Ku Lava Ku Lulama Swi Ta Hi Sirhelela

“Kutani, hambetani mi lava . . . ku lulama ka [Xikwembu] ku sungula.”—MATEWU 6:33.

1, 2. Hi xihi xiboho lexi endliweke hi muntshwa un’wana wa Mukreste, naswona ha yini a endle xiboho xexo?

NHWANYANA un’wana wa le Asia loyi a nga Mukreste, a a ri matsalana ehofisini ya hulumendhe. A a tikhoma kahle, a fika hi nkarhi entirhweni naswona a a nga khekhelezi. Hambiswiritano, tanihi leswi a a nga si thoriwa ximfumo, ku fike nkarhi wa leswaku ku kambisisiwa matirhelo ya yena. Mulanguteri wa ndzawulo u byele nhwanyana loyi leswaku a nga n’wi thola ximfumo a tlhela a n’wi nyika xikhundlha xa le henhla ntsena loko o rhandzana na yena. Kambe u ale hi ku helela, hambileswi sweswo a swi ta vula ku lahlekeriwa hi ntirho wakwe.

² Xana muntshwa loyi wa Mukreste a a nga tlharihanga? Doo, a a landzela marito ya Yesu hi vukheta lama nge: “Kutani, hambetani mi lava . . . ku lulama ka [Xikwembu] ku sungula.” (Matewu 6:33) Eka yena, ku landzela misinya ya milawu yo lulama a swi ri swa nkoka ngopfu ku tlula ku kuma nchumu wo karhi hikwalaho ko tikhoma ko biha hi tlhelo ra rimbewu.—1 Vakorinto 6:18.

Lexi Endlaka Ku Lulama Ku Va Ka Nkoka

3. I yini ku lulama?

³ “Ku lulama” swi vula ku tikhoma hi ku tshembeka. EBibeleni, xiga xa Xigriki ni xa Xiheveru xi ni nhlamuselo leyi nge, “ku kongoma.” A hi ku tiendla la lulameke, u tibumabumela hi ku landza milawu ya wena n’wini ya mahanyelo. (Luka 16:15) I ku lulama loku tisiwaka hi ku hanya hi milawu ya Yehovha. I ku lulama ka Xikwembu.—Varhoma 1:17; 3:21.

4. Ha yini ku lulama ku ri ka nkoka eka Mukreste?

⁴ Ha yini ku lulama ku ri ka nkoka? Hikuva Yehovha, “Xikwembu . . . xo lulama,” wa va amukela vanhu vakwe loko va tikhoma hi ndlela yo lulama. (Pisalema 4:1; Swivuriso 2:20-22; Habakuku 1:13) Un’wana ni un’wana la endlaka leswi nga lulamangiki a nge swi koti ku va ni vuxaka bya le kusuhi na yena. (Swivuriso 15:8) Hi yona mhaka leyi muapostola Pawulo a khutazeke Timotiya a ku: “Balekela ku navela loku fambisanaka ni vuntshwa, kambe lavisisa ku lulama,” swin’we ni timfanelo tin’wana ta nkoka. (2 Timotiya 2:22) Nakambe hi yona mhaka leyi Pawulo a katseke ni “xisirhelelo xa xifuva xa ku lulama” loko a xaxameta mahavelo ya hina yo hambana-hambana ya moya.—Vaefesa 6:14.

