Vakreste Va Kombisa Ku Vangama Ka Yehovha
Vakreste Va Kombisa Ku Vangama Ka Yehovha
“Mahlo ya n’wina ma tsaka hikuva ma vona, ni tindleve ta n’wina hikuva ta twa.”—MATEWU 13:16.
1. I xivutiso xihi lexi taka emianakanyweni malunghana ni ndlela leyi Vaisrayele va anguleke ha yona eka Muxe eNtshaveni ya Sinayi?
VAISRAYELE lava a va hlengeletane eNtshaveni ya Sinayi a va ri na xivangelo lexi twalaka xo tshinela eka Yehovha. Phela, a a va kutsule aEgipta hi voko ra matimba. U khathalele swilaveko swa vona, a va nyika swakudya ni mati emananga. Endzhaku, u va endle va hlula vuthu ra Vaamaleke leri a ri lava ku va hlasela. (Eksoda 14:26-31; 16:2–17:13) Loko va dzime minxaxa emananga emahlweni ka Ntshava ya Sinayi, vanhu va chavisiwe swinene hi ku dzindza ni tindlati lerova va rhurhumela. Endzhakunyana, va vone Muxe a rhelela eNtshaveni ya Sinayi, xikandza xa yena xi kombise ku vangama ka Yehovha. Kambe, ematshan’weni ya ku hlamala va tlhela va tlangela, va tlhentlhile. “Va chav[e] ku tshinela ekusuhi na [Muxe].” (Eksoda 19:10-19; 34:30) Ha yini a va chava ku languta ku kombisiwa ka ku vangama ka Yehovha, loyi a va endleleke swilo swo tala swonghasi?
2. Ha yini Vaisrayele va nga ha va va chavile loko va vona ku vangama ka Xikwembu loku Muxe a ku kombiseke?
2 Swi nga ha endleka leswaku ku chava ko tala ka Vaisrayele enkarhini lowu a ku vangeriwa hi leswi humeleleke emahlweninyana. Loko va hlawule ku nga yingisi Yehovha hi vomu kutani va endla rhole ra nsuku, u va xupurile. (Eksoda 32:4, 35) Xana va dyondzile eka nxupulo wa Yehovha kutani va wu tlangela? Doo, vo tala a va dyondzanga. Loko a ri kusuhi ni ku fa, Muxe u tsundzuke xiendlakalo xa rhole ra nsuku swin’we ni minkarhi yin’wana laha Vaisrayele va nga yingisangiki. U byele vanhu a ku: “Mi tikhom[e] hi ndlela ya ku xandzukela xileriso xa Yehovha Xikwembu xa n’wina, naswona a mi vanga ni ripfumelo eka yena, a mi ri yingisanga rito rakwe. Mi tikombise mi ri lava xandzukelaka Yehovha hi mukhuva wa n’wina ku sukela siku leri ndzi mi tiveke ha rona.”—Deteronoma 9:15-24.
3. Muxe u xi funengete njhani xikandza xa yena, naswona u xi funengete loko swi te yini?
3 Xiya ndlela leyi Muxe a anguleke ha yona eka ku chava loku kombisiweke hi Vaisrayele. Rungula ra kona ri ri: “Loko Muxe a heta ku vulavula na vona, a funengela nturhu exikandzeni. Kambe loko Muxe a nghena [etabernakeleni] emahlweni ka Yehovha ku ya vulavula na yena, a a susa nturhu kukondza a huma. Kutani a huma a ya vulavula ni vana va Israyele leswi a lerisiweke swona. Vana va Israyele va vona xikandza xa Muxe, leswaku nhlonge ya xikandza xa Muxe yi humesa miseve; Muxe a tlhela a funengela nturhu exikandzeni kukondza a nghena a vulavula na [Yehovha].” (Eksoda 34:33-35) Ha yini Muxe a a funengela nturhu exikandzeni xa yena minkarhi yin’wana? Hi nga dyondza yini eka leswi? Tinhlamulo ta swivutiso leswi ti nga hi pfuna leswaku hi kambisisa vuxaka bya hina na Yehovha.
