“Tshamani Mi Tikombisa Leswi N’wina Mi Nga Swona”
“Tshamani Mi Tikombisa Leswi N’wina Mi Nga Swona”
“Tshamani mi ri karhi mi tikambela ku vona loko mi ri eripfumelweni, tshamani mi tikombisa leswi n’wina mi nga swona.”—2 VAKORINTO 13:5.
1, 2. (a) Ku nga tiyiseki hi tidyondzo ta hina ku nga hi khumba njhani? (b) I xiyimo xihi lexi nga ha vaka xi vangele ku kanakana malunghana ni ndlela leyi ku faneleke ku fambiwa ha yona hi lembe-xidzana ro sungula le Korinto?
WANUNA la fambaka epatwini u fika emaaveni ya patu. Leswi a nga tiyisekiki leswaku hi yihi ndlela leyi nga ta n’wi fikisa laha a yaka kona, u vutisa vanhu lava hundzaka hi ndlela, kambe va n’wi byela swilo leswi nga faniki. Leswi a pfilunganyekeke, a nga swi koti ku ya emahlweni ni riendzo rakwe. Ku kanakana tidyondzo ta hina swi nga va ni vuyelo lebyi fanaka eka hina. Ku kanakana koloko ku nga kavanyeta vuswikoti bya hina byo endla swiboho, ku hi endla hi nga tiyiseki hi ndlela leyi hi faneleke hi famba ha yona.
2 Ku tshame ku va ni xiyimo lexi a xi ta va xi ve ni vuyelo lebyi fanaka eka vanhu van’wana evandlheni ra Vukreste le Korinto, eGreece, hi lembe-xidzana ro sungula. “Vaapostola . . . lavanene” a va kanakana vulawuri bya muapostola Pawulo, va ku: “Mapapila yakwe ma ni ntikelo naswona ma ni matimba, kambe loko a ri kona hi xiviri u tsanile naswona mhaka yakwe ya soleka.” (2 Vakorinto 10:7-12; 11:5, 6) Langutelo ro tano ri nga ha va ri vangele van’wana evandlheni ra le Korinto leswaku va nga tiyiseki leswaku va famba njhani.
3, 4. Ha yini xitsundzuxo xa Pawulo lexi yaka eka Vakorinto xi fanele xi hi tsakisa?
3 Pawulo u simeke vandlha ra le Korinto loko a endzele kwalaho hi 50 C.E. U tshame eKorinto “lembe ni tin’hweti ta tsevu, a dyondzisa rito ra Xikwembu exikarhi ka vona.” Hakunene “Vakorinto vo tala lava va swi tweke va kholwa kutani va khuvuriwa.” (Mintirho 18:5-11) Pawulo a a khathala swinene hi vuhlayiseki bya moya bya vapfumeri-kulobye va le Korinto. Ku tlula kwalaho, Vakorinto a va tsalele Pawulo papila va lava xitsundzuxo etimhakeni to karhi. (1 Vakorinto 7:1) Hikwalaho u va nyike xitsundzuxo lexinene ngopfu.
4 Pawulo u tsarile: “Tshamani mi ri karhi mi tikambela ku vona loko mi ri eripfumelweni, tshamani mi tikombisa leswi n’wina mi nga swona.” (2 Vakorinto 13:5) Loko vamakwerhu volavo va le Korinto a va tirhise ndzayo leyi, a yi ta va yi va sirhelerile leswaku va nga kanakani malunghana ni ndlela leyi va faneleke va famba hi yona. Na hina yi nga hi sirhelela namuntlha. Kutani, hi nga xi landzela njhani xitsundzuxo xa Pawulo? Hi nga tikambela njhani ku vona loko ha ha ri eripfumelweni? Naswona ku katseka yini eku tikombiseni leswi hi nga swona?
