Ku Tshika Ku Tihanyela

“[Kreste] u fele hinkwavo leswaku lava va hanyaka va nga ha tihanyeli.”—2 VAKORINTO 5:15.

1, 2. I xileriso xihi xa le Matsalweni lexi susumeteleke valandzeri va Yesu va lembe-xidzana ro sungula ku hlula vutianakanyi?

A KU ri vusiku byo hetelela bya Yesu emisaveni. Endzhaku ka tiawara ti nga ri tingani, a a ta nyikela vutomi bya yena hikwalaho ka hinkwavo lava a va ta kombisa ripfumelo eka yena. Hi vusiku byebyo, Yesu u byele vaapostola va yena vo tshembeka swilo swo tala swa nkoka. Xin’wana xa swona a ku ri xileriso xa malunghana ni mfanelo leyi a yi ta va mfungho lowu hlawulaka valandzeri vakwe. U te: “Ndzi mi nyika xileriso lexintshwa, leswaku mi rhandzana; tanihi leswi ndzi mi rhandzeke, rhandzanani na n’wina. Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.”—Yohane 13:34, 35.

² Vakreste va ntiyiso va fanele va kombisana rirhandzu leri pfumalaka vutianakanyi naswona va fanele va rhangisa swilaveko swa vapfumeri-kulobye eka swa vona. A va fanelanga va kanakana hambi ku ri ku ‘nyiketa moya-xiviri wa vona hikwalaho ka vanakulobye.’ (Yohane 15:13) Xana Vakreste vo sungula va xi teke njhani xileriso lexi lexintshwa? Ebukwini yakwe leyi dumeke leyi nge Apology, Tertullian mutsari wa lembe-xidzana ra vumbirhi u tshahe van’wana lava vuleke leswi landzelaka malunghana ni Vakreste: ‘Vona ndlela leyi va rhandzanaka ha yona; ndlela leyi va tiyimiseleke ha yona hambi ku ri ku felana.’

3, 4. (a) Ha yini hi fanele hi lwisana ni vutianakanyi? (b) Hi ta kambisisa yini exihlokweni lexi?

³ Na hina hi fanele hi “[hambeta hi] rhwalelana mindzhwalo, xisweswo [hi] hetisisa nawu wa Kreste.” (Vagalatiya 6:2) Hambiswiritano, vutianakanyi i xin’wana xa swihinga leswikulu leswi sivelaka vanhu ku yingisa nawu wa Kreste ni ku ‘rhandza Yehovha Xikwembu xa hina hi mbilu ya hina hinkwayo ni hi moya-xiviri wa hina hinkwawo ni hi mianakanyo ya hina hinkwayo ni ku rhandza varikwerhu kukota loko hi tirhandza.’ (Matewu 22:37-39) Leswi hi nga hetisekangiki, hi voyamele eka ku va ni vutianakanyi. Ku  engetela kwalaho ku ni ntshikilelo wa vutomi wa siku ni siku, moya wo phikizana exikolweni kumbe entirhweni, ni ku tikarhatela ku kuma swilo swo tihanyisa, kutani mboyamelo lowu wa ntumbuluko wa nyanya. Mboyamelo lowu wa vutianakanyi wu le ku kuleni. Muapostola Pawulo u tsundzuxile: “Emasikwini yo hetelela . . . vanhu va ta va ni vutianakanyi lebyikulu.”—2 Timotiya 3:1, 2, Phillips.

⁴ Loko vutirheli byakwe bya laha misaveni byi ri kusuhi ni ku hela, Yesu u nyike vadyondzisiwa vakwe magoza manharhu lawa a ma ta va pfuna ku hlula vutianakanyi. Hi wahi magoza ya kona, naswona hi nga vuyeriwa njhani eka ndzetelo wakwe?

Murhi Lowu Tirhaka!

5. Loko a ri karhi a chumayela en’walungwini wa Galeliya, i yini leswi Yesu a swi byeleke vadyondzisiwa vakwe, naswona ha yini mhaka leyi yi va tseme nhlana?

