Xana Wa Tshembeka Eka Swilo Hinkwaswo?
Xana Wa Tshembeka Eka Swilo Hinkwaswo?
“Munhu la tshembekeke eka leswitsongo wa tshembeka ni le ka swo tala.”—LUKA 16:10.
1. Hi yihi yin’wana ya tindlela leti Yehovha a tshembekaka ha tona?
XANA u tshame u swi xiya leswaku ku humelela yini hi ndzhuti wa nsinya loko siku ri ri karhi ri famba? Phela, mpimo wa ndzhuti wu hambeta wu cinca kun’we ni tlhelo leri wu yaka eka rona! Hakanyingi matshalatshala ni switshembiso swa vanhu swi fana ni ndzhuti. Hi hala tlhelo, Yehovha Xikwembu a nga hundzuki. Loko a vulavula hi yena tanihi “Tata wa mavoningo ya le xibakabakeni,” mudyondzisiwa Yakobo u ri: “Yena a nga cinca-cinci ku fana ni ku hundzuluka ka ndzhuti [kumbe, “ku cinca-cinca kumbe ndzhuti lowu vangiwaka hi ku hundzuluka,” nhlamuselo ya le hansi ya NW].” (Yakobo 1:17) Yehovha a nga cinca-cinci naswona wa tshembeka, hambi ku ri eka swilo leswitsongo ngopfu. I “Xikwembu xa vutshembeki.”—Deteronoma 32:4.
2. (a) Ha yini hi fanele hi tikambela ku vona loko hi tshembeka? (b) I swivutiso swihi leswi vulavulaka hi vutshembeki leswi hi nga ta swi tlhuvutsa?
2 Xana Xikwembu xi ku languta njhani ku tshembeka ka vagandzeri va xona? Hi ndlela leyi fanaka ni leyi Davhida a a va languta hi yona, la vuleke leswi malunghana na vona: “Mahlo ya mina ma le henhla ka lavo tshembeka va misava, leswaku va tshama na mina. La fambaka hi ndlela leyi pfumalaka xihoxo, hi yena la nga ta ndzi tirhela.” (Pisalema 101:6) Ina, Yehovha u tsakisiwa hi ku tshembeka ka malandza ya yena. Muapostola Pawulo u tsarile hi xivangelo lexinene a ku: “Leswi laviwaka eka valanguteri hileswaku munhu a kumiwa a tshembekile.” (1 Vakorinto 4:2) Xana ku tshembeka swi katsa yini? Hi fanele hi tshembeka etimhakeni tihi ta vutomi? Hi yihi mikateko leyi hi nga ta yi kuma loko hi “famb[a] hi ndlela leyi pfumalaka xihoxo”?
Leswi Ku Tshembeka Swi Vulaka Swona
3. I yini lexi kombisaka leswaku ha tshembeka?
3 Vaheveru 3:5 yi ri: “Muxe loyi a a ri mulanguteri a a tshembekile.” I yini lexi endleke muprofeta Muxe a tshembeka? Loko ku akiwa ku tlhela ku lulamisiwa tabernakela, “Muxe a endla hinkwaswo hilaha Yehovha a n’wi leriseke hakona. U endle tano.” (Eksoda 40:16) Tanihi vagandzeri va Yehovha, hi kombisa ku tshembeka hi ku n’wi yingisa loko hi n’wi tirhela. Leswi handle ko kanakana swi katsa ku tshembeka ka hina eka Yehovha hambiloko hi langutane ni miringo yo tika kumbe leyikulu. Hambiswiritano, ku hlula miringo leyikulu a hi yona ntsena mhaka leyi kombisaka leswaku ha tshembeka. Yesu u te: “Munhu la tshembekeke eka leswitsongo wa tshembeka ni le ka swo tala, naswona munhu la nga lulamangiki eka leswitsongo a nga lulamanga ni le ka swo tala.” (Luka 16:10) Hi fanele hi tshembeka ni le timhakeni leti tikombaka ti ri titsongo.