5. Xana swivumbiwa leswi nga hetisekangiki swi nga ku lava njhani ku lulama?

⁵ Ina, a nga kona munhu la lulameke hi ku helela. Vanhu hinkwavo va kume ku nga hetiseki eka Adamu, naswona hinkwavo i vadyohi, a va lulamanga ku sukela loko va velekiwa. Kambe, Yesu u vule leswaku hi fanele hi lava ku lulama. Xana sweswo swi kotekisa ku yini? Sweswo swa koteka hikuva Yesu u nyikele hi vutomi byakwe lebyi hetisekeke tanihi nkutsulo wa hina, naswona loko hi kombisa ripfumelo eka gandzelo rero, Yehovha u tiyimisele ku hi rivalela swidyoho swa hina. (Matewu 20:28; Yohane 3:16; Varhoma 5:8, 9, 12, 18) Hikwalaho ka leswi, loko hi ri karhi hi dyondza milawu ya Yehovha yo lulama kutani hi tikarhatela ku yi yingisa—hi khongelela mpfuno wo hlula ku tsana ka hina—Yehovha wa byi amukela vugandzeri bya hina. (Pisalema 1:6; Varhoma 7:19-25; Nhlavutelo 7:9, 14) Hakunene marito wolawo ma chavelela!

Ku Lulama eMisaveni Leyi Nga Lulamangiki

6. Ha yini misava a yi ri ndhawu leyi nga ni khombo eka Vakreste vo sungula?

⁶ Loko vadyondzisiwa va Yesu va amukele xileriso xo va timbhoni ta yena “ku ya fika endhawini ya le kule swinene ya misava,” va langutane ni xiyimo xo nonon’hwa. (Mintirho 1:8) Nsimu hinkwayo leyi va averiweke yona a yi ri “[e]hansi ka matimba ya lowo homboloka,” Sathana. (1 Yohane  5:19) Misava a yi thyakisiwe hi moya wo biha lowu a wu kucetelaka, naswona Vakreste a va ta va ekhombyeni ra nkucetelo wolowo wo biha. (Vaefesa 2:2) Eka vona misava a yi ri ndhawu leyi nga ni khombo. A va ta kota ku tiyisela ni ku hlayisa vutshembeki bya vona ntsena loko va lava ku lulama ka Xikwembu ku sungula. Vo tala va tiyiserile, kambe vo hlayanyana va hambukile “endleleni ya ku lulama.”—Swivuriso 12:28; 2 Timotiya 4:10.

7. Hi byihi vutihlamuleri lebyi lavaka Mukreste a lwisana ni minkucetelo yo biha?

⁷ Xana Vakreste va hlayisekile emisaveni ya namuntlha? Nikatsongo! Yi onhake ngopfu ku tlula leswi a yi ri xiswona eka lembe-xidzana ro sungula. Ku engetela kwalaho, Sathana u lahleriwe ehansi emisaveni naswona u lwa swinene ni Vakreste lava totiweke, “lava saleke va mbewu [ya wansati], lava hlayisaka swileriso swa Xikwembu naswona va nga ni ntirho wa ku nyikela vumbhoni mayelana na Yesu.” (Nhlavutelo 12:12, 17) Nakambe Sathana u lwa ni un’wana ni un’wana la seketelaka “mbewu” yoleyo. Kambe, Vakreste a va nge baleki emisaveni leyi. Hambileswi va nga riki xiphemu xa yona, va fanele va hanya eka yona. (Yohane 17:15, 16) Naswona va fanele ku chumayela eka yona leswaku va lava vanhu lava fanelekaka kutani va va pfuna leswaku va va vadyondzisiwa va Kreste. (Matewu 24:14; 28:19, 20) Hikokwalaho, tanihi leswi Vakreste va nga ta ka va nga swi koti ku yi papalata hi ku helela minkucetelo yo biha ya misava leyi, va fanele ku lwisana na yona. A hi kambisiseni mune wa minkucetelo ya kona.

Ntlhamu Wa Ku Tikhoma Ko Biha

8. Ha yini Vaisrayele va sungule ku gandzela swikwembu swa Vamowabu?

⁸ Loko va ri ekusuhi ni ku heta malembe ya 40 va ri karhi va tsendzeleka emananga, Vaisrayele vo tala va hambukile endleleni ya ku lulama. Va vone swiendlo swo tala swa ndlela leyi Yehovha a va poniseke ha yona naswona ku nga ri khale a va ta nghena eTikweni leri Tshembisiweke. Kambe, hi nkarhi wolowo wa nkoka, va sungule ku gandzela swikwembu swa Vamowabu. Ha yini? Va hluriwe hi “ku navela ka nyama.” (1 Yohane 2:16) Bibele yi ri: “Vanhu va sungul[e] ku va ni rimbewu leri nga amukelekiki ni vanhwanyana va Mowabu.”—Tinhlayo 25:1.

