Varisi Lava Nga “Swikombiso eNtlhambini”
Varisi Lava Nga “Swikombiso eNtlhambini”
“Risani ntlhambi wa Xikwembu lowu khathaleriwaka hi n’wina . . . hi ku swi rhandza . . . , hi mapfundza . . . , mi va swikombiso entlhambini.”—1 PETRO 5:2, 3.
1, 2. (a) Hi wihi ntirho lowu Yesu a wu nyikeke muapostola Petro, naswona ha yini Yesu a a ri ni xivangelo lexinene xa ku n’wi tshemba? (b) Yehovha u titwa njhani hi varisi lava a va hlawuleke?
SIKU rin’wana emahlweni ka Pentekosta ya 33 C.E., Petro ni vadyondzisiwa van’wana va tsevu a va ri karhi va dya swakudya swo fihlula leswi Yesu a va lunghiseleleke swona eribuweni ra Lwandle ra Galeliya. A ku nga ri ro sungula Petro a vona Yesu endzhaku ko va a pfuxiwile, naswona a swi kanakanisi leswaku a a tsake ni swikunwana loko a kuma leswaku Yesu wa hanya. Kambe swi nga endleka Petro a a nga ntshunxekanga kahle. Phela, eka masiku ma nga ri mangani lama hundzeke, a a landzule Yesu emahlweni ka vanhu, a vula leswaku a nga n’wi tivi. (Luka 22:55-60; 24:34; Yohane 18:25-27; 21:1-14) Xana Yesu u holovele Petro hikwalaho ko pfumala ripfumelo hambiloko se a hundzukile? Doo! Ku ri na sweswo, u nyike Petro ntirho wa ku wundla ni ku risa “swinyimpfana” swa Yesu. (Yohane 21:15-17) Hilaha xiviko xa Bibele xa matimu ya vandlha ra Vukreste ra lembe-xidzana ro sungula xi kombisaka hakona, Yesu a a ri ni xivangelo lexi twalaka xa ku tshemba Petro. Petro ni vaapostola lavan’wana kun’we ni vakulukumba va le Yerusalema va hambete va risa vandlha ra Vukreste loko ri langutane ni miringo leyikulu ni ku andza lokukulu ka nhlayo ya vagandzeri.—Mintirho 1:15-26; 2:14; 15:6-9.
2 Namuntlha, Yehovha u tirhisa Yesu Kreste ku hlawula vavanuna lava fanelekaka leswaku va va varisi va moya lava risaka tinyimpfu ta Yena eminkarhini leyi yo nonon’hwa swinene hi mpfhuka vanhu va ve kona. (Vaefesa 4:11, 12; 2 Timotiya 3:1) Xana Yehovha u ni xivangelo lexi twalaka xa ku tshemba vanhu vo tano? Nhlengeletano leyi rhuleke ya Vakreste va misava hinkwayo yi kombisa leswaku u ni xivangelo lexi twalaka. Kunene, varisi lava va endla swihoxo, ku fana na Petro. (Vagalatiya 2:11-14; Yakobo 3:2) Hambiswiritano, Yehovha u va nyika vutihlamuleri byo khathalela tinyimpfu ‘leti a ti xaveke hi ngati ya N’wana wa yena.’ (Mintirho 20:28) Yehovha u va rhandza swinene vavanuna lava, naswona u va teka “va ri lava faneriwaka hi ku xiximiwa loku andzisiweke kambirhi.”—1 Timotiya 5:17.
3. Varisi va moya va wu hlakulela njhani moya wo endla swilo hi ku swi rhandza ni hi mapfundza?
3 Xana varisi va moya va wu hlakulela njhani moya wo endla swilo hi ku swi rhandza ni hi mapfundza, xisweswo va vekela ntlhambi xikombiso? Ku fana na Petro ni varisi van’wana va lembe-xidzana ro sungula, va titshega hi moya wo kwetsima wa Xikwembu, lowu va nyikaka matimba lawa va ma lavaka leswaku va hetisisa vutihlamuleri bya vona. (2 Vakorinto 4:7) Nakambe moya wo kwetsima wu va pfuna ku kombisa mihandzu ya moya—rirhandzu, ntsako, ku rhula, ku va ni mbilu yo leha, musa, vunene, ripfumelo, ku olova ni ku tikhoma. (Vagalatiya 5:22, 23) A hi kambisiseni tindlela tin’wana leti varisi va nga vekaka xikombiso ha tona eku kombiseni ka mihandzu leyi loko va risa ntlhambi wa Xikwembu lowu vekiweke emavokweni ya vona.