⁵ Yesu a a ri eku chumayeleni ekusuhi ni le Khezariya wa Filipi en’walungwini wa Galeliya. Ndhawu leyi yo rhula yi tlhela yi saseka swi nga ha endleka a yi tikomba yi fanele ku va ya vuhungasi ku nga ri yo dyondzela eka yona mhaka ya ku titshika. Hambiswiritano, loko Yesu a ri kwalaho u sungule ku byela vadyondzisiwa va yena leswaku “u fanele ku ya eYerusalema a ya xanisiwa swinene hi vakulukumba ni vaprista lavakulu, ivi a dlayiwa, kutani a pfuxiwa hi siku ra vunharhu.” (Matewu 16:21) Rungula leri lerintshwa ri fanele ri va tseme nhlana vadyondzisiwa va Yesu, hikuva ku fikela hi nkarhi wolowo a va langutele leswaku Murhangeri wa vona a simeka Mfumo wakwe emisaveni!—Luka 19:11; Mintirho 1:6.

6. Ha yini Yesu a tshinye Petro hi matimba?

⁶ Petro u hatle a “ya na [Yesu] etlhelweni kutani a sungula ku n’wi tshinya, a ku: ‘Titsetselele, Hosi; khombo leri ri nga ka ri nga ku weli nikatsongo.’” Xana Yesu u angurise ku yini? “A hundzuluka, a ku eka Petro: ‘Yana endzhaku ka mina, Sathana! U xikhunguvanyiso eka mina, hikuva a wu ehleketi miehleketo ya Xikwembu, kambe u ehleketa miehleketo ya vanhu.’” Leswi swi kombisa leswaku vanhu lavambirhi a va nga ri na mavonelo lama fanaka! Yesu u amukele ntila wa ku tinyikela, lowu Xikwembu xi n’wi aveleke wona—lowu a wu ta yisa eku feni ka yena emhandzini ya nxaniso ku nga si hela tin’hweti ti nga ri tingani. Petro u bumabumele leswaku a titekela ndlela yo olova. U te: “Titsetselele.” A swi kanakanisi leswaku Petro a a ri ni xikongomelo lexinene. Hambiswiritano, Yesu u n’wi tshinyile hikuva Petro a a pfumele ku kuceteriwa hi Sathana hi nkarhi wolowo. Petro ‘a a nga ehleketi miehleketo ya Xikwembu, kambe ya vanhu.’—Matewu 16:22, 23.

7. Hilaha swi tsariweke hakona eka Matewu 16:24, i magoza wahi lawa Yesu a vuleke leswaku valandzeri vakwe va fanele va ma teka?

⁷ Ni namuntlha marito yo fana ni lawa Petro a ma byeleke Yesu ma nga vuriwa. Hakanyingi misava yi khutaza munhu ku ‘titlonya hi vutomi’ kumbe ‘ku landzela ndlela yo olova.’ Hi hala tlhelo, Yesu u bumabumele langutelo ra mianakanyo leri hambaneke swinene. U byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Loko munhu a lava ku ndzi landzela, a a titshike kutani a rhwala mhandzi yakwe ya nxaniso a ndzi landzela nkarhi hinkwawo.” (Matewu 16:24) The New Interpreter’s Bible yi ri: “Marito lawa a ma khutazi vanhu leswaku va va vadyondzisiwa, kambe ma khutaza lava se va amukeleke xirhambo xa Kreste leswaku va anakanyisisa hi leswi swi vulaka swona ku va vadyondzisiwa.” Magoza manharhu lama boxiweke hi Yesu, lama tsariweke eka ndzimana leyi, ma fanele ma landzeriwa hi vapfumeri. A hi kambisiseni goza ha rin’we-rin’we.

8. Hlamusela leswaku swi vula yini ku titshika.

⁸ Xo sungula, hi fanele hi titshika. Rito ra Xigriki ra “ku titshika” ri kombisa ku tiyimisela ku ala ku navela ka vutianakanyi kumbe ku tienerisa. Ku titshika a swi vuli ku pfa u titsona mintsako yo karhi; naswona a swi vuli leswaku hi tilan’wa kumbe ku tivavisa. A ha ha “tifumi” hileswi hi nga nyikela vutomi bya hina hinkwabyo  eka Yehovha hi ku swi rhandza ni hinkwaswo leswi fambisanaka na byona. (1 Vakorinto 6:19, 20) Ematshan’weni yo va ni vutianakanyi, hi titshega hi ku hanya hi ku yingisa Xikwembu. Ku titshika swi vula ku tiyimisela ku endla ku rhandza ka Xikwembu, hambileswi leswi swi nga ha lwisanaka ni mimboyamelo ya hina leyi nga hetisekangiki. Loko hi tinyiketela eka Xikwembu hi tlhela hi khuvuriwa hi kombisa leswaku hi tinyiketele hi ku hlawuleka eka xona. Kutani hi lwela ku hanya hi ku pfumelelana ni ku tinyiketela ka hina vutomi bya hina hinkwabyo.

