Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

Ku Fikelela Swilaveko Swa Nkhuvulo Wa Vukreste

Ku Fikelela Swilaveko Swa Nkhuvulo Wa Vukreste

Ku Fikelela Swilaveko Swa Nkhuvulo Wa Vukreste

“I yini lexi ndzi sivelaka ku khuvuriwa?”—MINTIRHO 8:36.

1, 2. Filipi u ri sungurise ku yini bulo ni mutirhela-mfumo wa Muetiyopiya, naswona i yini lexi kombisaka leswaku wanuna loyi a a rhandza swilo swa moya?

LOKO se ku hundze lembe kumbe mambirhi Yesu a file, mutirhela-mfumo un’wana a a ya edzongeni hi gondzo leri humaka eYerusalema ri ya eGaza. A a ta famba mpfhuka lowu karharisaka wa tikhilomitara ta kwalomu ka 1 500 hi kalichi. Wanuna loyi la tinyiketeleke a a fambe riendzo ro leha ku suka le Etiyopiya ku ya eYerusalema a ya gandzela Yehovha. Loko a ri eriendzweni ro leha ro ya ekaya, a a ri karhi a tirhisa nkarhi wakwe hi vutlhari a hlaya Rito ra Xikwembu—kunene a a ri wanuna wa ripfumelo. Yehovha u xiye wanuna loyi lonene, kutani hi ku tirhisa ntsumi, U rhumele mudyondzisiwa Filipi leswaku a ya n’wi chumayela.—Mintirho 8:26-28.

2 Filipi swi n’wi oloverile ku sungula bulo hikuva mutirhela-mfumo wa Muetiyopiya a a hlayela ehenhla, tanihi leswi vanhu emasikwini wolowo a va tolovele ku endla tano. Hikwalaho, Filipi u swi kotile ku twa leswaku wanuna yoloye a a hlaya tsalwa-songwa ra Esaya. Xivutiso xa Filipi xo olova xi pfuxe ku tsakela eka wanuna loyi: “Xana kahle-kahle wa swi tiva leswi u swi hlayaka?” Sweswo swi endle leswaku ku sunguriwa bulo hi Esaya 53:7, 8. Hiloko Filipi “a n’wi byela mahungu lamanene malunghana na Yesu.”—Mintirho 8:29-35.

3, 4. (a) Ha yini Filipi a khuvule Muetiyopiya hi nkarhi wolowo? (b) Hi swihi swivutiso leswi hi nga ta swi kambisisa sweswi?

3 Hi nkarhi wutsongo, Muetiyopiya u twisise ntirho wa Yesu eka xikongomelo xa Xikwembu, swin’we ni xilaveko xo va mudyondzisiwa la khuvuriweke wa Kreste. Loko a vone nhlengeleto wa mati kwala kusuhi u vutise Filipi a ku: “I yini lexi ndzi sivelaka ku khuvuriwa?” Entiyisweni, xiyimo xo tano a xi nga tolovelekanga. Muetiyopiya loyi a a ri wanuna wa ripfumelo naswona ana se a a gandzela Xikwembu tanihi munhu wa tiko rimbe la amukeleke Xiyuda. Kumbexana a a ta heta nkarhi wo leha a nga si kuma lunghelo ro khuvuriwa. Ku tlula kwalaho, wanuna loyi a a swi twisisa leswi Xikwembu a xi swi lava eka yena, naswona a a lava ku swi endla hi mbilu yakwe hinkwayo. Filipi u amukele xikombelo xakwe hi ntsako lowukulu, kutani endzhaku ka loko Muetiyopiya a khuvuriwile, u “ye emahlweni a tifambela a tsakile.” A swi kanakanisi leswaku u ve muchumayeri la hisekaka wa mahungu lamanene etikweni ra ka vona.—Mintirho 8:36-39.

