Xana U Nga Lawula Vumundzuku Bya Wena?

XANA vumundzuku bya hina se byi kunguhatiwile? Xana swiboho leswi hi swi endlaka evuton’wini a swi byi khumbi vumundzuku bya hina?

A hi nge munhu u kota ku lawula vumundzuku byakwe. Xana munhu wihi na wihi a a ta hlawuriwa ka ha ri emahlweni leswaku a ta endla ntirho wo karhi kumbe a ta nghena exikhundlheni xo karhi? Naswona xana Xikwembu a xi ta ku hetisisa njhani ku rhandza ka xona hi misava loko vanhu a va kota ku lawula vumundzuku bya vona? Bibele yi hlamula swivutiso leswi hi ndlela leyi enerisaka.

Ku Kunguhateriwa Ni Ku Tihlawulela—Xana Swa Fambisana?

Xiya ndlela leyi Yehovha Xikwembu a hi endleke ha yona. Bibele yi ri: “Xi . . . tumbuluxe [munhu] hi xifaniso xa Xikwembu; xi va tumbuluxe va ri waxinuna ni waxisati.” (Genesa 1:27) Leswi hi nga vumbiwa hi fana ni Xikwembu, hi ni vuswikoti byo kombisa timfanelo ta xona, to tanihi rirhandzu, vululami, vutlhari ni matimba. Xikwembu xi tlhele xi hi nyika nyiko kumbe ntshunxeko wa ku tihlawulela. Leswi swi hi endla hi hlawuleka eka swilo leswin’wana leswi xi swi tumbuluxeke laha misaveni. Hi nga hlawula loko hi lava ku landzela nkongomiso wa mahanyelo wa Xikwembu kumbe e-e. Hikokwalaho muprofeta Muxe u te: “Ndzi teka matilo ni misava swi va timbhoni ehenhla ka n’wina namuntlha, leswaku ndzi veke vutomi ni rifu, nkateko ni ndzhukano emahlweni ka n’wina; mi fanele mi hlawula vutomi leswaku mi ta ya emahlweni mi hanya, n’wina ni vana va n’wina, hi ku rhandza Yehovha Xikwembu xa n’wina, hi ku yingisa rito rakwe ni ku n’wi namarhela.”—Deteronoma 30:19, 20.

 Kambe, nyiko ya ntshunxeko wo tihlawulela a yi vuli ku ntshunxeka hi ku helela. A yi hi ntshunxi eka milawu ya ntumbuluko ni ya mahanyelo leyi Xikwembu xi yi endleke leswaku ku va ni ku tshamiseka ni ku rhula evuakweni. Milawu leyi yi vekeriwe leswaku ku vuyeriwa hina, naswona loko munhu o tshuka a yi tlurile a nga tshovela hi ndlela yo vava swinene. Anakanya leswi nga ha humelelaka loko ho hlawula ku honisa nawu wa nkoka-misava kutani hi tlula hi suka ehenhla ka muako wo leha swinene!—Vagalatiya 6:7.

Ntshunxeko wo tihlawulela wu tlhela wu endla leswaku hi va ni vutihlamuleri byin’wana lebyi swivumbiwa leswi nga riki na wona ntshunxeko wolowo swi nga riki na byona. Mutsari Corliss Lamont wa vutisa: “Xana hi nga vurisa ku yini leswaku vanhu va ni vutihlamuleri byo endla leswinene, kutani hi va xupula loko va dyohile, kasi hi pfumela . . . leswaku swiboho swa vona ni swiendlo swa vona swi kunguhatiwile?” A swi nge koteki sweswo. Swiharhi leswi lawuriwaka hi ntumbuluko a swi tekiwi swi ri ni vutihlamuleri malunghana ni swiendlo swa swona, ni tikhompyuta a ti byarhisiwi vutihlamuleri eka ndlela leyi ti endliweke leswaku ti tirha ha yona. Kutani, ntshunxeko wo tihlawulela wu endla hi va ni vutihlamuleri lebyikulu eka swiendlo swa hina.

