Xana Ripfalo Ra Wena Ri Leteriwe Kahle?

KUMBEXANA u tshame u vula u ku, “Ndza titwa embilwini ya mina leswaku leswi a swi lulamanga,” kumbe u ku, “Leswi u ndzi kombelaka swona a ndzi nge swi endli. Ngati ya mina yi ndzi byela leswaku swi hoxile.” Sweswo a ku ri “rito” ra ripfalo ra wena, xilemukisi xa le ndzeni xa leswinene ni leswo biha, lexi yimelelaka munhu kumbe xi n’wi hehla. Ina, ripfalo hi tswariwe na rona.

Hambileswi vanhu va tihambaniseke ni Xikwembu, va ha ri na byona vuswikoti byo hambanisa leswinene eka leswo biha. Leswi swi tano hikuva va endliwe hi xifaniso xa Xikwembu, kutani hi mpimo wo karhi va kombisa timfanelo ta xona to tanihi vutlhari ni vululami. (Genesa 1:26, 27) Loko a huhuteriwa hi Xikwembu malunghana ni leswi, muapostola Pawulo u tsarile: “Loko vanhu va matiko lava nga riki na nawu, va swi endla hi ntumbuluko swilo swa nawu, vanhu lava, hambileswi va nga riki na nawu, vona i nawu eka vona vini. Hi vona lava kombisaka leswaku mhaka ya nawu yi tsariwile etimbilwini ta vona, kasi na rona ripfalo ra vona i mbhoni ya vona, kutani miehleketo ya vona vini, ya va hehla kumbe hambi ku ri ku va yimelela.” *—Varhoma 2:14, 15.

Mahanyelo lawa ya ntumbuluko, lawa hi ma kumeke tanihi ndzhaka eka munhu wo sungula, Adamu, ma tirha tanihi “nawu” kumbe nkongomiso eka vanhu va tinxaka hinkwato ni matiko hinkwawo. I vuswikoti bya hina byo tikambisisa ni ku tiavanyisa. (Varhoma 9:1) Adamu na Evha va kombise vuswikoti lebyi loko va ha ku tlula nawu wa Xikwembu—va tumberile. (Genesa 3:7, 8) Xikombiso xin’wana xa ndlela leyi ripfalo ri tirhaka ha yona i ndlela leyi Hosi Davhida a anguleke ha yona loko a lemuka leswaku u endle xidyoho hi ku lerisa leswaku vanhu va hlayiwa. Bibele yi vula leswaku “mbilu ya Davhida yi sungul[e] ku n’wi dya.”—2 Samuwele 24:1-10.

Vuswikoti byo kambisisa mahanyelo ya nkarhi lowu hundzeke ivi hi fikelela xiboho ha wona byi nga hi susumetela ku teka goza ra nkoka ro hundzuka leswaku hi amukeleka eka Xikwembu. Davhida u tsarile: “Loko ndzi miyela marhambu ya mina ma hlakala hikwalaho ka ku konya ka mina siku hinkwaro. Eku heteleleni ndzi phofule xidyoho xa mina eka wena, nandzu wa mina a ndzi wu funengetanga. Ndzi te: ‘Ndzi ta phofulela Yehovha ku tlula ka mina nawu.’ Naswona wena u ndzi rivalele nandzu wa swidyoho swa mina.” (Pisalema 32:3, 5) Kutani ripfalo leri tirhaka ri nga vuyisa mudyohi eka Xikwembu, ri n’wi pfuna ku vona xilaveko xo rivaleriwa hi Xikwembu ni ku landzela tindlela ta xona.—Pisalema 51:1-4, 9, 13-15.