4 Hambileswi magoza yo tinyiketela ni nkhuvulo ma nga fanelangiki ma tekeriwa ehansi kumbe hi ku tekeka, xikombiso xa mutirhela-mfumo wa Muetiyopiya xi kombisa leswaku minkarhi yin’wana vanhu a va khuvuriwa hi ku hatlisa endzhaku ko twa ntiyiso wa Rito ra Xikwembu. * Xisweswo i swa nkoka ku kambisisa swivutiso leswi landzelaka: Xana munhu a nga tilunghiselela njhani ku khuvuriwa? Xana u fanele a khuvuriwa loko a ri ni malembe mangani? Xana munhu u fanele ku fikelela nhluvuko wo tanihi kwihi wa moya emahlweni ko khuvuriwa? Ku tlula kwalaho, ha yini Yehovha a lava leswaku malandza yakwe ma teka goza leri?

Ntwanano Lowu Tiyeke

5, 6. (a) Xana vanhu va Xikwembu va nkarhi lowu hundzeke va angule njhani eka rirhandzu ra Yehovha? (b) I vuxaka bya njhani byo hlawuleka lebyi hi nga vaka na byona ni Xikwembu loko se hi khuvuriwile?

5 Endzhaku ko kutsula Vaisrayele aEgipta, Yehovha a a tiyimisele ku va amukela tanihi ‘ndzhaka yakwe yo hlawuleka,’ a va rhandza ni ku va sirhelela ni ku va endla “tiko ro kwetsima.” Hambiswiritano, leswaku va kuma mikateko yoleyo, vanhu lava a va fanele va kombisa leswaku va ri tlangela swinene rirhandzu ra Xikwembu. Sweswo va swi endle hi ku pfumela ku endla “hinkwaswo leswi Yehovha a swi vuleke” kutani va endla ntwanano na yena. (Eksoda 19:4-9) Eka lembe-xidzana ro sungula, Yesu u lerise valandzeri vakwe leswaku va endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa, naswona lava amukeleke dyondzo ya yena va khuvuriwile. Ku va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu a swi titshege hi ku va ni ripfumelo eka Yesu Kreste ivi ku landzela nkhuvulo.—Matewu 28:19, 20; Mintirho 2:38, 41.

6 Rungula leri ra Matsalwa ri kombisa leswaku Yehovha u katekisa lava endlaka ntwanano lowu tiyeke wa ku n’wi tirhela. Eka Vakreste, ku tinyiketela ni nkhuvulo i magoza ya nkoka lama tisaka mikateko ya Yehovha. Hi tiyimisele ku landzela tindlela ta yena ni ku lava nkongomiso wa yena. (Pisalema 48:14) Hikwalaho, hi ndlela yo fanekisela Yehovha u hi khoma hi voko kutani a hi kongomisa endleleni leyi hi faneleke ku famba ha yona.—Pisalema 73:23; Esaya 30:21; 41:10, 13.

7. Ha yini munhu ha un’we a fanele a tiendlela xiboho emhakeni ya ku tinyiketela ni nkhuvulo?

7 Ku rhandza Yehovha ni ku navela ku n’wi tirhela hi swona swi faneleke ku hi susumetela ku teka magoza lawa. A nga kona munhu loyi a faneleke ku khuvuriwa ntsena hileswi un’wana a n’wi byelaka leswaku se u dyondze nkarhi wo leha kumbe hileswi vanghana vakwe va khuvuriwaka. Hi ntolovelo, vatswari ni Vakreste van’wana lava wupfeke va nga khutaza munhu leswaku a anakanya hi ku tinyiketela ni ku khuvuriwa. Muapostola Petro u khutaze lava n’wi yingiseleke hi Pentekosta leswaku va “khuvuriwa.” (Mintirho 2:38) Hambiswiritano, ku tinyiketela ka hina i mhaka ya munhu hi yexe, naswona a nga kona loyi a nga tinyiketelelaka wena. Hi hina vini hi faneleke hi tiendlela xiboho xo endla ku rhandza ka Xikwembu.—Pisalema 40:8.

Swilaveko Leswi Eneleke Swa Ku Fanelekela Ku Khuvuriwa

8, 9. (a) Ha yini Matsalwa ma nga swi pfumeleli ku khuvuriwa ka tincece? (b) Xana vantshwa va fanele va va va endle nhluvuko wo tanihi kwihi hi tlhelo ra moya va nga si khuvuriwa?

