Xikwembu Xa Khathala Hi Vadyuhari

KU XANISIWA ka vadyuhari loku tinyikaka matimba namuntlha a hi mhaka yo hlamarisa. Khale swinene, Bibele yi profete leswaku “emasikwini ya makumu” ya mafambiselo lawa ya swilo, vanhu a va ta va “lava tirhandzaka, . . . lava nga riki na xinakulobye xa ntumbuluko.” (2 Timotiya 3:1-3) Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke ri va “xinakulobye xa ntumbuluko” ri nga hlanganisa ni rirhandzu leri hi ntolovelo ri vaka kona endyangwini. Ku pfumelelana ni vuprofeta bya Bibele, rirhandzu ro tano ri kayivela swinene namuntlha.

Ku hambana ni lava va tlangaka hi vadyuhari, Yehovha Xikwembu wa va tlangela swinene vadyuhari naswona wa khathala hi vona. Xiya ndlela leyi sweswo swi kombisiwaka ha yona eBibeleni.

“Muavanyisi Wa Tinoni”

Ndlela leyi Yehovha Xikwembu a khathalaka ha yona hi vadyuhari yi kombisiwa kahle eMatsalweni ya Xiheveru. Hi xikombiso, eka Pisalema 68:5, Davhida u vula leswaku Xikwembu i “muavanyisi wa tinoni,” leti hakanyingi ti nga vadyuhari. * Eka vuhundzuluxeri byin’wana bya Bibele, rito “muavanyisi” ri hundzuluxeriwe ri va “mulweri,” “musirheleri” ni “nghwazi.” Swi le rivaleni leswaku Yehovha wa khathala hi tinoni. Kahle-kahle, Bibele yi vula leswaku loko ti khomiwa hi ndlela yo biha, vukarhi byakwe byi pfurha kunene. (Eksoda 22:22-24) Xikwembu ni malandza ya xona va ti tlangela swinene tinoni ni vadyuhari hinkwavo lava tshembekaka. Swivuriso 16:31 yi kombisa langutelo ra Yehovha Xikwembu ni ra vanhu vakwe loko yi ku: “Misisi ya mpunga i harhi ya ku saseka loko yi kumeka endleleni ya ku lulama.”

A swi hlamarisi leswi ku xixima vadyuhari a ku ri mhaka-nkulu eka Nawu lowu Yehovha a  wu nyikeke Vaisrayele. Vaisrayele a va lerisiwe leswi: “U fanele u suka u yima emahlweni ka la nga ni timpfu naswona u fanele u komba xichavo eka munhu la kuleke, u fanele u chava Xikwembu xa wena. Hi mina Yehovha.” (Levhitika 19:32) Hikwalaho, le Israyele ku xixima vadyuhari a swi byi khumba swinene vuxaka bya munhu na Yehovha Xikwembu. Munhu a a nga ta vula leswaku u rhandza Xikwembu kasi u khoma vadyuhari hi ndlela yo biha.

Vakreste a va le hansi ka Nawu wa Muxe. Kambe va le hansi ka “nawu wa Kreste,” lowu nga ni nsusumeto lowukulu eka mahanyelo ni langutelo ra vona, leswi katsaka ku rhandza ni ku khathalela vatswari ni vadyuhari. (Vagalatiya 6:2; Vaefesa 6:1-3; 1 Timotiya 5:1-3) Naswona Vakreste a va kombisi rirhandzu hileswi va lerisiwaka ntsena, kambe hileswi timbilu ta vona ti va susumetelaka ku ri kombisa. Muapostola Petro u khutazile a ku: “Rhandzanani swinene ku suka embilwini.”—1 Petro 1:22.

Mudyondzisiwa Yakobo u nyikela xivangelo xin’wana xa ku va hi khathala hi vadyuhari. U tsarile a ku: “Muxaka wa vugandzeri lebyi baseke ni lebyi nga nyamangiki hi ku ya hi langutelo ra Xikwembu tlhelo Tata wa hina hi lowu: ku khathalela lava nga riki na vatswari ni tinoni enhlomulweni wa tona, ni ku va munhu a tihlayisa a nga ri na xivati xa misava.” (Yakobo 1:27) Yakobo u vule yinhla leyi fikelelaka mbilu. U hi tsundzuxa ndlela leyi vanhu lava va rhandzekaka va nga va nkoka ha yona eka Yehovha.

