Vanhu “Lava Humaka Eka Tindzimi Hinkwato” Va Twa Mahungu Lamanene

“Vavanuna va khume lava humaka eka tindzimi hinkwato ta matiko va ta ku: ‘Hi ta famba na n’wina, hikuva hi swi twile leswaku Xikwembu xi na n’wina.’”—ZAKARIYA 8:23.

1. Xana Yehovha u endle leswaku ntirho wa Vukreste wo chumayela vanhu va tindzimi ni va tinxaka to hambana-hambana wu sunguriwa hi nkarhi lowu faneleke endhawini leyi faneleke hi ndlela yihi?

A WU ri nkarhi lowunene kasi ni xiyimo a xi fanerile. A ku ri siku ra Pentekosta ya 33 C.E. Mavhiki lama hundzeke, Vayuda ni vaproselita lava humaka eswifundzheni swa kwalomu ka 15 swa le kule leswi nga ehansi ka Mfumo wa Rhoma, a va hlengeletanile eYerusalema leswaku va ta tlangela Paseka. Esikwini rero, magidi ya vona va twe—hayi hi ku pfilunganyeka loku fanaka ni ka vanhu va le Babele wa khale kambe hi ku twisisa—vanhu lava teleke moya lowo kwetsima va huwelela mahungu lamanene hi tindzimi to tala leti vulavuriwaka emfun’weni wolowo. (Mintirho 2:1-12) Xiendlakalo xexo xi funghe ku simekiwa ka vandlha ra Vukreste ni ku sunguriwa ka ntirho wo dyondzisa emisaveni hinkwayo hi tindzimi to hambana-hambana lowu yeke emahlweni ku ta fikela namuntlha.

2. Vadyondzisiwa va Yesu va va ‘hlamarise’ njhani vayingiseri va vona lava humaka etindhawini to hambana-hambana hi Pentekosta ya 33 C.E.?

² Vadyondzisiwa va Yesu kumbexana a va vulavula Xigriki lexi tolovelekeke, ku nga ririmi leri a ri tolovelekile hi nkarhi wolowo. Nakambe a va vulavula Xiheveru, ku nga ririmi leri a ri vulavuriwa etempeleni. Hambiswiritano, hi siku rolero ra Pentekosta, va ‘hlamarise’ vayingiseri va vona lava humaka etindhawini to hambana-hambana hi ku vulavula tindzimi ta vona. Vuyelo byi ve byihi? Timbilu ta vayingiseri ti khumbiwe hi ntiyiso wa nkoka lowu va wu tweke hi ririmi ra vona. Loko dyambu ri ya pela, ntlawa lowutsongo wa vadyondzisiwa wu kurile wu va ntshungu wa vanhu vo tlula 3 000!—Mintirho 2:37-42.

3, 4. Ntirho wo chumayela wu kule njhani loko vadyondzisiwa va rhurha va suka eYerusalema, eYudiya ni le Galeliya?

³ Endzhakunyana ka xiendlakalo xexo xa nkoka, ku ve ni nxaniso lowukulu eYerusalema, naswona “lava a va hangalakile va nghen[e] etikweni va vula mahungu lamanene ya rito.” (Mintirho 8:1-4) Hi xikombiso, eka Mintirho ndzima 8 hi hlaya hi Filipi, loyi handle ko kanakana a a ri muvuri wa evhangheli la vulavulaka Xigriki. Filipi u chumayele Vasamariya. Nakambe u chumayele mutirhela-mfumo wa Muetiyopiya loyi a amukeleke rungula leri vulavulaka hi Kreste.—Mintirho 6:1-5; 8:5-13, 26-40; 21:8, 9.

⁴ Loko Vakreste va ri karhi va rhurha va ya lava tindhawu to tshama eka tona ehandle ka le Yerusalema, Yudiya ni le Galeliya, va hlangane ni vanhu va tinxaka tin’wana naswona a va karhatiwa hi ririmi. Swi nga endleka van’wana va vona va nyikele vumbhoni eka Vayuda ntsena. Kambe mudyondzisiwa Luka wa vika: “A ku ri ni vavanuna van’wana va le Kipra ni le Kirena lava teke eAntiyoka kutani va sungula ku vulavula ni vanhu lava vulavulaka Xigriki, va vula mahungu lamanene ya Hosi Yesu.”—Mintirho 11:19-21.