9. (a) Loko Yesu a ri emisaveni, xana mhandzi ya nxaniso a yi fanekisela yini? (b) Hi yi rhwala njhani mhandzi ya hina ya nxaniso?

⁹ Goza ra vumbirhi hileswaku hi fanele hi rhwala mhandzi ya hina ya nxaniso. Hi lembe-xidzana ro sungula, mhandzi ya nxaniso a yi yimela ku xaniseka, xisandzu ni rifu. Hi ntolovelo, i swigevenga ntsena leswi a swi dlayeriwa emhandzini ya nxaniso kumbe leswi mintsumbu ya swona a yi hayekiwa emhandzini. Hi marito lawa, Yesu u kombise leswaku Mukreste u fanele a lunghekela ku amukela nxaniso, ku vengiwa, hambi ku ri rifu, tanihi leswi a nga riki xiphemu xa misava. (Yohane 15:18-20) Mimpimanyeto ya hina ya Vukreste ya hi hambanisa ni vanhu va misava, hikwalaho misava yi nga ha ‘vulavula ha hina hi ku tseketsela.’ (1 Petro 4:4) Leswi swi nga ha humelela exikolweni, endhawini leyi hi tirhaka eka yona, kumbe hambi ku ri endyangwini. (Luka 9:23) Nilokoswiritano, hi tiyimiserile ku tiyisela ku vengiwa hi misava hikuva a ha ha tihanyeli. Yesu u te: “Ma tsaka n’wina loko vanhu va mi rhukana ni ku mi xanisa ni ku mi hembela hi swilo hinkwaswo swo homboloka hikwalaho ka mina. Tsakani mi khana, hikuva hakelo ya n’wina i yikulu ematilweni.” (Matewu 5:11, 12) Handle ko kanakana, ku tsakeriwa hi Xikwembu hi kona ku nga ka nkoka swinene.

10. I yini lexi katsekaka eku landzeleni ka Yesu nkarhi hinkwawo?

¹⁰ Xa vunharhu, Yesu Kreste u vule leswaku hi fanele hi n’wi landzela nkarhi hinkwawo. Hi ku ya hi An Expository Dictionary of New Testament Words, hi W. E. Vine, ku landzela swi vula ku va munghana—“loyi mi fambaka endleleni yin’we.” Yohane wo Sungula 2:6 yi ri: “Loyi a nge u tshama a ri ni vun’we na [Xikwembu] u boheka ku tama a fambisa leswi [Kreste] a fambiseke swona.” Xana Yesu u fambe njhani? Ndlela leyi Yesu a a rhandza Tata wakwe wa le tilweni ha yona ni ndlela leyi a a rhandza vadyondzisiwa va yena ha yona a yi siyanga ndhawu ya vutianakanyi. Pawulo u tsarile: “Kreste a nga titsakisanga.” (Varhoma 15:3) Niloko a titwa a karhele kumbe a ri ni ndlala, Yesu u rhangise swilaveko swa van’wana eka swa yena. (Marka 6:31-34) Yesu u tlhele a tirha hi matimba swinene entirhweni wo chumayela hi Mfumo ni wo dyondzisa. Hi fanele hi n’wi tekelela loko hi ri karhi hi hetisisa ntirho wa hina hi ku hiseka wa ku ‘endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa, hi va dyondzisa ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi Yesu a hi leriseke swona.’ (Matewu 28:19, 20) Eka ku tikhoma ka yena hinkwako, Kreste u hi siyele ntila, kutani hi fanele hi “landzelerisisa mikondzo yakwe.”—1 Petro 2:21.

11. Ha yini swi ri swa nkoka leswaku hi titshika, hi rhwala mhandzi ya hina ya nxaniso kutani hi landzela Yesu Kreste nkarhi hinkwawo?

