Ndlela Yo Sirhelela Vana Va Wena Hi Vutlhari Bya Xikwembu

MIMIRI ya hina yi tshama yi ri enyimpini. Yi boheka ku lwisana ni switsongwatsongwana swo tala. Nkateko wa kona, vunyingi bya hina hi tswariwe hi ri ni nsawutiso lowu hi sirhelelaka eka minhlaselo yo tano ni lowu hi pfunaka leswaku hi nga ngheniwi hi mavabyi yo tala lama tlulelaka.

Hi ndlela leyi fanaka, Vakreste va fanele va lwisana ni miehleketo ni mikhuva leyi lwisanaka ni Matsalwa kun’we ni mintshikilelo leyi nga vavisaka rihanyo ra vona ra moya. (2 Vakorinto 11:3) Leswaku hi lwisana ni nhlaselo lowu hambetaka emianakanyweni ni le timbilwini ta hina, hi fanele hi tisirhelela eka swilo leswi hlaselaka vumoya bya hina.

Nsirhelelo wolowo i wa nkoka swinene eka vana va hina, tanihi leswi va nga tswariwiki va ri na vusirheleri bya moya lebyi nga va sirhelelaka eka moya wa misava. (Vaefesa 2:2) Loko vana va ri karhi va kula, i swa nkoka leswaku vatswari va va pfuna ku tiakela vusirheleri bya vona vini. Xana vusirheleri byo tano byi titshege hi yini? Bibele yi ri: “Yehovha u nyika vutlhari; . . . u ta rindza ndlela ya lavo tshembeka va yena.” (Swivuriso 2:6, 8) Vutlhari bya Xikwembu byi nga rindza ndlela ya vana lava handle ka swona a va ta tikuma va tolovelane ni vanhu vo biha, va hluriwa hi tintangha ta vona kumbe va hlanganyela eka vuhungasi lebyi nga tengangiki. Xana vatswari va nga byi landzela njhani vukongomisi bya Yehovha kutani va dyondzisa vana va vona vutlhari bya Xikwembu?

Ku Lwela Ku Tolovelana Ni Vanhu Lavanene

A swi hlamarisi leswi vana va kondlo-a-ndzi-dyi va rhandzaka ku dzumba ni tintangha ta vona, kambe ku dzumba ni vanhu lava nga riki na ntokoto ntsena a swi nge va pfuni leswaku va kuma vutlhari bya Xikwembu va byi tirhisa. Xivuriso xa tsundzuxa: “Vuphukuphuku byi tsimbiwe embilwini ya mufana.” (Swivuriso 22:15) Kutani ke, xana vatswari van’wana va va pfune njhani vana va vona leswaku va tirhisa vutlhari bya Xikwembu emhakeni leyi ya vanghana?

Tatana la vuriwaka Don * u te: “Vana va hina a va heta nkarhi wo tala va ri ni tintangha ta vona, kambe hakanyingi a va dzumba na vona ekaya ra hina, na hina hi ri kona. Kaya ra hina a ri tshama ri pfulekile kutani hakanyingi a ku tshama ku tele vantshwa, naswona a hi va lunghiselela swakudya, hi  va endla va titwa va ri ekaya. Hi ringete ku tolovela huwa ni nyanyuko lowu a wu tshama wu ri kona endlwini ya hina leswaku vana va hina va titwa va ntshunxekile.”