8 Xana vana va nga swi kota ku tiendlela xiboho xa vutswatsi xo tinyiketela? Matsalwa a ma vuli leswaku munhu u fanele ku khuvuriwa a ri ni malembe mangani. Hambiswiritano, tincece a ti nge swi koti nikatsongo ku va vapfumeri, ku kombisa ripfumelo, kumbe ku tinyiketela eka Xikwembu. (Mintirho 8:12) Malunghana ni Vakreste va lembe-xidzana ro sungula, n’wamatimu Augustus Neander u tsarile ebukwini yakwe leyi nge General History of the Christian Religion and Church: “Eku sunguleni a ku khuvuriwa vatswatsi ntsena, hikuva vo tala a va pfumela leswaku nkhuvulo wu fambisana ni ripfumelo.”

9 Malunghana ni vantshwa, van’wana va kota ku twisisa timhaka ta moya va ha ri vatsongo kasi van’wana va ti twisisa loko se va kurile. Hambiswiritano, muntshwa u fanele a tiendlela vuxaka na Yehovha a nga si khuvuriwa, a va ni vutivi lebyinene bya tidyondzo ta xisekelo ta Matsalwa, naswona a swi twisisa kahle leswi ku tinyiketela swi vulaka swona, hilaha swi languteriweke hakona ni le ka vatswatsi.

10. Hi wahi magoza lawa munhu a faneleke ku ma teka a nga si tinyiketela ni ku khuvuriwa?

10 Yesu u lerise vadyondzisiwa va yena leswaku va dyondzisa vanhu lavantshwa swilo hinkwaswo leswi a va leriseke swona. (Matewu 28:20) Kutani xo sungula, lavantshwa va fanele ku kuma vutivi lebyi kongomeke bya ntiyiso, lebyi nga ta endla leswaku va va ni ripfumelo eka Yehovha ni le ka Rito ra yena. (Varhoma 10:17; 1 Timotiya 2:4; Vaheveru 11:6) Kutani loko ntiyiso wa Matsalwa wu khumba mbilu ya munhu, wu n’wi susumetela ku hundzuka kutani a tshika vutomi byakwe bya khale. (Mintirho 3:19) Xo hetelela, swi fika laha munhu yoloye a lavaka ku tinyiketela eka Yehovha kutani a khuvuriwa, hilaha Yesu a leriseke hakona.

11. Ha yini swi ri swa nkoka leswaku hi hlanganyela nkarhi ni nkarhi entirhweni wo chumayela hi nga si khuvuriwa?

11 Goza rin’wana ra nkoka leri munhu a ri tekaka a nga si khuvuriwa i ra ku hlanganyela eku chumayeleni ka mahungu lamanene ya Mfumo. Lowu i ntirho wa nkoka swinene lowu Yehovha a wu nyikeke vanhu va yena emasikwini lawa ya makumu. (Matewu 24:14) Xisweswo, vahuweleri lava nga si khuvuriwaka va nga kuma ntsako hi ku vulavula ni van’wana hi ripfumelo ra vona. Nakambe ku hlanganyela entirhweni lowu swi va hlomisela ku hlanganyela nkarhi ni nkarhi hi ku hiseka ensin’wini loko se va khuvuriwile.—Varhoma 10:9, 10, 14, 15.

Xana Wu Kona Nchumu Lowu Ku Sivelaka Ku Khuvuriwa?

12. I yini lexi nga sivelaka van’wana ku khuvuriwa?

12 Van’wana va nga balekela ku khuvuriwa hileswi va nga swi laviki ku amukela vutihlamuleri lebyi tisiwaka hi nkhuvulo. Va swi xiya leswaku loko va ta fikelela swilaveko swa Yehovha, va fanele va endla mindzulamiso ya nkoka evuton’wini bya vona. Kumbe va nga ha chava leswaku swi ta va tikela ku hanya hi milawu ya Xikwembu endzhaku ka nkhuvulo. Van’wana va nga ha ku, “Kumbe siku rin’wana ndzi ta endla xidyoho ivi ndzi susiwa evandlheni.”