¹¹ I swa nkoka leswaku hi titshika, hi rhwala mhandzi ya hina ya nxaniso kutani hi landzela Xikombiso xa hina. Loko hi endla tano hi ta hlula vutianakanyi—ku nga xihinga lexikulu lexi sivelaka ku kombisa rirhandzu leri pfumalaka vutianakanyi. Ku tlula kwalaho, Yesu u te: “Mani na mani loyi a lavaka ku ponisa moya-xiviri wakwe u ta lahlekeriwa hi wona; kambe mani na mani la lahlekeriwaka hi moya-xiviri wakwe hikwalaho ka mina u ta wu kuma. Hikuva swi ta n’wi pfuna yini munhu loko a pindzula misava hinkwayo kambe a lahlekeriwa hi moya-xiviri wakwe? kumbe i yini lexi munhu a nga cincisaka moya-xiviri wakwe ha xona?”—Matewu 16:25, 26.

A Hi Nge Swi Koti Ku Tirhela Tihosi Timbirhi

12, 13. (a) Hi yihi mhaka leyi a yi karhata mufumi lontsongo loyi a kombeleke xitsundzuxo eka Yesu? (b) Yesu u nyike jaha leri ndzayo yihi, naswona ha yini?

¹² Endzhaku ka tin’hweti to hlaya Yesu a kandziyise xilaveko xa leswaku vadyondzisiwa vakwe va titshika, jaha leri fumeke ri te eka yena kutani ri ku: “Mudyondzisi, xana ndzi fanele ndzi  endla yini leswinene leswaku ndzi kuma vutomi lebyi nga heriki?” Yesu u n’wi byele leswaku u fanele a “hambeta [a] hlayisa swileriso” kutani a tshaha swin’wana swa swona. Jaha leri ri te: “Hinkwaswo leswi ndzi swi hlayisile.” Jaha leri swi tikomba onge a ri vula ntiyiso naswona a ri endle hinkwaswo leswi ri nga swi kotaka leswaku ri hlayisa swileriso swa Nawu. Kutani ri vutisile: “I yini xin’wana lexi ndzi xi pfumalaka?” Loko a ri hlamula, Yesu u nyike jaha leri xirhambo xo hlawuleka, a ku: “Loko u lava ku va la hetisekeke [“helela,” New American Standard Bible], famba u ya xavisa leswi nga swa wena u nyika swisiwana kutani u ta va ni xuma etilweni, u ta, u va mulandzeri wa mina.”—Matewu 19:16-21.

¹³ Yesu u swi xiyile leswaku loko jaha leri ri ta tirhela Yehovha hi moya-xiviri hinkwawo, a ri fanele ri susa xihinga lexikulu evuton’wini bya rona—rifuwo ra rona leri vonakaka. Mudyondzisiwa wa ntiyiso wa Kreste a nge tirheli tihosi timbirhi. A “nge vi hlonga ra Xikwembu ni ra Rifuwo.” (Matewu 6:24) U fanele a va ni ‘tihlo ro olova’ leri languteke timhaka ta moya ntsena. (Matewu 6:22) Ku teka nhundzu ya wena u yi nyika swisiwana swi kombisa ku pfumala vutianakanyi. Loko mufumi loyi lontsongo o hambana ni swilo swa yena leswi vonakaka, Yesu u n’wi tshembise lunghelo ra risima ra ku tihlengeletela xuma etilweni—xuma lexi a xi ta vula vutomi lebyi nga heriki eka yena naswona a xi ta endla a va ni ntshembo wo hetelela a fuma na Kreste etilweni. Jaha leri a ri nga tiyimiselanga ku titshika. “Ri famb[e] ri ri ni gome, hikuva a ri ri ni swilo swo tala.” (Matewu 19:22) Hambiswiritano, valandzeri van’wana va Yesu va angule hi ndlela leyi hambaneke.

14. Xana vaphasi va tinhlampfi va mune va angurise ku yini eka xirhambo xa Yesu xa leswaku va n’wi landzela?

¹⁴ Malembe mambirhi emahlweni ka kwalaho, Yesu a a rhambe vaphasi va tinhlampfi va mune ku nga Petro, Andriya, Yakobo na Yohane hi ndlela leyi fanaka. Vambirhi va vona a va ri eku phaseni ka tinhlampfi hi nkarhi wolowo, kasi lavan’wana vambirhi a va ri eku lunghiseni ka tinkoka ta vona. Yesu u va byele leswi: “Ndzi landzeleni, ndzi ta mi endla vaphasi va vanhu.” Hi mune ka vona va hetelele va tshike ntirho wa vona wo phasa tinhlampfi kutani va landzela Yesu vutomi bya vona hinkwabyo.—Matewu 4:18-22.

15. Mbhoni yin’wana ya Yehovha ya manguva lawa yi titsone yini leswaku yi kota ku landzela Yesu?

¹⁵ Namuntlha Vakreste vo tala va tekelele xikombiso xa vaphasi lava va tinhlampfi va mune ku nga ri xa mufumi lontsongo. Va tshike rifuwo ni ndhuma ya misava leyi leswaku va ta tirhela Yehovha. Deborah u ri: “Loko ndzi ri ni malembe ya 22 ndzi boheke ku endla xiboho lexikulu.” Wa hlamusela: “A ndzi ri ni tin’hweti ta kwalomu ka tsevu ndzi dyondza Bibele, naswona a ndzi lava ku nyiketela vutomi bya mina eka Yehovha, kambe ndyangu wa ka hina a wu ndzi kaneta swinene. A va fume va fuma ni swikunwana, naswona a va vona onge loko ndzo va Mbhoni a swi ta va chicha xiyimo. Va ndzi nyike tiawara ta 24 ta ku endla xiboho xa leswaku ndzi hlawula yini—vutomi bya vulovolovo kumbe ntiyiso. Loko a ndzo phikelela ndzi nga tshiki ku tihlanganisa ni Timbhoni, ndyangu wa ka hina a wu ta ndzi tsona ndzhaka. Yehovha u ndzi pfunile leswaku ndzi endla xiboho lexi faneleke  a tlhela a ndzi nyika matimba yo xi hetisisa. Ndzi hete malembe ya 42 lama hundzeke ndzi ri entirhweni wa nkarhi hinkwawo, naswona a ndzi tisoli nikatsongo. Hi ku fularhela vutomi bya vutianakanyi ni bya ku rhandza ntsako, ndzi papalate ku hanya vutomi bya ku pfumala xikongomelo ni ntsako leswi ndzi swi vonaka eka swirho swa ndyangu wa ka hina. Mina na nuna wa mina hi pfune vanhu vo tlula dzana leswaku va dyondza ntiyiso. Vana lava va moya i va risima swinene eka mina ku tlula rifuwo rihi na rihi leri vonakaka.” Timbhoni ta Yehovha tin’wana ta timiliyoni na tona ti titwa hi ndlela leyi fanaka. Ku vuriwa yini hi wena?

16. Hi nga swi kombisa njhani leswaku a ha ha tihanyeli?

¹⁶ Ku navela ku nga ha tihanyeli ku susumete Timbhoni ta Yehovha ta magidi leswaku ti va maphayona, kumbe vahuweleri va Mfumo va nkarhi hinkwawo. Van’wana, lava swiyimo swa vona swi nga va pfumeleriki ku nghenela vutirheli bya nkarhi hinkwawo, va hlakulela moya wa vuphayona va tlhela va seketela ntirho wo chumayela hi Mfumo hilaha va nga kotaka hakona. Vatswari va kombisa moya lowu fanaka loko va tirhisa nkarhi wa vona va tlhela va tshika swilo swin’wana leswi a va ta swi endla leswaku va ta letela vana va vona hi tlhelo ra moya. Hinkwerhu ka hina hi nga kombisa leswaku hi rhangisa timhaka ta Mfumo evuton’wini bya hina hi ndlela yo karhi.—Matewu 6:33.

Hi Susumetiwa Hi Rirhandzu Ra Mani?

