Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

Swivutiso Swa Vahlayi

Swivutiso Swa Vahlayi

Swivutiso Swa Vahlayi

ENawini wa Muxe, ha yini matirhelo man’wana ya ntumbuluko ya swirho swa rimbewu a ma endla leswaku munhu a va loyi a nga “tengangiki”?

Xikwembu xi simeke lunghiselelo ra rimbewu leswaku vanhu va tswalana ni leswaku ri tsakeriwa hi vatekani. (Genesa 1:28; Swivuriso 5:15-18) Hambiswiritano, eka Levhitika ndzima 12 na 15 hi kuma milawu leyi longoloxiweke hi vuxokoxoko, leyi kombisaka wanuna a ri la nyameke loko a humese mbewu, kasi wansati a vuriwa la nyameke loko a ri enkarhini ni loko a tswale n’wana. (Levhitika 12:1-6; 15:16-24) Milawu yoleyo leyi a yi nyikiwe Vaisrayele va khale a yi kondletela mahanyelo lamanene naswona a yi kandziyisa ndlela leyi ngati yi tengeke ha yona kun’we ni xilaveko xa ku rivaleriwa swidyoho.

Hi xikombiso, swilaveko swa Nawu wa Muxe swa malunghana ni matirhelo ya swirho swa rimbewu a swi antswisa rihanyo ra Vaisrayele. Buku leyi nge The Bible and Modern Medicine yi ri: “Ku papalata ku va ni vuxaka bya rimbewu loko wansati a ri enkarhini a yi ri ndlela leyi humelelaka yo sivela mavabyi man’wana lama tluletiwaka hi rimbewu . . . kun’we ni khensa ya le mbelekweni.” Milawu leyi a yi sirhelela vanhu va Xikwembu eka mavabyi lawa kumbexana a va nga ma tivi kumbe lawa a va nga ta kota ku ma lemuka. Vuxaka lebyinene bya rimbewu a byi endla leswaku tiko ri va ni vana vo tala tanihi leswi Xikwembu a xi tshembise leswaku ri ta andza ri tlhela ri nyuka. (Genesa 15:5; 22:17) Milawu leyi nakambe a yi endla leswaku vanhu va Xikwembu va tshama va tsakile. Loko va yingisa milawu leyi, vavanuna ni vavasati a va kota ku lawula ku navela ka vona ka vuxaka bya rimbewu.

Hambiswiritano, mhaka-nkulu leyi a yi katseka eka swilo leswi nyamisaka munhu etimhakeni ta rimbewu a ku ri ku huma kumbe ku lahleka ka ngati. Milawu ya Yehovha malunghana ni ngati a yi tsundzuxa Vaisrayele leswaku ngati i ya nkoka ni leswaku yi ni ntirho wo hlawuleka evugandzerini bya Yehovha, kutani a yi tirhisiwa emhakeni ya ku endla switlhavelo ni ya ku rivaleriwa ka vanhu swidyoho.—Levhitika 17:11; Deteronoma 12:23, 24, 27.

Hikwalaho, swilaveko swa Nawu leswi xaxametiweke hi vuxokoxoko emhakeni leyi swi fambisana ngopfu ni ku nga hetiseki ka vanhu. Vaisrayele a va swi tiva leswaku loko Adamu na Evha va dyohile, a va swi kotanga ku tswala vana lava hetisekeke. Vana va vona hinkwavo a va ta langutana ni vuyelo bya xidyoho lexi va tswariweke na xona—ku nga hetiseki ni rifu. (Varhoma 5:12) Hikwalaho ka leswi, vatswari va va ni vana lava nga hetisekangiki ni lava nga ni vudyoho, hambileswi swirho swa mbeleko eku sunguleni a swi endleriwe leswaku va tswala vana lava hetisekeke hi ku tirhisa lunghiselelo ra vukati.

Xisweswo, swilaveko swa Nawu swa ku tibasisa a swi tsundzuxa Vaisrayele hi vudyoho lebyi va tswariweke na byona ni leswaku a va lava gandzelo ra nkutsulo leswaku va rivaleriwa swidyoho va tlhela va va lava hetisekeke. I ntiyiso leswaku switlhavelo swa swiharhi leswi va swi nyikeleke a swi nga ta swi kota ku hetisisa sweswo. (Vaheveru 10:3, 4) Xikongomelo xa Nawu wa Muxe a ku ri ku va pfulela ndlela yo ya eka Kreste ni ku va pfuna ku twisisa leswaku a ku laveka gandzelo ra Yesu ntsena tanihi munhu la hetisekeke leswaku vanhu vo tshembeka va rivaleriwa swidyoho hi ku helela, va va ni ntshembo wo kuma vutomi lebyi nga heriki.—Vagalatiya 3:24; Vaheveru 9:13, 14.