Va Fanele Va Rhandza Ntlhambi Ni Nyimpfu Ha Yin’we
4, 5. (a) Yehovha na Yesu va swi kombisa njhani leswaku va wu rhandza ntlhambi? (b) Hi tihi tindlela tin’wana leti varisi va moya va kombisaka ha tona leswaku va rhandza ntlhambi?
4 Mfanelo ya nkoka swinene leyi humesiwaka hi moya wa Xikwembu i rirhandzu. Yehovha u kombisa rirhandzu rakwe eka ntlhambi hinkwawo loko a wu nyika ndzalo ya swakudya swa moya. (Esaya 65:13, 14; Matewu 24:45-47) Kambe a nga wundli ntlhambi ntsena. U rhandza nyimpfu yin’wana ni yin’wana. (1 Petro 5:6, 7) Yesu na yena wa wu rhandza ntlhambi. U nyikele hi moya-xiviri wakwe hikwalaho ka wona, naswona u tiva nyimpfu yin’wana ni yin’wana ‘hi vito.’—Yohane 10:3, 14-16.
5 Varisi va moya va tekelela Yehovha na Yesu. Va rhandza ntlhambi hinkwawo wa Xikwembu hi ku “tinyiketela [ka vona] eku dyondziseni” evandlheni. Tinkulumo ta vona leti sekeriweke eBibeleni ti wundla ntlhambi ni ku wu sirhelela, naswona loko va ri karhi va endla ntirho lowu hi matimba va voniwa hi vanhu hinkwavo. (1 Timotiya 4:13, 16) Kambe leswi nga voniwiki i nkarhi lowu va wu hetaka va hlela tirhekhodo ta vandlha, va tsala mapapila ni ku amukela swiletelo swa wona, va endla swiyimiso ni ku endla mintirho yin’wana va tiyiseka leswaku minhlangano ni mintirho yin’wana ya vandlha yi endliwa “hi ku tenga ni hi ku hleleka.” (1 Vakorinto 14:40) Vunyingi bya mintirho leyi yi endliwa yi nga xiyiwi hi munhu evandlheni. I mintirho ya rirhandzu hakunene.—Vagalatiya 5:13.
6, 7. (a) Hi yihi ndlela yin’wana leyi varisi va tolovelanaka ku antswa ha yona ni tinyimpfu? (b) Ha yini minkarhi yin’wana swi pfuna ku phofulela vakulu mintlhaveko ya hina?
6 Varisi va Vakreste lava nga ni rirhandzu va tikarhatela ku khathalela nyimpfu yin’wana ni yin’wana evandlheni. (Vafilipiya 2:4) Ndlela yin’wana leyi varisi va tolovelanaka ku antswa ha yona ni tinyimpfu i ku tirha na tona entirhweni wo chumayela. Hakanyingi Yesu a a famba ni valandzeri vakwe entirhweni wo chumayela naswona a a tirhisa minkarhi yo tano leswaku a va khutaza. (Luka 8:1) Murisi un’wana wa Mukreste la nga ni ntokoto u ri: “Ndzi kume leswaku ndlela leyinene ngopfu yo tiva ni ku khutaza makwerhu i ku tirha na yena ensin’wini.” Loko ku hundze nkarhi wo leha u nga si tirha ni un’wana wa vakulu ensin’wini, ha yini u nga endli malunghiselelo yo tirha na yena ku nga ri khale?
