Ntsako Lowu Kumiwaka Hi Lava Fambaka Hi Vutshembeki

“Nkateko wa Yehovha—hi wona lowu fuwisaka, naswona a nga engeteli ku vaviseka eka wona.”—SWIVURISO 10:22.

1, 2. Ha yini hi fanele hi papalata ku anakanya ku tlula mpimo hi nkarhi lowu taka?

MUTIVI wa filosofi un’wana wa le Amerika u te: “Ku anakanya ku tlula mpimo hi nkarhi lowu taka . . . swi hi sivela ku tiphina hileswi hi nga na swona sweswi.” Swi tano eka vana lava karhatekaka hileswi va nga ta swi endla loko se va ri vanhu lavakulu, lerova va nga ha tiphini hi nkarhi wa vuntshwa bya vona wu kala wu hundza.

² Na hina vagandzeri va Yehovha minkarhi yin’wana hi anakanya hi ndlela leyi. Xiya mhaka leyi landzelaka. Ha swi navela leswaku ku hetiseka xitshembiso xa Xikwembu xo tisa paradeyisi emisaveni. Hi byi rindzele hi mahlo-ngati vutomi lebyi ku nga ta va ku nga ri na vuvabyi, ku dyuhala, xitlhavi ni ku xaniseka. Hambileswi swi faneleke ku langutela swilo swo tano, xana ku nga endleka yini loko se hi anakanya ku tlula mpimo hi mikateko ya nyama ya le nkarhini lowu taka lerova hi nga ha vi na mhaka ni mikateko ya moya leyi hi yi kumaka namuntlha? Sweswo swi nga khomisa tingana! Hi nga hatla hi hela matimba kutani hi titwa hi ‘vabya embilwini hileswi ku langutela ka hina ku tlheriseriweke endzhaku,’ ku nga ri hi ndlela leyi a hi langutele ha yona. (Swivuriso 13:12) Swiphiqo ni ku nonon’hweriwa evuton’wini swi nga hi endla hi titwa hi tshikilelekile kumbe hi titshandza. Ematshan’weni yo langutana ni swiyimo leswi nga tsakisiki, hi nga ha sungula ku va ni moya wo vilela. Leswi hinkwaswo swi nga papalatiwa hi ku anakanyisisa hi mikateko leyi hi yi kumaka sweswi hi mbilu leyi teleke ntsako.

3. Hi ta kambisisa yini exihlokweni lexi?

³ Swivuriso 10:22 yi ri: “Nkateko wa Yehovha—hi wona lowu fuwisaka, naswona a nga engeteli ku vaviseka eka wona.” Xana xiyimo lexinene xa moya xa malandza ya Yehovha ya manguva lawa a hi nkateko lowu hi faneleke hi wu tsakela? A hi kambisiseni tinhla tin’wana leti endlaka leswaku  hi humelela hi tlhelo ra moya kutani hi vona leswi ti vulaka swona eka hina ha un’we-un’we. Ku anakanyisisa hi mikateko leyi Yehovha a yi chululeleke ‘la lulameke la fambaka hi vutshembeki’ swi ta tiyisa xiboho xa hina xo hambeta hi tirhela Tata wa hina wa le tilweni hi tsakile.—Swivuriso 20:7.

‘Mikateko Leyi Endlaka Vutomi Bya Hina Byi Tsakisa’ Sweswi

4, 5. I dyondzo yihi ya le Bibeleni leyi u yi tlangelaka swinene, naswona ha yini?