4, 5. Ku tshembeka ka hina “eka leswitsongo” ku paluxa yini?
4 Ku yingisa siku ni siku “eka leswitsongo” i swa nkoka hikwalaho ka swivangelo swimbirhi. Xo sungula, swi paluxa ndlela leyi hi titwaka ha yona hi vuhosi bya Yehovha. Anakanya hi ku ringiwa ka vutshembeki bya mpatswa wa vanhu vo sungula, Adamu na Evha. A ku nga ri xilaveko lexi va tikelaka. Hambileswi a va pfumeleriwile ku dya mihandzu hinkwayo entangeni wa Edeni, a va nga fanelanga va dya eka murhi wun’we ntsena—“murhi wa ku tiva leswinene ni leswo biha.” (Genesa 2:16, 17) Ku tshembeka ka vona eku yingiseni ka xileriso xexo xo olova a ku ta va ku kombise leswaku mpatswa wo sungula wa vanhu wu seketela vulawuri bya Yehovha. Loko hi landzela swileriso swa Yehovha siku ni siku hi kombisa leswaku hi seketela vuhosi bya Yehovha.
5 Xa vumbirhi, ku tikhoma ka hina “eka leswitsongo” swi ta khumba ndlela leyi hi nga ta angula ha yona eka “swo tala,” hileswaku, loko hi langutane ni timhaka letikulu evuton’wini. Emhakeni leyi, xiya leswi humeleleke eka Daniyele ni vanakulobye vanharhu vo tshembeka va Vaheveru—Hananiya, Mixayele na Azariya. Va yisiwe evuhlongeni eBabilona hi 617 B.C.E. Vantshwa lava va mune, lava swi nga ha endlekaka a va ri emalembeni ya kondlo-a-ndzi-dyi va yisiwe ehubyeni ya le vuhosini ya Hosi Nebukadnetsara. Loko va fika kwalaho “siku ni siku . . . a . . . va ave[riwa] xiphemu xa switshongo swa hosi ni vhinyo leyi yi yi nwaka, yi va wundla malembe manharhu, leswaku va yima emahlweni ka hosi eku heleni ka masiku lawa.”—Daniyele 1:3-5.
6. I ndzingo wihi lowu Daniyele ni vanakulobye vanharhu va Vaheveru va langutaneke na wona ehubyeni ya vuhosi ya le Babilona?
6 Hambiswiritano, swakudya swa hosi ya le Babilona swi va vangele ntlhontlho vantshwa lava va mune va Vaheveru. Swi nga ha endleka leswaku eka switshongo swa hosi a ku katsiwa ni swakudya leswi a swi yirisiwile eNawini wa Muxe. (Deteronoma 14:3-20) Swiharhi leswi a swi dlayiwa swi nga ha endleka a swi nga halatiwi ngati hi ndlela leyi faneleke, naswona ku dya nyama yo tano a ku ta va ku ri ku tlula Nawu wa Xikwembu. (Deteronoma 12:23-25) Swi nga ha endleka swakudya swoleswo a swi nyikeriwe ni le ka swifaniso, tanihi leswi vagandzeri va le Babilona a va tolovele ku endla tano loko va nga si dya swakudya swo siyerisana.
7. Xana ku yingisa ka Daniyele ni vanghana va yena vanharhu ku kombise yini?
7 Handle ko kanakana ku yirisiwa ka swakudya a ku nga ri xiphiqo lexikulu eka vandyangu wa hosi ya le Babilona. Hambiswiritano, Daniyele ni vanghana va yena a va tiyimiserile etimbilwini ta vona ku nga tithyakisi hi ku dya swakudya leswi yirisiweke eNawini wa Xikwembu lowu xi wu nyikeke Vaisrayele. Leyi a ku ri mhaka leyi a yi katsa ku tshembeka ka vona eka Xikwembu. Hikwalaho va kombele ku nyikiwa matsavu ni mati, hiloko va nyikiwa swona. (Daniyele 1:9-14) Eka vanhu van’wana namuntlha, leswi swi endliweke hi vantshwa lava va mune swi nga ha tikomba swi nga vuli nchumu. Hambiswiritano, ku yingisa ka vona Xikwembu ku kombise xiyimo xa vona emhakeni ya vuhosi bya Yehovha.