Malunghelo Lama Nga Tirhisiwangiki
4. I nhlamuselo yihi leyi muapostola Pawulo a yi paluxeke malunghana ni ku funengela ka Muxe nturhu?
4 Muapostola Pawulo u hlamusele leswaku ku ambala ka Muxe nturhu a ku katsa mianakanyo ni xiyimo xa timbilu ta Vaisrayele. Pawulo u tsarile: “Vana va Israyele [a] va nga xi honoleli xikandza xa Muxe hikwalaho ka ku vangama ka xikandza xakwe . . . Matimba ya vona ya mianakanyo ma tlanyarile.” (2 Vakorinto 3:7, 14) Xiyimo xexo a xi khomisa gome! Vaisrayele a va ri vanhu va Yehovha lava hlawuriweke, naswona a a lava leswaku va tshinela eka yena. (Eksoda 19:4-6) Kambe, a a va kanakana ku honolela ku kombisiwa ka ku vangama ka Xikwembu. Ematshan’weni yo yisa timbilu ta vona ni mianakanyo ya vona eka Yehovha hi ku tinyiketela hi ku swi rhandza, va n’wi fularherile hi ndlela yo karhi.
5, 6. (a) I ku yelana kwihi loku a ku ri kona exikarhi ka Vayuda va lembe-xidzana ro sungula ni Vaisrayele va le nkarhini wa Muxe? (b) I ku hambana kwihi loku a ku ri kona exikarhi ka lava va yingiseke Yesu ni lava va nga n’wi yingisangiki?
5 Emhakeni leyi, hi kuma mhaka leyi yelanaka ni leyi humeleleke hi lembe-xidzana ro sungula C.E. Loko Pawulo a hundzuka a va Mukreste, ntwanano wa Nawu a wu siviwe hi ntwanano lowuntshwa, lowu muyimeri wa wona a ku ri Yesu Kreste, Muxe Lonkulu. Yesu u kombise ku vangama ka Yehovha hi marito na hi swiendlo. Pawulo u tsarile malunghana na Yesu la pfuxiweke: “Yena i xikombiso xa ku vangama ka [Xikwembu] ni xifaniso lexi nga xa vuxona bya xona bya xiviri.” (Vaheveru 1:3) Vayuda a va ri ni lunghelo leri hlamarisaka hakunene! A va ta yingisela marito ya vutomi lebyi nga heriki eka N’wana wa Xikwembu hi yexe! Khombo ra kona, vo tala va lava Yesu a va chumayeleke a va yingiselanga. Malunghana na vona, Yesu u tshahe vuprofeta bya Yehovha hi ku tirhisa Esaya a ku: “Timbilu ta vanhu lava ti sihalarile, naswona hi tindleve ta vona va swi twile kambe va nga anguli, va pfale mahlo ya vona; leswaku va nga tshuki va vona hi mahlo ya vona ni ku twa hi tindleve ta vona leswaku va kuma mongo wa swona hi timbilu ta vona ivi va hundzuka, ndzi va horisa.”—Matewu 13:15; Esaya 6:9, 10.
6 A ku ri ni ku hambana lokukulu exikarhi ka Vayuda ni vadyondzisiwa va Yesu, lava Yesu a vulavuleke ha vona a ku: “Mahlo ya n’wina ma tsaka hikuva ma vona, ni tindleve ta n’wina hikuva ta twa.” (Matewu 13:16) Vakreste va ntiyiso va navela ku tiva ni ku tirhela Yehovha. Va tsakela ku hetisisa ku rhandza ka yena, hilaha ku paluxiweke hakona eBibeleni. Hikwalaho, Vakreste lava totiweke va kombisa ku vangama ka Yehovha evutirhelini bya vona bya ntwanano lowuntshwa, kasi ni lava tinyimpfu tin’wana va endla hilaha ku fanaka.—2 Vakorinto 3:6, 18.
Lexi Endlaka Mahungu Lamanene Ma Funengetiwa
7. Ha yini swi nga hlamarisi leswi vo tala va alaka mahungu lamanene?
7 Hilaha hi swi voneke hakona, esikwini ra Yesu ni le nkarhini wa Muxe, Vaisrayele vo tala va ale lunghelo ro hlawuleka leri a ri va pfulekerile. Swa fana ni le nkarhini wa hina. Vanhu vo tala va ala mahungu lamanene lawa hi ma chumayelaka. Leswi a swi hi hlamarisi. Pawulo u tsarile: “Kutani, loko mahungu lamanene lawa hi ma vulaka, entiyisweni ma funengetiwile, ma funengetiwile eka lava va lovaka, lava van’wana va vona lava nga riki vapfumeri, xikwembu xa mafambiselo lawa ya swilo xi va dlayeke mianakanyo.” (2 Vakorinto 4:3, 4) Handle ka matshalatshala ya Sathana yo pfala mahungu lamanene, vanhu vo tala va tipfala swikandza swa vona hikuva a va lavi ku vona.