Brian na Mary va ni vana vanharhu lava tikhomeke kahle, kambe va vula leswaku a swi pfa swi tika ku va dyondzisa. Va ri: “Evandlheni ra ka hina a ku ri ni vantshwa va nga ri vangani lava a va dzumba ni n’wana wa hina Jane. Kambe a a ri ni munghana un’wana loyi a vuriwaka Susan, loyi a a rhandza vanhu swinene. Kambe vatswari va yena a va debyisa ngopfu voko. Susan a a pfumeleriwa ku vuya ekaya nivusiku ku tlula Jane, a a ambala swikete swo koma, a a yingisela vuyimbeleri lebyi siyaka swivutiso ni ku hlalela tifilimi leti nga fanelangiki. Swi teke nkarhi wo leha Jane a nga ri twisisi langutelo ra hina. Eka yena, vatswari va Susan a va vonaka va ri lava twisisaka swinene, kambe hina a hi vonaka hi tiyisa ngopfu voko. Susan u hetelele a hlangane naswo, ku ri kona Jane a swi vonaka leswaku ku tiyisa ka hina voko ku n’wi ponisile. Ha tsaka swinene leswi hi nga debyisangiki voko eka leswi a hi vona swi ta pfuna n’wana wa hina.”

Ku fana na Jane, vantshwa vo tala va lemuke nkoka wa ku lava vukongomisi bya vatswari va vona emhakeni ya vanghana. Xivuriso xi ri: “Ndleve leyi yingisaka ku tshinyiwa ka vutomi yi tshama exikarhi ka vanhu vo tlhariha.” (Swivuriso 15:31) Vutlhari bya Xikwembu byi susumetela vantshwa leswaku va lava ku dzumba ni vanghana lava akaka.

Ku Hlangavetana Ni Ntshikilelo Wa Ku Tsakisa Van’wana

Ku va ni vanghana swi fambisana ni ndzingo wa ku va tsakisa. Siku na siku, vusirheleri bya vana va hina byi hlaseriwa hi ntshikilelo wa ku tsakisa van’wana. Tanihi leswi vantshwa hakanyingi va lavaka ku amukeriwa hi tintangha ta vona, ntshikilelo wa ku tsakisa van’wana wu nga va sindzisa ku tekelela mikhuva leyi tsakeriwaka hi misava.—Swivuriso 29:25.

Bibele yi hi tsundzuxa leswaku “misava ya hundza ni ku navela ka yona.” (1 Yohane 2:17) Kutani vatswari a va fanelanga va pfumelela vana va vona va yengiwa hi mavonelo ya misava. Xana va nga va pfuna njhani vana va vona leswaku va ehleketa hi ndlela ya Vukreste?

Richard u te: “N’wana wa hina wa nhwanyana minkarhi hinkwayo a a lava ku ambala leswi vantshwa van’wana va swi ambalaka. Kutani loko a lava nchumu wo karhi a hi burisana na yena ku vona loko wu fanerile kumbe wu nga fanelanga. Hambi ku ri eka tifexeni leti a hi ti vona ti nga bihanga, a hi landzela xitsundzuxo lexi hi tshameke hi xi twa malembe lama hundzeke lexi nge, ‘Munhu la tlhariheke a nga vi wo sungula ku amukela fexeni yo karhi, naswona a nge vi wo hetelela ku yi tshika.’”

Manana la vuriwaka Pauline u tirhise ndlela yin’wana yo langutana ni ntshikilelo wa ku tsakisa vanghana. Wa tsundzuka: “A ndzi khathala hi swilo leswi vana va mina va khumbekaka ha swona, naswona hakanyingi a ndzi ya ekamareni ra vona ndzi ya vulavula na vona. Mabulo yo tano yo leha ma ndzi pfune ku ololoxa mianakanyo ya vona ni ku endla leswaku va kota ku languta timhaka hi tindlela tin’wana.”

Moya wa ku lava ku tsakisa vanghana wu ta tshama wu ri kona, kutani swi nga endleka leswaku vatswari  va tshama va ri karhi va wa va pfuka va ringeta ku ‘wisa makungu ya misava’ ni ku pfuna vana va vona leswaku va yisa miehleketo ya vona ‘evukhumbini hi ku yingisa Kreste.’ (2 Vakorinto 10:5) Kambe loko va “phikelela exikhongelweni,” vatswari ni vana va ta tiyisiwa leswaku va endla ntirho lowu wa nkoka ku fikela emakumu.—Varhoma 12:12; Pisalema 65:2.