⁴ Hi ni vutivi lebyi kongomeke bya tidyondzo ta le Bibeleni. Vukhongeri bya Vujagana byi vula leswaku bya yi tshemba Bibele. Kambe, a byi pfumelelani ni leswi yi swi dyondzisaka. Hambi ku ri swirho swa vukhongeri byin’we hakanyingi swi ni mavonelo lama hambaneke malunghana ni leswi Matsalwa ma swi dyondzisaka hakunene. Xiyimo xa vona xi hambanile hakunene eka xa malandza ya Yehovha! Ku nga khathariseki tiko, ndhavuko, kumbe rixaka leri hi humaka eka rona, hi gandzela Xikwembu lexi hi tivaka vito ra xona. A hi xikwembu xa vunharhu-un’we lexi nga twisisekiki. (Deteronoma 6:4; Pisalema 83:18; Marka 12:29) Nakambe ha swi tiva leswaku mphikamakaneta ya nkoka ya vuhosi bya Xikwembu bya vuako hinkwabyo yi ta tlhantlhiwa ku nga ri khale, nileswaku un’wana ni un’wana wa hina wa katseka eka mphikamakaneta leyi hi ku tshama a tshembekile eka xona. Ha wu tiva ntiyiso malunghana ni xiyimo xa vafi naswona a hi xi chavi Xikwembu lexi ku vuriwaka leswaku xi xanisa vanhu endzilweni wa tihele kumbe xi va yisa epagatori.—Eklesiasta 9:5, 10.

⁵ Ku tlula kwalaho, a hi ku tsakisa ka swona ku tiva leswaku a hi tiendlekelanga! Ku ri na sweswo, hi vumbiwe hi Xikwembu, hi endliwe hi xifaniso xa xona. (Genesa 1:26; Malakiya 2:10) Mupisalema u yimbelelele Xikwembu xa yena a ku: “Ndzi ta ku dzunisa hikuva ndzi endliwe hi ndlela yo hlamarisa, leyi chavisekaka. Mintirho ya wena ya hlamarisa, hilaha moya-xiviri wa mina wu swi lemukaka kahle hakona.”—Pisalema 139:14.

6, 7. Hi kwihi ku cinca loku wena swin’we ni van’wana lava u va tivaka mi ku endleke evuton’wini bya n’wina loku mi tiseleke mikateko?

⁶ Hi papalata mikhuva ni swiendlo leswi nga ni khombo. Switsundzuxo malunghana ni makhombo yo dzaha, ku nwa ku tlula mpimo ni ku tikhoma loko biha hi tlhelo ra rimbewu swi lo vuya eka swihaxa-mahungu. Hakanyingi vanhu a va swi yingisi switsundzuxo leswi. Kambe ku humelela yini loko munhu wa mbilu leyinene a dyondza leswaku Xikwembu xa ntiyiso xa swi venga swilo swo tano, naswona lava va swi endlaka swilo sweswo va xi hlunamisa? Munhu yoloye u susumeteleka ku swi tshika! (Esaya 63:10; 1 Vakorinto 6:9, 10; 2 Vakorinto 7:1; Vaefesa 4:30) Hambileswi sweswo a swi endlelaka ku tsakisa Yehovha Xikwembu, u tlhela a kuma vuyelo lebyi engetelekeke—rihanyo lerinene ni ku rhula ka mianakanyo.

⁷ Vo tala swa va tikela ku tshika mikhuva yo biha. Hambiswiritano, lembe na lembe vanhu va makume ya magidi va yi tshika. Va tinyiketela eka Yehovha kutani va khuvuriwa ematini, xisweswo va swi kombisa erivaleni leswaku va yi tshikile mikhuva yoleyo leyi hlundzukisaka Xikwembu. Hakunene sweswo swa hi khutaza hinkwerhu ka hina! Ku tiyimisela ka hina ku nga vi mahlonga ya xidyoho ni ya ku tikhoma ko biha ka tiyisiwa.

