“Rito Leri Fikeke Hi Nkarhi Wa Kona I Rinene Ngopfu!”

EKA nhlengeletano ya siku rin’we ya Timbhoni ta Yehovha, Kim u ringete hi matimba ku yingiserisisa nongonoko ni ku tsala tinhla, hala tlhelo a ri karhi a ringeta ku endla leswaku xinhwanyetana xa yena xa malembe mambirhi ni hafu xi tshamiseka kahle. Loko nongonoko wu hela, Mukreste-kulobye wa xisati loyi a a tshame eka layini leyi Kim a a tshame eka yona u n’wi bumabumele swinene hileswi yena ni nuna wakwe va khathaleleke n’wana wa vona hi ndlela leyinene swonghasi hi nkarhi wa nongonoko. Xibumabumelo xexo xi ve xa nkoka swinene eka Kim lerova ni sweswi, hambileswi se ku nga hundza malembe, u ri: “Loko ndzi titwa ndzi karhele swinene eminhlanganweni, ndzi tsundzuka leswi makwerhu yoloye a swi vuleke. Marito yakwe ya musa ma ha ndzi khutaza leswaku ndzi hambeta ndzi letela n’wana wa mina.” Ina, marito lama fikeke hi nkarhi ma nga khutaza munhu. Bibele yi ri: “Rito leri fikeke hi nkarhi wa kona i rinene ngopfu!”—Swivuriso 15:23.

Kambe, van’wana va hina swi nga ha va tikela ku bumabumela van’wana. Minkarhi yin’wana ku lemuka swihoxo swa hina swi nga endla leswaku swi hi tikela ku bumabumela van’wana. Mukreste un’wana u ri: “Eka mina swi fana ni ku yima ehenhla ka ndhawu ya nhlangasi. Loko ndzi tlakusa van’wana hi ku va bumabumela, ndzi titwa ndzi titsongahate swinene onge hiloko ndzi mbombomela hakatsongo-tsongo.” Swilo swo fana ni tingana, ku nga titshembi kumbe ku chava ku tekiwa hi ndlela yin’wana, na swona swi nga endla leswaku swi hi tikela ku bumabumela van’wana. Ku tlula kwalaho, loko hi kule hi nga bumabumeriwi hi munhu, swi nga hi tikela ku bumabumela van’wana.

Kambe, ku tiva leswaku xibumabumelo xi nga pfuna mubumabumeri ni loyi a bumabumeriwaka, swi nga hi susumetela ku ringeta ku bumabumela van’wana hi nkarhi lowu faneleke. (Swivuriso 3:27) Kutani ke, hi byihi vuyelo lebyinene bya xibumabumelo? A hi kambisiseni byi nga ri byingani.

Vuyelo Lebyinene

Xibumabumelo lexi faneleke xi nga endla leswaku loyi a bumabumeriwaka a titwa a ri munhu na yena. Elaine, Mukreste loyi a tekiweke u ri: “Loko vanhu va ndzi bumabumela, ndzi anakanya leswaku va ndzi tshemba.” Ina, ku bumabumela munhu loyi a nga titshembiki swi nga n’wi nyika xivindzi xo langutana ni swihinga, xisweswo a tikumela ntsako. Ngopfu-ngopfu vantshwa va vuyeriwa loko va bumabumeriwa hi ndlela leyi faneleke. Muntshwa un’wana loyi a pfumelaka leswaku u hetiwa matimba hi ku titeka a nga ri nchumu u ri: “Minkarhi hinkwayo ndzi ringeta hi matimba ku tsakisa Yehovha, kambe minkarhi yin’wana ndzi vona onge leswi ndzi swi endlaka a swi enelanga. Loko un’wana a ndzi bumabumela, ndzi tsaka swinene.” Xi tiyisile hakunene xivuriso xa le Bibeleni lexi nge: “Rito leri vuriweke hi nkarhi wa kona ri fana ni maapula ya nsuku exibyeni xa silivhere.”—Swivuriso 25:11.