Nakambe ripfalo ri nyika switsundzuxo kumbe nkongomiso loko hi lava ku hlawula kumbe ku endla swiboho swo karhi. Swi nga ha endleka ripfalo ri pfune Yosefa hi ndlela leyi fanaka leswaku a twisisa ka ha ri emahlweni leswaku vuoswi byi hoxile naswona i xidyoho eka Xikwembu. Nawu lowu yirisaka vuoswi hi ku kongoma wu katsiwe endzhaku eka Milawu ya Khume leyi nyikiweke Vaisrayele. (Genesa 39:1-9; Eksoda 20:14) Hakunene hi vuyeriwa ngopfu  loko ripfalo ra hina ri leteriwe ku hi kongomisa ematshan’weni yo hi avanyisa ntsena. Xana ripfalo ra wena ri tirha hi ndlela yoleyo?

Ndlela Yo Letela Ripfalo Ra Hina Leswaku Ri Endla Swiboho Leswinene

Hambileswi hi velekiweke hi ri ni nyiko ya ripfalo, khombo ra kona nyiko yoleyo a yi hetisekanga. Hambileswi vanhu a va hetisekile eku sunguleni, “hinkwavo va dyohile, naswona va kayivela ku vangama ka Xikwembu.” (Varhoma 3:23) Hikwalaho ko thyakisiwa hi xidyoho ni ku nga hetiseki, ripfalo ra hina ri nga ha soholoteka kutani ri nga ha tirhi hi ndlela leyi a ri fanele ri tirha ha yona. (Varhoma 7:18-23) Ku engetela kwalaho, swilo leswi endlekaka swi nga khumba ripfalo ra hina. Ri nga ha lawuriwa hi ndlela leyi hi kurisiweke ha yona kumbe hi mikhuva ya le ndhawini ya ka hina, tidyondzo ni mbango. Hakunene mahanyelo lama hohlokeke ni milawu ya misava a swi nge swi koti ku va nkongomiso wa ripfalo lerinene.

Hikokwalaho, Mukreste u fanele a va ni mpfuno lowu engetelekeke wa nkongomiso lowunene lowu kumekaka eRitweni ra Xikwembu, ku nga Bibele. Sweswo swi nga endla leswaku ripfalo ra hina ri kambisisa kahle timhaka ivi ri ti lulamisa hi ndlela ya kona. (2 Timotiya 3:16) Loko ripfalo ra hina ri dyondzisiwa hi ku ya hi milawu ya Xikwembu, ri nga tirha tanihi xisirhelelo lexinene emahanyelweni, lexi hi pfunaka ku “hambanisa leswi lulameke ni leswi hoxeke.” (Vaheveru 5:14) Handle ka milawu ya Xikwembu, ripfalo ra hina ri nga tshika ku hi tsundzuxa loko hi hambukela endleleni yo biha. Bibele yi ri: “Ku ni ndlela leyi lulameke emahlweni ka munhu, kambe endzhaku ka sweswo makumu ya yona i tindlela ta rifu.”—Swivuriso 16:25; 17:20.

Etimhakeni tin’wana ta vutomi, Rito ra Xikwembu ri nyika swiletelo leswi kongomeke naswona ha vuyeriwa loko hi swi landzela. Hi hala tlhelo, ku ni swiyimo swo tala leswi ku nga riki na milawu leyi kongomeke malunghana na swona eBibeleni. Swiyimo sweswo swi nga ha katsa ku hlawula ntirho wa ku tihanyisa, timhaka ta rihanyo, vuhungasi, maambalelo, ku tisasekisa ni swin’wana. A hi matlangwana ku tiva leswi u nga swi endlaka eka xiyimo ha xin’we kutani u endla xiboho lexi faneleke. Hikwalaho, hi fanele hi tekelela Davhida loyi a khongeleke a ku: “Oho Yehovha, ndzi tivise tindlela ta wena; ndzi dyondzise mintila ya wena. Ndzi fambise entiyisweni wa wena, u ndzi dyondzisa, hikuva u Xikwembu xanga xa ku ponisa.” (Pisalema 25:4, 5) Loko hi ya hi ri twisisa ku antswa langutelo ra Xikwembu ni tindlela ta xona, hi ta ya hi kota ku kambisisa swiyimo swa hina hi ku pakanisa naswona hi endla swiboho hi ripfalo leri baseke.