8. I xitsundzuxo xihi xa le Bibeleni lexi kondletelaka ntsako endyangwini?

⁸ Hi nga va ni vutomi bya ndyangu lebyi tsakisaka. Ematikweni yo tala vutomi bya ndyangu bya hohloka. Vukati byo tala byi hetelela byi dlayiwile laha hakanyingi vana va salaka va vaviseke swinene emintlhavekweni. Ematikweni man’wana ya le Yuropa, mindyangu leyi endlaka 20 wa tiphesente i mindyangu ya mutswari un’we. Yehovha u hi pfune njhani leswaku hi famba hi vutshembeki emhakeni leyi? Hi kombela u hlaya Vaefesa 5:22–6:4, kutani u xiya xitsundzuxo lexinene lexi Rito ra Xikwembu ri xi nyikaka vavanuna,  vavasati ni vana. Ku tirhisa leswi vuriweke kwalaho ni le tindzimaneni tin’wana ta le Matsalweni entiyisweni swi tiyisa xiboho xa vukati, swi pfuna vatswari ku kurisa vana hi ndlela leyi faneleke ni ku aka ndyangu lowu tsakeke. Xana wolowo a hi nkateko lowu hi faneleke hi wu tsakela?

9, 10. Ntshembo wa hina hi vumundzuku wu hambana njhani ni wa misava?

⁹ Ha tiyisekisiwa leswaku swiphiqo swa misava swi ta tlhantlhiwa ku nga ri khale. Ku nga khathariseki vutshila bya sayense ni bya thekinoloji ni matshalatshala lamanene ya varhangeri vo karhi, swiphiqo leswikulu swa namuntlha a swi si tlhantlhiwa. Klaus Schwab, musunguri wa World Economic Forum, wa ha ku xiya leswaku “nhlayo ya swiphiqo leswi nga kona emisaveni yi ya yi andza kambe nkarhi wo swi tlhantlha wu ya wu koma.” U vulavule hi “makhombo lama khumbaka matiko hinkwawo ku fana ni vutherorisi, ku onhiwa ka mbango ni ku tsekatseka ka xiyimo xa ikhonomi.” Schwab u gimete hi ku: “Namuntlha, vanhu va fanele va tirhisana kutani va endla swiboho leswikulu hi xihatla leswaku va ta tlhantlha swiphiqo leswi misava yi langutaneke na swona.” Leswi lembe-xidzana ra vu-21 ri yaka emahlweni, ntshembo wa vanhu wa vumundzuku a wu tsakisi.

¹⁰ A hi ku tsakisa ka swona ku tiva leswaku Yehovha u simeke lunghiselelo leri kotaka ku tlhantlha swiphiqo hinkwaswo swa vanhu—ku nga Mfumo wa Xikwembu lowu nga ehansi ka vulawuri bya Mesiya! Hi ku tirhisa wona, Xikwembu xa ntiyiso xi ta ‘herisa tinyimpi’ kutani xi tisa ‘ku rhula lokukulu.’ (Pisalema 46:9; 72:7) Hosi leyi totiweke, ku nga Yesu Kreste, ‘yi ta kutsula xisiwana, la xanisekaka ni loyi a pfumalaka eku tshikileriweni ni le madzolongeni.’ (Pisalema 72:12-14) Ehansi ka Mfumo wolowo, swakudya a swi nge he kayiveli. (Pisalema 72:16) Yehovha “[u] ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya [hina], rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona. Swilo swo sungula swi hundzile.” (Nhlavutelo 21:4) Mfumo lowu se wu simekiwile etilweni naswona ku nga ri khale wu ta teka goza leri faneleke leswaku wu tlhantlha xiphiqo xihi na xihi emisaveni.—Daniyele 2:44; Nhlavutelo 11:15.

11, 12. (a) Xana ku hlongorisa ntsako ku tisa ntsako lowu nga heriki? Hlamusela. (b) I yini lexi tisaka ntsako wa ntiyiso?

¹¹ Ha swi tiva leswaku ntsako wa ntiyiso wu tisiwa hi yini. I yini lexi tisaka ntsako wa ntiyiso? Mutivi un’wana wa mianakanyo u vule leswaku ntsako wu vumbiwa hi swilo swinharhu—ku titsakisa, ku khomeka (ku katseka eka swilo swo tanihi ntirho ni ndyangu) ni xikongomelo (ku lava ku fikelela xikongomelo lexikulu kumbe pakani ku ri ni ku lava ku tivuyerisa). Eka swilo leswinharhu, u vule leswaku ku titsakisa a hi ka nkoka ngopfu, kutani a ku: “Leswi swa hlamarisa hikuva vutomi bya vanhu vo tala byi titshege hi ku hlongorisa ku titsakisa.” Hi rihi langutelo ra Bibele emhakeni leyi?