8. (a) Vaheveru vanharhu va langutane ni ndzingo wihi wo tika wa vutshembeki? (b) Byi ve byihi vuyelo bya ndzingo wolowo, naswona leswi swi kombisa yini?
8 Ku tshembeka eka swilo leswi swi nga ha vonakaka swi nga ri swa nkoka swi endle Daniyele ni vanghana va yena vanharhu va lunghekela ku langutana ni ndzingo lowukulu. Hi kombela u pfula eka ndzima 3 ya buku ya Bibele ya Daniyele, kutani u hlaya u titwela hi wexe ndlela leyi Vaheveru vanharhu va langutaneke ni xigwevo xa rifu ha yona hikwalaho ko ala ku gandzela xifaniso xa nsuku lexi Hosi Nebukadnetsara a a xi yimisile. Loko va yisiwe emahlweni ka hosi, va vule ku tiyimisela ka vona hi ku tiyiseka: “Loko swi fanele swi va tano, Xikwembu xa hina lexi hi xi tirhelaka xa swi kota ku hi ponisa. Xi ta hi ponisa hi huma ekheleni ra ndzilo lowu pfurhaka ni le vokweni ra wena, Wena hosi. Loko swi nga ri tano, swi tive wena, Wena hosi, leswaku swikwembu swa wena a hi swi tirheli, ni xifaniso xa nsuku lexi u xi yimiseke a hi nge xi gandzeli.” (Daniyele 3:17, 18) Xana Yehovha u va kutsurile? Varindzi lava lahleleke majaha lawa ekheleni ra ndzilo va lovile, kambe Vaheveru vanharhu lavo tshembeka va hume va ri karhi va hanya—va nga vavuriwanga hi ku hisa ka khele ra ndzilo! Ntolovelo wa vona wo tshembeka wu va pfunile leswaku va lunghekela ku tshembeka endzingweni wolowo wo tika. Xana leswi a swi kombisi nkoka wa ku tshembeka eka swilo leswitsongo?
Ku Tshembeka Eka “Rifuwo Leri Nga Lulamangiki”
9. Hi wihi mongo wa marito ya Yesu lama kumekaka eka Luka 16:10?
9 Loko a nga si vula nsinya wa nawu wa leswaku loyi a tshembekaka eka swilo leswi vonakaka swi ri switsongo wa tshembeka ni le timhakeni ta nkoka, Yesu u tsundzuxe vayingiseri va yena a ku: “Tiendleleni vanakuloni hi rifuwo leri nga lulamangiki, leswaku, loko ri hela, va mi amukela eka vutshamo lebyi nga heriki.” Endzhaku ka sweswo u vulavule hi ku tshembeka eka leswitsongo. Kutani Yesu u te: “Hikokwalaho, loko mi nga kumekanga mi tshembekile mayelana ni rifuwo leri nga lulamangiki, i mani la nga ta mi tamerisa leswi nga ntiyiso? . . . Ku hava nandza wa yindlu loyi a nga vaka hlonga ra vini vambirhi; hikuva u ta venga un’wana a rhandza un’wanyana, kumbe u ta namarhela un’wana a n’wi langutela ehansi un’wanyana. A mi nge vi mahlonga ya Xikwembu ni Rifuwo.”—Luka 16:9-13.