7 Rirhandzu ri susumetele Yesu leswaku a tsaka ni ku rila ni valandzeri vakwe. Hi xikombiso, loko vadyondzisiwa va yena va 70 va vuya hi le ku chumayeleni va tsakile, Yesu u ‘tsake swinene.’ (Luka 10:17-21) Hambiswiritano, loko a vone ndlela leyi Mariya, swirho swa ndyangu wakwe ni vanghana a va khumbeke ha yona hikwalaho ka rifu ra Lazaro, ‘Yesu u humese mihloti.’ (Yohane 11:33-35) Hilaha ku fanaka, varisi lava khathalaka namuntlha va khumbeka swinene hi tinyimpfu. Rirhandzu ri va susumetela ku ‘tsaka ni vanhu lava tsakaka’ ni ku “rila ni vanhu lava rilaka.” (Varhoma 12:15) Loko u tsakile kumbe u ri ni gome evuton’wini bya wena, titwe u ntshunxekile ku phofula mintlhaveko ya wena eka varisi lava nga Vakreste. Loko va twa hi ta ntsako wa wena va ta khutazeka. (Varhoma 1:11, 12) Loko va tiva maxangu ya wena va ta kota ku ku tiyisa ni ku ku chavelela.—1 Vatesalonika 1:6; 3:1-3.
8, 9. (a) Xana nkulu un’wana u swi kombise njhani leswaku wa n’wi rhandza nsati wakwe? (b) Xana i swa nkoka ku fikela kwihi ku va murisi a kombisa rirhandzu endyangwini wakwe?
8 Rirhandzu leri murisi a nga na rona eka ntlhambi ri vonaka ngopfu eka ndlela leyi a khomaka ndyangu wakwe ha yona. (1 Timotiya 3:1, 4) Loko a tekile, rirhandzu ni xichavo lexi a xi kombisaka nsati wakwe swi va xikombiso lexinene eka vavanuna van’wana. (Vaefesa 5:25; 1 Petro 3:7) Xiya marito ya wansati un’wana wa Mukreste la vuriwaka Linda. Nuna wakwe u ve mulanguteri ku ringana malembe lama tlulaka 20 a nga si fa. U ri: “Minkarhi hinkwayo nuna wa mina a a tshama a khomekile hi ku khathalela vandlha. Kambe mina a a nga ndzi honisi nikatsongo. Hakanyingi a a tlangela nseketelo wa mina, naswona a a tshama na mina loko a nga ri eku tirheni. Hikwalaho, a ndzi swi vona leswaku wa ndzi rhandza, kutani a ndzi nga karhateki loko a heta nkarhi wo karhi a khathalela timhaka ta vandlha.”
9 Loko murisi la nga Mukreste a ri ni vana, kutani a va tshinya hi rirhandzu ni ku va bumabumela minkarhi hinkwayo, u ta va a vekela vatswari van’wana xikombiso lexinene. (Vaefesa 6:4) Kahle-kahle, ndlela leyi a rhandzaka ndyangu wakwe ha yona yi hambeta yi swi veka erivaleni leswaku u fambisana ni xikongomelo lexi moya lowo kwetsima wu n’wi hlawuleke ha xona.—1 Timotiya 3:4, 5.
Kondletela Ntsako Ni Ku Rhula Hi Ku Vulavula Ni Van’wana
10. (a) I yini lexi nga kavanyetaka ntsako ni ku rhula evandlheni? (b) Hi yihi mhaka leyi xungeteke ku rhula evandlheni ra lembe-xidzana ro sungula, naswona mhaka yoleyo yi lulamisiwe njhani?