“Tshamani Mi Ri Karhi Mi Tikambela Ku Vona Loko Mi Ri eRipfumelweni”
5, 6. I mpimanyeto wihi lowu hi nga na wona wo kambela loko ha ha ri eripfumelweni, naswona ha yini wu ri mpimanyeto lowu hetisekeke?
5 Loko ku kamberiwa, hakanyingi ku kamberiwa munhu kumbe nchumu wo karhi, naswona ku ni xisekelo kumbe mpimanyeto lowu landzeriwaka malunghana ni ndlela leyi xikambelo lexi xi faneleke xi endliwa ha yona. Emhakeni leyi, nchumu lowu kamberiwaka a hi ripfumelo—tidyondzo leti hi ti amukeleke. Vanhu lava kamberiwaka hi hina. Hi na mpimanyeto lowu hetisekeke leswaku hi kota ku endla xikambelo lexi. Risimu leri qambhiweke hi mupisalema Davhida ri ri: “Nawu wa Yehovha wu hetisekile, wu vuyisa moya-xiviri. Xitsundzuxo xa Yehovha xa tshembeka, xi tlharihisa la nga riki na ntokoto. Swileriso leswi humaka eka Yehovha swi lulamile, swi tsakisa mbilu; xileriso xa Yehovha xi basile, xi hatimisa mahlo.” (Pisalema 19:7, 8) Bibele yi ni milawu ya Yehovha leyi hetisekeke yi tlhela yi lulama, switsundzuxo swa yena leswi tshembekaka ni swileriso leswi baseke. Rungula leri kumekaka eka yona i mpimanyeto lowu hetisekeke wo kambela ha wona.
6 Muapostola Pawulo u vula leswi malunghana ni rungula leri huhuteriweke hi Xikwembu: “Rito ra Xikwembu ra hanya naswona ri ni matimba, ri kariha ku tlula banga rihi ni rihi leri tsemaka hi matlhelo mambirhi, ri tlhava hambi ku ri ku ya fika emaaveni ya moya-xiviri ni moya, ni ya mahlangano swin’we ni mongo wa wona, naswona ra swi kota ku twisisa miehleketo ni makungu ya mbilu.” (Vaheveru 4:12) Ina, rito ra Xikwembu ri nga kambela timbilu ta hina—leswi hi nga swona hakunene endzeni. Xana hi nga ri tirhisa njhani rungula leri ri dzikeke ri tlhela ri va ni matimba? Mupisalema u swi hlamusela kahle leswi katsekaka. U yimbelerile: “Wa tsaka munhu la . . . tsakela[ka] nawu wa Yehovha, naswona nawu wakwe u wu hlaya hi rito ra le hansi vusiku ni nhlikanhi.” (Pisalema 1:1, 2) “Nawu wa Yehovha” wu kumeka eRitweni ra Xikwembu leri tsariweke, ku nga Bibele. Hi fanele hi tsakela ku hlaya Rito ra Yehovha. Hakunene, hi fanele hi tivekela nkarhi wa ku ri hlaya hi rito ra le hansi, kumbe hi anakanyisisa ha rona. Loko hi ri karhi hi endla tano, hi fanele hi pfumelela leswi nga tsariwa eka rona swi hi kambela.
7. Hi yihi ndlela ya nkoka yo kambela loko ha ha ri eripfumelweni?
7 Hikwalaho, ndlela ya nkoka yo kambela loko ha ha ri eripfumelweni i ku hlaya ni ku anakanyisisa hi Rito ra Xikwembu kutani hi kambisisa ndlela leyi ku tikhoma ka hina ku fambisanaka ha yona ni leswi hi swi hlayaka. Hi nga tsaka hileswi hi nga ni mpfuno lowukulu wo twisisa Rito ra Xikwembu.
8. Xana tibuku ta “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ti nga hi pfuna njhani ku tikambela loko ha ha ri eripfumelweni?