10. Hi nga ku kombisa njhani ku tshembeka loko hi tirhisa “rifuwo leri nga lulamangiki”?
10 Hi ku ya hi mongo, matirhiselo yo sungula ya marito ya Yesu lama kumekaka eka Luka 16:10 ma fambisana ni ku tirhisiwa ka “rifuwo leri nga lulamangiki,” rifuwo ra hina kumbe swilo leswi vonakaka leswi hi nga na swona. Ri vuriwa leri nga lulamangiki hikuva rifuwo leri vonakaka—ngopfu-ngopfu mali—ri lawuriwa hi vanhu lava nga ni xidyoho. Ku tlula kwalaho, ku navela ku va ni rifuwo ku nga vangela munhu leswaku a endla swilo leswi nga lulamangiki. Hi kombisa ku tshembeka hi ku kombisa vutlhari malunghana ni ndlela leyi hi tirhisaka swilo swa hina leswi vonakaka ha yona. Ematshan’weni yo swi tirhisela swikongomelo swa vutianakanyi, hi lava ku swi tirhisela ku yisa timhaka ta Mfumo emahlweni ni ku pfuna lava pfumalaka. Loko hi tshembeka hi ndlela leyi, hi tiendla vanghana va Yehovha Xikwembu na Yesu Kreste, vini va “vutshamo lebyi nga heriki.” Va ta hi amukela etindhawini leti, va hi nyika vutomi lebyi nga heriki etilweni kumbe emisaveni leyi nga Paradeyisi.
11. Ha yini hi fanele hi byela vini va miti leswaku ha yi tsakela minyikelo ya ntirho wa misava hinkwayo lowu endliwaka hi Timbhoni ta Yehovha?
11 Nakambe, xiya lunghelo leri hi ri nyikaka vanhu lava hi va fambiselaka Tibibele kumbe tibuku leti sekeriweke eBibeleni loko hi twarisa rungula ra Mfumo kutani hi va hlamusela leswaku ha wu tsakela munyikelo wa ntirho wa misava hinkwayo lowu endliwaka hi vanhu va Yehovha. Xana a hi va nyiki lunghelo ra ku tirhisa rifuwo ra vona leri vonakaka hi ndlela ya vutlhari? Hambileswi matirhiselo yo sungula ya Luka 16:10 ma khumbaka ku tirhisiwa ka rifuwo leri vonakaka, nsinya wa nawu lowu vuriweke kwalaho wu tlhela wu tirha ni le ka swiyenge swin’wana swa vutomi.
Ku Tshembeka I Swa Nkoka Hakunene
12, 13. Hi nga kombisa ku tshembeka etindhawini tihi?
12 Muapostola Pawulo u tsarile: “Ha tshemba leswaku hi ni ripfalo ro tshembeka, hileswi hi navelaka ku tikhoma hi ku tshembeka eka swilo hinkwaswo.” (Vaheveru 13:18) “Swilo hinkwaswo” entiyisweni swi katsa timhaka hinkwato leti katsaka ku khoma timali. Hi hakela swikweleti swa hina ni swibalo swa hina hi nkarhi na hi ku tshembeka. Ha yini? Hi endla tano hikwalaho ka ripfalo ra hina naswona ngopfu-ngopfu hikwalaho ka leswi hi rhandzaka Xikwembu naswona hi yingisaka swileriso swa xona. (Varhoma 13:5, 6) Hi endlisa ku yini loko hi kuma nchumu lowu nga riki wa hina? Hi wu tlherisela eka n’wini wa wona. Sweswo swi nyikela vumbhoni lebyinene loko hi hlamusela lexi hi susumeteleke ku tlherisela nchumu wa munhu yoloye!
13 Ku tshembeka eka swilo hinkwaswo swi katsa ku tshembeka endhawini leyi hi tirhelaka eka yona. Ku tirha hi ku tshembeka swi kokela nyingiso eka Xikwembu lexi hi xi yimelaka. A hi nge vi na vulolo xisweswo hi “yiva” nkarhi. Ku ri na sweswo, hi tirha hi matimba onge hiloko hi tirhela Yehovha. (Vaefesa 4:28; Vakolosa 3:23) Ku ringanyetiwa leswaku etikweni rin’wana ra le Yuropa, n’we-xa-nharhu xa vatirhi lava kombelaka papila ra dokodela leri vulaka leswaku va vabya, va hemba. Malandza ya ntiyiso ya Xikwembu a ma vuli mavunwa leswaku ma nga yi entirhweni. Minkarhi yin’wana, Timbhoni ta Yehovha ti tlakusiwa swikhundlha hikwalaho ka leswi vathori va tona va xiyaka leswaku ta tshembeka naswona ti tirha hi matimba.—Swivuriso 10:4.
Ku Tshembeka eVutirhelini Bya Hina Bya Vukreste
14, 15. Hi tihi tindlela tin’wana leti hi nga kombisaka ha tona leswaku ha tshembeka evutirhelini bya Vukreste?
14 Hi swi kombisa njhani leswaku ha tshembeka evutirhelini lebyi hi byarhisiweke byona? Bibele yi ri: “A hi nyikeleni eka Xikwembu xitlhavelo xa ku dzunisa nkarhi hinkwawo, ku nga mbhandzu wa milomu leyi endlaka xitiviso xa le rivaleni eka vito ra xona.” (Vaheveru 13:15) Ndlela ya nkoka yo kombisa ku tshembeka ensin’wini i ku ya nkarhi na nkarhi. Ha yini hi fanele hi heta n’hweti hi nga vulavulanga hi Yehovha ni hi swikongomelo swa yena? Ku va kona nkarhi na nkarhi entirhweni wo chumayela swi tlhela swi hi pfuna leswaku hi antswisa vutshila bya hina ni ku humelela ka hina.
15 Ndlela yin’wana yo kombisa ku tshembeka ensin’wini i ku tirhisa swiringanyeto leswi kumekaka eka Xihondzo xo Rindza ni Vutirheli Bya Hina Bya Mfumo. Loko hi lunghiselela swingheniso leswi ringanyetiweke hi tlhela hi swi tirhisa kumbe hi lunghiselela swin’wana leswi faneleke, xana a hi kumi leswaku vutirheli bya hina byi humelela swinene? Loko hi hlangana ni un’wana loyi a tsakelaka rungula ra Mfumo, xana hi hatla hi hlakulela ku tsakela koloko? Naswona ku vuriwa yini hi tidyondzo ta le kaya ta Bibele leti hi nga ha ti sungulaka ni vanhu lava tsakelaka? Xana hi ti fambisa hi ku tshembeka nkarhi na nkarhi? Ku tshembeka ka hina ensin’wini ku nga endla leswaku hina hi kuma vutomi swin’we ni lava va hi yingisaka.—1 Timotiya 4:15, 16.
Tshama U Hambanile Ni Misava
16, 17. Hi nga swi kombisa hi tindlela tihi leswaku hi hambanile ni misava?
16 Loko a khongela eka Xikwembu, Yesu u vule leswi malunghana ni valandzeri va yena: “Ndzi va nyike rito ra wena, kambe misava yi va vengile, hileswi va nga riki xiphemu xa misava, tanihi leswi na mina ndzi nga riki xiphemu xa misava. Ndza ku kombela leswaku u nga va susi emisaveni, kambe u va rindza hikwalaho ka lowo homboloka. Vona a hi xiphemu xa misava, tanihi leswi mina ndzi nga riki xiphemu xa misava.” (Yohane 17:14-16) Hi nga ha va hi tiyile hi tlhela hi tiyimisela ku tshama hi hambanile ni misava etimhakeni letikulu, to tanihi vukala-tlhelo, tiholideyi ni mikhuva ya vukhongeri ni mahanyelo yo biha. Kambe, ku vuriwa yini hi swilo leswitsongo? Kumbexana ha ha kuceteriwa hi tindlela ta misava hambiloko hi nga swi xiyi? Hi xikombiso, loko hi nga tivoneli, swa olova leswaku ndlela leyi hi ambalaka ha yona yi va leyi nga xiximekiki naswona yi nga faneleki! Leswaku hi tshembeka hi fanele hi va ni “xichavo ni mianakanyo yo hluteka” emhakeni yo ambala ni ku tilunghisa. (1 Timotiya 2:9, 10) Ina, “a hi nyiki xivangelo ni xin’we xa ku khunguvanyeka hi ndlela hambi yi ri yihi, leswaku vutirheli bya hina byi nga kumiwi byi ri ni xihoxo; kambe hi ndlela yin’wana ni yin’wana hi tibumabumela tanihi vatirheli va Xikwembu.”—2 Vakorinto 6:3, 4.
17 Leswi hi navelaka ku fundzha Yehovha, hi ambala hi ndlela leyi xiximekaka loko hi ya eminhlanganweni ya vandlha. Hi endla tano ni loko hi hlengeletana hi tele swinene etinhlengeletanweni ni le mintsombanweni ya hina. Ndlela leyi hi ambalaka ha yona yi fanele yi va leyinene yi tlhela yi xiximeka. Leswi swi nyikela vumbhoni eka van’wana lava hi vonaka. Ni tintsumi ta wu xiya ntirho wa hina, tanihi leswi ti wu xiyeke ntirho wa Pawulo ni vanakulobye va yena va Vakreste. (1 Vakorinto 4:9) Entiyisweni, hi fanele hi ambala hi ndlela leyi fanelekaka minkarhi hinkwayo. Eka van’wana, ku tshembeka emhakeni yo ambala swi nga ha tikomba ku ri mhaka yitsongo, kambe ematihlweni ya Xikwembu i swa nkoka.
Mikateko Ya Ku Tshembeka
18, 19. Ku tshembeka ku tisa mikateko yihi?
18 Vakreste va ntiyiso va vuriwa “valanguteri lavanene va musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu lowu kombisiwaka hi tindlela to hambana-hambana.” Hikwalaho, va “titshege hi ntamu lowu Xikwembu xi wu nyikaka.” (1 Petro 4:10, 11) Ku tlula kwalaho, tanihi valanguteri, hi byarhisiwe swilo leswi nga riki swa hina—swikombiso swa musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu, ku katsa ni vutirheli. Leswaku hi tikombisa hi ri valanguteri lavanene, hi titshege hi matimba lawa Xikwembu xi ma nyikaka, ku nga “matimba lama tlulaka lama tolovelekeke.” (2 Vakorinto 4:7) Lowu i ndzetelo lowunene wo hi pfuna ku langutana ni ndzingo wihi ni wihi lowu hi nga ha langutanaka na wona!
19 Mupisalema u yimbelerile: “Rhandzani Yehovha, n’wina hinkwenu lavo tshembeka vakwe. Yehovha wa n’wi hlayisa lowo tshembeka.” (Pisalema 31:23) A hi tiyimiseleni ku tikombisa hi tshembeka, hi tiyiseka swinene leswaku Yehovha i “Muponisi wa vanhu va mixaka hinkwayo, ngopfu-ngopfu wa lava tshembekaka.”—1 Timotiya 4:10.
Wa Tsundzuka Xana?
• Ha yini hi fanele hi va lava “tshembekeke eka leswitsongo”?
• Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha tshembeka
etimhakeni leti khumbaka mali ni ntirho?
ensin’wini?
hi ku tshama hi tihambanisile ni misava?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Swifaniso leswi nga eka tluka 26]
Ku tshembeka eka leswitsongo, ku tshembeka ni le ka swo tala
[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]
‘Tikhomeni hi ku tshembeka eka swilo hinkwaswo’
[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]
Ndlela leyinene yo kombisa ku tshembeka i ku lunghiselela kahle loko u ya ensin’wini
[Xifaniso lexi nga eka tluka 30]
Ambala u tlhela u tilunghisa hi ndlela leyi xiximekaka