Nsinya Wo Tlangela Ha Wona Lembe Lerintshwa—Xana I Ndhavuko Wa Le Rhaxiya Kumbe I Wa Vukreste?

“EKU SUNGULENI ka va-1830, nsinya lowu tshamaka wu ri wa rihlaza a wa ha tekiwa tanihi ‘nchumu lowu nyanyulaka eka Majarimani.’ Eku heleni ka malembe ya khume, se ‘a swi tolovelekile’ ku wu kuma emakaya ya vanhu vo hlawuleka va le St. Petersburg. . . . Hi le makaya ya vafundhisi ni ya swisiwana ntsena laha nsinya lowu a wu nga kumeki hi lembe-xidzana ra vu-19. . . .

“Emahlweni ka lembe-xidzana ra vu-19, nsinya lowu, . . . a wu nga ha rhandziwi ngopfu. Leswi a wu tekiwa wu yimela rifu naswona a wu hlanganisiwa ni ‘tiko ra lava hundzeke emisaveni’ hi ku ya hi ndhavuko wa le Rhaxiya, ku katsa ni mukhuva wa ku veka nsinya lowu ehenhla ka malwangu ya miti laha ku xavisiwaka byala kona, a wu nga fambisani ni langutelo leri cinceke leri a ri ri kona exikarhi ka lembe-xidzana ra vu-19. . . . A swi hlamarisi nikatsongo leswi ku amukeriwa ka mukhuva lowu swi vangeke leswaku murhi lowu wu tekiwa ku fana ni murhi wa Khisimusi wa le Vupela-dyambu, lowu hlanganaka hi ku kongoma ni Khisimusi hi roxe. . . .

“Le Rhaxiya a swi nga olovi ku endla leswaku nsinya lowu wu tirhisiwa etimhakeni ta Vukreste. A wu kanetiwa hi Kereke ya Orthodox. Vafundhisi a va teka ndlela leyi leyintshwa yo tlangela ku velekiwa ka Muponisi, yi ri ‘xiendlo lexi fambisanaka ni vudimona,’ lexi nga xa vuhedeni, lexi nga fambisaniki ni xiendlakalo lexi naswona a ku ri mukhuva lowu humaka le Vupela-dyambu.”—Profesa Yelena V. Dushechkina, dokodela wa tisayense ta ntivo-tindzimi eYunivhesiti ya St. Petersburg State.

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 32]

Photograph: Nikolai Rakhmanov