9, 10. Hi xihi xiyimo lexi endlaka swi va swa nkoka namuntlha ku tshama hi ri karhi hi tivonela eka nkucetelo wa ku navela ko biha ka nyama?

⁹ Xiendlakalo xexo xi kombisa ndlela leyi ku navela ko biha ka nyama ku nga va kanganyisaka ha yona lava va nga xalamukangiki. Hi endla kahle loko hi dyondza eka xiendlakalo xexo, ngopfu-ngopfu leswi ku tikhoma ko biha ku tekiwaka tanihi mahanyelo lama amukelekaka. (1 Vakorinto 10:6, 8) Xiviko lexi humaka eUnited States xi ri: “Emahlweni ka 1970, mukhuva wa leswaku mpatswa wu tshama swin’we wu nga tekananga a wu nga pfumeleriwi eswifundzheni hinkwaswo swa le Amerika. Sweswi i nchumu lowu tolovelekeke. Mimpatswa leyi tlulaka 50 wa tiphesente leyi sweswi yi tekaneke ximfumo, yi rhange hi ku tshama swin’we yi nga tekananga.” Mukhuva lowu ni mahanyelo man’wana yo biha yo fana na wona, swi kona ni le matikweni man’wana. A ku na tiko leri saleke, naswona lexi vavisaka, Vakreste van’wana va ngheniwe hi moya lowu—lerova va lahlekeriwa ni hi lunghelo ra vona ro va swirho swa vandlha ra Vukreste.—1 Vakorinto 5:11.

¹⁰ Tlhandlakambirhi, swi tikomba onge kun’wana ni kun’wana ku khutaziwa leswaku vanhu va tikhoma hi ndlela yo biha. Tifilimi ni minongonoko  ya tithelevhixini swi ringanyeta leswaku swa amukeleka ku va vantshwa va hlanganyela rimbewu va nga si tekana. Vusodoma byi kombisiwa byi ri lebyi amukelekaka. Naswona minkombiso yo tala yi kombisa swiendlo wa vuxaka bya rimbewu hi ku ntshunxeka swinene. Swifaniso swa vuxaka bya rimbewu, leswi nga tumbetiki nchumu, swi kumeka hi ku olova eka Internet. Hi xikombiso, mutsari wa phepha-hungu rin’wana u vike leswaku n’wana wakwe wa malembe ya nkombo hi vukhale u vuye exikolweni a tsakile, a fika a byela tata wakwe leswaku munghana wakwe wa le xikolweni u vone vavasati lava nga ambalangiki eka Internet, va ri karhi va endla vuxaka bya rimbewu. Tata wa kona u tsemeke nhlana, kambe i vangani vana lava tshameke va vona swilo swo tano eka Internet ivi va byela vatswari va vona? Naswona i vatswari vangani lava swi tivaka hakunene leswi tameriweke hi mitlangu ya tivhidiyo leyi vana va vona va yi tlangaka? Mintlangu yo tala leyi dumeke yi kombisa vuxaka bya rimbewu lebyi nyenyetsaka, vudimona ni madzolonga.

