Bibele Ya Le Berleburg

Ma-piety a ku ri ntlawa wa vukhongeri lowu sunguriweke eKerekeni ya Lutere ya le Jarimani hi lembe-xidzana ra vu-17 ni ra vu-18. Valandzeri van’wana va ntlawa lowu a va hlekuriwa kumbe va xanisiwa hikwalaho ka ripfumelo ra vona. Swidyondzi swo hlayanyana swa Ma-piety swi kume vutumbelo le Berleburg, kwalomu ka 150 wa tikhilomitara en’walungwini wa Frankfurt am Main. Va nyikiwe vutumbelo hi wanuna un’wana wa kwalaho wa xiyimo xa le henhla, ku nga Count Casimir von Wittgenstein Berleburg, loyi a a byi xixima swinene vukhongeri. Vachumayeri lava ni swidyondzi leswi a swi ri le Berleburg va hundzuluxele vuhundzuluxeri lebyintshwa bya Bibele, lebyi namuntlha byi tiviwaka tanihi Bibele ya le Berleburg. Xana vuhundzuluxeri lebyi byi sungurise ku yini?

Munhu un’wana loyi a a lava vutumbelo a ku ri Johann Haug, loyi a bohekeke ku sukela kaya rakwe le Strasbourg hikwalaho ka leswi vafundhisi va kwalaho a va nga ha n’wi lavi. Haug a a ri xidyondzi lexi nga phendla tibuku swinene ni mutivi wa tindzimi la nga ni vutshila. U byele swidyondzi-kulobye le Berleburg malunghana ni ku navela ka yena lokukulu “ko humesa vuhundzuluxeri bya Bibele lebyi tengeke, ku lulamisa vuhundzuluxeri bya Luther, ku hundzuluxela nhlamuselo ya Rito ra Xikwembu hi ku pakanisa.” (Die Geschichte der Berlenburger Bibel [Matimu Ya Bibele Ya Le Berleburg]). Xikongomelo xa yena a ku ri ku humesa Bibele leyi nga ni tinhla ni tinhlamuselo leti pfunaka, naswona a yi fanele yi twisisiwa ni hi vanhu lava tolovelekeke. Haug u kombele mpfuno eka swidyondzi swa le matikweni man’wana ya le Yuropa, naswona swi n’wi teke malembe ya 20 ku heta ntirho lowu. Bibele ya le Berleburg yi humesiwe ku sukela hi 1726. Leswi a yi ri ni tinhlamuselo to tala, yi kandziyisiwe hi tivholumo ta nhungu.

Entiyisweni Bibele ya le Berleburg yi ni tinhla tin’wana to tsakisa. Hi xikombiso, Eksoda 6:2, 3 yi hlayeka hi ndlela leyi: “Ku tlula kwalaho Xikwembu xi vulavula na Muxe xi ku: Hi mina HOSI! Naswona ndzi humelele eka Abrahama/ eka Isaka ni le ka Yakobe/tanihi Xikwembu xa vuako hinkwabyo: kambe a ndzi titivisanga eka vona hi vito ra mina ra YEHOVHA.” Nhlamuselo ya kona yi ri: “Vito YEHOVHA . . . , i vito leri hlawulekeke/kumbe/vito leri twarisiweke.” Vito ra Xikwembu, ku nga Yehovha ri tlhela ri humelela eka tinhlamuselo ta Eksoda 3:15 na Eksoda 34:6.

Hikwalaho, Bibele ya le Berleburg yi ve yin’wana ya Tibibele to tala ta le Jarimani leti tirhiseke vito ra Yehovha etindzimaneni ta yona, eka tinhlamuselo ta le hansi, kumbe eka tinhlamuselo. Vuhundzuluxeri byin’wana bya manguva lawa lebyi fundzhaka vito ra Xikwembu hi ndlela leyi faneleke i Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa Bya Matsalwa Yo Kwetsima, lebyi kandziyisiwaka hi Timbhoni ta Yehovha.