Yehovha Xikwembu a a ta va a nga ri na rirhandzu ni vululami loko a a kunguhate ndlela leyi hi nga ta yi teka ni ku velekiwa hi nga si velekiwa, kutani a hi rhwexa ndzhwalo wa ku tihlamulela eka swiendlo swa hina! Sweswo a swi nge koteki hikuva “Xikwembu i rirhandzu,” naswona “tindlela [ta xona] hinkwato i vululami.” (1 Yohane 4:8; Deteronoma 32:4) Leswi xi hi nyikeke ntshunxeko wo tihlawulela, a xi ‘swi kunguhatanga ka ha ri khale leswaku xi ta ponisa vamani ni leswaku xi ta avanyisa vamani,’ hilaha vanhu lava pfumelaka eka ku kunguhateriwa va vulaka hakona. Ntshunxeko wo tihlawulela a wu hlangani helo ni ku kunguhateriwa.

Bibele yi swi veka erivaleni leswaku swiboho leswi hi swi endlaka swi ta cinca vumundzuku bya hina. Hi xikombiso, Xikwembu xi khutaza vadyohi xi ku: “Hundzukani, ha mi kombela, un’wana ni un’wana endleleni yakwe yo biha ni le vubihini bya swiendlo swa n’wina . . . leswaku ndzi nga mi vangeli khombo.” (Yeremiya 25:5, 6) Xikhutazo lexi a xi nga ta vula nchumu loko Xikwembu ana se a xi kunguhate vumundzuku bya munhu un’wana ni un’wana. Ku tlula kwalaho Rito ra Xikwembu ri ri: “Hikokwalaho, hundzukani mi hundzuluka leswaku ku hlanguriwa swidyoho swa n’wina, leswaku tinguva ta ku phyuphyisiwa ti ta ta ti huma eka Yehovha hi xiviri.” (Mintirho 3:19) Yehovha a a nga ta kombela vanhu leswaku va tisola va hundzuka loko a a swi tiva ka ha ri emahlweni leswaku a ku nga ri na lexi va nga xi endlaka leswaku va hundzula vumundzuku bya vona.

Matsalwa ma vulavula hi van’wana lava rhambiweke hi Xikwembu leswaku va ya fuma tanihi tihosi etilweni swin’we na Yesu Kreste. (Matewu 22:14;  Luka 12:32) Hambiswiritano, Bibele yi vula leswaku va nga lahlekeriwa hi lunghelo rero loko va nga tiyiseli ku ya fika emakumu. (Nhlavutelo 2:10) Ha yini Xikwembu xi va rhambile loko xi swi kunguhate ka ha ri emahlweni leswaku a va nga ta hlawuriwa? Nakambe anakanya hi marito ya muapostola Pawulo lawa a ma kongomiseke eka vapfumeri-kulobye. U tsarile: “Loko hi hanya hi xidyoho hi vomu endzhaku ka loko hi amukele vutivi lebyi kongomeke bya ntiyiso, a ka ha salanga xitlhavelo xa swidyoho.” (Vaheveru 10:26) Xitsundzuxo xo tano a xi nga ta pfuna nchumu loko Xikwembu se a xi byi kunguhatile vumundzuku bya vona. Kambe, xana Xikwembu a xi hlawulanga vanhu van’wana ka ha ri emahlweni leswaku va ya fuma na Yesu Kreste?

Xana Ku Hlawuriwe Munhu Ha Un’we Kumbe Ntlawa Ka Ha Ri eMahlweni?

Muapostola Pawulo u tsarile: “[Xikwembu] xi hi katekise hi nkateko wun’wana ni wun’wana wa moya etindhawini ta le tilweni evun’weni na Kreste, hilaha xi hi hlawuleke hakona evun’weni na yena misava yi nga si va kona . . . Hikuva xi hi hlawule ka ha ri emahlweni leswaku hi vekiwa hi va vana eka xona hi Yesu Kreste.” (Vaefesa 1:3-5) Xana Xikwembu xi hlawule yini ka ha ri emahlweni, naswona swi vula yini ku hlawuriwa “misava yi nga si va kona”?