8 Yehovha u lunghiselele tidyondzo ni swiletelo hi ku tirhisa tibuku ta “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha,” leti hlamuselaka Matsalwa. (Matewu 24:45) Hi xikombiso, xiya bokisi leri nge, “Swivutiso Swo Gayela Ha Swona” emakumu ka tindzima to tala ebukwini leyi nge Tshinela Eka Yehovha. * Lowu hakunene i nkarhi lowunene wo anakanyisisa hi mhaka leyi, leyi kumekaka ebukwini leyi! Timhaka to tala leti ku vulavuriwaka ha tona eka timagazini ta hina ta Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka!, ti tlhela ti hi pfuna ku kambela loko ha ha ri eripfumelweni. Malunghana ni swihloko leswi vulavulaka hi buku ya Swivuriso leswi tlhuvutsiweke eka minkandziyiso ya sweswinyana ya Xihondzo xo Rindza, wansati un’wana la nga Mukreste u te: “Ndzi vona swihloko leswi swi pfuna swinene. Swi ndzi pfuna ku kambisisa loko mavulavulelo ya mina, ku tikhoma ka mina ni langutelo ra mina swi fambisana hakunene ni mimpimanyeto leyinene ya Yehovha.”
9, 10. I yini leswi Yehovha a hi nyikeke swona leswaku hi tshama hi ri karhi hi tikambela loko ha ha ri eripfumelweni?
9 Hi tlhela hi kuma nkongomiso wo tala ni xikhutazo eminhlanganweni ya vandlha, etinhlengeletanweni ni le mintsombanweni. Lawa i man’wana ya malunghiselelo ya moya lawa Xikwembu xi ma endleleke vanhu lava Esaya a profeteke ha vona a ku: “Exiphen’wini xo hetelela xa masiku ntshava ya yindlu ya Yehovha yi ta simekiwa yi tiya ehenhla ka tintshava, kunene yi ta tlakuseriwa ehenhla ka switsunga; kutani matiko hinkwawo ma fanele ma khitikanela eka yona. Kunene vanhu vo tala va ta famba va ri karhi va ku: ‘Tanani, a hi tlhandlukeleni entshaveni ya Yehovha, . . . kutani u ta hi letela tindlela ta yena, hi ta famba emintileni ya yena.’” (Esaya 2:2, 3) I nkateko hakunene ku va ni ndzetelo wo tano malunghana ni tindlela ta Yehovha.
10 Ndzayo leyi humaka eka lava nga ni timfanelo ta moya, ku katsa ni vakulu lava nga Vakreste a yi fanelanga yi honisiwa. Bibele yi vula leswi malunghana na vona: “Vamakwerhu, hambiloko munhu a teka goza leri hoxeke a nga si swi lemuka, n’wina lava nga ni timfanelo ta moya ringetani ku ololoxa munhu wo tano hi moya wo rhula, mi ri karhi mi tiveka tihlo hinkwenu, hi ku chava leswaku na n’wina mi nga ringiwa.” (Vagalatiya 6:1) Hi fanele hi ri tlangela lunghiselelo leri, leri hi vuyisaka endleleni!
11. Swi katsa yini ku tikambela loko ha ha ri eripfumelweni?
11 Malunghiselelo lamanene ngopfu lama humaka eka Yehovha i tibuku ta hina, minhlangano ya Vukreste ni vavanuna lava hlawuriweke. Kambe, ku tikambela loko ha ha ri eripfumelweni swi lava ku tikambisisa. Hikwalaho loko hi hlaya tibuku ta hina kumbe hi yingisela xitsundzuxo lexi humaka eMatsalweni, hi fanele hi tivutisa: ‘Xana mhaka leyi yi hlamusela leswi ndzi nga xi swona? Xana ndza swi endla leswi ku vulavuriwaka ha swona? Xana ndzi ti namarhela hinkwato tidyondzo ta Vukreste?’ Langutelo ra hina hi rungula leri hi ri kumaka etibukwini leti na rona ri khumba xiyimo xa hina xa moya. Bibele yi ri: “Munhu wa nyama a nga swi amukeli swilo swa moya wa Xikwembu, hikuva eka yena i vuphukuphuku. . . . Hambiswiritano, munhu wa moya kunene u kambela swilo hinkwaswo.” (1 Vakorinto 2:14, 15) Xana a hi fanelanga hi tikarhatela ku tshama hi ri ni langutelo lerinene, ra moya malunghana ni leswi hi swi hlayaka etibukwini ta hina, timagazini ni tibuku tin’wana ni leswi hi swi twaka eminhlanganweni ni le ka vakulu?