10 Moya lowo kwetsima wu nga tisa ntsako ni ku rhula eka Mukreste ha un’we, exikarhi ka huvo ya vakulu ni le vandlheni hinkwaro. Hambiswiritano, loko ku vulavurisana ku nga ri kona, ntsako ni ku rhula swi nga kavanyeteka. Solomoni wa le minkarhini ya khale u te: “Makungu ma pfilunganyeka laha ku nga riki na ku kanerisana ka le xihundleni.” (Swivuriso 15:22) Hi hala tlhelo, ku vulavurisana hi ndlela ya xichavo na hi ku ntshunxeka swi kondletela ntsako ni ku rhula. Hi xikombiso, loko mhaka ya ku yimba yi xungeta ku rhula evandlheni ra lembe-xidzana ro sungula, huvo leyi fumaka eYerusalema yi lave nkongomiso wa moya lowo kwetsima. Nakambe vakulu volavo va phofule mavonelo ya vona yo hambana malunghana ni mhaka leyi. Endzhaku ko kanerisana nkarhi wo leha hi mhaka leyi, va endle xiboho. Loko va tivise mavandlha hi ta xiboho lexi va xi endleke, vamakwerhu “va tsakele xikhutazo xa kona.” (Mintirho 15:6-23, 25, 31; 16:4, 5) Hi ndlela yoleyo, ntsako ni ku rhula swi kondleteriwile.
11. Xana vakulu va nga wu kondletela njhani ntsako ni ku rhula evandlheni?
11 Ninamuntlha, varisi va kondletela ntsako ni ku rhula evandlheni hi ku va ni mbulavurisano lowunene ni van’wana. Loko swiphiqo swi xungeta ku rhula evandlheni, va hlangana kutani va phofula ndlela leyi va titwaka ha yona hi mhaka leyi. Hi ku titsongahata va yingisa varisi-kulobye loko va vulavula. (Swivuriso 13:10; 18:13) Endzhaku ko khongelela moya lowo kwetsima, va sekela swiboho swa vona eka misinya ya milawu ya Bibele ni le ka swiletelo leswi kandziyisiweke hi “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha.” (Matewu 24:45-47; 1 Vakorinto 4:6) Loko se ku endliwe xiboho lexi sekeriweke eMatsalweni hi huvo ya vakulu, nkulu ha un’we u titsongahatela nkongomiso wa moya lowo kwetsima hi ku seketela xiboho xexo, hambiloko mavonelo ya yena ma nga amukeriwanga hi vakulu lavan’wana. Ku titsongahata ko tano ku kondletela ntsako ni ku rhula naswona ku vekela tinyimpfu xikombiso lexinene xa ndlela yo famba ni Xikwembu. (Mikiya 6:8) Xana wa titsongahata u fambisana ni swiboho leswi sekeriweke eBibeleni leswi endliweke hi varisi evandlheni?
Lehisa Mbilu Naswona U Va Ni Musa
12. Ha yini Yesu a boheke ku lehisa mbilu ni ku va ni musa loko a tirhisana ni vaapostola?
12 Yesu a a lehisa mbilu naswona a a ri ni musa loko a tirhisana ni vaapostola, ku nga khathariseki leswi a va tshamela ku endla swihoxo. Hi xikombiso, nkarhi ni nkarhi Yesu u ringete ku va byela hi ku phindha-phindha hi ta xilaveko xo titsongahata. (Matewu 18:1-4; 20:25-27) Kambe eka vusiku byo hetelela bya vutomi bya Yesu emisaveni, endzhakunyana ko va dyondzisa hi ta ku titsongahata hi ku va hlambisa milenge, “ku tlhel[e] ku pfuka ku kanetana lokukulu exikarhi ka vona malunghana ni loyi a vonakaka a ri lonkulu eka hinkwavo.” (Luka 22:24; Yohane 13:1-5) Xana Yesu u va holoverile vaapostola? Doo, u vulavule na vona hi musa, a ku: “Lonkulu hi wihi, xana hi loyi a vurhameke etlhelo ka tafula kumbe hi loyi a tirhelaka van’wana? Xana a hi yena loyi a vurhameke etafuleni? Kambe mina ndzi loyi a tirhelaka exikarhi ka n’wina.” (Luka 22:27) Ku lehisa mbilu ni musa wa Yesu swin’we ni xikombiso xakwe lexinene, eku heteleleni swi khumbe timbilu ta vaapostola.
13, 14. Hi rini laha varisi va faneleke va va ni musa lowukulu?