11. Xana ndyangu wu nga sirheleleka njhani eka mahanyelo yo biha ya misava leyi?

¹¹ Xana ndyangu wu nga byi balekela njhani “vuhungasi” byo tano lebyi thyakeke? Wu nga endla tano hi ku lava ku lulama ka Xikwembu ku sungula swin’we ni ku ala ku katseka eka mahanyelo wahi ni wahi yo biha. (2 Vakorinto 6:14; Vaefesa 5:3) Vatswari lava yi kambisisaka hi vukheta mintlangu ya vana va vona va tlhela va va dyondzisa ku rhandza Yehovha ni milawu ya yena leyi lulameke, va sirhelela vana va vona eka swifaniso leswi navetisaka vuxaka bya rimbewu, mintlangu ya vhidiyo leyi nga ni swifaniso swa vanhu lava nga ambalangiki, tifilimi ta ku tikhoma ko biha ni miringo yin’wana.—Deteronoma 6:4-9. *

Nkucetelo Wa Vanhu

12. Hi xihi xiphiqo lexi veke kona hi lembe-xidzana ro sungula?

¹² Loko Pawulo a ri eListra le Asia Minor, u tshungule wanuna un’wana hi singita. Xiviko xi ri: “Mintshungu, hi ku vona leswi Pawulo a swi endleke, yi tlakusa marito ya yona, yi vula hi ririmi ra Valikawoniya yi ku: ‘Swikwembu se swi fana ni vanhu naswona swi xikele eka hina!’ Hiloko va vitana Barnaba va ku i Zewusi, kambe Pawulo va ku i Hermesi, hikuva hi yena loyi a a rhangela eku vulavuleni.” (Mintirho 14:11, 12) Endzhakunyana mintshungu yoleyo yi lave ku dlaya Pawulo na Barnaba. (Mintirho 14:19) Swi lo dlaa, leswaku vanhu volavo a va hluriwa hi ku olova hi nkucetelo wa vanhu. Swi vonaka onge loko van’wana emugangeni wolowo va hundzuke Vakreste, a va wu tshikanga moya wa vona wa vukholwa-hava. Epapileni leri a ri tsaleleke Vakreste va le Kolosa, Pawulo u va tsundzuxile malunghana ni ku ‘gandzela tintsumi.’—Vakolosa 2:18.

13. Hi yihi mikhuva leyi Mukreste a faneleke a yi papalata, naswona a nga ma kuma njhani matimba yo endla tano?

¹³ Namuntlha, Vakreste va ntiyiso hilaha ku fanaka va fanele va papalata mikhuva leyi tolovelekeke leyi sekeriweke eka vukhongeri bya mavunwa leyi lwisanaka ni misinya ya milawu ya Vukreste. Hi xikombiso, ematikweni man’wana mikhuva yo tala ya ndhavuko leyi fambisanaka ni ku velekiwa kumbe ku fa ka munhu, yi sekeriwe eka mavunwa ya leswaku hi ni moya lowu ponaka  rifu. (Eklesiasta 9:5, 10) Ku ni matiko lawa ku nga ndhavuko eka wona ku tsema xirho xa rimbewu xa swinhwanyetana. * I xiendlo xa tihanyi, a hi xa nkoka naswona a xi fambisani ni rirhandzu leri vatswari lava nga Vakreste va faneleke va ri kombisa vana va vona. (Deteronoma 6:6, 7; Vaefesa 6:4) Xana Vakreste va nga lwisana njhani ni nkucetelo wa vanhu kutani va papalata swiendlo swo tano? Hi ku tshembela eka Yehovha hi ku helela. (Pisalema 31:6) Xikwembu xa ku lulama xi ta tiyisa ni ku khathalela lava vulaka marito lawa swi huma embilwini: “U vutumbelo bya mina ni khokholo ra mina, Xikwembu xanga, lexi ndzi nga ta tshembela eka xona.”—Pisalema 91:2; Swivuriso 29:25.

