‘Ku Tisa Mahungu Lamanene Ya Leswo Antswa’
‘Ku Tisa Mahungu Lamanene Ya Leswo Antswa’
‘Ya languteka hakunene ehenhla ka tintshava, milenge ya loyi a tisaka mahungu lamanene ya leswo antswa.’—Esaya 52:7.
1, 2. (a) Hi swihi swilo swo chavisa leswi endlekaka siku ni siku? (b) Xana vanhu vo tala va titwa njhani loko va tshama va ri karhi va twa mahungu yo biha?
EMISAVENI hinkwayo namuntlha, vanhu va titwa va rhendzeriwe hi mahungu yo biha. Loko va pfulela xiya-ni-moya va twa swiviko leswi chavisaka swa mavabyi lama nga ni khombo, lama tateke misava hinkwayo. Loko va hlalela mahungu eka thelevhixini, va vona vana lava rilaka hikwalaho ka ndlala. Loko va hlaya phepha-hungu, va twa hi ta ku buluka ka bomo leyi mbundzumuxeke miako, yi dlaya vanhu vo tala, lava pfumalaka nandzu.
2 Ina, siku ni siku ku humelela swilo leswi tsuvulaka misisi. Hakunene xiyimo xa misava leyi xa cinca—xi ya xi biha swinene. (1 Vakorinto 7:31) Phepha-hungu rin’wana ra le Yuropa Vupela-dyambu, ri vula leswaku minkarhi yin’wana swi vonaka onge misava hinkwayo “yi ta vuvumela yi hela.” A swi hlamarisi leswi vanhu vo tala va tshikilelekeke emianakanyweni! A swi kanakanisi leswaku vo tala va nga pfumelelana ni leswi swi vuriweke hi munhu un’wana loyi a tshahiweke loko ku ri karhi ku endliwa ndzavisiso le United States malunghana ni mahungu ya thelevhixini, loko a ku: ‘Endzhaku ko hlalela mahungu, ndzi titwa ndzi khomiwe hi gome swinene. Mahungu ya kona hinkwawo a ma tsakisi. Ma chavisa.’
Mahungu Lawa Vanhu Hinkwavo Va Faneleke Va Ma Twa
3. (a) Hi wahi mahungu lamanene lawa Bibele yi vulavulaka ha wona? (b) Ha yini u ma teka ma ri ya nkoka swinene mahungu lamanene ya Mfumo?
3 Emisaveni leyi khomisaka gome, xana swi nga koteka ku kuma mahungu lamanene? Ina, swa koteka! Swa chavelela ku tiva leswaku Bibele yi vulavula hi mahungu lamanene. I mahungu lama vulaka leswaku vuvabyi, ndlala, vugevenga, nyimpi ni swiyimo hinkwaswo leswi tikiselaka vanhu vutomi, swi ta herisiwa hi Mfumo wa Xikwembu. (Pisalema 46:9; 72:12) Xana lawa a hi wona mahungu lawa un’wana ni un’wana a faneleke a ma twa? Timbhoni ta Yehovha ti anakanya tano. Hi yona mhaka leyi kun’wana ni kun’wana, vanhu va ti tivelaka ku tiyimisela ka tona ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu eka vanhu va matiko hinkwawo.—Matewu 24:14.
4. Hi swihi swilo leswi khumbaka ntirho wa hina wo chumayela leswi hi nga ta bula ha swona eka xihloko lexi ni le ka lexi landzelaka?
4 Kambe, i yini lexi hi nga xi endlaka leswaku hi kota ku ya emahlweni hi hoxa xandla swinene entirhweni wo chumayela mahungu lamanene hambi ku ri ensin’wini leyi nga bindzuriki? (Luka 8:15) Hi nga pfuniwa hi ku kambisisa swilo swinharhu leswi khumbaka ntirho wa hina wo chumayela. Hi nga kambisisa (1) nsusumeto wa hina, kumbe lexi endlaka hi chumayela; (2) rungula ra hina, kumbe leswi hi swi chumayelaka; ni (3) tindlela, kumbe mukhuva lowu hi chumayelaka ha wona. Loko hi endla leswaku nsusumeto wa hina wu tshama wu ri lowunene, nakambe hi endla leswaku rungula ra hina ri twisiseka naswona tindlela ta hina ti va tinene, hi ta swi kota ku pfuna vanhu vo tala leswaku va twa mahungu lamanene ku tlula mahungu hinkwawo lama nga kona—mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. *
Lexi Endlaka Leswaku Hi Chumayela Mahungu Lamanene
5. (a) I yini lexi ngopfu-ngopfu xi hi susumetelaka ku endla ntirho wo chumayela? (b) Ha yini ku nga ha vuriwaka leswaku ku yingisa ka hina xileriso xa Bibele xa leswaku hi chumayela, i xikombiso xa leswaku hi rhandza Xikwembu?