“Tshamani Mi Tikombisa Leswi N’wina Mi Nga Swona”
12. Swi katsa yini ku tikombisa leswi hi nga swona?
12 Ku tikombisa leswi hi nga swona swi katsa ku tikambela hi vukheta. Ina, hi nga ha va hi ri entiyisweni, kambe xana hi hanya hi ku pfumelelana na wona hi mpimo wo tanihi kwihi? Ku tikombisa leswi hi nga swona swi katsa ku nyikela xitiyisekiso xa ku wupfa ni xa ku tlangela malunghiselelo ya moya swi huma embilwini.
13. Hi ku ya hi Vaheveru 5:14, i yini lexi tiyisekisaka ku wupfa ka hina?
13 I xitiyisekiso xihi lexi kombisaka leswaku munhu i Mukreste la wupfeke, lexi hi nga xi langutaka eka hina? Muapostola Pawulo u tsarile: “Swakudya leswi tiyeke i swa vanhu lava wupfeke, lava va letelaka matimba ya vona ya ku twisisa hi ku ma tirhisa leswaku va hambanisa leswi lulameke ni leswi hoxeke.” (Vaheveru 5:14) Hi nyikela xitiyisekiso xa ku wupfa hi ku letela matimba ya hina ya ku twisisa. Tanihi leswi misiha ya xitsutsumi yi faneleke yi leteriwa hi ku phindha-phindha emahlweni ka ku va xi va xitsutsumi lexinene, matimba ya hina ya ku twisisa ma fanele ma leteriwa hi ku ma tirhisa loko hi tirhisa misinya ya milawu ya Bibele.
14, 15. Ha yini hi fanele hi endla matshalatshala lamakulu ya leswaku hi dyondza swilo leswi enteke swa Rito ra Xikwembu?
14 Kambe, hi fanele hi rhanga hi va ni vutivi kutani hi kona hi nga letelaka matimba ya hina yo twisisa. Leswaku hi ta ma kuma hi fanele hi va ni dyondzo ya munhu hi yexe leyi hanyaka. Loko hi endla dyondzo ya hina hi hexe nkarhi na nkarhi—ngopfu-ngopfu ya swilo leswi enteke swa Rito ra Xikwembu—matimba ya hina yo twisisa ma antswisiwa. Timhaka to tala leti enteke ku buriwe ha tona eka Xihondzo xo Rindza enkarhini lowu hundzeke. Xana hi angurisa ku yini loko hi hlangana ni swihloko leswi vulavulaka hi mintiyiso leyi enteke? Xana hi ni ntolovelo wo swi papalata hikwalaho ka leswi swi nga ni “swilo swo karhi leswi nonon’hwaka ku swi twisisa”? (2 Petro 3:16) Ematshan’weni ya sweswo, hi endla matshalatshala lamakulu leswaku hi twisisa leswi vuriwaka.—Vaefesa 3:18.
15 Ku vuriwa yini loko swi hi tikela ku va ni dyondzo ya munhu hi yexe? I swa nkoka leswaku hi tikarhatela ku dyondza ku yi tsakela. * (1 Petro 2:2) Leswaku hi va lava wupfeke hi fanele hi dyondza ku xurhisiwa hi swakudya leswi tiyeke, ku nga mintiyiso leyi enteke ya Rito ra Xikwembu. Loko hi nga endli tano, matimba ya hina yo twisisa ma ta va lama pimiweke. Hambiswiritano, ku nyikela xitiyisekiso xa ku wupfa a swi vuli ku va ni matimba yo twisisa ntsena. Evuton’wini bya siku ni siku hi fanele hi tirhisa vutivi lebyi hi byi kumaka eka dyondzo ya munhu hi yexe leyi hi tikarhataka swinene eka yona.