U Nga N’wi Rivali Yehovha

14. Hi xihi xitsundzuxo lexi Yehovha a xi nyikeke Vaisrayele emahlweninyana ko va va nghena eTikweni leri Tshembisiweke?

¹⁴ Emahlweninyana ko va Vaisrayele va nghena eTikweni leri Tshembisiweke, Yehovha u va tsundzuxe leswaku va nga n’wi rivali. U te: “Tivonele leswaku u nga rivali Yehovha Xikwembu xa wena lerova u nga hlayisi swileriso swakwe ni swiboho swakwe swa vuavanyisi ni milawu yakwe leswi ndzi ku lerisaka swona namuntlha; u tivonela leswaku u nga dyi, kunene u xurha naswona u aka tindlu letinene, kunene u tshama eka tona, kutani ntlhambi wa wena wa tihomu ni ntlhambi wa wena wa tinyimpfu wu engeteleka, silivhere ni nsuku swi engeteleka eka wena, ni hinkwaswo leswi nga swa wena swi engeteleka; hakunene mbilu ya wena yi tlakusiwa, kunene u rivala Yehovha Xikwembu xa wena.”—Deteronoma 8:11-14.

15. Xana hi nga tiyiseka njhani leswaku a hi n’wi rivali Yehovha?

¹⁵ Xana mhaka leyi fanaka yi nga humelela namuntlha? Ina, loko hi rhangisa swilo leswi hoxeke. Hambiswiritano, loko hi lava ku lulama ka Xikwembu ku sungula, vugandzeri lebyi tengeke byi ta va nchumu wa nkoka swinene evuton’wini bya hina. Hilaha Pawulo a hi khutazaka ku endla hakona, hi ta “tixavela nkarhi lowunene” kutani hi hiteka evutirhelini bya hina. (Vakolosa 4:5; 2 Timotiya 4:2) Kambe loko hi rhangisa ku wisa kumbe ku kuma tindlela ta ku titsakisa ku ri ni ku rhangisa minhlangano ni ntirho wa nsimu, hi nga rivala Yehovha hi n’wi veka endhawini ya vumbirhi evuton’wini bya hina. Pawulo u vule leswaku emasikwini ya makumu, vanhu va ta va “lava rhandzaka mintsako ku ri ni ku rhandza Xikwembu.” (2 Timotiya 3:4) Vakreste va ntiyiso va tikambela nkarhi ni nkarhi ku tiyiseka leswaku a va kuceteriwi hi muxaka wo tano wa mianakanyo.—2 Vakorinto 13:5.

Tivonele Eka Moya Wo Tilawula

16. Hi wihi moya lowu hoxeke lowu kombisiweke hi Evha ni van’wana enkarhini wa Pawulo?

¹⁶ Le Edeni, Sathana u humelerile hi ku kucetela moya wa vutianakanyi, wa ku lava ku tilawula eka Evha. Evha a a lava ku tiendlela swiboho malunghana ni swilo leswi nga swinene ni leswi hoxeke. (Genesa 3:1-6) Eka lembe-xidzana ro sungula, van’wana evandlheni ra le Korinto a va ri ni moya lowu fanaka wo tilawula. A va ehleketa leswaku va ni vutivi byo antswa ku tlula Pawulo, naswona u va sapaterile a va vula vaapostola lavanene ngopfu.—2 Vakorinto 11:3-5; 1 Timotiya 6:3-5.

17. Xana hi nga swi papalata njhani ku va ni moya wo tilawula?

¹⁷ Namuntlha, vanhu vo tala va ‘ome tinhloko, va tikukumuxa hi ku tinyungubyisa,’ naswona  Vakreste van’wana va kuceteriwe hi mianakanyo yo tano. Van’wana va hundzuke vakaneti va ntiyiso. (2 Timotiya 3:4; Vafilipiya 3:18) Loko swi ta etimhakeni ta vugandzeri, i swa nkoka leswaku hi tshika Yehovha a hi kongomisa kutani hi tirhisana ni “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” swin’we ni vakulu va le vandlheni. Yoleyo i ndlela ya ku lava ku lulama naswona ya hi sirhelela leswaku hi nga ngheniwi hi moya wa ku tilawula. (Matewu 24:45-47; Pisalema 25:9, 10; Esaya 30:21) Vandlha ra vatotiwa i “phuphu tlhelo xiseketelo xa ntiyiso.” Yehovha u simeke vandlha leri leswaku ri hi sirhelela ni ku hi kongomisa. (1 Timotiya 3:15) Ku xixima xiavelo xa rona xa nkoka swi ta hi pfuna leswaku hi ‘nga endli nchumu hi ku tikurisa’ loko hi ri karhi hi titsongahatela ku endla ku rhandza ka Yehovha ko lulama.—Vafilipiya 2:2-4; Swivuriso 3:4-6.