5 A hi kambisiseni yinhla yo sungula—ku nga minsusumeto ya hina. Ha yini hi chumayela mahungu lamanene? Hi susumetiwa hi nchumu lowu susumeteke Yesu. U te: “Ndza n’wi rhandza Tatana.” (Yohane 14:31; Pisalema 40:8) Ngopfu-ngopfu, hi susumetiwa hi ku rhandza Xikwembu. (Matewu 22:37, 38) Bibele yi hlanganisa ku rhandza Xikwembu ni ntirho wo chumayela, hikuva yi ri: “Ku rhandza Xikwembu, hi kona ku hlayisa swileriso swa xona.” (1 Yohane 5:3; Yohane 14:21) Xana swileriso swa Xikwembu swi katsa ni lexiya xa ku ‘famba hi ya endla vadyondzisiwa’? (Matewu 28:19) Ina. Marito lawa ma vuriwe hi Yesu, kambe kahle-kahle a ma huma eka Yehovha. Njhani? Yesu u hlamuserile a ku: “A ndzi endli nchumu hi ku tisungulela; kambe ndzi vulavula swilo leswi hilaha Tatana a ndzi dyondziseke hakona.” (Yohane 8:28; Matewu 17:5) Xisweswo, loko hi yingisa xileriso xa leswaku hi chumayela, hi va hi kombisa Yehovha leswaku ha n’wi rhandza.
6. Xana ku rhandza Xikwembu ku hi susumeta hi ndlela yihi leswaku hi chumayela?
6 Ku tlhandlekela kwalaho, ku rhandza Yehovha swi hi susumetela leswaku hi chumayela, hikwalaho ka leswi hi lavaka ku kaneta mavunwa lawa Sathana a ma vulaka ha Yehovha. (2 Vakorinto 4:4) Sathana u endle leswaku Xikwembu xi tekiwa xi ri lexi nga fumiki hi ku lulama. (Genesa 3:1-5) Hina Timbhoni ta Yehovha, hi navela ku hoxa xandla eku paluxeni ka vunwa bya Sathana ni le ku kwetsimiseni ka vito ra Xikwembu emahlweni ka vanhu. (Esaya 43:10-12) Nakambe, hi endla ntirho wo chumayela hikwalaho ka leswi se hi tivaka timfanelo ta Yehovha ni tindlela ta yena. Hi titwa hi ri ekusuhi na yena naswona ha swi hisekela ku byela van’wana malunghana ni Xikwembu xa hina. Kahle-khale, vunene bya Yehovha ni tindlela ya yena to lulama swi hi tisela ntsako lowukulu swinene lerova a hi swi koti ku miyela hi nga vulavuli ha yena. (Pisalema 145:7-12) Hi titwa hi boheka ku n’wi dzunisa, hi vulavula hi “vunene” bya yena eka lava va yingisaka.—1 Petro 2:9; Esaya 43:21.
7. Handle ka ku rhandza Xikwembu, hi xihi xivangelo xin’wana xa nkoka lexi hi susumetelaka ku endla ntirho wo chumayela?
7 Ku ni xivangelo xin’wana lexi xi faneleke xi hi susumetela ku ya emahlweni hi chumayela: Hi swi navela hi mbilu hinkwayo ku chavelela vanhu lava karhatiwaka hi ku twa mahungu yo biha siku ni siku ni lava va karhatiwaka hi swiphiqo swin’wana. Loko hi endla ntirho lowu, hi ringeta ku tekelela Yesu. Hi xikombiso, xiya leswi swi hlamuseriwaka eka Marka ndzima 6.