8. Vo tala va pfariwe mahlo hi ku pfumala vutivi hi ndlela yihi, naswona hi nga swi papalata njhani ku khumbeka hi ndlela leyi fanaka?
8 Mahlo yo fanekisela ya vo tala ma pfariwe hi ku pfumala vutivi. Bibele yi vulavula hi matiko tanihi lama nga “emunyameni hi mianakanyo, ni ku hambana ni vutomi lebyi nga bya Xikwembu, hikwalaho ka ku pfumala vutivi loku ma nga na kona.” (Vaefesa 4:18) Loko a nga si va Mukreste, Pawulo, wanuna la nga ni vutivi bya Nawu, a a pfariwe mahlo hi ku pfumala vutivi lerova a xanisa vandlha ra Xikwembu. (1 Vakorinto 15:9) Kambe, Yehovha u n’wi paluxele ntiyiso. Pawulo wa hlamusela: “Xivangelo xa ku kombisiwa ka mina tintswalo, hileswaku ha mina loyi ndzi nga exiyin’weni xo rhanga, Kreste Yesu a ta komba ku va ni mbilu yo leha kakwe hinkwako, sweswo swi va xikombiso eka lava va nga ta veka ripfumelo ra vona eka yena leswaku va kuma vutomi lebyi nga heriki.” (1 Timotiya 1:16) Ku fana na Pawulo, vo tala lava tshameke va kaneta ntiyiso wa Xikwembu se va xi tirhela sweswi. Lexi i xivangelo lexinene xo hambeta hi nyikela vumbhoni ni le ka lava va hi kanetaka. Hi nkarhi lowu fanaka, hi ku dyondza Rito ra Xikwembu nkarhi na nkarhi ni ku twisisa leswi ri swi vulaka, ha sirheleriwa leswaku hi nga endli swilo leswo biha hikwalaho ko pfumala vutivi, leswi nga ta endla leswaku hi nga tsakeriwi hi Yehovha.
9, 10. (a) Vayuda va lembe-xidzana ro sungula va tikombise va nga dyondziseki ni ku va ni mavonelo lama nga hundzukiki hi ndlela yihi? (b) Xana ku ni ku yelana eVujaganini namuntlha? Hlamusela.
9 Vo tala a va ti twisisi timhaka ta moya hikuva a va dyondziseki naswona malangutelo ya vona ma nonon’hwa. Vayuda vo tala va fularhele Yesu ni tidyondzo ta yena hikuva a va namarhele Nawu wa Muxe hilaha ku tiyeke. Kambe, a ku ri ni van’wana lava a va nga ri tano. Hi xikombiso, endzhaku ka loko Yesu a pfuxiwile, “ntshungu lowukulu wa vaprista wu yingis[e] vupfumeri lebyi.” (Mintirho 6:7) Nilokoswiritano, malunghana ni vunyingi bya Vayuda, Pawulo u tsarile: “Ku fikela ni namuntlha, nkarhi wun’wana ni wun’wana loko ku hlayiwa nawu wa Muxe, nturhu wu le timbilwini ta vona.” (2 Vakorinto 3:15) Swi nga ha endleka Pawulo a a swi tiva leswi Yesu a swi byeleke varhangeri va vukhongeri va Vayuda enkarhini lowu hundzeke: “Mi kambisisa Matsalwa, hikuva mi ehleketa leswaku hikwalaho ka wona mi ta va ni vutomi lebyi nga heriki; kasi hi wona lama nyikelaka vumbhoni mayelana na mina.” (Yohane 5:39) Matsalwa lawa va ma kambisiseke hi vukheta a ma fanele ma va pfunile leswaku va twisisa leswaku Yesu a a ri Mesiya. Hambiswiritano, Vayuda a va ri ni mavonelo ya vona, hambi ku ri N’wana wa Xikwembu la endleke masingita a a nga ta va khorwisa.
10 Swi tano ni hi vo tala lava nga le Vujaganini namuntlha. Ku fana ni Vayuda va lembe-xidzana ro sungula, “va xi hisekela Xikwembu; kambe ku nga ri hikwalaho ka vutivi lebyi kongomeke.” (Varhoma 10:2) Hambileswi van’wana va hlayaka Bibele, a va swi lavi ku pfumela leswi yi swi vulaka. Va ala ku amukela leswi Yehovha a swi dyondzisaka vanhu va yena hi ku tirhisa ntlawa wa hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha ra Vakreste lava totiweke. (Matewu 24:45) Kambe, hina ha swi twisisa leswaku Yehovha u dyondzisa vanhu va yena ni leswaku ku twisisa ntiyiso wa Xikwembu minkarhi hinkwayo ku ya emahlweni. (Swivuriso 4:18) Loko hi pfumela ku dyondzisiwa hi Yehovha, hi katekisiwa hi ku tiva ku rhandza ka yena ni xikongomelo xa yena.