Vanani Vatekeleri Va Yesu

18. Hi khutaziwa ku tekelela Yesu hi tindlela tihi?

¹⁸ Vuprofeta bya Bibele byi vula leswi landzelaka malunghana na Yesu: “U rhandze ku lulama naswona u venga vuhomboloki.” (Pisalema 45:7; Vaheveru 1:9) Hakunene i langutelo lerinene naswona hi fanele hi ri tekelela! (1 Vakorinto 11:1) Yesu a a ngo yi tiva ntsena milawu ya Yehovha yo lulama kambe a a yi rhandza. Hikokwalaho, loko Sathana a n’wi ringile emananga, Yesu a nga kanakananga ku ala naswona a a tiyimisele hi ku helela ku nga hambuki ‘endleleni ya ku lulama.’—Swivuriso 8:20; Matewu 4:3-11.

19, 20. Hi byihi vuyelo lebyinene lebyi tisiwaka hi ku lava ku lulama?

¹⁹ I ntiyiso leswaku ku navela loku nga lulamangiki ka nyama ku nga va ni matimba. (Varhoma 7:19, 20) Hambiswiritano, loko ku lulama ku ri ka nkoka eka hina, ku ta hi tiyisa leswaku hi lwisana ni vuhomboloki. (Pisalema 119:165) Ku rhandza ku lulama hi mbilu hinkwayo swi ta hi sirhelela loko hi langutane ni swilo swo biha. (Swivuriso 4:4-6) Tsundzuka, loko hi pfumelela ku hluriwa hi ndzingo hi endla leswaku Sathana a hlula. Hakunene swa antswa ku n’wi kaneta kutani hi endla leswaku Yehovha a hlula!—Swivuriso 27:11; Yakobo 4:7, 8.

²⁰ Hikwalaho ka leswi va lavaka ku lulama, Vakreste va ntiyiso va “tala mbhandzu wo lulama, lowu taka ha Yesu Kreste, ku va ku vangamisiwa ni ku dzunisiwa ka Xikwembu.” (Vafilipiya 1:10, 11) Va ambala “vumunhu lebyintshwa lebyi tumbuluxiweke hi ku ya hi ku rhandza ka Xikwembu hi ku lulama ka ntiyiso ni vutshembeki.” (Vaefesa 4:24) I va Yehovha naswona va hanyela ku n’wi tirhela ku nga ri ku titsakisa. (Varhoma 14:8; 1 Petro 4:2) Sweswo hi swona leswi lawulaka mianakanyo ni swiendlo swa vona. Wa nga vona ndlela leyi va tsakisaka mbilu ya Tata wa vona wa le tilweni ha yona!—Swivuriso 23:24.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

U Nga Hlamusela Xana?

• Ha yini ku lava ku lulama swi ri swa nkoka?

• Xana Mukreste loyi a nga hetisekangiki a nga ku lava njhani ku lulama?

• Hi swihi swilo swin’wana swa misava leswi Mukreste a faneleke ku swi papalata?

• Xana ku lava ku lulama swi hi sirhelela njhani?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Eka valandzeri va Yesu, misava a yi ri ndhawu leyi nga ni khombo

[Xifaniso lexi nga eka tluka 27]

Vana lava dyondzisiwaka ku rhandza Yehovha va ta swi kota ku papalata mahanyelo yo biha

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

Vaisrayele van’wana va rivale Yehovha loko swilo swi va fambela kahle eTikweni leri Tshembisiweke

[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]

Ku fana na Yesu, Vakreste va venga vuhomboloki