Matimu Ya Bibele—Xana Ma Pakanisa Ku Fikela Kwihi?

EBUKWINI ya vona leyi nge, Battles of the Bible, Chaim Herzog, khale ka presidente wa Tiko ra Israyele na Mordechai Gichon, profesa wa vuyimburi loyi se a humeke penceni wa le Yunivhesiti ya Tel Aviv, va ri:

“Ndlela leyi tinyimpi ta le minkarhini ya Bibele a ti lwiwa ha yona . . . munhu a nge swi koti ku yi hlamusela hi ndlela yakwe. Hi xikombiso, swi enerile ku teka nyimpi leyi Gidiyoni a a yi lwa ni Vamidiyani swin’we ni lava a va va seketela hilaha yi hlamuseriweke hakona eka Vaavanyisi, 6-8, u yi fananisa ni Nyimpi ya le Troy, hilaha yi hlamuseriwaka hakona hi Homer ebukwini yakwe ya Iliad. Eka Nyimpi ya le Troy, ribuwa rin’wana ni rin’wana leri ku nghenekaka eka rona hi ku olova ni doroba leri nga riki ekule leri sirheleriweke kahle, a ri ta va ndhawu ya kahle yo lwela eka yona . . . Kambe a swi tano hi nyimpi ya Gidiyoni leyi runguriweke eBibeleni. Lomu a va famba kona ni ndlela leyi a va lwa ha yona ehansi ka swiyimo swo hambana-hambana ni ndlela leyi a va hlaselana ha yona—endhawini leyi nyimpi a yi hisa ngopfu eka yona leyi a yi hlanganisa kwalomu ka 60 wa tikhilomitara—a hi nchumu lowu munhu a nga tisungulelaka wona . . . Hikwalaho, ha khorwiseka leswaku ndlela leyi Bibele yi ti hlamuselaka ha yona, i ntiyiso.”

U nga kambisisa ndlela leyi Gidiyoni a hlaseleke ha yona hi ku tirhisa mepe lowu nga eka matluka 18 na 19 wa broxara leyi fanaka ni atlilasi leyi nge “Vona Tiko Lerinene.” * Rungula leri ri sungula loko “Midiyani hinkwaro na Amaleke ni va le Vuxeni va hlengeletana swin’we va va un’we kutani va pelela haleno va dzima nxaxa erivaleni ra le hansi ra Yizriyele.” Gidiyoni u vite tinxaka leti nga kwala kusuhi leswaku ti ta pfuna. Nyimpi leyi yi sukele exihlobyeni xa Haroda yi kongoma exitsungeni xa More, kutani yi ehlela eNkoveni wa Yordani. Loko a hlongorise valala kukondza va tlula Nambu wa Yordani, Gidiyoni u va hlurile.—Vaavanyisi 6:33–8:12.

Mepe lowu nga eka broxara leyi nge “Vona Tiko Lerinene” wu komba tindhawu ta nkoka leti ku vulavuriwaka ha tona ni ndlela leyi tiko ra kona a ri languteka ha yona. Mepe wun’wana (tluka 15) wu kombisa tindhawu ta tinyimba ta Israyele. Mimepe leyimbirhi yi nga ku pfuna u vona ndlela leyi rungula ra le Bibeleni ri pakanisaka ha yona.

Leswi swi tiyisekisa leswi xiyiweke hi khale ka Profesa Yohanan Aharoni, la nga te: “Tiko leri ku vulavuriwaka ha rona eBibeleni, ndlela leyi a ri yime ha yona ni matimu ya rona, swi fambisana ngopfu lerova a nga kona loyi a nga ri twisisaka loko leswin’wana swi nga ri kona.”

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 32]

Background map: Based on maps copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel.