Xana U Lwisana Ni Mintlhaveko Ya Wena?

EXIPHEN’WINI lexikulu xa vutomi bya yena, Lena a a tshama a ri karhi a tshwimbirisana ni mintlhaveko ya ku titekela ehansi. U te: “Loko ndza ha ri ntsongo, ndzi endliwe nsele malembe yo tala hi tlhelo ra rimbewu, kutani ndzi titwe ndzi nga ha ri na xindzhuti. A ndzi titwa ndzi nga pfuni nchumu evuton’wini.” Simone na yena loko a anakanya hi vuntshwa byakwe u ri, “Endzeni-ndzeni a ndzi titwa ndzi ri xikangalafula ni munhu la nga pfuniki nchumu.” Gome lerikulu leri vangiwaka hi mintlhaveko yo tano ri vonaka ri khoma vanhu lava engetelekeke namuntlha. Nhlangano wun’wana wo laya vantshwa hi ku tirhisa riqingho wu vula leswaku kwalomu ka hafu ya vantshwa lava baka riqingho, va vula leswaku “minkarhi hinkwayo va titwa va nga ri na xindzhuti.”

Hi ku ya hi vativi van’wana, munhu u titekela ehansi loko van’wana va n’wi langutela ebodlheleni. Sweswo swi endleka loko munhu a tshamela ku holoveriwa, ku sola-soriwa kumbe ku endliwa xihlekiso. Ku nga khathariseki xivangelo xa kona, vuyelo bya kona byi nga ku heta matimba byi tlhela byi ku vavisa. Nkambisiso wa swa  vutshunguri wa sweswinyana wu kombise leswaku vanhu lava tilangutelaka ehansi hakanyingi a va titshembi vona vini kun’we ni vanhu van’wana, xisweswo va onha vuxaka ni vunghana lebyi va nga na byona ni van’wana, ni ku swi xiya va nga swi xiyi. Xiviko xa nkambisiso lowu xi te: “Hi ndlela yo karhi va ‘tirhwexa khwara’ leyi kahle-kahle va chavaka yona.”

Vanhu lava titwaka hi ndlela yoleyo hakanyingi va kayakayisiwa hi leswi Bibele yi swi vulaka ‘miehleketo ya vona leyi va karhataka.’ (Pisalema 94:19) Va vona onge vo va swikamba swinene. Loko ku onheka swin’wana, va namba va tibyela leswaku swi vangiwe hi vona. Hambiloko van’wana va va bumabumela hi leswi va swi endleke, endzeni-ndzeni va titwa va ri vakanganyisi lava nga ta paluxiwa endzhakunyana. Hi ku anakanya leswaku ntsako a hi wa vona, vo tala va tipeta emahanyelweni yo biha, lama va siyaka va nga ri na matimba ya ku ma tshika. Lena, loyi ku vulavuriweke ha yena eku sunguleni, u ve ni swiphiqo leswikulu swa ku nga dyi hi mfanelo hileswi a a tivona a nga ri na xindzhuti, naswona u ri, “Ndzi titwe ndzi nga ri na matimba yo cinca nchumu.”

Xana leswi swi vula leswaku lava va tshwimbirisanaka ni ‘miehleketo yo tano leyi va karhataka’ va ta boheka ku hanyisa sweswo vutomi hinkwabyo? Xana va nga endla swo karhi leswaku va lwisana ni mintlhaveko yo tano? Bibele yi nyikela misinya ya milawu ni xitsundzuxo lexinene, lexi pfuneke vo tala leswaku va hlula enyimpini leyi. Hi yihi yin’wana ya misinya ya kona ya milawu, naswona yi va pfune njhani leswaku va kuma ntsako evuton’wini? Xihloko lexi landzelaka xi ta hlamusela.