Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

Swivutiso Swa Vahlayi

Swivutiso Swa Vahlayi

Swivutiso Swa Vahlayi

Xana marito ya Stefano lama nga eka Mintirho 7:59 ma kombisa leswaku swi fanerile ku khongela eka Yesu?

Mintirho 7:59 yi ri: “Kutani va ya emahlweni va hoxetela Stefano hi maribye, yena a kombela a ku: ‘Hosi Yesu, amukela moya wa mina.’” Marito wolawo ma siye van’wana ni swivutiso, tanihi leswi Bibele yi vulaka leswaku Yehovha hi yena “Mutwi wa xikhongelo.” (Pisalema 65:2) Xana Stefano u khongele eka Yesu hakunene? Xana sweswo swi ta va swi kombisa leswaku Yesu i Yehovha?

King James Version yi vula leswaku Stefano a a “vitana Xikwembu.” Hikwalaho, vo tala va gimete hilaha Matthew Henry, loyi a nga muhlamuseri wa Bibele a gimeteke hakona loko a ku: “Laha Stefano a a khongela eka Kreste, kutani na hina hi fanele hi khongela eka yena.” Kambe langutelo rero ri hoxile. Ha yini?

Barnes’ Notes on the New Testament yi veka mhaka erivaleni yi ku: “Rito leri nge Xikwembu a ri kona ematsalweni yo sungula, naswona a swi nga fanelanga leswaku ri nghenisiwa eka vuhundzuluxeri. A ri kona eka [matsalwa ya voko] kumbe vuhundzuluxeri bya khale.” Xana swi tise ku yini leswaku rito leri nge “Xikwembu” ri nghenisiwa eka ndzimana yoleyo? Mukambisisi wa matsalwa la vuriwaka Abiel Abbot Livermore u vula leswaku sweswo “swi vangiwe hi mintlawa leyi hambukeke ya vahundzuluxeri.” Hikwalaho, vuhundzuluxeri byo tala bya manguva lawa a byi nghenisi Xikwembu eka ndzimana leyi.

Hambiswiritano, vuhundzuluxeri byo tala byi vula leswaku Stefano “u khongele” eka Yesu. Naswona nhlamuselo ya le hansi ya Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa (bya Xinghezi) yi kombisa leswaku marito lama nge “a kombela” ma nga tlhela ma vula “ku yisa xirilo; ku khongela.” Xana sweswo a swi nga ta kombisa leswaku Yesu i Xikwembu xa Matimba Hinkwawo? Doo! Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words yi hlamusela leswaku emhakeni leyi, rito ro sungula ra Xigriki leri nge e·pi·ka·leʹo, ri vula: “Ku huwelela, ku yisa xirilo; . . . ku endla xikombelo eka munhu wa xiyimo xa le henhla.” Pawulo u tirhise rito rero loko a ku: “Ndzi endla xikombelo eka Khezari!” (Mintirho 25:11) Hilaha ku faneleke, The New English Bible yi vula leswaku Stefano “u huwelele” Yesu.

I yini lexi susumeteleke Stefano ku endla xikombelo xo tano? Hi ku ya hi Mintirho 7:55, 56, Stefano, loyi “a a tele moya lowo kwetsima, a languta etilweni kutani a vona ku vangama ka Xikwembu na Yesu a yime evokweni ra xinene ra Xikwembu.” Hi ntolovelo, Stefano a a ta yisa swikombelo swakwe eka Yehovha hi vito ra Yesu. Kambe loko a vona xivono xa Yesu endzhaku ka ku pfuxiwa ka yena, swi le rivaleni leswaku Stefano u titwe a ntshunxekile ku vulavula na yena hi ku kongoma a ku: “Hosi Yesu, amukela moya wa mina.” Stefano a a swi tiva leswaku Yesu u nyikiwe matimba ya ku pfuxa lava feke. (Yohane 5:27-29) Hikwalaho u kombele Yesu leswaku a hlayisa moya kumbe matimba yakwe ya vutomi, ku fikela siku leri Yesu a a ta n’wi pfuxa ha rona leswaku a ya hanya hi masiku etilweni.

Xana marito wolawo yo koma ya Stefano i xikombiso xa leswaku swi fanerile ku khongela eka Yesu? Doo! Phela Stefano a a swi tiva kahle leswaku Yesu u hambanile na Yehovha, hikuva xiviko xi vula leswaku u vone Yesu “a yime evokweni ra xinene ra Xikwembu.” Naswona leyi a ku nga ri mhaka leyi tolovelekeke. Munhu un’wana loyi a endleke xikombelo xo tano eka Yesu i muapostola Yohane, loyi na yena a vulavuleke na Yesu hi ku kongoma loko a N’wi vona exivonweni.—Nhlavutelo 22:16, 20.

Hambileswi Vakreste namuntlha va endlaka kahle hi ku kongomisa swikhongelo swa vona hinkwaswo eka Yehovha Xikwembu, nakambe va swi pfumela hi ku helela leswaku Yesu i “ku pfuka ni vutomi.” (Yohane 11:25) Hilaha swi veke hakona eka Stefano, ku pfumela eka vuswikoti bya Yesu bya ku pfuxa valandzeri vakwe eku feni swi nga hi pfuna ni ku hi tiyisa loko hi langutane ni miringo.