Xikwembu Lexi Nga Yiki Hi Nghohe Xi Ni Rungula Leri Khumbaka Vanhu Hinkwavo

5. Xana ku nga yi hi nghohe ka Yehovha ku vonaka njhani eka mahungu lamanene?

⁵ Ku andza loku ku fambisana ni tindlela ta Xikwembu; xi hava xihlawuhlawu. Endzhaku ka loko muapostola Petro a pfuniwe hi Yehovha leswaku a  lulamisa vonelo ra yena hi vanhu va matiko, hi ntsako lowukulu u te: “Hakunene ndza swi xiya leswaku Xikwembu a xi yi hi nghohe, kambe eka tiko rin’wana ni rin’wana munhu loyi a xi chavaka a tlhela a endla ku lulama wa amukeleka eka xona.” (Mintirho 10:34, 35; Pisalema 145:9) Loko muapostola Pawulo, khale ka muxanisi wa Vakreste, a vule leswaku “[ku rhandza ka Xikwembu hi] leswaku vanhu va mixaka hinkwayo va ponisiwa,” u tiyisekise leswaku Xikwembu a xi yi hi nghohe. (1 Timotiya 2:4) Vumbhoni bya leswaku Muvumbi a nga yi hi nghohe byi vonaka hileswi ntshembo wa Mfumo wu pfulekeleke vanhu va rimbewu, rixaka, tiko kumbe ririmi rin’wana ni rin’wana.

6, 7. Hi byihi vuprofeta bya Bibele lebyi profeteke hi ntirho wa misava hinkwayo wo twarisa mahungu lamanene hi tindzimi to hambana-hambana?

⁶ Ku ndlandlamuka ka misava hinkwayo ku profetiwe eka malembe-xidzana lama hundzeke. Hi ku ya hi vuprofeta bya Daniyele, “[Yesu u] nyikiw[e] ku fuma ni xindzhuti ni mfumo, leswaku vanhu, vanhu va matiko ni tindzimi hinkwato va n’wi tirhela.” (Daniyele 7:14) Leswi magazini lowu wu kandziyisiwaka hi tindzimi ta 151 wu tlhela wu fambisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku u kota ku hlaya hi Mfumo wa Yehovha, swi kombisa ku hetiseka ka vuprofeta byolebyo bya Bibele.

⁷ Bibele yi profete hi ta nkarhi lowu vanhu va tindzimi to hambana-hambana va nga ta twa rungula ra yona leri nyikaka vutomi. Loko a hlamusela ndlela leyi vugandzeri bya ntiyiso a byi ta koka vo tala ha yona, Zakariya u profetile a ku: “Emasikwini wolawo vavanuna va khume lava humaka eka tindzimi hinkwato ta matiko va ta khoma, ina, entiyisweni va ta khoma nguvu ya wanuna la nga Muyuda [Vakreste lava totiweke hi moya, xiphemu xa “Israyele wa Xikwembu”], va ku: ‘Hi ta famba na n’wina, hikuva hi swi twile leswaku Xikwembu xi na n’wina.’” (Zakariya 8:23; Vagalatiya 6:16) Kutani loko a hlamusela leswi a swi voneke exivonweni, muapostola Yohane u te: “Waswivo, a ku ri ni ntshungu lowukulu, lowu a ku nga ri na munhu la kotaka ku wu hlaya, wu huma eka matiko hinkwawo ni tinyimba hinkwato ni vanhu hinkwavo ni  tindzimi hinkwato, wu yime emahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka Xinyimpfana.” (Nhlavutelo 7:9) Vuprofeta byo tano hi byi vone byi hetiseka!

Ku Fikelela Vanhu Va Mixaka Hinkwayo

8. Hi wihi nchumu lowu endlekaka masiku lawa lowu laveke leswaku hi endla mindzulamiso entirhweni wa hina wo chumayela?

⁸ Namuntlha, vanhu va tshamela ku rhurha. Ntirhisano wa matiko wu endle leswaku vanhu va kota ku rhurhela etindhawini tin’wana. Mintshungu ya vanhu lava humaka etindhawini leti ku nga ni tinyimpi ni leti nga ni xiphiqo xa ikhonomi va rhurhele etindhawini to antswa va lava vutomi byo antswa. Ematikweni yo tala, ku nghena ka valuveri ni vahlapfa hi vunyingi swi vange leswaku ku va ni miganga leyi vulavulaka ririmi rimbe. Hi xikombiso, eFinland ku vulavuriwa tindzimi leti tlulaka 120; eAustralia nhlayo ya tindzimi leti vulavuriwaka yi tlula 200. Edorobeni rin’we ntsena ra le United States—eSan Diego—ku nga twiwa tindzimi leti tlulaka 100!