Xibumabumelo xi nga khutaza munhu. Mutirheli un’wana wa nkarhi hinkwawo u ri, “Ku bumabumeriwa swi ndzi khutaza leswaku ndzi tirha hi matimba ni ku antswisa vutirheli bya mina.” Manana un’wana loyi a nga ni vana vambirhi u vula leswaku loko vana vakwe va bumabumeriwa hi swirho swa vandlha loko va nyikele tinhlamuselo eminhlanganweni, va hisekela ku nyikela tinhlamuselo leti engetelekeke. Ina, swi nga susumetela vana ku antswisa mahanyelo ya vona ya Vukreste. Entiyisweni, hinkwerhu ka hina ha swi lava ku tiyisekisiwa leswaku ha xiximiwa naswona hi tekiwa hi ri va nkoka. Misava leyi yi taleke mintshikilelo yi nga hi siya hi karhele  naswona hi tshikilelekile. Nkulu un’wana wa le vandlheni ra Vukreste u ri, “Minkarhi yin’wana loko ndzi hele matimba, ku bumabumeriwa swi fana niloko swikhongelo swa mina swi hlamuriwile.” Hilaha ku fanaka, Elaine u ri, “Minkarhi yin’wana ndzi lemuka leswaku Yehovha u kombisa leswaku wa ndzi amukela hi ku tirhisa swibumabumelo swa van’wana.”

Xibumabumelo xi nga endla leswaku u titwa u ri munhu na wena. Ku bumabumela swi suka embilwini swi kombisa leswaku ha khathala hi van’wana, naswona swi aka moya wa xinghana, ku tshembana ni ku tlangelana. I vumbhoni bya leswaku ha va rhandza hakunene Vakreste-kulorhi naswona ha va tlangela. Josie, loyi a nga ni vana, u ri: “Eku sunguleni, ndzi boheke ku namarhela ntiyiso endyangwini lowu avaneke hi tlhelo ra vukhongeri. Enkarhini wolowo, xibumabumelo xa vamakwerhu lava vupfeke emoyeni xi ndzi nyike matimba ya ku namarhela ntiyiso.” Kunene, “hi swirho swa van’wana.”—Vaefesa 4:25.

Ku rhandza ku bumabumela swi hi pfuna ku vona leswinene eka van’wana. Hi ringeta ku vona leswinene eka van’wana, ku nga ri ku tsana ka vona. Nkulu wa le vandlheni ra Vukreste la vuriwaka David u ri, “Ku tlangela leswi van’wana va swi endlaka swi ta hi pfuna leswaku hi titoloveta ku bumabumela van’wana.” Ku tsundzuka ndlela leyi Yehovha ni N’wana wa yena va va bumabumelaka ha yona vanhu lava nga hetisekangiki swi ta hi susumetela ku endla tano na hina.—Matewu 25:21-23; 1 Vakorinto 4:5.

Vanhu Lava Faneriwaka Hi Ku Bumabumeriwa

Yehovha Xikwembu hi yena loyi a faneleke a bumabumeriwa ngopfu tanihi leswi a nga  Muvumbi. (Nhlavutelo 4:11) Hambileswi Yehovha a nga titshegiki hi xibumabumelo kumbe xikhutazo xa hina, loko hi n’wi dzunisa hikwalaho ka ku xiximeka ka yena ni tintswalo ta yena ta rirhandzu, u va ekusuhi na hina naswona hi va ni vuxaka na yena. Nakambe ku dzunisa Xikwembu swi endla leswaku hi nga vi ni manyunyu hi leswi hi koteke ku swi endla, kambe ematshan’weni ya sweswo hi ta dzunisa Yehovha hikwalaho ka swona. (Yeremiya 9:23, 24) Yehovha u tshembisa vanhu hinkwavo lava fanelekaka, vutomi lebyi nga heriki kutani xexo i xivangelo xin’wana lexi hi susumetelaka ku n’wi dzunisa. (Nhlavutelo 21:3, 4) Hosi Davhida wa le minkarhini ya khale a a hisekela ku “dzunisa vito ra Xikwembu” ni ku “xi tlakusa hi ku nkhensa.” (Pisalema 69:30) Onge na hina hi nga navela ku endla leswi fanaka.