8. Xana Marka ndzima 6 yi yi kombisa njhani ndlela leyi Yesu a a titwa ha yona hi vanhu?
8 Vaapostola va vuya entirhweni wo chumayela naswona va byela Yesu swilo hinkwaswo leswi va swi endleke ni ku swi dyondzisa. Yesu u xiya leswaku vaapostola va karhele, kutani u va byela leswaku va famba na yena va ya “wisanyana.” Hiloko va nghena ebyatsweni va ya endhawini leyi rhuleke. Kambe vanhu va va sala hi le ndzhaku, va tsutsuma hi ribuwa ra lwandle kutani va hetelela va va kumile. Xana Yesu u endla yini? Matsalwa ma ri: “A vona ntshungu lowukulu, kambe a wu twela vusiwana, hikuva a wu fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi. Hiloko a sungula ku wu dyondzisa swilo swo tala.” (Marka 6:31-34) Ntwela-vusiwana wu susumetele Yesu leswaku a chumayela mahungu lamanene hambi loko a karhele. Swi le rivaleni leswaku Yesu a a va twela vusiwana vanhu lava.
9. Xana hi dyondza yini eka rungula leri nga eka Marka ndzima 6 malunghana ni nsusumeto lowunene wa ku chumayela?
9 I yini lexi hi xi dyondzaka eka mhaka leyi? Tanihi Vakreste, hi fanele hi swi teka ku ri vutihlamuleri bya hina ku chumayela mahungu lamanene ni ku endla vadyondzisiwa. Hi swi teka ku ri vutihlamuleri bya hina ku chumayela mahungu lamanene tanihi leswi ku nga ku rhandza ka Xikwembu leswaku “vanhu va mixaka hinkwayo va ponisiwa.” (1 Timotiya 2:4) Ntirho lowu wo chumayela a hi wu endli hikwalaho ka leswi hi bohekaka ntsena kambe ni hileswi hi nga ni ntwela-vusiwana. Loko hi twela vanhu vusiwana hilaha Yesu a a endleke hakona, timbilu ta hina ti ta hi susumetela ku endla leswi nga ematimbeni ya hina leswaku hi chumayela mahungu lamanene eka vona. (Matewu 22:39) Loko hi ri ni nsusumeto lowunene ku fana ni lowu, hi ta navela ku chumayela mahungu lamanene hi nga rhuteli.
Rungula Leri Hi Ri Chumayelaka I Mahungu Ya Mfumo Wa Xikwembu
10, 11. (a) Xana Esaya u ma hlamusela njhani mahungu lawa hi ma chumayelaka? (b) Xana Yesu u tise mahungu lamanene ya leswo antswa hi ndlela yihi, naswona xana malandza ya Xikwembu ya manguva lawa ma xi landzele njhani xikombiso xakwe?
10 Ku vuriwa yini hi yinhla leyi ya vumbirhi ya ntirho wa hina wo chumayela—ku nga rungula leri hi ri chumayelaka? Hi chumayela yini? Muprofeta Esaya u nyikela nhlamuselo leyi yo saseka hi rungula leri hi ri hangalasaka: “Milenge ya loyi a tisaka mahungu lamanene ya languteka hakunene ehenhla ka tintshava, loyi a twarisaka ku rhula, loyi a tisaka mahungu lamanene ya leswo antswa, loyi a twarisaka ku ponisiwa, loyi a byelaka Siyoni a ku: ‘Xikwembu xa wena i hosi!’”—Esaya 52:7.
11 Xiga-nkulu eka tsalwa leri, lexi nge “Xikwembu xa wena i hosi,” xi hi tsundzuxa rungula leri hi faneleke hi ri twarisa, ku nga mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. (Marka 13:10) Nakambe, xiya leswaku ndzimana leyi yi ri mahungu lawa hi ma twarisaka i manene. Esaya u tirhisa marito yo tanihi lama nge “ku ponisiwa,” “mahungu lamanene,” “ku rhula” ni xiga lexi nge “leswo antswa.” Malembe-xidzana yo hlayanyana endzhaku ka ku fa ka Esaya, hi lembe-xidzana ro sungula C.E., Yesu Kreste u hetisise vuprofeta lebyi hi ndlela leyi xiyekaka, hi ku veka xikombiso, a hisekela ku hangalasa mahungu lama vulavulaka hi swilo swo antswa—ku nga Mfumo wa Xikwembu lowu taka. (Luka 4:43) Eminkarhini ya sweswi, ngopfu-ngopfu ku sukela hi 1919, Timbhoni ta Yehovha ti landzele xikombiso xa Yesu hi ku hisekela ku twarisa mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu lowu simekiweke swin’we ni mikateko leyi nga ta va kona ehansi ka wona.
12. Xana mahungu lamanene ya Mfumo ma endla leswaku lava ma amukelaka va titwa njhani?
12 Xana vanhu lava amukelaka mahungu lawa lamanene ya Mfumo va vuyeriwa njhani? Namuntlha, hilaha a swi ri hakona enkarhini wa Yesu, mahungu lamanene ma nyika vanhu ntshembo ni nchavelelo. (Varhoma 12:12; 15:4) Ma nyika ntshembo eka vanhu va timbilu letinene hikuva va kuma leswaku ku ni swivangelo leswi twalaka swo tshemba leswaku vutomi byo antswa byi le kusuhi. (Matewu 6:9, 10; 2 Petro 3:13) Ntshembo lowu wu endla leswaku vanhu lava chavaka Xikwembu va tshama va tsakile. Mupisalema u vula leswaku a va nge ma “chavi ni mahungu yo biha.”—Pisalema 112:1, 7.
Mahungu Lama Nga Ta “Bohelela Lava Vavisekeke Mbilu”
13. Xana muprofeta Esaya u yi hlamusela njhani mikateko leyi sweswi yi kumiwaka hi vanhu lava amukelaka mahungu lamanene?
13 Ku tlhandlekela kwalaho, mahungu lamanene lawa hi ma chumayelaka ma endla leswaku vanhu lava va ma yingisaka va kuma ku wisa sweswi va tlhela va kuma ni mikateko. Njhani? Yin’wana ya mikateko leyi yi vuriwe hi muprofeta Esaya loko a profeta a ku: “Moya wa Yehovha, Hosi leyi Lawulaka wu le henhla ka mina, hikwalaho ka leswi Yehovha a ndzi toteke leswaku ndzi vula mahungu lamanene eka lavo rhula. U ndzi rhume leswaku ndzi ya bohelela lava vavisekeke mbilu, ku huwelela ntshunxeko eka lava endliweke makhumbi ni ku pfuriwa lokukulu ka mahlo ya vakhotsiwa; ku huwelela lembe ra vunene ra Yehovha ni siku ra ku rihisela ka Xikwembu xa hina; leswaku ndzi chavelela hinkwavo lava rilaka.”—Esaya 61:1, 2; Luka 4:16-21.
14. (a) Xana xiga lexi nge ku “bohelela lava vavisekeke mbilu,” xi kombisa yini malunghana ni rungula ra Mfumo? (b) Xana hi swi kombisa njhani leswaku Yehovha wa va khathalela vanhu lava timbilu ta vona ti vavisekeke?
14 Hi ku ya hi vuprofeta lebyi, Yesu u ‘bohelele lava vavisekeke mbilu,’ hi ntirho wo chumayela mahungu lamanene. Esaya u tirhise xifaniso lexinene ngopfu! Hi ku ya hi xihlamusela-marito xin’wana xa Bibele, rito ra Xiheveru leri hundzuluxeriweke va ku, ku “bohelela” “hakanyingi ri vula ku ‘bohelela’ hi bandichi, u chela murhi exilondzeni leswaku xi ta hola.” Muongori la nga ni nkhathalelo, a nga pfuna munhu loyi a vavisekeke hi ku n’wi bandicha kumbe ku kandza mbanga yakwe. Hilaha ku fanaka, loko vahuweleri lava nga ni nkhathalelo va chumayela rungula ra Mfumo, va pfuna vanhu hinkwavo lava tsakelaka hi swiphiqo swa vona swo hambana-hambana. Nakambe loko va pfuna lava pfumalaka, va ta va va kombisa nkhathalelo lowu Yehovha a nga na wona. (Ezekiyele 34:15, 16) Loko a vulavula hi Xikwembu, mupisalema u ri: “[Xi] horisa vanhu lava timbilu ta vona ti vavisekeke, naswona [xi] boha timbanga ta vona leti vavaka.”—Pisalema 147:3.
Ndlela Leyi Rungula Ra Mfumo Ri Pfunaka Ha Yona
15, 16. Hi swihi swikombiso swa xiviri, leswi kombisaka ndlela leyi rungula ra Mfumo ri va pfunaka ha yona vanhu lava heleke matimba?