11. Ku pfumela leswi vanhu va lavaka ku swi pfumela swi wu tumbete njhani ntiyiso?
11 Van’wana va pfariwe mahlo hi leswi va lavaka ku pfumela leswi va lavaka ku swi pfumela. Ku profetiwe leswaku van’wana a va ta hlekula vanhu va Xikwembu ni rungula leri va ri twarisaka malunghana ni vukona bya Yesu. Muapostola Petro u tsarile: “Hi ku navela ka vona, a va yi lemuki mhaka” ya leswaku Xikwembu xi tise ndhambi emisaveni ya le nkarhini wa Nowa. (2 Petro 3:3-6) Hilaha ku fanaka, vanhu vo tala lava tivulaka Vakreste va pfumela hi ku olova leswaku Yehovha u kombisa tintswalo, musa naswona wa rivalela; kambe va honisa kumbe ku ala mhaka ya leswaku a nga tshiki ku xupula lava faneriwaka hi ku xupuriwa. (Eksoda 34:6, 7) Vakreste va ntiyiso va endla matshalatshala lamakulu leswaku va twisisa leswi Bibele yi swi dyondzisaka hakunene.
12. Vanhu va pfariwe mahlo njhani hi ndhavuko?
12 Vanhu vo tala lava nghenaka kereke va pfariwe mahlo hi ndhavuko. Yesu u byele varhangeri va vukhongeri va le nkarhini wa yena a ku: “Mi endle rito ra Xikwembu ri nga tirhi hikwalaho ka ndhavuko wa n’wina.” (Matewu 15:6) Vayuda va vuyetele vugandzeri lebyi tengeke hi ku hiseka loko va vuya evuhlongeni eBabilona, kambe vaprista va tikukumuxile va tlhela va tiendla lavo lulama. Minkhuvo ya vukhongeri a yo endleriwa ku hetisa nawu, a yi nga ri na ku xixima Xikwembu loku humaka embilwini. (Malakiya 1:6-8) Enkarhini wa Yesu, vatsari ni Vafarisi a va engetele mindhavuko yo tala eNawini wa Muxe. Yesu u paluxe vavanuna volavo tanihi vakanganyisi hikuva a va nga ha yi twisisi misinya ya milawu leyinene leyi Nawu a wu sekeriwe eka yona. (Matewu 23:23, 24) Vakreste va ntiyiso va fanele va tivonela leswaku a va pfumeleli mindhavuko ya vanhu ya vukhongeri leswaku yi va hambukisa evugandzerini lebyi tengeke.
Ku “Vona Loyi A Nga Vonakiki”
13. Muxe u vone ku vangama ka Xikwembu hi tindlela tihi timbirhi?
13 Muxe u kombele ku vona ku vangama ka Xikwembu entshaveni, kambe u vone ndzhuti wa ku kwetsima ka Yehovha. Loko a ya etabernakeleni, a a nga wu funengeli nturhu. Muxe a a ri wanuna wa ripfumelo leri enteke loyi a a navela ku endla ku rhandza ka Xikwembu. Hambileswi a a nyikiwe lunghelo ra ku vona ku vangama ka Yehovha exivonweni, se a a vone Xikwembu hi mahlo ya ripfumelo hi ndlela yo karhi. Bibele yi vula leswaku Muxe u “hambet[e] a tserhama onge hiloko a vona Loyi a nga vonakiki.” (Vaheveru 11:27; Eksoda 34:5-7) Naswona u kombise ku vangama ka Xikwembu ku nga ri hi miseve leyi a yi huma exikandzeni xa yena hi nkarhi wo karhi, kambe na hi matshalatshala ya yena yo pfuna Vaisrayele leswaku va tiva ni ku tirhela Yehovha.
