ya moya.” (Vagalatiya 5:22, 23) Moya wo rhula wu fanele wu hlakuleriwa hi ku pfuniwa hi moya wo kwetsima. I mfanelo leyi endlaka leswaku Vakreste va va ni ku rhula ni vanhu lava nga riki vapfumeri kun’we ni lava nga swirho swa vandlha. Pawulo u tsarile: “Tiambexeni xinakulobye lexikulu xa tintswalo, musa, mianakanyo yo titsongahata, ku rhula, ni ku va ni mbilu yo leha. Hambetani mi lehiselana mbilu ni ku rivalelana hi ku ntshunxeka.”—Vakolosa 3:12, 13.

9. (a) Ha yini ku va ni moya wo rhula swi nga tirhi eka vuxaka bya hina ni van’wana ntsena? (b) Lava nga ni moya wo rhula va “dya ndzhaka ya misava” hi ndlela yihi?

⁹ Hambiswiritano, moya wo rhula a wu tirhi eka vuxaka bya hina ni vanhu van’wana ntsena. Loko hi tiveka ehansi ka vulawuri bya Yehovha hi mbilu hinkwayo, hi ta va hi kombisa leswaku hi ni moya wo rhula. Xikombiso lexikulu emhakeni leyi i Yesu Kreste, loyi loko a ha ri laha misaveni a kombiseke moya wo rhula ni ku tinyiketela hi ku helela eku endleni ka ku rhandza ka Tata wakwe. (Yohane 5:19, 30) Yesu hi yena loyi a nga ni mfanelo leyikulu ya ku dya ndzhaka ya misava, hikuva i Mufumi wa yona la vekiweke. (Pisalema 2:6-8; Daniyele 7:13, 14) Ndzhaka ya kona u yi hlanganyela ni “vadyandzhaka” va 144 000, lava hlawuriweke “evanhwini” leswaku va “va tihosi emisaveni.” (Varhoma 8:17; Nhlavutelo 5:9, 10; 14:1, 3, 4; Daniyele 7:27) Kreste ni vafumi-kulobye va ta fuma vavanuna ni vavasati va timiliyoni lava fanaka ni tinyimpfu, lava marito ya vuprofeta bya mupisalema ma nga ta hetiseka eka vona hi ndlela leyi tsakisaka: “Lavo rhula va ta dya ndzhaka ya misava, hakunene va ta kuma ntsako lowu heleleke eku rhuleni lokukulu.”—Pisalema 37:11; Matewu 25:33, 34, 46.

Va Tsaka Lava Nga Ni Ndlala Ya Leswo Lulama

10. Hi yihi ndlela yin’wana leyi lava va nga ni “ndlala ni torha ra leswo lulama” va nga enerisiwaka ha yona?

¹⁰ Nchumu wun’wana lowu tisaka ntsako lowu Yesu a wu boxeke loko a ri karhi a vulavula entshaveni ya le Galeliya hi lowu nge: “Va tsaka lava nga ni ndlala ni torha ra leswo lulama, hikuva va ta xurha.” (Matewu 5:6) Yehovha u vekela Vakreste mpimanyeto wa leswo lulama. Hikwalaho, lava nga ni ndlala ni torha ra leswo lulama kahle-kahle va ni ndlala ni torha ra vukongomisi bya Xikwembu. Vanhu vo tano va xi lemuka kahle xiyimo xa vona xa vudyoho ni ku nga hetiseki naswona va navela ku va lava amukelekaka emahlweni ka Yehovha. Va tsaka swinene loko va dyondza eRitweni ra Xikwembu leswaku loko va tisola va tlhela va kombela ku rivaleriwa exisekelweni xa gandzelo ra nkutsulo ra Kreste, va ta kota ku va exiyin’weni lexi amukelekaka emahlweni ka Xikwembu!—Mintirho 2:38; 10:43; 13:38, 39; Varhoma 5:19.

11, 12. (a) Vakreste lava totiweke va vuriwa lava lulameke hi ndlela yihi? (b) Torha ra leswo lulama ra vapfuneti va vatotiwa ri timuriwa njhani?