16, 17. I xitsundzuxo xihi lexi mudyondzisiwa Yakobo a xi nyikeleke malunghana ni ku va “vaendli va rito”?
16 Xitiyisekiso xa leswi hina hi nga swona xi tlhela xi kumeka eka ndlela leyi hi kombisaka ku tlangela ntiyiso ha yona—mintirho ya hina ya ripfumelo. Mudyondzisiwa Yakobo u tirhise xifaniso xa matimba loko a hlamusela mhaka leyi ya ku tikambisisa hi vukheta: “Vanani vaendli va rito, mi nga vi vatwi ntsena, lava tixisaka hi mianakanyo ya mavunwa. Hikuva loko un’wana ni un’wana a ri mutwi wa rito, kambe a nga ri muendli, yena u fana ni munhu loyi a langutaka xikandza xakwe xa ntumbuluko exivonini. Hikuva wa tilanguta, kutani a famba, hi ku hatlisa a rivala leswaku i munhu wa muxaka muni. Kambe loyi a kambisisaka nawu lowu hetisekeke lowu fambisanaka ni ntshunxeko ni loyi a phikelelaka eka wona, munhu yoloye, leswi a nga vangiki mutwi loyi a rivalaka, kambe a veke muendli wa ntirho, u ta tsaka eku wu endleni kakwe.”—Yakobo 1:22-25.
17 Yakobo u ri: ‘Kambisisa exivonini xa rito ra Xikwembu, kutani u tikambela hi vukheta. Hambeta u swi endla leswi, kutani u tikambisisa hi leswi u swi kumaka eritweni ra Xikwembu. Kutani, u nga hatliseli ku rivala leswi u swi voneke. Endla mindzulamiso leyi lavekaka.’ Ku landzela ndzayo leyi swi nga ha tika minkarhi yin’wana.
18. Ha yini ku landzela xitsundzuxo xa Yakobo swi ri ntlhontlho?
18 Hi xikombiso, anakanya hi xilaveko xa ku hlanganyela entirhweni wo chumayela hi Mfumo. Pawulo u tsarile: “Munhu u kombisa ripfumelo hi mbilu leswaku a va la lulameke, kambe u vula erivaleni hi nomu wa yena leswaku a ponisiwa.” (Varhoma 10:10) Ku vula erivaleni hi milomu ya hina leswaku hi ponisiwa swi lava leswaku hi endla mindzulamiso yo hlayanyana. Vo tala va hina a swi va oloveli ku endla ntirho wo chumayela. Leswaku hi wu hisekela hi tlhela hi wu teka wu ri wa nkoka evuton’wini bya hina swi lava hi hundzuka swinene hi tlhela hi titsona swo tala. (Matewu 6:33) Kambe loko hi kala hi va vaendli va ntirho lowu hi wu nyikiweke hi Xikwembu, ha tsaka hi ku dzuneka loku wu ku tisaka evitweni ra Yehovha. Hikwalaho, xana hi vahuweleri va Mfumo lava hisekaka?
19. Xana mintirho ya hina ya ripfumelo yi fanele yi katsa yini?
19 Xana mintirho ya hina ya ripfumelo yi fanele yi katsa na yini? Pawulo u ri: “Swilo leswi mi swi dyondzeke ni ku swi amukela ni ku swi twa ni ku swi vona mayelana na mina, hanyani hi swona; kutani Xikwembu xa ku rhula xi ta va na n’wina.” (Vafilipiya 4:9) Hi tikombisa leswi hi nga swona hi ku endla leswi hi swi dyondzeke, leswi hi swi amukeleke, leswi hi swi tweke hi tlhela hi swi vona—ku nga ku tinyiketela loku heleleke ka Vukreste ni ku va mudyondzisiwa. “Ndlela hi leyi. Fambani hi yona,” ku lerisa Yehovha hi ku tirhisa muprofeta Esaya.—Esaya 30:21.