15 Swi tele swikombiso swa xiviri, leswi kombisaka ndlela leyi rungula ra Mfumo ri va pfunaka ha yona vanhu lava va vavisekeke embilwini. Anakanya hi Oreanna, wansati wa le Amerika Dzonga, loyi se a a nga ha ri na mhaka ni vutomi. Mbhoni ya Yehovha yi endzele Oreanna kutani yi sungula ku n’wi hlayela Bibele ni Buku Yanga Ya Timhaka Ta Bibele. * Eku sunguleni, wansati loyi la nga ni gome a a yingisa a etlele emubedweni, a pfale ni mahlo, a pfa a hefemuteka. Kambe, endzhakunyana, u endle matshalatshala ya leswaku a tshama kunene emubedweni loko ku hlayiwa. Hi ku famba ka nkarhi se a a tshama exitulwini, ekamareni ro tshama eka rona, a rindzela mudyondzisi wakwe wa Bibele leswaku a fika. Hi ku famba ka nkarhi, wansati loyi u sungule ku va kona eminhlanganweni ya Vukreste eHolweni ya Mfumo. Hi ku khutaziwa hi leswi a swi dyondzaka eminhlanganweni leyi, u sungule ku fambisela vanhu lava hundzaka ekusuhi ni kaya rakwe tibuku leti sekeriweke eBibeleni. Endzhaku Oreanna u khuvuriwile, a va Mbhoni ya Yehovha, a ri ni malembe ya 93. Rungula ra Mfumo ri endle leswaku a tlhela a tsakela ku hanya.—Swivuriso 15:30; 16:24.
16 Rungula ra Mfumo ri tlhela ri chavelela ni vanhu lava va langutaneke ni rifu hikwalaho ka mavabyi. Anakanya hi Maria wa le Yuropa Vupela-dyambu. A a vabyela ku fa naswona a a nga ha ri na ntshembo. A a ri ni gome lerikulu loko Timbhoni ta Yehovha ti n’wi endzela. Kambe loko a twa hi ta swikongomelo swa Xikwembu, u sungule ku va ni xikongomelo evuton’wini. U khuvuriwile a tlhela a hisekela ntirho wo chumayela. Eka malembe mambirhi yo hetelela ya vutomi byakwe, a a vonaka a ri ni ntshembo naswona a tsakile. Loko Maria a fa, a a ri ni ntshembo lowu tiyeke wa leswaku u ta pfuxiwa eku feni.—Varhoma 8:38, 39.
17. (a) Xana rungula ra Mfumo ri va pfuna njhani lava ri amukelaka? (b) Hi byihi vumbhoni lebyi wena u nga na byona bya leswaku Yehovha wa va “yimisa hinkwavo lava nkhinsamaka”?
17 Swiviko swa muxaka lowu swi kombisa ndlela leyi rungula ra Mfumo ri nga va pfunaka ha yona vanhu lava va nga ni torha ra ntiyiso wa Bibele. Vanhu lava feriweke hi munhu loyi va n’wi rhandzaka va kuma matimba loko va twa hi ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi. (1 Vatesalonika 4:13) Vanhu lava nga evuswetini, lava swi va tikelaka ku wundla mindyangu ya vona, va khutazeka loko va twa leswaku Yehovha a nge va tshiki va ri voxe loko va tshembeka eka yena. (Pisalema 37:28) Hi ku pfuniwa hi Yehovha, vanhu vo tala lava khomiweke hi ntshikilelo lowukulu wa mianakanyo va kuma matimba yo langutana na wona, naswona van’wana va hetelela va tshungulekile. (Pisalema 40:1, 2) Ina, hi ku tirhisa matimba ya Rito rakwe, Yehovha sweswi “u yimisa hinkwavo lava nkhinsamaka.” (Pisalema 145:14) Ku vona ndlela leyi mahungu lamanene ya Mfumo ma va chavelelaka ha yona vanhu lava vavisekeke embilwini, lava nga ensin’wini ya hina ni le vandlheni ra Vukreste, nkarhi na nkarhi swi hi tsundzuxa leswaku mahungu lawa hi nga na wona i manene ku tlula hinkwawo lama nga kona namuntlha!—Pisalema 51:17.