¹¹ Yesu u vule leswaku vanhu vo tano va ta tsaka, tanihi leswi va nga ta “enerisiwa.” (Matewu 5:6, Kingdom Interlinear) Vakreste lava totiweke lava rhamberiweke ku va “tihosi” leti fumaka na Kreste etilweni va vuriwa “lava lulameleke vutomi.” (Varhoma 5:1, 9, 16-18) Yehovha u va tota hi moya, xisweswo a va amukela leswaku va va vana vakwe va moya. Va va vadyandzhaka-kulobye na Kreste, va va tihosi ni vaprista evulawurini bya Mfumo wa le tilweni.—Yohane 3:3; 1 Petro 2:9.

¹² Vapfuneti va vatotiwa a va si vuriwa lava lulameleke vutomi. Hambiswiritano, hi ndlela yo  karhi Yehovha u va vula lava lulameke hikwalaho ka ripfumelo leri va ri kombisaka engatini leyi halatiweke ya Kreste. (Yakobo 2:22-25; Nhlavutelo 7:9, 10) Va vuriwa lava lulameke tanihi vanghana va Yehovha lava fanekelaka ku ponisiwa hi nkarhi wa ‘nhlomulo lowukulu.’ (Nhlavutelo 7:14) Torha ra vona ra leswo lulama ri ta ya emahlweni ri timuriwa loko va va xiphemu xa misava leyintshwa leyi ku nga ta va ni ‘ku lulama eka yona,’ ehansi ka “matilo lamantshwa.”—2 Petro 3:13; Pisalema 37:29.

Va Tsaka Lava Nga Ni Tintswalo

13, 14. Hi tihi tindlela leti hi faneleke hi kombisa ha tona leswaku hi ni tintswalo, naswona sweswo swi ta va ni vuyelo byihi eka hina?

¹³ Loko a ya emahlweni ni Dyondzo yakwe ya le Ntshaveni, Yesu u te: “Va tsaka lava nga ni tintswalo, hikuva va ta kombiwa tintswalo.” (Matewu 5:7) Hi tlhelo ra nawu, tintswalo i musa lowu muavanyisi a wu kombisaka loko a tshika ku xupula mudyohi hilaha nawu wu lavaka hakona. Kambe eBibeleni, marito yo sungula lama hundzuluxeriweke ma va “tintswalo” ngopfu-ngopfu ma vula ku anakanyela kumbe ku twela hi ndlela leyi nga ta ntshunxa lava nga enhlomulweni. Hikwalaho, lava nga ni tintswalo va kombisa ntwela-vusiwana hakunene. Xifaniso xa Yesu xa Musamariya wa musa i xikombiso lexinene xa munhu loyi a ‘kombiseke tintswalo’ eka loyi a nga ni xilaveko.—Luka 10:29-37.

¹⁴ Leswaku hi kuma ntsako lowu tisiwaka hi ku va ni tintswalo, hi fanele hi endla swiendlo swa tintswalo eka lava nga ni xilaveko. (Vagalatiya 6:10) Yesu u kombise ntwela-vusiwana eka vanhu lava a va voneke. “[U va twele] vusiwana, hikuva a [va] fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi. Hiloko a sungula ku [va] dyondzisa swilo swo tala.” (Marka 6:34) Yesu u xiye leswaku xilaveko lexikulu xa munhu a ku ri xa moya. Na hina hi nga tikombisa hi ri vanhu lava nga ni ntwela-vusiwana ni tintswalo hi ku byela van’wana timhaka leti va ti lavaka ngopfu—ku nga ‘mahungu lamanene ya mfumo.’ (Matewu 24:14) Nakambe hi nga pfuna Vakreste-kulorhi lava dyuhaleke, tinoni ni vana lava feriweke hi vatswari, hi “[vulavula] hi ku chavelela eka mimoya-xiviri leyi karhatekeke.” (1 Vatesalonika 5:14; Swivuriso 12:25; Yakobo 1:27) Sweswo a swi nge hi tiseli ntsako ntsena kambe swi ta endla ni leswaku Yehovha a hi kombisa tintswalo.—Mintirho 20:35; Yakobo 2:13.

Lavo Tenga eMbilwini Ni Lava Kondletelaka Ku Rhula

15. Hi nga swi kotisa ku yini ku va lava tengeke embilwini ni ku kondletela ku rhula?

¹⁵ Yesu u boxe nchumu wa vutsevu ni wa vunkombo lowu tisaka ntsako, a ku: “Va tsaka lavo tenga embilwini, hikuva va ta vona Xikwembu. Va tsaka lava kondletelaka ku rhula, hikuva va ta vuriwa ‘vana va Xikwembu.’” (Matewu 5:8, 9) Mbilu leyi tengeke hi leyi yi baseke emahanyelweni ni le moyeni yi tlhela yi tinyiketela hi ku helela eka Yehovha. (1 Tikronika 28:9; Pisalema 86:11) Lava kondletelaka ku rhula va hanyisana hi ku rhula ni Vakreste-kulobye, naswona va ringeta hi matimba leswaku va hanyisana hi ku rhula ni vaakelani va vona. (Varhoma 12:17-21) Va ‘lava ku rhula, va ku landzelela.’—1 Petro 3:11.