13. Enkarhini wa Yesu, i yini leswi khomeleteke van’wana leswaku va nga vi valandzeri va Yesu?

13 Enkarhini wa Yesu, van’wana va pfumelele swilo swa vona ni vuxaka bya vona ni ndyangu swi va sivela ku va vadyondzisiwa va yena. Mutsari un’wana u vule leswaku u ta landzela Yesu kun’wana ni kun’wana laha A yaka kona. Kambe Yesu u hlamusele leswaku minkarhi yo tala a a pfumala ni ndhawu yo etlela eka yona. Loko Yesu a rhamba muyingiseri un’wana leswaku a va mulandzeri wa yena, wanuna loyi u vule leswaku wa ha sungula hi ku ya “lahla” tata wakwe. Handle ko kanakana, u vone swi antswa ku tshama ekaya a rindza ku fikela loko tata wakwe a fa, ematshan’weni yo landzela Yesu kutani a hetisisa vutihlamuleri byebyo bya ndyangu loko nkarhi se wu fikile. Eku heteleleni, munhu wa vunharhu u vule leswaku u lava ku ya “lela” vandyangu wa yena a nga si va mulandzeri wa Yesu. Yesu u hlamusele ku veketela koloko tanihi ku “languta swilo swa le ndzhaku.” Hikwalaho, swi le rivaleni leswaku lava lavaka ku veketela, minkarhi hinkwayo va ta kuma swivangelo swo balekela vutihlamuleri bya vona bya Vukreste.—Luka 9:57-62.

14. (a) Xana Petro, Andriya, Yakobo na Yohane va angurise ku yini loko Yesu a va rhamba leswaku va va vaphasi va vanhu? (b) Ha yini hi nga fanelanga hi kanakana ku amukela joko ra Yesu?

14 Xikombiso xa Petro, Andriya, Yakobo na Yohane xi hambane swinene ni xa lava ku vulavuriweke ha vona laha henhla. Loko Yesu a va rhamba leswaku va n’wi landzela va va vaphasi va vanhu, Bibele yi ri: “Xikan’we-kan’we va tshika tinkoka, va n’wi landzela.” (Matewu 4:19-22) Leswi va endleke xiboho xexo hi ku hatlisa, va tokote leswi hi ku famba ka nkarhi Yesu a va byeleke swona loko a ku: “Tlhandlekani joko ra mina ehenhla ka n’wina mi tlhela mi dyondza eka mina, hikuva ndzi ni moya wo rhula ni mbilu yo titsongahata, kutani mi ta kumela mimoya-xiviri ya n’wina ku phyuphya. Hikuva joko ra mina ra olova ni ndzhwalo wa mina wa vevuka.” (Matewu 11:29, 30) Hambileswi nkhuvulo wu tisaka joko ra vutihlamuleri, Yesu wa hi tiyisekisa leswaku ra olova naswona ra rhwaleka ni ku phyuphyisa swinene.