¹² Hosi Solomoni wa le Israyele wa khale u te: “Embilwini ya mina ndzi te: ‘Tana sweswi, tana ndzi ku ringa hi ntsako. Nakambe, vona leswinene.’ Kutani waswivo, ni sweswo a ku ri vuhava. Ndzi byele ku hleka ndzi ku: ‘I vuhunguki,’ ni ku tsaka ndzi ku: ‘Xana ku endla yini?’” (Eklesiasta 2:1, 2) Hi ku ya hi Matsalwa, ntsako wihi na wihi lowu tisiwaka hi ku titsakisa i wa xinkarhana. Ku vuriwa yini hi ku katseka entirhweni? Hi ni ntirho wa nkoka swinene lowu hi faneleke hi hlanganyela eka wona—ku nga ntirho wo chumayela hi Mfumo ni wo endla vadyondzisiwa. (Matewu 24:14; 28:19, 20) Hi ku byela van’wana rungula leri ponisaka leri hlamuseriweke eBibeleni, hi hlanganyela entirhweni lowu nga endlaka leswaku ku ponisiwa hina swin’we ni lava va hi yingisaka. (1 Timotiya 4:16) Tanihi “vatirhi-kulobye  ni Xikwembu,” ha swi xiya leswaku “ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.” (1 Vakorinto 3:9; Mintirho 20:35) Ntirho lowu wu endla leswaku vutomi bya hina byi va ni xikongomelo naswona wu endla leswaku Muvumbi a kota ku hlamula Sathana Diyavulosi, mutlhontlhi wa yena. (Swivuriso 27:11) Hakunene, Yehovha u hi kombisile leswaku ku tinyiketela eka Yena ku tisa ntsako wa xiviri lowu nga heriki.—1 Timotiya 4:8.

13. (a) Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni i nkateko lowu hi tsakisaka hi ndlela yihi? (b) U vuyeriwe njhani eka Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni?

¹³ Hi ni nongonoko wa nkoka wo letela lowu pfunaka. Gerhard i nkulu eka vandlha rin’wana ra Timbhoni ta Yehovha. Loko a tsundzuka vuntshwa bya yena, u ri: “Loko ndza ha ri ntsongo, a swi ndzi tikela ku vulavula. Loko ndzi tshikilelekile a ndzi nga swi koti ku vulavula kahle kutani a ndzi ta sungula ku nghanghamela. A ndzi tivona ndzi nga nyawuli naswona a a ndzi karhateka swinene. Vatswari va mina va hlele leswaku ndzi dyondzela ku vulavula kambe matshalatshala ya vona ma ve ya hava. Xiphiqo xa mina a xi ri emianakanyweni ku nga ri emirini. Kambe, a ku ri ni lunghiselelo ro hlamarisa leri humaka eka Yehovha—Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni. Ku tsarisa exikolweni lexi swi ndzi endle ndzi va ni xivindzi. Ndzi ringete hi matimba ku tirhisa leswi a ndzi swi dyondza. Swi tirhile! Ndzi sungule ku ntshunxeka ivi ku karhateka ka mina ku hela, hiloko ndzi sungula ku va ni xivindzi ensin’wini. Sweswi ndzi nyikela ni tinkulumo ta le rivaleni. Ndza n’wi nkhensa swinene Yehovha loyi a antswiseke ntikelo wa vutomi bya mina hi ku tirhisa xikolo lexi.” Xana ndlela leyi Yehovha a hi letelaka ha yona leswaku hi endla ntirho wa yena a yi hi tiseli ntsako?