Hikokwalaho, loko hi langutane ni xivutiso kumbe xiboho hi fanele hi sungula hi ku kambisisa misinya ya milawu ya Bibele leyi nga tirhisiwaka. Swin’wana swa swona swi nga va:  ku xixima vunhloko (Vakolosa 3:18, 20); ku tshembeka eka swilo hinkwaswo (Vaheveru 13:18); ku venga swilo swo biha (Pisalema 97:10); ku hlakulela ku rhula (Varhoma 14:19); ku tiveka ehansi ka vulawuri bya ximfumo (Matewu 22:21; Varhoma 13:1-7); ku tinyiketela eka Xikwembu hi ku helela (Matewu 4:10); ku nga vi xiphemu xa misava (Yohane 17:14); ku papalata vunakulobye byo biha (1 Vakorinto 15:33); maambalelo lamanene ni ku tisasekisa hi xichavo (1 Timotiya 2:9, 10); ni ku papalata ku khunguvanyisa van’wana (Vafilipiya 1:10). Kutani ku tiva misinya ya milawu ya Bibele leyi faneleke swi nga tiyisa ripfalo ra hina ni ku hi pfuna ku endla swiboho leswinene.

Yingisa Ripfalo Ra Wena

Leswaku ripfalo ra hina ri hi pfuna, hi fanele ku ri yingisa. Hi vuyeriwa ntsena loko hi yingisa hi xihatla eka switsundzuxo swa ripfalo ra hina leri leteriweke hi Bibele. Ripfalo leri leteriweke hi nga ri fanisa ni mavoni lama lemukisaka muchayeri endzeni ka movha. A hi nge ku lumeka rivoni ri hi tsundzuxa leswaku oyili yi herile. Xana ku nga humelela yini loko hi honisa mhaka leyi kutani hi ya emahlweni hi chayela movha? Hi nga onha movha. Hi ndlela leyi fanaka, ripfalo ra hina kumbe rito ra le ndzeni ri nga hi lemukisa leswaku xiendlo xo karhi xi hoxile. Ripfalo ri ringanisa nkongomiso wa hina wa Matsalwa ni swilo leswi hi swi endleke kumbe leswi hi anakanyaka ku swi endla, kutani ri hi tsundzuxa ku fana ni rivoni leri nga endzeni ka movha. Ku yingisa switsundzuxo a swi nge hi pfuni ku papalata vuyelo byo biha bya swiendlo leswi hoxeke ntsena, kambe swi ta tlhela swi hlayisa ripfalo ra hina ri tirha hi ndlela leyinene.

Xana ku nga humelela yini loko hi honisa xitsundzuxo? Hi ku famba ka nkarhi ripfalo ra hina ri nga tlanyala. Vuyelo byo phikelela hi honisa ripfalo ra hina kumbe hi ri kandziyela byi nga fanisiwa ni bya ku tihisa hi ayini. Nhlonge yi sungula ku tlanyala yi nga ha twi nchumu. (1 Timotiya 4:2) Ripfalo ro tano a ra ha hi lemukisi loko hi dyohile hambi ku ri ku hi nyika switsundzuxo leswi hi sivelaka ku phindha-phindha xidyoho. Ripfalo leri tlanyaleke ri honisa minkongomiso ya Bibele ya leswinene ni leswo biha, hikwalaho ripfalo ro tano a ri tirhi hi mfanelo. I ripfalo leri nyameke, n’wini wa rona u “[heleriwe] hi ntlhaveko hinkwawo wa ku tikhoma lokunene” naswona u tihambanise ni Xikwembu. (Vaefesa 4:17-19; Tito 1:15) Vona vuyelo byo biha swonghasi!