9. Hi fanele hi va teka njhani vanhu lava vulavulaka tindzimi tin’wana ensin’wini ya hina?

⁹ Xana hina tanihi vatirheli va Vakreste hi swi teka ku ri xihinga ku va kona ka vanhu vo tano lava vulavulaka tindzimi leti hambaneke evutirhelini bya hina? Nikatsongo! Ematshan’weni ya sweswo, hi swi teka ku ri ku ndlandlamuka loku tsakisaka ka vutirheli bya hina bya nsimu—“masimu, ma basile leswaku ma tshoveriwa.” (Yohane 4:35) Hi tiyimisele ku khathalela vanhu lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya, ku nga khathariseki tiko leri va humaka eka rona kumbe ririmi ra vona. (Matewu 5:3) Hikwalaho ka sweswo, lembe ni lembe nhlayo leyi andzaka ya vanhu va ‘tindzimi hinkwato’ va hundzuka vadyondzisiwa va Kreste. (Nhlavutelo 14:6) Hi xikombiso, ku sukela hi August 2004, ntirho wo chumayela eJarimani a wu endliwa hi tindzimi ta kwalomu ka 40. Hi nkarhi lowu fanaka, eAustralia mahungu lamanene a ma chumayeriwa hi tindzimi ta kwalomu ka 30, kasi emalembeni ya khume lama hundzeke a ti ri 18 ntsena. Le Greece, Timbhoni ta Yehovha a ti fikelela vanhu hi tindzimi ta kwalomu ka 20. Emisaveni hinkwayo, Timbhoni ta Yehovha ta kwalomu ka tiphesente ta 80 ti vulavula ririmi rin’wana handle ka Xinghezi, ku nga ririmi leri tolovelekeke ematikweni yo tala.

10. Hi xihi xiavelo xa muhuweleri un’wana ni un’wana eku endleni ka vanhu va “matiko hinkwawo” va va vadyondzisiwa?

¹⁰ Entiyisweni, xileriso xa Yesu xa ku “endla vanhu  va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa” xi karhi xa hetisisiwa! (Matewu 28:19) Timbhoni ta Yehovha leti amukeleke xileriso xexo hi ntsako lowukulu, ta hiseka ematikweni ya 235, ti fambisa tibuku hi tindzimi leti tlulaka 400. Hambileswi nhlengeletano ya Yehovha yi hi nyikaka switirho leswi lavekaka leswaku hi fikelela vanhu, muhuweleri ha un’we wa Mfumo u fanele ku teka goza ro yisa rungula ra Bibele eka “vanhu va mixaka hinkwayo” hi ririmi leri va ri twisisaka kahle. (Yohane 1:7) Ntirhisano wolowo wu endla leswaku vanhu va timiliyoni va tindzimi to hambana-hambana va vuyeriwa eka mahungu lamanene. (Varhoma 10:14, 15) Ina, un’wana ni un’wana wa hina u hetisisa xiyenge xa nkoka!

Ku Hetisisa Leswi Lavekaka Leswaku U Kota Ku Langutana Ni Ntlhontlho

11, 12. (a) Hi yihi mintlhontlho leyi hi faneleke hi langutana na yona, naswona moya lowo kwetsima wu pfuna njhani? (b) Ha yini ku chumayela vanhu hi ririmi ra vona hakanyingi swi pfuna?

¹¹ Namuntlha, vahuweleri vo tala va Mfumo va nga swi tsakela ku dyondza ririmi rin’wana, kambe a va nge titshegi kumbe va rindzela nyiko ya moya wa Xikwembu yo vulavula ririmi rin’wana hi singita. (1 Vakorinto 13:8) Ku dyondza ririmi lerintshwa a hi matlangwana. Hambi lava va swi kotaka ku vulavula ririmi rin’wana, swi nga lava leswaku va lulamisa ndlela leyi va anakanyaka ha yona swin’we ni ndlela leyi va yi tirhisaka ku endlela leswaku rungula ra Bibele ri amukeleka eka vanhu lava vulavulaka ririmi rolero kambe va humaka etindhawini to hambana-hambana naswona va ri va mindhavuko yo hambana. Naswona valuveri lavantshwa hakanyingi va ni tingana; kutani leswaku u twisisa ndlela leyi va anakanyaka ha yona swi lava matshalatshala lamakulu.