14, 15. Eminkarhini ya maxangu, i mpfuno wihi lowu tshamaka wu ri kona? Kombisa.

¹⁴ Hi ni vuxaka na Yehovha naswona vamakwerhu lava nga ni vun’we va le misaveni hinkwayo va hi seketela. Katrin, loyi a tshamaka eJarimani, a a karhateke swinene loko a twa swiviko swa ku tsekatseka ka misava lokukulu loku vangeke tsunami edzonga-vuxa bya Asia. N’wana wa yena wa nhwanyana a a endzele eThailand loko mhangu leyi yi humelela. Manana loyi u hete 32 ya tiawara a nga swi tivi leswaku n’wana wa yena wa ha hanya kumbe a a ri exikarhi ka vanhu lava vavisekeke kumbe lava feke lava nhlayo ya vona a yi tshama yi ri karhi yi engeteleka. Katrin u te hefu, loko a beriwa riqingho a tiyisekisiwa leswaku n’wana wa yena u hlayisekile!

¹⁵ I yini lexi pfuneke Katrin enkarhini wolowo a a nga dyi byi rhelela? Wa tsala: “Wo tala wa nkarhi lowu ndzi wu hete ndzi khongela eka Yehovha. Ndzi swi xiyile hi ku phindha-phindha leswaku xikhongelo a xi ndzi nyika matimba ni ku rhula ka mianakanyo. Ku tlula kwalaho, vamakwerhu va moya lava nga ni rirhandzu va ndzi endzerile va ta ndzi khutaza.” (Vafilipiya 4:6, 7) Xiyimo a xi ta va xi nyanye ku biha loko a a hete tiawara teto to tika ngopfu a nga khongeli eka Yehovha naswona a nga chaveleriwi hi vamakwerhu va moya lava nga ni rirhandzu! Vuxaka bya hina lebyikulu na Yehovha ni N’wana wa yena swin’we ni vunakulobye bya hina lebyikulu ni vamakwerhu lava nga Vakreste i nkateko wo hlawuleka, i wa risima swinene naswona a hi swi lavi ku wu tekela ehansi.

16. Hlamusela ntokoto lowu kombisaka nkoka wa ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi.

 ¹⁶ Hi ni ntshembo wo tlhela hi vona varhandziwa va hina lava feke. (Yohane 5:28, 29) Jaha rin’wana leri vuriwaka Matthias ri kurisiwe tanihi Mbhoni ya Yehovha. Hambiswiritano, leswi a ri nga ri na mhaka ni mikateko ya rona, ri sukele vandlha ra Vukreste loko ri ri emalembeni ya kondlo-a-ndzi-dyi. Sweswi ra tsala: “A ndzi nga si tshama ndzi phofulela tatana ta le mbilwini. Loko ndzi ri karhi ndzi kula, a hi tshamela ku holova. Hambiswiritano, tatana a a lava leswaku swilo swi ndzi fambela kahle. A a ndzi rhandza swinene, ku nga nchumu lowu ndzi tsandzekeke ku wu xiya hi nkarhi wolowo. Hi 1996, loko ndzi tshame etlhelo ka mubedo wa yena, ndzi khome voko ra yena ndzi ri karhi ndzi rila hi xiviti, ndzi n’wi byele ndlela leyi ndzi tisolaka ha yona hi swilo hinkwaswo leswi ndzi swi endleke nileswaku a ndzi n’wi rhandza swinene. Kambe a a nga ha ndzi twi. Endzhaku ko vabya nkarhinyana, u tiferile. Loko ndzo hanya ndzi kala ndzi ya vona tatana loko a pfuxiwa eku feni, hi ta va vanghana lavakulu. Naswona handle ko kanakana u ta tsaka loko a twa leswaku se ndzi nkulu evandlheni nileswaku mina ni nsati wa mina hi maphayona.” Ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi i nkateko hakunene!