Vagandzeri-kulorhi va fanele va bumabumeriwa loko swi fanerile. Loko hi va bumabumela, hi ta va hi pfumelelana ni xileriso xa Xikwembu xo “khathalelan[a] leswaku hi khutazana erirhandzwini ni le mintirhweni leyinene.” (Vaheveru 10:24) Muapostola Pawulo u hi vekele xikombiso lexinene emhakeni leyi. U tsalele vandlha ra le Rhoma a ku: “Xo sungula eka hinkwaswo, ndzi nkhensa Xikwembu xa mina ha Yesu Kreste hikwalaho ka n’wina hinkwenu, hikuva ku vulavuriwa hi ripfumelo ra n’wina emisaveni hinkwayo.” (Varhoma 1:8) Hilaha ku fanaka, muapostola Yohane u bumabumele Mukreste-kulobye Gayo hikwalaho ka xikombiso xakwe lexinene xo “famba entiyisweni.”—3 Yohane 1-4.

Namuntlha, loko Mukreste-kulorhi a kombisa mfanelo yo fana ni ya Kreste, a nyikela nkulumo leyi lunghiseleriweke kahle, kumbe a nyikela nhlamulo swi suka embilwini eminhlanganweni, sweswo swi hi pfulela ndlela yo bumabumela munhu wo tano. Kumbe loko n’wana a ringeta hi matimba ku pfula matsalwa eminhlanganweni ya vandlha, hi nga n’wi bumabumela. Elaine loyi a boxiweke eku sunguleni, u ri: “Tinyiko ta hina a ti fani. Loko hi bumabumela leswi van’wana va swi endlaka, hi kombisa ku tlangela tinyiko to hambana-hambana leti vanhu va Xikwembu va nga na tona.”

 Ku Bumabumela eNdyangwini

Ku vuriwa yini hi ku bumabumela swirho swa ndyangu wa ka hina? Ku va wanuna ni wansati va khathalela ndyangu wa vona emoyeni, emintlhavekweni ni le nyameni, swi lava nkarhi, matshalatshala ni rirhandzu lerikulu. Phela, wanuna ni wansati va fanele va bumabumelana ni ku bumabumeriwa hi vana va vona. (Vaefesa 5:33) Hi xikombiso, Rito ra Xikwembu ri vula leswi malunghana ni wansati la fanelekaka: “Vana vakwe va pfukile kutani va n’wi vula la tsakeke; n’wini wakwe wa pfuka, kutani a n’wi dzunisa.”—Swivuriso 31:10, 28.

Vana na vona va faneriwa hi ku bumabumeriwa. Lexi vavisaka, vatswari van’wana va hatlisela ku byela vana va vona leswi va swi languteleke eka vona, kambe a va tali ku va bumabumela loko va ringeta ku kombisa xichavo ni ku yingisa. (Luka 3:22) Loko n’wana a bumabumeriwa loko a ha kula, hakanyingi u ta titwa a rhandziwa naswona a sirhelelekile swinene.

Phela, ku bumabumela van’wana a hi matlangwana, kambe swi tisa mikateko yo tala. Entiyisweni, loko hi lwela ku bumabumela van’wana loko swi fanerile, hi ta kuma ntsako lowukulu.—Mintirho 20:35.