¹² Nilokoswiritano, moya lowo kwetsima wa ha tirha eka malandza ya Yehovha loko ma ri karhi ma ringeta ku pfuna vanhu lava vulavulaka tindzimi tin’wana. (Luka 11:13) Ematshan’weni yo hi nyika vuswikoti byo vulavula tindzimi to tala hi singita, moya lowo kwetsima wu nga pfuxa ku navela ka hina ko lava ku vulavula ni vanhu lava nga vulavuriki ririmi ra hina. (Pisalema 143:10) Ku chumayela kumbe ku dyondzisa vanhu rungula ra Bibele hi ririmi leri va nga ri tolovelangiki swi nga khumba mianakanyo ya vona. Hambiswiritano, leswaku hi kota ku khumba timbilu ta vayingiseri va hina, hakanyingi swa antswa ku tirhisa ririmi ra vona—leri nga ta khumba ku navela ka vona loku enteke, minsusumeto ya vona ni mintshembo ya vona.—Luka 24:32.

13, 14. (a) I yini leswi susumetelaka van’wana ku ya tirha ensin’wini leyi ku vulavuriwaka ririmi rin’wana? (b) Xana moya wa ku tinyikela wu voniwa njhani?

¹³ Vahuweleri vo tala va Mfumo va chumayela ensin’wini leyi ku vulavuriwaka ririmi rimbe loko va vona ndlela leyinene leyi ntiyiso wa Bibele wu amukeriwaka ha yona. Van’wana va titwa va ri ni khinkhi loko vutirheli bya vona byi sungula ku va ni ntlhontlho swinene naswona byi tsakisa. Hofisi ya rhavi ya Timbhoni ta Yehovha ya le dzongeni wa Yuropa ya vika: “Vo tala lava humaka eVuxeni bya Yuropa va ni torha ra ntiyiso.” A hi ku tsakisa ka swona ku pfuna vanhu vo tano lava amukelaka rungula leri!—Esaya 55:1, 2.

¹⁴ Hambiswiritano, leswaku hi va lava bindzulaka eka ntirho lowu, hi fanele ku tiyimisela ni ku tinyikela. (Pisalema 110:3) Hi xikombiso, mindyangu yo hlaya ya le Japani leyi nga Timbhoni yi sukele tindlu ta yona ta swiyimo swa le henhla emadorobeni lamakulu, yi rhurhela etindhawini ta le kule leswaku yi ya pfuna mintlawa ya valuveri lava nga Machayina leswaku va twisisa Bibele. Vahuweleri lava tshamaka ekusuhi ni le ribuweni ra le vupela-dyambu bya United States nkarhi na nkarhi va famba awara yin’we kumbe timbirhi hi movha leswaku va ya fambisa tidyondzo ta Bibele ni vanhu lava humaka ePhilippines. Le Norway, mpatswa wun’wana wu dyondza ni ndyangu lowu humaka eAfghanistan. Mpatswa lowu wa Timbhoni wu tirhisa nkandziyiso wa Xinghezi ni wa Xinorway  wa broxara leyi nge, I Yini Leswi Xikwembu Xi Swi Languteleke Eka Hina? * Ndyangu lowu wu hlaya tindzimana hi Xiperesiya, ku nga ririmi leri fanaka swinene ni ra vona ra Xidari. Va vulavurisana hi Xinghezi na hi Xinorway. Moya wo tano wa ku tinyikela ni ku titwananisa ni xiyimo wu va vuyerise swinene loko vahlapfa va amukela mahungu lamanene. *

15. Xana hinkwerhu ka hina hi nga hlanganyela njhani eka ntirho wo chumayela hi tindzimi to hambana-hambana?

¹⁵ Xana u nga hlanganyela entirhweni lowu wo dyondzisa hi tindzimi to hambana-hambana? Ha yini u nga sunguli hi ku kuma leswaku hi tihi tindzimi timbe leti vulavuriwaka ensin’wini ya ka n’wina? Kutani u nga ha khoma swiphephana swin’wana kumbe tibroxara hi tindzimi toleto. Xibukwana lexi nge, Good News for People of All Nations, lexi humesiweke hi 2004, se xi pfune ngopfu eku twariseni ka ntshembo wa Mfumo hikwalaho ka rungula ra xona ro olova ni leri pfunaka leri kumekaka hi tindzimi to tala.—Vona xihloko lexi nge, “Good News for People of All Nations” eka tluka 32.

“Rhandzani Muluveri”

16. Xana vamakwerhu lava nga ni vutihlamuleri va nga wu kombisa njhani moya wo khathalela swilaveko swa van’wana hi ku pfuna vanhu lava vulavulaka ririmi rimbe?