“A Nga Engeteli Ku Vaviseka Eka Wona”

17. Ku anakanyisisa hi mikateko ya Yehovha ku fanele ku hi pfuna njhani?

¹⁷ Malunghana ni Tata wa yena wa le tilweni, Yesu Kreste u te: “[U] tsuvukis[a] dyambu ra yena eka vanhu vo homboloka ni lavanene naswona [u] nis[a] mpfula yakwe ehenhla ka vanhu lava lulameke ni lava nga lulamangiki.” (Matewu 5:45) Loko Yehovha Xikwembu a katekisa vanhu lava nga lulamangiki, a swi kanakanisi leswaku lava fambaka endleleni ya vutshembeki u va katekisa swinene! Pisalema 84:11 yi ri: “Yehovha a nge va tsoni nchumu wihi ni wihi lowunene lava fambaka hi ndlela leyi pfumalaka xihoxo.” Loko hi anakanyisisa hi nkhathalelo wo hlawuleka lowu a wu kombiseke lava va n’wi rhandzaka, timbilu ta hina ti tala ku tlangela ni ntsako!

18. (a) Yehovha a nga engeteli ku vaviseka eka mikateko ya yena hi ndlela yihi? (b) Ha yini vanhu vo tala lava tshembekaka eka Xikwembu va xaniseka?

¹⁸ “Nkateko wa Yehovha”—hi wona wu endleke leswaku vanhu va yena swi va fambela kahle hi tlhelo ra moya. Naswona ha tiyisekisiwa leswaku “a nga engeteli ku vaviseka eka wona.” (Swivuriso 10:22) Kutani ha yini vanhu vo tala lava tshembekaka eka Xikwembu va weriwa hi miringo, leyi va vangelaka ku vaviseka lokukulu ni ku xaniseka? Hi weriwa hi swiphiqo ni ntshikilelo hikwalaho ka swivangelo swinharhu leswikulu. (1) Mboyamelo wa hina wa vudyoho. (Genesa 6:5; 8:21; Yakobo 1:14, 15) (2) Sathana ni madimona ya yena. (Vaefesa 6:11, 12) (3) Misava leyo homboloka. (Yohane 15:19) Hambileswi Yehovha a pfumelelaka swilo leswo biha leswaku swi hi humelela, a hi yena muvangi wa swona. Entiyisweni, “nyiko yin’wana ni yin’wana leyinene ni nyiko yin’wana ni yin’wana leyi hetisekeke yi huma ehenhla, hikuva yi xika hi le ka Tata wa mavoningo ya le xibakabakeni.” (Yakobo 1:17) Mikateko ya Yehovha a yi hi vangeli ku vaviseka.

19. Lava hambetaka va famba hi ku tshembeka va ta kuma yini?

¹⁹ Leswaku minkarhi hinkwayo swilo swi ku fambela kahle hi tlhelo ra moya u fanele u va ni vuxaka lebyikulu ni Xikwembu. Loko hi va ni vuxaka lebyikulu na xona, hi ‘tivekela hi ku hlayiseka masungulo lamanene ya nkarhi lowu taka, leswaku hi ta khomelela swinene evuton’wini bya xiviri’—ku nga vutomi lebyi nga heriki. (1 Timotiya 6:12, 17-19) Emisaveni leyintshwa ya le nkarhini lowu taka leyi nga ta tisiwa hi Xikwembu, hi ta kuma rifuwo ra moya ni mikateko ya nyama. Vutomi bya xiviri byi ta kumiwa hi vanhu hinkwavo lava “hambeta[ka va] yingisa rito ra Yehovha.” (Deteronoma 28:2) A hi hambeteni hi famba hi ku tshembeka hi tsakile, hi ri ni ku tiyimisela loku tiyeke.

U Dyondze Yini?

• Ha yini ku nga ri vutlhari ku tshama u ri karhi u anakanya ku tlula mpimo hi nkarhi lowu taka?

• I mikateko yihi leyi hi yi kumaka sweswi?

• Ha yini malandza ya Xikwembu lama tshembekaka ma xaniseka?

[Swivutiso Swa Dyondzo]