15. Xana xikombiso xa Muxe ni xa Yeremiya xi hi kombisa njhani leswaku hi nga titshega hi nseketelo wa Xikwembu?

15 Ina, swi tolovelekile ku va munhu a titwa a nga faneleki. Eku sunguleni Muxe na Yeremiya na vona va titwe va nga faneleki ku hetisisa swiavelo leswi Yehovha a va nyikeke swona. (Eksoda 3:11; Yeremiya 1:6) Xana Xikwembu xi va tiyisekise njhani? Xi byele Muxe xi ku: “Ndzi ta va na wena.” Xi tshembise Yeremiya xi ku: “Ndzi na wena leswaku ndzi ku kutsula.” (Eksoda 3:12; Yeremiya 1:8) Na hina hi nga tiyiseka leswaku Xikwembu xi ta hi seketela. Ku rhandza Xikwembu ni ku xi tshemba swi nga hi pfuna ku hlula ku kanakana loku hi nga vaka na kona malunghana ni loko hi ta swi kota ku hanya hi ku fambisana ni ku tinyiketela ka hina. Muapostola Yohane u tsarile a ku: “A ku na ku chava erirhandzwini, rirhandzu leri hetisekeke ri cukumetela ku chava ehandle.” (1 Yohane 4:18) Xifanyetana xi nga chava loko xi fanele ku famba xi ri xoxe, kambe xi va ni xivindzi loko xi famba xi khome voko ra tata wa xona. Hilaha ku fanaka, loko hi tshemba Yehovha hi mbilu ya hina hinkwayo, u tshembisa leswaku u ta ‘lulamisa tindlela ta hina,’ loko hi ri karhi hi famba na yena.—Swivuriso 3:5, 6.

Xiendlakalo Lexi Xiximekaka

16. Ha yini nkhuvulo wu katsa ku nyuperisiwa hi ku helela ematini?

16 Hi ntolovelo nkhuvulo hi woxe wu rhangeriwa hi nkulumo ya Matsalwa leyi hlamuselaka nkoka wa nkhuvulo wa Vukreste. Loko nkulumo yi gimeta, lava yaka eku khuvuriweni va komberiwa leswaku va phofula ripfumelo ra vona erivaleni hi ku hlamula swivutiso swimbirhi swa nkhuvulo. (Varhoma 10:10; vona bokisi eka tluka 22.) Kutani va khuvuriwa, hi ku landza xikombiso xa Yesu hi byakwe. Bibele yi kombisa leswaku endzhaku ko khuvuriwa, Yesu u ‘hume ematini.’ (Matewu 3:16; Marka 1:10) Swi lo dlaa, leswaku Yohane lowo Khuvula u nghenise Yesu hi ku helela ematini. * Hilaha ku faneleke, ku nyuperisiwa hi ku helela swi yimela ku cinca lokukulu loku hi ku endleke evuton’wini bya hina—swi fana ni loko hi fa endleleni ya khale ya vutomi kutani hi sungula vutomi byintshwa entirhweni wa Xikwembu.

17. Xana lava khuvuriwaka ni vayingiseri va nga hoxa xandla njhani leswaku xiendlakalo lexi xi va lexi xiximekaka?

17 Nkhuvulo i xiendlakalo xa nkoka ni lexi tsakisaka. Bibele yi kombisa leswaku Yesu a a ri karhi a khongela loko Yohane a n’wi khuvula eNambyeni wa Yordani. (Luka 3:21, 22) Namuntlha lava khuvuriwaka va fanele va tikhoma hi ndlela leyi xiximekaka hi ku landza xikombiso lexi. Nakambe, leswi Bibele yi hi khutazaka leswaku hi ambala hi ndlela yo xiximeka evuton’wini bya siku ni siku, hakunene i swa nkoka swinene leswaku hi yingisa ndzayo leyi hi siku leri hi khuvuriwaka ha rona! (1 Timotiya 2:9) Nakambe vayingiseri va nga kombisa xichavo lexi faneleke hi ku rhiya ndleve eka nkulumo ya nkhuvulo swin’we ni ku hlalela lava khuvuriwaka hi ndlela leyi hlelekeke.—1 Vakorinto 14:40.

Mikateko Leyi Kumiwaka Hi Vadyondzisiwa Lava Khuvuriweke

18, 19. I malunghelo ni mikateko yihi leyi tisiwaka hi nkhuvulo?

18 Loko se hi tinyiketerile eka Xikwembu kutani hi khuvuriwa, hi va swirho swa ndyangu lowu hlawulekeke. Xo sungula, Yehovha u va Tata wa hina ni Munghana wa hina. Loko hi nga si khuvuriwa a hi fularhele Xikwembu; sweswi hi tlhelele eka xona. (2 Vakorinto 5:19; Vakolosa 1:20) Hikwalaho ka xitlhavelo xa Kreste, hi tshinele eka Xikwembu kutani na xona xi tshinela eka hina. (Yakobo 4:8) Muprofeta Malakiya u hlamusela ndlela leyi Yehovha a va yingisaka ha yona lava tirhisaka ni ku byarha vito ra yena, naswona u tsala mavito ya vona ebukwini ya xitsundzuxo. Xikwembu xi ri: “Kunene va ta va va mina. Ndzi ta va komba ntsetselelo, ku fana ni loko munhu a komba ntsetselelo eka n’wana wakwe loyi a n’wi tirhelaka.”—Malakiya 3:16-18.