17. I yini lexi hi susumetelaka ku titsona swo karhi?

¹⁷ A swi olovi ku kombisa rirhandzu leri pfumalaka vutianakanyi. Kambe anakanya hi lexi xi hi susumetaka. Pawulo u tsarile: “Rirhandzu leri Kreste a nga na rona ra hi susumeta, hikuva leswi hi swona leswi hi swi avanyiseke, leswaku munhu un’we u fele hinkwavo . . . Naswona u fele hinkwavo leswaku lava va hanyaka va nga ha tihanyeli, kambe va hanyela loyi a va feleke a tlhela a pfuxiwa.” (2 Vakorinto 5:14, 15) I rirhandzu ra Kreste leri hi susumetelaka ku nga ha tihanyeli. Wolowo i nsusumeto lowukulu hakunene! Leswi Kreste a hi feleke, xana a hi titwi hi boheka ku n’wi hanyela? Hakunene, ku tlangela ku enta ka rirhandzu leri Xikwembu na Kreste va hi kombiseke rona swi hi susumetele ku nyiketela vutomi bya hina eka Xikwembu ni ku va vadyondzisiwa va Kreste.—Yohane 3:16; 1 Yohane 4:10, 11.

18. Ha yini ku tinyikela swi vuyerisa?

¹⁸ Xana ku nga ha tihanyeli i swa nkoka? Endzhaku ka loko mufumi lontsongo a ale xirhambo xa Kreste kutani a tifambela, Petro u byele Yesu a ku: “Waswivo! Hi siye swilo hinkwaswo hi ku landzela; kahle-kahle hi ta kuma yini?” (Matewu 19:27) Petro ni vaapostola lavan’wana a va titshikile hakunene. A yi ta va yihi hakelo ya vona? Yesu u rhange a vulavula hi lunghelo leri a va ta va na rona ro fuma na yena etilweni. (Matewu 19:28) Hi wona nkarhi wolowo, Yesu u vulavule hi mikateko leyi mulandzeri wa yena un’wana ni un’wana a ta yi kuma. U te: “A ku na munhu la siyeke yindlu kumbe vamakwavo va xinuna kumbe vamakwavo va xisati kumbe manana kumbe tatana kumbe vana kumbe masimu hikwalaho ka mina ni hikwalaho ka mahungu lamanene la nga ta ka a nga kumi hilaha ku phindhiweke ka 100 enkarhini lowu . . . kutani emafambiselweni lama taka ya swilo a kuma vutomi lebyi nga heriki.” (Marka 10:29, 30) Hi kuma swo tala swinene ku tlula leswi hi swi tshikeke. Xana vatatana, vamanana, vamakwerhu va xinuna, vamakwerhu va xisati ni vana va moya a hi va nkoka swinene ku tlula nchumu wihi na wihi lowu hi wu tshikeke hikwalaho ka Mfumo? I mani la veke ni vutomi lebyi vuyerisaka swinene—i Petro kumbe i mufumi lontsongo?

19. (a) Ntsako wa ntiyiso wu titshege hi yini? (b) Hi ta kambisisa yini exihlokweni lexi landzelaka?

¹⁹ Yesu u kombise hi marito ni hi swiendlo  leswaku munhu u tsaka loko a nyika a tlhela a tirhela, ku nga ri loko a ri ni vutianakanyi. (Matewu 20:28; Mintirho 20:35) Loko hi nga ha tihanyeli kambe hi landzela Kreste nkarhi hinkwawo, ha eneriseka swinene evuton’wini sweswi naswona hi ni ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki enkarhini lowu taka. Ina, loko hi titshika, Yehovha u va N’wini wa hina. Hikwalaho hi va mahlonga ya Xikwembu. Ha yini vuhlonga lebyi byi vuyerisa? Byi swi khumba njhani swiboho leswi hi swi endlaka evuton’wini? Xihloko lexi landzelaka xi ta hlamula swivutiso leswi.

Wa Tsundzuka Xana?

• Ha yini hi fanele hi hlula mboyamelo wa hina wa vutianakanyi?

• Swi vula yini ku titshika, ku rhwala mhandzi ya hina ya nxaniso ni ku landzela Yesu nkarhi hinkwawo?

• I yini lexi hi susumetelaka ku nga ha tihanyeli?

• Ha yini ku hanya vutomi byo tinyikela swi vuyerisa?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 11]

“Titsetselele, Hosi”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

I yini lexi siveleke mufumi lontsongo leswaku a landzela Yesu?

[Swifaniso leswi nga eka tluka 15]

Rirhandzu ri susumetela Timbhoni ta Yehovha leswaku ti va vachumayeri va Mfumo lava hisekaka