13 Hilaha ku fanaka, murisi wa moya a nga ha boheka ku nyikela ndzayo hi ku phindha-phindha eka munhu la kohlekaka swin’wana. Murisi a nga ha siringeka hi munhu yoloye. Hambiswiritano, loko a tsundzuka swihoxo swa yena n’wini loko a ri karhi a ‘tsundzuxa lava nga hlelekangiki,’ u ta kota ku lehisa mbilu ni ku va ni musa eka makwerhu yoloye. Hi ndlela yoleyo u tekelela Yesu na Yehovha, lava kombisaka timfanelo teto eka Vakreste hinkwavo—ku katsa ni varisi.—1 Vatesalonika 5:14; Yakobo 2:13.
14 Minkarhi yin’wana, varisi va nga boheka ku nyikela ndzayo ya matimba eka munhu la endleke xidyoho lexikulu. Loko munhu yoloye a nga tisoli, varisi va fanele va n’wi susa evandlheni. (1 Vakorinto 5:11-13) Hambiswiritano, ndlela leyi va tirhisanaka ha yona ni munhu yoloye yi kombisa leswaku va venga xidyoho, ku nga ri mudyohi. (Yudha 23) Varisi lava nga ni musa va nga kota ku pfuna nyimpfu leyi hambukeke leswaku eku heteleleni swi yi olovela ku tlhelela etshangeni.—Luka 15:11-24.
Mintirho Leyinene Yi Susumetiwa Hi Ripfumelo
15. Hi yihi ndlela yin’wana leyi varisi va tekelelaka vunene bya Yehovha ha yona, naswona i yini lexi va susumetelaka ku endla tano?
15 “Yehovha hi lonene eka hinkwavo,” hambi ku ri lava va nga swi tlangeriki leswi a va endlelaka swona. (Pisalema 145:9; Matewu 5:45) Vunene bya Yehovha byi kombisiwa ngopfu hileswi a rhumeke vanhu vakwe va ya chumayela “mahungu lamanene . . . ya mfumo.” (Matewu 24:14) Varisi va kombisa vunene bya Xikwembu hi ku rhangela entirhweni lowu wo chumayela. I yini lexi va pfunaka leswaku va nga karhali? Hileswi va nga ni ripfumelo ro tiya eka Yehovha ni le ka switshembiso swakwe.—Varhoma 10:10, 13, 14.
16. Xana varisi va nga swi ‘endla njhani leswi nga swinene’ eka tinyimpfu?
16 Ku engetela eka ku endlela “hinkwavo leswi nga swinene” hi ku chumayela, varisi va ni vutihlamuleri byo endla leswi nga swinene “ngopfu-ngopfu [eka] lava nga swin’we na [vona] eripfumelweni.” (Vagalatiya 6:10) Ndlela yin’wana leyi va endlaka sweswo ha yona i ku endla maendzo ya vurisi lama khutazaka. Nkulu un’wana u ri: “Ndzi tsakela ku endla maendzo ya vurisi. Ma endla leswaku ndzi kuma nkarhi wo bumabumela vamakwerhu eka matshalatshala ya vona ni ku va pfuna va swi tiva leswaku ntirho wa vona wa tlangeriwa.” Minkarhi yin’wana, varisi va nga ringanyeta tindlela leti munhu a nga antswisaka ha tona ntirho wa yena eka Yehovha. Loko va endla tano, varisi lava tlhariheke va tekelela muapostola Pawulo. Xiya ndlela leyi a va khutazeke ha yona vamakwerhu va le Tesalonika, loko a ku: “Hi ni ku tiyiseka eHosini malunghana na n’wina, leswaku ma swi endla swilo leswi hi swi lerisaka ni leswaku mi ta ya emahlweni mi swi endla.” (2 Vatesalonika 3:4) Marito yo tano lama nyikaka ntshembo ma tiyisa tinyimpfu naswona ma endla leswaku swi ti olovela ku ‘yingisa lava rhangelaka.’ (Vaheveru 13:17) Loko u endleriwa maendzo ya vurisi ya ku ku khutaza, swi nga va kahle leswaku u phofula ndlela leyi u ma tlangelaka ha yona.