Ndzimana leyi yi vula leswaku Xikwembu xi hlawule vatukulu van’wana va wanuna wo sungula, Adamu, leswaku va ya fuma na Kreste ematilweni. (Varhoma 8:14-17, 28-30; Nhlavutelo 5:9, 10) Hambiswiritano, mhaka ya leswaku Yehovha Xikwembu u hlawule vanhu vo karhi ka ha ri emahlweni leswaku va ta kuma lunghelo leri ka ha sele magidi ya malembe leswaku va tswariwa, a yi pfumelelani ni mhaka ya leswaku vanhu va ni ntshunxeko wo tihlawulela. Xikwembu xi hlawule ntlawa wa vanhu ku nga ri munhu ha un’we, ka ha ri emahlweni.

Hi xikombiso: A hi nge hulumendhe yi endla xiboho xo simeka ndzawulo yo karhi. Yi kunguhata ntirho wa ndzawulo yoleyo, vulawuri bya yona ni mpimo wa yona. Ndzawulo yoleyo yi hetelela yi tirha endzhaku ka loko yi simekiwile, naswona swirho swa yona swi vula marito lama nge: “Hulumendhe yi kunguhate ka ha ri khale leswaku hi ta tirha yini. Sweswi hi sungula ku endla ntirho lowu hi averiweke wona.” Xana u nga gimeta hi leswaku hulumendhe yoleyo yi fanele yi kunguhate khale leswaku swirho swa ndzawulo yoleyo ku ta va vamani? Nikatsongo. Hilaha ku fanaka, Yehovha u hlele ka ha ri emahlweni leswaku u ta simeka ndzawulo yo hlawuleka leyi nga ta herisa maxangu lama vangiweke hi xidyoho xa Adamu. U wu hlawule ka ha ri emahlweni ntlawa wa vanhu lava nga ta tirha eka ndzawulo yoleyo—kambe ku nga ri munhu ha un’we-un’we. A va ta hlawuriwa endzhakunyana, naswona swiboho leswi a va ta swi endla evuton’wini a swi ta kombisa loko eku heteleleni va ta amukeleka kumbe e-e.

Xana muapostola Pawulo a a ehleketa hi misava yihi loko a ku: “[Xikwembu] xi hi [hlawule] evun’weni na yena misava yi nga si va kona”? Misava leyi Pawulo a a vulavula ha yona laha a hi misava leyi Xikwembu xi yi simekeke loko xi vumba Adamu na Evha. Misava yoleyo a yi ri ‘yinene ngopfu’—a yi nga ri na xidyoho ni ku onhaka. (Genesa 1:31) A yi nga lavi ku “ntshunxiwa” exidyohweni.—Vaefesa 1:7.

Misava leyi Pawulo a a vulavula ha yona hi leyi veke kona endzhaku ka loko Adamu na Evha va xandzukile aEdeni—misava leyi hambaneke swinene ni leyi Xikwembu a xi lava leswaku yi va kona. I misava leyi sunguleke hi vana va Adamu na Evha. Misava yoleyo a yi vumbiwa hi vanhu lava hambanisiweke ni Xikwembu ni lava nga mahlonga ya xidyoho ni ku onhaka. A ku ri misava ya vanhu lava kutsulekaka, ku hambana na Adamu na Evha lava dyoheke hi vomu.—Varhoma 5:12; 8:18-21.

Hi nkarhi wolowo Yehovha Xikwembu a a ta swi kota ku hatla a lulamisa xiyimo lexi vangiweke hi ku xandzuka ka le Edeni. Loko ku va ni xilaveko, u hlawule ndzawulo yo hlawuleka ka ha ri emahlweni—Mfumo wa Mesiya lowu nga ta lawuriwa hi Yesu Kreste—lowu a a ta tirhisa wona leswaku a kutsula vanhu exidyohweni xa Adamu. (Matewu 6:10) Xikwembu xi endle leswi ‘ku nga si simekiwa misava’ ya vanhu lava ponisekaka, hileswaku loko Adamu na Evha lava xandzukeke va nga si va ni vana.