14. Yesu u vone ku vangama ka Xikwembu hi ndlela yihi, naswona i yini lexi a a xi tsakela?
14 Etilweni, Yesu u vone ku vangama ka Xikwembu hi ku kongoma ku ringana nkarhi wo leha swinene, emahlweni ka ku va vuako lebyi byi tumbuluxiwa. (Swivuriso 8:22, 30) Enkarhini wolowo hinkwawo, va ve ni vuxaka lebyi enteke swinene bya rirhandzu. Yehovha Xikwembu u kombise rirhandzu lerikulu swinene eka mativula loyi wa ntumbuluko hinkwawo. Yesu u kombise rirhandzu leri enteke eka Xikwembu lexi nga Munyiki wa yena wa Vutomi. (Yohane 14:31; 17:24) Rirhandzu ra vona a ri ri rirhandzu leri hetisekeke exikarhi ka Tatana ni N’wana. Ku fana na Muxe, Yesu u tsakele ku kombisa ku vangama ka Yehovha eka swilo leswi a a swi dyondzisa.
15. Vakreste va anakanyisisa hi ku vangama ka Xikwembu hi ndlela yihi?
15 Ku fana na Muxe na Yesu, Timbhoni ta Xikwembu ta manguva lawa emisaveni ti hisekela ku anakanyisisa hi ku vangama ka Yehovha. A ti ma fularhelanga mahungu lamanene lama vangamaka. Muapostola Pawulo u tsarile: “Loko ku hundzukeriwa eka Yehovha [ku endliwa ku rhandza ka yena], nturhu wa susiwa.” (2 Vakorinto 3:16) Hi hlaya Matsalwa hileswi hi lavaka ku endla ku rhandza ka Xikwembu. Hi navela ku vangama loku kombisiweke exikandzeni xa N’wana wa Yehovha tlhelo Hosi leyi totiweke, Yesu Kreste, naswona hi tekelela xikombiso xa yena. Ku fana na Muxe na Yesu, hi nyikiwe vutirheli, hi dyondzisa van’wana hi Xikwembu lexi vangamaka lexi hi xi gandzelaka.
16. Ha yini hi katekile hileswi hi tivaka ntiyiso?
16 Yesu u khongerile: “Tatana, ndza ku dzunisa erivaleni, . . . hikuva swilo leswi u swi fihlele lavo tlhariha ni lava nga ni ku twisisa kutani u swi hlavutele swihlangi.” (Matewu 11:25) Yehovha u endla leswaku lava timbilu to tshembeka ti tlhela ti titsongahata va twisisa swikongomelo ni vumunhu bya yena. (1 Vakorinto 1:26-28) Hi le hansi ka nkhathalelo wa yena lowu sirhelelekeke, naswona u hi dyondzisa leswaku hi ta vuyeriwa—hi vuyeriwa swinene evuton’wini. Onge hi nga tirhisa nkarhi wun’wana ni wun’wana hi tshinela eka Yehovha, hi tlangela malunghiselelo ya yena yo tala yo n’wi tiva hi vuenti.
17. Hi nga ti tiva njhani timfanelo ta Yehovha hi ku hetiseka?
17 Pawulo u tsalele Vakreste lava totiweke a ku: “Hi vonakarisa ku vangama ka Yehovha kukota swivoni hi swikandza leswi fununguriweke [naswona] hi hundzuleriwa exifanisweni lexi fanaka ku suka eku vangameni ku ya eku vangameni.” (2 Vakorinto 3:18) Ku nga khathariseki leswaku ntshembo wa hina i wa le tilweni kumbe emisaveni, loko hi ya hi n’wi tiva Yehovha—timfanelo ta yena ni vumunhu bya yena lebyi paluxiweke eBibeleni—hi ta ya hi fana na yena. Loko hi anakanyisisa hi vutomi, vutirheli ni tidyondzo ta Yesu Kreste hi ndlela yo tlangela, hi ta kombisa timfanelo ta Yehovha swinene. Swa tsakisa hakunene ku tiva leswaku hi tisa ku dzuneka ni ku vangama eka Xikwembu xa hina, lexi hi lavaka ku tekelela xifaniso xa xona!
Wa Tsundzuka Xana?
• Ha yini Vaisrayele a va chava ku languta ku vangama ka Xikwembu loku kombisiweke hi Muxe?
• Hi tihi tindlela leti mahungu lamanene a ma “funengetiwile” ha tona hi lembe-xidzana ro sungula? esikwini ra hina?
• Hi ku kombisa njhani ku vangama ka Xikwembu?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]
Vaisrayele a va chava ku languta xikandza xa Muxe
[Swifaniso leswi nga eka tluka 21]
Ku fana na Pawulo, vo tala lava tshameke va kaneta ntiyiso wa Xikwembu se va xi tirhela sweswi
[Swifaniso leswi nga eka tluka 23]
Malandza ya Yehovha ma tsakela ku kombisa ku vangama ka yena