16, 17. (a) Ha yini vatotiwa va vuriwa “vana va Xikwembu,” naswona va “vona Xikwembu” hi ndlela yihi? (b) “Tinyimpfu tin’wana” ti “vona Xikwembu” hi ndlela yihi? (c) “Tinyimpfu tin’wana” ti ta va “vana va Xikwembu” hi ku helela hi ndlela yihi, naswona sweswo swi ta endleka rini?

¹⁶ Lava va kondletelaka ku rhula va tlhela va va ni mbilu leyi tengeke va tshembisiwa leswaku  “va ta vuriwa ‘vana va Xikwembu’” naswona “va ta vona Xikwembu.” Vakreste lava totiweke va tswariwe hi moya naswona Yehovha u va amukela tanihi “vana” va yena loko va ha ri emisaveni. (Varhoma 8:14-17) Loko va pfuxiwa leswaku va ya va na Kreste etilweni, va tirha emahlweni ka Yehovha naswona va N’wi vona hi xiviri.—1 Yohane 3:1, 2; Nhlavutelo 4:9-11.

¹⁷ “Tinyimpfu tin’wana” leti kondletelaka ku rhula ti tirhela Yehovha ehansi ka vukongomisi bya Murisi Lonene, Kreste Yesu, loyi a vaka “Tatana La Nga Riki Na Makumu” eka tona. (Yohane 10:14, 16; Esaya 9:6) Lava va nga ta hlula eka ndzingo wo hetelela endzhaku ka Mfumo wa Kreste wa Gidi ra Malembe va ta amukeriwa va va vana va Yehovha va laha misaveni naswona va ta va “ni ntshunxeko lowu vangamaka wa vana va Xikwembu.” (Varhoma 8:21; Nhlavutelo 20:7, 9) Hikwalaho ka ntshembo wolowo, va vula leswaku Yehovha i Tata wa vona, tanihi leswi va nyikeleke vutomi bya vona eka yena, hileswi a nga Munyiki wa Vutomi bya vona. (Esaya 64:8) Ku fana na Yobo na Muxe va khale, va “vona Xikwembu” hi mahlo ya mianakanyo. (Yobo 42:5; Vaheveru 11:27) Hi ‘mahlo ya timbilu ta vona’ ni hi vutivi lebyi kongomeke bya Xikwembu, va lemuka timfanelo leti hlamarisaka ta Yehovha naswona va ringeta ku n’wi tekelela hi ku endla ku rhandza ka yena.—Vaefesa 1:18; Varhoma 1:19, 20; 3 Yohane 11.

18. Hi ku ya hi swilo swo sungula swa nkombo leswi Yesu a vuleke leswaku swi tisa ntsako, xana i vamani lava kumaka ntsako wa ntiyiso namuntlha?

¹⁸ Se hi swi vonile leswaku lava va khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya, lava kololaka, lava nga ni moya wo rhula, lava nga ni ndlala ni torha ra leswo lulama, lava nga ni tintswalo, lava tengeke embilwini ni lava kondletelaka ku rhula va kuma ntsako wa ntiyiso hi ku tirhela Yehovha. Kambe vanhu vo tano minkarhi hinkwayo va kanetiwa, hambi ku ri ku xanisiwa. Xana sweswo swi xaxisa ntsako wa vona? Xivutiso xexo xi ta hlamuriwa eka xihloko lexi landzelaka.

Mpfuxeto

• Hi wihi ntsako lowu lava va khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya va wu kumaka?

• Lava va kololaka va chaveleriwa hi tindlela tihi?

• Hi wu kombisa njhani moya wo rhula?

• Ha yini hi fanele hi va ni tintswalo, hi tenga embilwini hi tlhela hi kondletela ku rhula?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

“Va tsaka lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya”

[Swifaniso leswi nga eka tluka 10]

“Va tsaka lava nga ni tintswalo”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

“Va tsaka lava nga ni ndlala ni torha ra leswo lulama”