19 Nakambe nkhuvulo wu endla leswaku hi kota ku va swirho swa nhlengeletano ya vamakwerhu emisaveni hinkwayo. Loko muapostola Petro a vutise leswaku hi yihi mikateko leyi nga ta kumiwa hi vadyondzisiwa va Kreste hikwalaho ka leswi va nga titsona swo tala, Yesu u tshembisile a ku: “Un’wana ni un’wana la siyeke tindlu kumbe vamakwavo va xinuna kumbe vamakwavo va xisati kumbe tatana kumbe manana kumbe vana kumbe masimu hikwalaho ka vito ra mina u ta nyikiwa swo tala swinene ku tlula sweswo, naswona u ta dya ndzhaka ya vutomi lebyi nga heriki.” (Matewu 19:29) Endzhaku ka malembe yo tala, Petro u tsale malunghana ni “nhlengeletano ya vamakw[avo] hinkwayo” leyi simekiweke “emisaveni.” Petro hi byakwe u kume mpfuno ni mikateko eka vamakwavo lava nga ni rirhandzu, kutani swi nga va tano ni le ka hina.—1 Petro 2:17; 5:9.

20. Hi wihi ntshembo lowu tsakisaka lowu tisiwaka hi nkhuvulo?

20 Ku tlula kwalaho, Yesu u kombise leswaku lava n’wi landzelaka va ta “dya ndzhaka ya vutomi lebyi nga heriki.” Ina, ku tinyiketela ni nkhuvulo swi hi nyika ntshembo wo “khomelela swinene evuton’wini bya xiviri”—ku nga vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa ya Xikwembu. (1 Timotiya 6:19) Xexo i xisekelo lexinene swonghasi xa vumundzuku lebyi hi nga vaka na byona swin’we ni mindyangu ya hina! Ntshembo lowu, lowu tsakisaka wu ta hi pfuna leswaku hi “famba hi vito ra Yehovha Xikwembu xa hina hilaha ku nga riki na makumu, hi masiku.”—Mikiya 4:5.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

^ par. 4 Vayuda ni vanhu vambe lava amukeleke Xiyuda va 3 000 lava yingiseke rungula ra Petro hi Pentekosta na vona va khuvuriwe hi nkarhi wolowo. Entiyisweni, ku fana ni mutsheniwa wa Muetiyopiya, se a va ti toloverile tidyondzo ta xisekelo ni misinya ya milawu ya Rito ra Xikwembu.—Mintirho 2:37-41.

^ par. 16 Rito ra Xigriki leri nge baʹpti·sma (nkhuvulo) ri vula “ku nyuperisa ni ku humesa ematini,” hi ku ya hi Expository Dictionary of New Testament Words ya Vine.

U Nga Hlamusela Xana?

• Hi fanele hi angula njhani eka rirhandzu ra Yehovha naswona ha yini?

• Xana munhu u fanele ku fikelela nhluvuko wo tanihi kwihi wa moya a nga si khuvuriwa?

• Ha yini hi nga fanelanga hi pfumelela moya wa ku chava ku tsandzeka kumbe wa ku chava ku amukela vutihlamuleri wu hi sivela ku khuvuriwa?

• Hi yihi mikateko yo hlawuleka leyi vadyondzisiwa lava khuvuriweke va Yesu Kreste va nga vaka na yona?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

“I yini lexi ndzi sivelaka ku khuvuriwa?”

[Swifaniso leswi nga eka tluka 29]

Nkhuvulo i xiendlakalo xa nkoka ni lexi tsakisaka