Ku Va Ni Moya Wo Rhula Swi Lava Ku Tikhoma
17. Xana Petro u kume dyondzo yihi eka Yesu?
17 Yesu a a ri ni moya wo rhula hambiloko vanhu va n’wi hlundzukisa. (Matewu 11:29) Loko a xengiwile kutani a khomiwa, Yesu u ve ni moya wo rhula a tlhela a tikhoma swinene. Hi ku tsandzeka ku tikhoma, Petro u hlomule banga kutani a rihisela. Kambe Yesu u n’wi tsundzuxile a ku: “Xana u ehleketa leswaku enkarhini lowu a ndzi nge kombeli eka Tatana a ndzi rhumela mavandla ya tintsumi lama tlulaka 12?” (Matewu 26:51-53; Yohane 18:10) Petro u kume dyondzo leyinene kutani endzhakunyana a tsundzuxa Vakreste a ku: “Kreste u xanisekele n’wina, a mi siyela ntila leswaku mi landzelerisisa mikondzo yakwe. . . . Loko a tseketseriwa, a nga tlheriselanga hi ku tseketsela. Loko a xanisiwa, a nga xungetanga.”—1 Petro 2:21-23.
18, 19. (a) Ngopfu-ngopfu, hi rini laha varisi va faneleke va kombisa moya wo rhula ni wa ku tikhoma? (b) I swivutiso swihi leswi hi nga ta swi kambisisa exihlokweni lexi landzelaka?
18 Hilaha ku fanaka, varisi lavanene va kombisa moya wo rhula hambiloko va khomiwa hi ndlela yo biha. Hi xikombiso, van’wana lava varisi va ringetaka ku va pfuna evandlheni swi nga ha endlaka va nga wu amukeli mpfuno wa kona. Loko munhu la lavaka mpfuno a tsanile kumbe a vabya emoyeni, a nga angula eka ndzayo leyi a nyikiwaka yona hi ku “[vulavula] handle ko anakanya ku fana ni ku tlhava ka banga.” (Swivuriso 12:18) Hambiswiritano, ku fana na Yesu, varisi a va rihiseli hi marito kumbe hi swiendlo leswi tlhavaka. Ematshan’weni ya sweswo, va tikhoma kutani va hambeta va kombisa ntlhaveko wa xinakulobye, leswi nga pfunaka munhu loyi a lavaka mpfuno. (1 Petro 3:8, 9) Xana wa dyondza eka xikombiso xa vakulu kutani u kombisa moya wo rhula ni wa ku tikhoma loko u kuma ndzayo?
19 A swi kanakanisi leswaku Yehovha na Yesu va wu tlangela ntirho lowukulu wa varisi va magidi lava khathalelaka ntlhambi emisaveni hinkwayo hi ku swi rhandza. Nakambe Yehovha ni N’wana wa yena va ma rhandza swinene malandza ya vutirheli ya magidi lama seketelaka vakulu loko va ri karhi va ‘tirhela vakwetsimi.’ (Vaheveru 6:10) Kutani, ha yini vamakwerhu van’wana lava khuvuriweke va kanakana ku tiendla va fanelekela “ntirho [lowu] lowunene”? (1 Timotiya 3:1) Nakambe, xana Yehovha u va letela njhani lava a va hlawulaka ku va varisi? Swivutiso leswi hi ta swi kambisisa eka xihloko lexi landzelaka.
Wa Tsundzuka Xana?
• Hi tihi tindlela tin’wana leti varisi va kombisaka ha tona leswaku va wu rhandza ntlhambi?
• Xana vandlha hinkwaro ri nga wu kondletela njhani ntsako ni ku rhula?
• Ha yini varisi va lehisa mbilu ni ku va ni musa loko va nyikela ndzayo?
• Xana vakulu va byi kombisa njhani vunene ni ripfumelo?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]
Vakulu va susumetiwa hi rirhandzu leswaku va pfuna vandlha
[Swifaniso leswi nga eka tluka 18]
Nakambe va heta nkarhi va ri ni mindyangu ya vona eka vuhungasi . . .
. . . ni le vutirhelini
[Xifaniso lexi nga eka tluka 20]
Ku vulavurisana lokunene exikarhi ka vakulu ku kondletela ntsako ni ku rhula evandlheni