Hikwalaho, a hi fanelanga hi papalata ku khoma vadyuhari hi ndlela yo biha ntsena. Nakambe hi fanele hi khathala hi xiviri ha vona hi ku pfuna hi tindlela to karhi. (Vona bokisi leri nge “Rirhandzu Leri Kombisiwaka Hi Mintirho,” eka matluka 6-7.) Yakobo u tsarile a ku: “Ripfumelo leri nga riki na mintirho ri file.”—Yakobo 2:26.

Chavelela ‘Vadyuhari eNhlomulweni Wa Vona’

Ku ni yinhla yin’wana leyi nga dyondziwaka emaritweni ya Yakobo. Xiya leswaku Yakobo u byele Vakreste leswaku va khathalela tinoni “enhlomulweni wa tona.” Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke ri va ‘nhlomulo’ kahle-kahle ri vula maxangu, ku dya mbitsi kumbe ku xaniseka hikwalaho ka mintshikilelo ya swiyimo swa hina evuton’wini. A swi kanakanisi leswaku vadyuhari vo tala va kombiwa maxangu hi swiphiqo sweswo. Van’wana va ni xivundza. Van’wana va karhatiwa hi leswi vudyuhari byi va sivelaka ku swi endla. Hambi ku ri lava hisekaka swinene entirhweni wa Xikwembu va nga ha hela matimba. Anakanya hi John, * loyi a heteke malembe yo tlula 40 a ri karhi a chumayela timhaka ta Mfumo wa Xikwembu hi ku tshembeka, naswona malembe yo hetelela ya 30 u ma hete entirhweni wo hlawuleka wa nkarhi hinkwawo. John, loyi sweswi a nga ni malembe yo tlula 80 u vula leswaku minkarhi yin’wana u pfa a hela matimba. U ri: “Hakanyingi ndzi anakanya swa nkarhi lowu hundzeke, ivi ndzi tsundzuka swihoxo swo tala swinene leswi ndzi tshameke ndzi swi endla. Minkarhi hinkwayo ndzi tibyela leswaku a ndzi fanele ndzi papalate swihoxo swo tano.”

Vanhu vo tano va nga chaveleriwa hi ku tiva leswaku hambileswi Yehovha a hetisekeke, a nga langutelanga leswaku na hina hi endla swilo hinkwaswo hi ndlela leyi hetisekeke. Hambileswi a swi lemukaka swihoxo swa hina, Bibele yi ri ha yena: “Loko a wu languta swihoxo, Wena Yah, Oho Yehovha, i mani loyi a a ta yima?” (Pisalema 130:3) Ina, Yehovha a nga languti swihoxo swa hina ntsena, kambe u xiyisisa ni mbilu. Hi swi tivisa ku yini sweswo?

Hosi Davhida—loyi na yena a a endla swihoxo  naswona a a nga hetisekanga—u huhuteriwe hi Xikwembu leswaku a vula marito lama landzelaka, lama tsariweke eka Pisalema 139:1-3: “Oho Yehovha, u ndzi lavisisile, naswona wa ndzi tiva. Wena u tiva ku tshama ka mina ni ku yima ka mina. U ehleketisise hi miehleketo ya mina u ri ekule. U pime riendzo ra mina ni ku dzumba ka mina, u tiva ni tindlela ta mina hinkwato.” Laha ‘ku pima’ hi ku kongoma swi vula ku “sefa,” ku fana ni loko murimi a peperha mungu leswaku ku sala tindzoho. Xikwembu xi huhutele Davhida leswaku a hi tiyisekisa leswaku Yehovha u kota ku sefa mintirho ya hina leyinene ivi a yi hlayisa emianakanyweni yakwe.