¹⁶ Ku nga khathariseki leswaku hi dyondza ririmi rin’wana kumbe e-e, hinkwerhu hi nga pfuna vahlapfa endhawini ya ka hina hi dyondzo ya swilo swa moya. Yehovha u dyondzise vanhu vakwe leswaku va ‘rhandza muluveri.’ (Deteronoma 10:18, 19) Hi xikombiso, eka doroba rin’wana lerikulu ra le Amerika N’walungu, ntlhanu wa mavandlha ma hlanganyela eka Holo yin’we ya Mfumo. Ku fana ni le tiholweni to tala, lembe ni lembe ku va ni ku cinca-cinca ka minkarhi ya minhlangano, leswi a swi ta vangela ku cinca ka minhlangano ya Xichayina yi va ni ndzhenga swinene hi Sonto. Hambiswiritano, leswi a swi ta vula leswaku vahlapfa vo tala lava tirhaka etindhawini leti xavisaka swakudya a va nga ta swi kota ku va kona eminhlanganweni. Vakulu va mavandlha laman’wana hi tintswalo va endle mindzulamiso leswaku minhlangano ya Xichayina yi khomiwa nimixo hi Sonto.

17. Xana hi fanele hi titwa njhani loko van’wana va hlawula ku rhurha va ya pfuna vanhu va tindzimi tin’wana?

¹⁷ Valanguteri lava nga ni rirhandzu va bumabumela vamakwerhu lava fanelekaka ni lava nga ni vutshila lava lavaka ku rhurha va ya pfuna vanhu lava vulavulaka tindzimi tin’wana. Vadyondzisi vo tano va Bibele lava nga ni ntokoto va nga ha tsundzukiwa evandlheni ra ka vona, kambe valanguteri va titwa hi ndlela leyi vakulu va le Listra ni le Ikoniya va titweke ha yona. Vakulu volavo a va n’wi sivelanga Timotiya ku famba na Pawulo, hambileswi Timotiya a a ri wa risima emavandlheni ya ka vona. (Mintirho 16:1-4) Ku tlula kwalaho, lava rhangelaka entirhweni wo chumayela a va hetiwi matimba hi mavonelo yo hambana, mikhuva kumbe ndlela leyi vahlapfa va endlaka swilo ha yona. Ematshan’weni ya sweswo, va amukela ku hambana koloko naswona va lava tindlela to hlakulela vuxaka lebyinene na vona hikwalaho ka mahungu lamanene.—1 Vakorinto 9:22, 23.

18. Hi wihi nyangwa lowukulu wa ntirho lowu pfulekeleke vanhu hinkwavo?

¹⁸ Hilaha ku profetiweke hakona, mahungu lamanene ma karhi ma chumayeriwa hi “tindzimi hinkwato ta matiko.” Swi tikomba va ha tele swinene vanhu lava tsakelaka emasin’wini ya vanhu va ririmi rimbe. Magidi ya vahuweleri lava nga ni vutshila va nghene eka “nyangwa leyikulu leyi yisaka entirhweni.” (1 Vakorinto 16:9) Kambe, ku laveka swo tala leswaku ku pfuniwa vanhu lava tshamaka emasin’wini yo tano, hilaha xihloko lexi landzelaka xi nga ta kombisa hakona.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

U Nga Hlamusela Xana?

• Hi nga n’wi tekelela njhani Yehovha emhakeni ya ku nga yi hi nghohe eka vanhu hinkwavo?

• Hi fanele hi va teka njhani vanhu lava nga ensin’wini ya hina lava nga vulavuriki ririmi ra hina?

• Ha yini swi pfuna ku chumayela vanhu hi ririmi ra vona?

• Hi nga va kombisa njhani nkhathalelo vahlapfa lava nga exikarhi ka hina?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Mepe lowu nga eka tluka 23]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Rhoma

KRETA

ASIYA

FRIGIYA

PAMFILIYA

PONTO

KAPPADOKIYA

MESOPOTAMIYA

MEDA

PARTIYA

ELAMI

ARABIYA

LIBIYA

EGIPTA

YUDIYA

Yerusalema

[Bodies of water]

Lwandle ra Mediteraniya

Lwandle ra Ntima

Lwandle ro Tshwuka

Nsonga-nkulu wa Peresiya

[Xifaniso]

Hi Pentekosta ya 33 C.E., vanhu lava humaka eswifundzheni swa kwalomu ka 15 leswi nga ehansi ka Mfumo wa Rhoma va twe mahungu lamanene hi tindzimi ta vona

[Swifaniso leswi nga eka tluka 24]

Vahlapfa vo tala va amukela ntiyiso wa Bibele

[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]

Mfungho wa Holo ya Mfumo hi tindzimi ta ntlhanu