20. I vanhu va muxaka muni lava nga nkateko lowukulu evandlheni?
20 Vavanuna ni vavasati lava nga swichudeni leswi hisekaka swa Rito ra Xikwembu, lava nga vahuweleri va mahungu lamanene lava hisekaka, lava tshembekaka swinene va tlhela va seketela Mfumo hi ku tshembeka, i nkateko lowukulu evandlheni. Ku va kona ka vona ka ri tiyisa vandlha leri va hlanganyelaka na rona. Va pfuna swinene, ngopfu-ngopfu hikwalaho ka leswi ku nga ni vanhu vo tala swinene lava va faneleke va khathaleriwa. Loko hi yingisa xitsundzuxo xa Pawulo xo ‘tshama hi ri karhi hi tikambela ku vona loko ha ha ri eripfumelweni, hi tshama hi tikombisa leswi hi nga swona,’ na hina hi va nkucetelo lowunene eka van’wana.
Tsakela Ku Endla Ku Rhandza Ka Xikwembu
21, 22. Hi nga swi tsakela njhani ku endla ku rhandza ka Xikwembu?
21 Hosi Davhida wa le Israyele wa khale u yimbelerile: “Oho Xikwembu xanga, ndzi tsakisiwe hi ku endla ku rhandza ka wena, ni nawu wa wena wu le ndzeni ka swirho swa mina swa le ndzeni.” (Pisalema 40:8) Davhida a a tsakela ku endla ku rhandza ka Xikwembu. Ha yini? Hikuva nawu wa Yehovha a wu ri embilwini ya Davhida. Davhida a a nga kanakani malunghana ni ndlela leyi a faneleke a famba hi yona.
22 Loko nawu wa Xikwembu wu ri endzeni ka swirho swa hina, ha tiyiseka malunghana ni ndlela leyi hi faneleke hi famba hi yona. Hi tsakela ku endla ku rhandza ka Xikwembu. Kutani, a hi ringeteni hilaha hi nga kotaka hakona leswaku hi ‘tikarhata hi matimba’ loko hi ri karhi hi tirhela Yehovha swi huma embilwini.—Luka 13:24.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
^ par. 8 Yi kandziyisiwe hi Timbhoni ta Yehovha.
^ par. 15 Leswaku u kuma swiringanyeto leswi pfunaka malunghana ni ku dyondza, vona matluka 27-32 ya buku leyi nge, Vuyeriwa Eka Vuleteri Bya Xikolo Xa Vutirheli Bya Le Tilweni, leyi kandziyisiweke hi Timbhoni ta Yehovha.
Wa Tsundzuka Xana?
• Hi nga tikambela njhani ku vona loko ha ha ri eripfumelweni?
• Ku katseka yini eku tikombiseni leswi hi nga swona?
• I xitiyisekiso xihi lexi hi nga xi nyikelaka xa leswaku hi Vakreste lava wupfeke?
• Mintirho ya hina ya ripfumelo yi hi pfuna njhani leswaku hi tikambisisa leswi hi nga swona?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
Xana wa yi tiva ndlela ya nkoka swinene yo kambela loko wa ha ri eripfumelweni?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 24]
Hi nyikela xitiyisekiso xa leswaku hi Vakreste lava wupfeke hi ku va ni matimba yo twisisa kutani hi ma letela
[Swifaniso leswi nga eka tluka 25]
Hi tikombisa leswi hi nga swona hi ku nga vi ‘vatwi lava rivalaka, kambe hi va vaendli va rito’