Hi ntolovelo vanhu va kunguhata loko va nga si endla nchumu wo karhi. Ku kunguhateriwa ku hlanganisiwa ni mhaka ya leswaku Xikwembu xi fanele xi kunguhate swilo hinkwaswo evuakweni  hi vuxokoxoko xi nga si swi endla. Roy Weatherford u tsarile a ku: “Vativi vo tala va filosofi va ri swi tikomba onge nchumu wihi na wihi lowu veke kona wu nga kunguhatiwanga wu ta va wu nga fambisani ni Vukulukumba bya Xikwembu.” Xana Xikwembu xa boheka ku kunguhata xiendlakalo xin’wana ni xin’wana?

Leswi a nga ni matimba lama nga heriki ni vutlhari lebyi nga ringanisiwiki na nchumu, Yehovha a nga swi kota ku langutana ni xiyimo xihi ni xihi lexi humeleleke swi nga languteriwanga lexi nga ha vaka kona loko swivumbiwa swa yena swi tiendlela xiboho. (Esaya 40:25, 26; Varhoma 11:33) Sweswo a nga swi endla xikan’we-kan’we a nga rhanganga a kunguhata. Ku hambana ni vanhu lava nga hetisekangiki lava nga kotiki ku endla swilo swin’wana, Xikwembu xa Matimba Hinkwawo a xi lavi nchumu lowu tsariweke lowu hlamuselaka vumundzuku lebyi munhu un’wana ni un’wana wa laha misaveni a kunguhateriweke byona. (Swivuriso 19:21) Eka Vaefesa 3:11 Tibibele to hlayanyana ti vula leswaku Xikwembu xi ni “xikongomelo lexi nga riki na makumu” ku nga ri makungu lama endliweke.

Ndlela Leyi U Nga Khumbaka Vumundzuku Bya Wena Ha Yona

Xikwembu xi ni xikongomelo hi misava leyi, naswona xikongomelo xexo xi vekiwe ka ha ri emahlweni. Nhlavutelo 21:3, 4 yi ri: “Waswivo! Ntsonga wa Xikwembu wu le vanhwini, xi ta tshama na vona, naswona vona va ta va vanhu va xona. Xikwembu hi xiviri xi ta va na vona. Kutani xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona, rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona. Swilo swo sungula swi hundzile.” Ina, misava leyi yi ta va paradeyisi, hilaha Yehovha a a lave leswaku yi va hakona eku sunguleni. (Genesa 1:27, 28) Ku tlakuka xivutiso lexi nge, Xana wena u ta va kona? Sweswo swi titshege hi swiboho leswi u swi endlaka sweswi. Yehovha a nga kunguhatanga vumundzuku bya wena.

Gandzelo ra nkutsulo ra N’wana wa Xikwembu, Yesu Kreste, ri endla leswaku un’wana ni un’wana la kombisaka ripfumelo eka yena a kuma vutomi lebyi nga heriki. (Yohane 3:16, 17; Mintirho 10:34, 35) Bibele yi ri: “Un’wana ni un’wana loyi a kombisaka ripfumelo eka N’wana u ni vutomi lebyi nga heriki; loyi a nga yingisiki N’wana a nge byi kumi vutomi.” (Yohane 3:36) U nga hlawula vutomi hi ku dyondza hi Xikwembu, N’wana wa xona ni ku rhandza ka xona eBibeleni ni hi ku tirhisa leswi u swi dyondzaka. Munhu la endlaka hi ku pfumelelana ni vutlhari bya ntiyiso lebyi tsariweke eRitweni ra Xikwembu wa tiyisekisiwa leswaku “u ta tshama a sirhelelekile naswona a nge kavanyetiwi hi ku chava khombo.”—Swivuriso 1:20, 33.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 5]

Ku hambana ni swiharhi, vanhu va ta tihlamulela malunghana ni swiendlo swa vona

[Xihlovo Xa Kona]

Eagle: Foto: Cortesía de GREFA