Nkucetelo Wa Matimba Wa Vuhungasi

Nkucetelo wa vunharhu lowu vatswari va nga kumaka swi tika ku hlangavetana na wona i vuhungasi. Hi ntumbuluko, vana lavatsongo va rhandza ku tlanga. Vana vo tala lava kuleke na vona va lava ku titsakisa. (2 Timotiya 2:22) Kambe ku navela loku ku nga tsanisa vusirheleri bya vona bya moya loko ku enerisiwa hi ndlela leyi nga riki ya vutlhari. Khombo ra kona hakanyingi ri ta hi tindlela timbirhi.

Yo sungula, vuhungasi byo tala byi fundze mahanyelo yo biha ya misava. (Vaefesa 4:17-19) Kambe byi navetisiwa hi ndlela leyi nyanyulaka ni leyi kokaka rinoko. Sweswo swi tisa khombo lerikulu eka vana, tanihi leswi va nga ha tsandzekaka ku lemuka swirimbana swa kona.

Ya vumbirhi, nkarhi lowu hetiwaka evuhungasini na wona wu nga vanga swiphiqo. Eka van’wana, ku titsakisa i nchumu wa nkoka swinene evuton’wini, ku va dyela nkarhi wo tala swinene ni ku koxa matimba ya vona. Xivuriso xi lemukisa leswaku “ku dya vulombe byo tala a hi swinene.” (Swivuriso 25:27) Hilaha ku fanaka, ku nghena u twelela evuhungasini swi ta ku siya u nga ha khathali ngopfu hi swakudya swa moya kutani u ngheniwa hi vulolo bya mianakanyo. (Swivuriso 21:17; 24:30-34) Ku titsakisa ku tlula mpimo hi swilo swa misava leyi swi ta sivela vantshwa ku “khomelela swinene evuton’wini bya xiviri”—vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa ya Xikwembu. (1 Timotiya 6:12, 19) Xana vatswari va langutane njhani ni ntlhontlho lowu?

Mari Carmen, ku nga mana wa vana vanharhu va vanhwanyana, u te: “A hi lava leswaku vana va hina va va ni vuhungasi lebyinene naswona va tiphina. Kutani nkarhi na nkarhi a hi tihumesa tanihi ndyangu, naswona a va dzumba ni vanghana va le vandlheni. Kambe a hi ringanisela emhakeni ya vuhungasi. A hi byi teka byi fana ni swakudya swo rhelerisa leswi dyiwaka endzhaku ka swakudya-nkulu—swakudya swo rhelerisa swa nandziha kambe a hi swakudya-nkulu. Va dyondze ku endla mintirho ya vona hi ku tikarhata ekaya, exikolweni ni le vandlheni.”

Don na Ruth na vona a va endla malunghiselelo lama kongomeke ya vuhungasi. Va ri: “Hakanyingi siku ra Mugqivela a hi ri endla ‘siku ra ndyangu.’ Nimixo a hi ya ensin’wini, nindzhenga hi ya eku khideni, kutani nimadyambu hi va ni swakudya swo hlawuleka.”

Tinhlamuselo ta vatswari lava ti kombisa nkoka wa ku ringanisela loko ku endliwa malunghiselelo ya vuhungasi lebyinene, naswona Vakreste va fanele va byi veka endhawini ya byona.—Eklesiasta 3:4; Vafilipiya 4:5.

Tshemba Yehovha

Kunene, ku simeka vusirheleri bya moya swi teka malembe yo tala. A ku na murhi wa singita wa ku kuma vutlhari bya Xikwembu, lowu nga ta susumetela vana leswaku va tshemba Tata wa vona wa le tilweni. Ku ri na sweswo, vatswari va fanele va “[hambeta va] va kurisa hi ku tshinya ni nkongomiso wa mianakanyo wa Yehovha.” (Vaefesa 6:4) “Nkongomiso [wolowo lowu hambetaka] wa mianakanyo” i ku pfuna vana leswaku va languta swilo hilaha Xikwembu xi swi langutaka hakona. Xana vatswari va nga swi endlisa ku yini sweswo?