“Hlayisani Ripfalo Lerinene”

Ku hlayisa ripfalo lerinene swi lava ku tikarhata nkarhi na nkarhi. Muapostola Pawulo u te: “Nkarhi ni nkarhi ndzi titoloveta ku va ni ripfalo ra ku ka ndzi nga endli lexi hoxeke eka Xikwembu ni le ka vanhu.” (Mintirho 24:16) Leswi a a ri Mukreste, Pawulo nkarhi ni nkarhi a a kambisisa ni ku lulamisa swiendlo swakwe, a tiyiseka leswaku a nga endli lexi hoxeke eka Xikwembu.  Pawulo a a swi tiva leswaku eku heteleleni Xikwembu hi xona xi avanyisaka swiendlo swa hina loko swi ri swinene kumbe swi bihile. (Varhoma 14:10-12; 1 Vakorinto 4:4) Pawulo u te: “Swilo hinkwaswo swi lo dla, swi paluxeka erivaleni ematihlweni ya loyi hi nga ta tihlamulela eka yena.”—Vaheveru 4:13.

Nakambe Pawulo u vulavule hi ku nga endli lexi hoxeke eka vanhu. Xikombiso xin’wana lexinene emhakeni leyi i ndzayo yakwe leyi a yi nyikeke Vakreste va le Korinto malunghana “ni ku dya swakudya leswi nyikeriwaka eka swifaniso swa hava.” Yinhla yakwe a ku ri leswaku hambiloko xiendlo xo karhi xi nga hoxanga hi ku ya hi Rito ra Xikwembu, i swa nkoka ku anakanyela ripfalo ra van’wana. Ku tsandzeka ku endla tano swi nga ‘onha vumoya bya vamakwerhu lava Kreste a va feleke.’ Naswona hi nga onha vuxaka bya hina ni Xikwembu.—1 Vakorinto 8:4, 11-13; 10:23, 24.

Kutani yana emahlweni u letela ni ku hlayisa ripfalo ra wena lerinene. Loko u endla swiboho, lava nkongomiso wa Xikwembu. (Yakobo 1:5) Dyondza Rito ra Xikwembu, naswona u pfumelela misinya ya rona ya milawu yi ololoxa miehleketo ni mbilu ya wena. (Swivuriso 2:3-5) Loko ku tlakuka swiphiqo leswikulu, vutisa Vakreste lava wupfeke leswaku u tiyiseka loko u yi twisisa kahle misinya ya milawu ya Bibele leyi katsekaka. (Swivuriso 12:15; Varhoma 14:1; Vagalatiya 6:5) Kambisisa ndlela leyi xiboho xa wena xi nga ta khumba ripfalo ra wena ha yona, ndlela leyi xi nga ta va khumba ha yona van’wana, naswona ku tlula hinkwaswo, kambisisa ndlela leyi xi nga byi khumbaka ha yona vuxaka bya wena na Yehovha.—1 Timotiya 1:5, 18, 19.

Ripfalo ra hina i nyiko leyinene leyi humaka eka Tata wa hina wa le tilweni la nga ni rirhandzu, ku nga Yehovha Xikwembu. Loko hi ri tirhisa hi ku pfumelelana ni ku rhandza ka Munyiki wa rona, hi ta tshinela eka Muvumbi wa hina. Loko hi ringeta ku ‘hlayisa ripfalo lerinene’ eka hinkwaswo leswi hi swi endlaka, hi kota ku swi kombisa kahle leswaku hi endliwe hi xifaniso xa Xikwembu.—1 Petro 3:16; Vakolosa 3:10.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 13]

Xana ripfalo ra wena ri leteriwe ku ku kongomisa ematshan’weni yo ku avanyisa ntsena?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 14]

Ripfalo leri leteriweke kahle ri tisiwa hi ku dyondza ni ku tirhisa misinya ya milawu ya Bibele

[Swifaniso leswi nga eka tluka 15]

U nga honisi switsundzuxo swa ripfalo ra wena