“Xikombelo Xa Mina Eka Xikwembu Hikwalaho Ka Vona”
18. Xana Pawulo a a titwa njhani loko Vayuda va ala mahungu lamanene, naswona ha yini a titwe hi ndlela leyi?
18 Hambileswi rungula ra hina ri nga rinene ku tlula mahungu laman’wana hinkwawo, vanhu vo tala va ri ala. Xana hi nga ha titwisa ku yini loko leswi swi humelela? Hi nga ha titwa hi ndlela leyi muapostola Pawulo a titweke ha yona. Minkarhi yo tala a a chumayela Vayuda, kambe vo tala va vona a va ri ala rungula leri ra ku ponisiwa. Ku ala ka vona swi karhate Pawulo swinene. U te: “Ndzi ni gome lerikulu ni xitlhavi lexi nga heriki embilwini ya mina.” (Varhoma 9:2) Pawulo a a va twela vusiwana Vayuda lava a a chumayela eka vona. A swi n’wi vavisa loko va ala mahungu lamanene.
19. (a) Ha yini swi twisiseka leswaku minkarhi yin’wana hi nga ha karhateka? (b) I yini lexi pfuneke Pawulo leswaku a ya emahlweni a chumayela?
19 Na hina hi chumayela mahungu lamanene hikwalaho ka leswi hi nga ni ntwela-vusiwana. Hi yona mhaka leyi hi nga ha karhatekaka loko vanhu vo tala va ala rungula ra Mfumo. Loko hi titwa hi ndlela leyi, hi va hi kombisa leswaku ha byi khathalela swinene vumoya bya vanhu lava hi va chumayelaka. Hambiswiritano, i swinene ku tsundzuka xikombiso lexinene xa muapostola Pawulo. I yini lexi n’wi pfuneke leswaku a ya emahlweni a chumayela? Hambileswi ku ala ka Vayuda ku amukela mahungu lamanene ku n’wi vaviseke, Pawulo a nga lan’wanga ku chumayela Vayuda, a anakanya leswaku va kona lava nga ta pfuneka. A a tshemba leswaku ku ni lava va nga ta n’wi amukela Kreste. Hikwalaho, Pawulo u vule leswi malunghana ni ndlela leyi a a titwa ha yona hi Vayuda: “Leswi mbilu ya mina yi swi navelaka ni xikombelo xa mina eka Xikwembu hikwalaho ka vona, kunene i ku ponisiwa ka vona.”—Varhoma 10:1.
20, 21. (a) Hi nga xi landzela njhani xikombiso xa Pawulo entirhweni wa hina wo chumayela? (b) Eka xihloko lexi landzelaka hi ta vulavula ha yini malunghana ni ntirho wa hina wo chumayela?
20 Xiya swilo swimbirhi leswi Pawulo a swi kandziyiseke. Mbilu ya yena a yi navela leswaku vanhu van’wana va kuma ku pona naswona u kombele Xikwembu leswaku xi va pfuna. Ni namuntlha hi landzela xikombiso xa Pawulo. Hi tshama hi ri karhi hi navela ku kuma wihi na wihi loyi a nga amukelaka mahungu lamanene. Hi tshama hi ri karhi hi khongela Yehovha leswaku a hi pfuna hi kuma vanhu vo tala, hi va pfuna va khoma ndlela leyi yisaka eku ponisiweni.—Swivuriso 11:30; Ezekiyele 33:11; Yohane 6:44.
21 Kambe, leswaku hi fikelela vanhu vo tala hilaha hi nga kotaka hakona hi rungula ra Mfumo, hi fanele hi xiya ndlela leyi hi chumayelaka ha yona ku nga ri ku xiya ntsena xivangelo xo chumayela ni rungula leri hi ri chumayelaka. Leswi hi ta bula ha swona eka xihloko lexi landzelaka.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
^ par. 4 Xihloko lexi xi ta vulavula hi tinhla timbirhi to sungula. Xihloko xa vumbirhi xi ta vulavula hi yinhla ya vunharhu.
^ par. 15 Yi kandziyisiwe hi Timbhoni ta Yehovha.
I Yini Leswi U Swi Kumeke?
• Ha yini hi chumayela?
• Hi rihi rungula leri hi ri chumayelaka?
• Hi yihi mikateko leyi kumiwaka hi vanhu lava amukelaka rungula ra Mfumo?
• I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi ya emahlweni hi chumayela?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Swifaniso leswi nga eka tluka 18]
Rungula ra Mfumo ri tiyisa lava vavisekeke embilwini
[Swifaniso leswi nga eka tluka 20]
Xikhongelo xa hi pfuna leswaku hi tiyisela eku chumayeleni ka hina