Dyondzo ya ndyangu ya Bibele leyi khomiwaka nkarhi na nkarhi i ya nkoka swinene leswaku mindyangu yi humelela. Dyondzo yo tano yi ‘pfula vana mahlo, leswaku va vona swilo leswi hlamarisaka leswi humaka enawini wa Xikwembu.’ (Pisalema 119:18) Diego a a teka dyondzo ya ndyangu yi ri ya nkoka swinene kutani a pfuna vana vakwe leswaku va tshinela eka Yehovha. U te: “Dyondzo ya  ndyangu a ndzi yi lunghiselela kahle. Hi ku endla ndzavisiso eminkandziyisweni leyi fambisanaka ni Matsalwa, ndzi dyondze ku endla leswaku vanhu lava Bibele yi vulavulaka ha vona va vonaka va ri lava hanyaka eka vana va mina. Ndzi khutaze vana va mina leswaku va tekelela xikombiso xa vanhu lava tshembekaka. Sweswo a swi tshama swi ri karhi swi va tsundzuxa hi ta swilo leswi tsakisaka Yehovha.”

Nakambe vana va dyondza ni hi tindlela tin’wana. Muxe u khutaze vatswari leswaku va vulavula hi switsundzuxo swa Yehovha ‘loko va tshame endlwini ya vona, loko va famba egondzweni, loko va etlela ni loko va pfuka.’ (Deteronoma 6:7) Tatana un’wana u te: “N’wana wa mina u lava ku nyikiwa nkarhi wa ku phofula ta le mbilwini yakwe ni ndlela leyi a titwaka ha yona hi swilo swo karhi. Loko hi tiolola milenge kumbe hi tirha swin’we, u hetelela a kume ndlela ya ku tiphofula. Eka swiyimo swo tano hi kuma nkarhi wa mabulo lamanene lama hi pfunaka hi vumbirhi bya hina.”

Swikhongelo swa vatswari na swona swi khumba vana swinene. Ku twa vatswari va vulavula na Xikwembu hi ku titsongahata va kombela leswaku xi va pfuna ni leswaku xi va rivalela swi susumetela vana ku “kholwa leswaku xi kona.” (Vaheveru 11:6) Vatswari vo tala lava humeleleke va kandziyisa nkoka wa ku khongela swin’we tanihi ndyangu, ku katsa ni ku khongelela timhaka ta le xikolweni ni swilo swin’wana leswi karhataka vana va vona. Tatana un’wana u vule leswaku nsati wa yena minkarhi hinkwayo u khongela ni vana vakwe loko va nga si ya exikolweni.—Pisalema 62:8; 112:7.

“Hi Nga Tshiki Ku Endla Leswi Nga Swinene”

Vatswari hinkwavo va swi endla swihoxo naswona va nga tisola hi ndlela leyi va tameleke swiyimo swo karhi ha yona. Hambiswiritano, Bibele yi hi khutaza leswaku hi hambeta hi ringeta, hi nga “tshiki ku endla leswi nga swinene.”—Vagalatiya 6:9.

Kambe vatswari va nga titwa va hela matimba loko minkarhi yin’wana va nga koti ku twisisa vana va vona. Va nga tikuma va tibyela leswaku vana va masiku lawa va ni mikhuva ya vona naswona va ome tinhloko. Kambe kahle-kahle vana va namuntlha va ni ku tsana loku fanaka ni ka vana va minkarhi leyi hundzeke, naswona va langutana ni miringo leyi fanaka, hambileswi ntshikilelo wa vudyoho wu nga ha vaka wu tinyike matimba swinene sweswi. Hikwalaho, tatana un’wana loko a heta ku ololoxa n’wana wakwe, u verhamise marito yakwe hi xitsundzuxo xa musa lexi nge: “Kahle-kahle leswi mbilu ya wena yi lavaka ku swi endla hi leswi mbilu ya mina a yi lava ku endla swona loko ndzi ri ni malembe yo ringana ni ya wena.” Swi nga endleka vatswari va nga ri na vutivi ngopfu hi tikhompyuta, kambe mimboyamelo ya nyama leyi nga hetisekangiki va yi tiva kahle.—Matewu 26:41; 2 Vakorinto 2:11.