Amukela Swibumabumelo Naswona U Bumabumela Van’wana Hi Moya Lowunene

Hambiswiritano, ku bumabumeriwa swi nga va ndzingo eka van’wana. (Swivuriso 27:21) Hi xikombiso, swi nga byala moya wa ku titlakusa eka vanhu lava nga ni mboyamelo wa ku tikurisa. (Swivuriso 16:18) Hikokwalaho, hi fanele ku va ni vuxiya-xiya. Muapostola Pawulo u nyikele xitsundzuxo xa rirhandzu a ku: “Ndzi byela un’wana ni un’wana kwalaho exikarhi ka n’wina leswaku a nga tiehleketeleli ku tlula mpimo lowu a faneleke ku tiehleketelela ha wona; kambe a a ehlekete hi xikongomelo xo va ni mianakanyo leyi hlutekeke, un’wana ni un’wana hilaha Xikwembu xi n’wi aveleke ripfumelo hakona.” (Varhoma 12:3) Ku pfuna van’wana leswaku va nga weli entlhan’wini wo mila makatla, swi nga va swinene ku papalata ku vulavula ngopfu hi vutlhari bya vona kumbe ndlela leyi va sasekeke ha yona. Ematshan’weni ya sweswo, hi fanele hi bumabumela van’wana hikwalaho ka swiendlo swa vona leswinene.

Loko swibumabumelo swi nyikiwa ni ku amukeriwa hi moya lowunene, swi nga hi pfuna. Hi nga va ni mboyamelo wo yisa ku dzuneka eka Yehovha loko hi endle nchumu wo karhi lowunene. Xibumabumelo xi nga tlhela xi hi khutaza leswaku hi ya emahlweni hi tikhoma hi ndlela leyinene.

Xibumabumelo lexi humaka embilwini ni lexi faneleke i nyiko leyi hinkwerhu ka hina hi nga yi nyikaka van’wana. Loko hi bumabumela munhu swi huma embilwini, xibumabumelo xa kona xi nga n’wi tsakisa ku tlula hilaha hi nga ha ehleketaka hakona hina hi n’wi bumabumelaka.

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Papila Leri Khumbeke Mbilu Yakwe

Mulanguteri un’wana la famba-fambaka wa ha ri tsundzuka kahle siku rin’wana loko yena ni nghamu yakwe va vuya ensin’wini ku ri karhi ku titimela swinene. U ri: “Nsati wa mina a a biwe hi xirhami naswona a hele matimba, naswona u ndzi byele leswaku a a anakanya ku tshika xiavelo lexi. U te: ‘A swi ta antswa ngopfu ku phayona evandlheni rin’we, hi tshama ndhawu yin’we kutani hi fambisa tidyondzo ta hina ta Bibele.’ Ndzi papalate ku hatlisela ku endla xiboho, ndzi vula leswaku hi rhanga hi hetisa vhiki rero kutani hi vona leswaku u ta titwa njhani. Loko vhiki ri hela a ha lava leswaku hi tshika xiavelo xa hina, a ndzi ta xixima ndlela leyi a titwaka ha yona. Hi rona siku rero, hi hundze hi le posweni kutani hi kuma papila ro huma erhavini leri a ri tsaleriwe yena hi ku kongoma. Papila rolero a ri n’wi bumabumela hi matshalatshala lawa a ma endlaka ensin’wini ni ku tiyisela ka yena, ri vula leswaku a swi olovi ku etlela emitini yo hambana-hambana vhiki ni vhiki. Xibumabumelo xexo xi n’wi khumbe swinene lerova a nga ha tlhelanga a vulavula hi ku tshika xiavelo xakwe. Entiyisweni, minkarhi yo tala loko ndzi anakanya hi ku tshika xiavelo lexi, hi yena a a ndzi khutaza leswaku ndzi nga tshiki.” Mpatswa lowu wu hete malembe ya kwalomu ka 40 wu ri exiavelweni xa wona.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

I vamani lava va faneriwaka hi ku bumabumeriwa evandlheni ra ka n’wina?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]

Vana va tsaka loko va kombisiwa nkhathalelo ni loko va bumabumeriwa