 Kumbexana vana van’wana a va byi rhandzi kahle vukongomisi bya vatswari va vona, kumbexana va lwisana ni ndzayo leyi va nyikiwaka yona. Kambe ni sweswo swi lava ku tiyiseleriwa. Vana vo tala va hetelela va vuyele eforweni hambiloko eku sunguleni va tiomisa nhloko kumbe va ala ku byeriwa. (Swivuriso 22:6; 23:22-25) Matthew, Mukreste la ha tsakamaka loyi sweswi a tirhaka ehofisini ya rhavi ya Timbhoni ta Yehovha, u te: “Loko ndza ha ri n’wana wa kondlo-a-ndzi-dyi, a ndzi vona onge vatswari va mina va ndzi tikisela vutomi. A ndzi tivutisa leswaku, leswi vatswari va vanghana va mina va va pfumelelaka ku endla swo karhi, swi ala kwihi eka vatswari va mina? Naswona minkarhi yin’wana a va ndzi pitsula swivindzi loko va ndzi khawurisa hi ku ndzi alela ku ya tlanga ematini hi xikwekwetsu—tanihi leswi a ndzi swi rhandza swinene. Kambe sweswi loko ndzi anakanya ha swona, ndza swi vona leswaku ndlela leyi vatswari va mina a va ndzi tshinya ha yona yi tirhile naswona a yi laveka. Ndza tlangela leswi va ndzi nyikeke vukongomisi lebyi a ndzi byi lava hi nkarhi wa kona.”

A swi kanakanisi leswaku hambiloko vana va hina minkarhi yin’wana va nga ri exiyin’weni lexinene hi tlhelo ra moya, swi nga koteka leswaku va kula va va Vakreste lavanene. Hilaha Bibele yi tshembisaka hakona, vutlhari bya Xikwembu byi nga va nyika vusirheleri bya moya. “Loko vutlhari byi nghena embilwini ya wena ni vutivi byi tsakisa moya-xiviri wa wena, vuswikoti byo ehleketa byi ta ku rindza, ku twisisa ku ta ku hlayisa, ku ku kutsula endleleni yo biha.”—Swivuriso 2:10-12.

Ku rhwala n’wana embelekweni ku ringana tin’hweti ta kaye a hi matlangwana. Naswona emalembeni ya 20 ya ku n’wi kurisa swilo swi nga pfa swi famba ximatsi kambe swi pfa swi famba kahle. Kambe tanihi leswi va rhandzaka vana va vona, vatswari lava nga Vakreste va lwa hi matimba ya vona hinkwawo leswaku va va sirhelela hi vutlhari bya Xikwembu. Ndlela leyi va titwaka ha yona hi vana va vona hi leyi muapostola Yohane la dyuhaleke a titweke ha yona hi vana vakwe va moya: “Ndzi hava xivangelo lexikulu xa ku nkhensa ku tlula swilo leswi, ku twa leswaku vana va mina va tama va famba entiyisweni.”—3 Yohane 4.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 24]

“Kaya ra hina a ri tshama ri pfulekile kutani hakanyingi a ku tshama ku tele vantshwa”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]

Kombisa leswaku wa khathala hi swilo leswi vana va wena va khumbekaka ha swona

[Swifaniso leswi nga eka tluka 26]

“Dyondzo ya ndyangu a ndzi yi lunghiselela kahle”