Tata wa hina wa le tilweni la nga ni tintswalo u tsundzuka mintirho ya hina leyinene a tlhela a yi tlangela, ntsendze loko hi tshama hi tshembekile eka yena. Phela, Bibele yi vula leswaku eka yena ku ta va xiendlo xo homboloka loko o rivala ntirho wa hina ni rirhandzu leri hi ri kombiseke hikwalaho ka vito rakwe.—Vaheveru 6:10.

“Swilo Swo Sungula Swi Hundzile”

Bibele yi kombisa leswaku swiphiqo swa vudyuhari leswi karhataka vanhu a swi hleriwanga hi Xikwembu. Vuyelo bya ku dyuhala byi sungule ku komba vanhu maxangu endzhaku ka loko vatswari  va hina vo sungula, wanuna ni wansati vo sungula, va xandzukele Muvumbi wa vona. (Genesa 3:17-19; Varhoma 5:12) Kambe a swi nge vi tano hi masiku.

Hilaha ana se swi kombisiweke hakona, swiyimo swo tala leswi hi langutanaka na swona namuntlha—ku katsa ni ku khomiwa ka vadyuhari hi ndlela yo biha—i vumbhoni byin’wana bya leswaku hi hanya “emasikwini yo hetelela” ya mafambiselo lawa ya swilo. (2 Timotiya 3:1) Xikongomelo xa Xikwembu i ku herisa maxangu lama vangiweke hi xidyoho, ku katsa ni ku dyuhala ni rifu. Bibele yi ri: “[Xikwembu] xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona, rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona. Swilo swo sungula swi hundzile.”—Nhlavutelo 21:4.

Emisaveni leyintshwa ya Xikwembu, maxangu ya vudyuhari ma ta va swilo leswi hundzeke. Swi ta va tano ni hi ku khomiwa ka vadyuhari hi ndlela yo biha. (Mikiya 4:4) Hambi ku ri lava feke lava nga emianakanyweni ya Xikwembu va ta tlhela va pfuxiwa, leswaku na vona va kuma lunghelo ra ku hanya hi masiku emisaveni leyi nga paradeyisi. (Yohane 5:28, 29) Enkarhini wolowo, swi ta va erivaleni swinene leswaku Yehovha Xikwembu wa khathala hi vadyuhari ni hi vanhu hinkwavo lava n’wi yingisaka.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi/Swifaniso leswi nga eka tluka 6, 7]

Rirhandzu Leri Kombisiwaka Hi Mintirho

Exikarhi ka Timbhoni ta Yehovha, vakulu va vandlha va veka xikombiso eku khathaleleni ka vadyuhari. Va xi yingisa swinene xitsundzuxo xa muapostola Petro lexi nge: “Risani ntlhambi wa Xikwembu lowu khathaleriwaka hi n’wina.” (1 Petro 5:2) Ku khathalela vadyuhari hi tindlela ta xiviri i xiphemu xa ku khathalela ntlhambi wa Xikwembu. Kambe, xana sweswo swi nga katsa yini?

Leswaku u kumisisa swilaveko swa mudyuhari, u fanele u lehisa mbilu, u n’wi endzela hi ku phindha-phindha u ringeta ku burisana na yena. Kumbexana u lava ku pfuniwa hi ku ya xaveriwa swilo ni ku basisa, ku famba na yena eminhlanganweni ya Vukreste, ku n’wi hlayela Bibele ni minkandziyiso ya Vukreste, ni swin’wana swo tala. Loko swi koteka, ku fanele ku simekiwa malunghiselelo lama tiyeke ya ku pfuna vadyuhari. *

Kambe ku vuriwa yini loko makwerhu la dyuhaleke evandlheni a va ni xilaveko xa xihatla, kumbexana a lava ku pfuniwa hi tlhelo ra mali? Xo sungula, swi ta va swinene ku kumisisa loko a ri ni vana kumbe maxaka man’wana lama nga n’wi pfunaka. Sweswo swi ta va swi fambisana ni leswi vuriwaka eka 1 Timotiya 5:4: “Loko noni yo karhi yi ri ni vana kumbe vatukulu, vona a va rhange va dyondza ku hanya hi ku tinyiketela loku nga ni vukwembu endyangwini wa vona naswona va hakela ndziho lowu faneleke eka vatswari va vona ni vakokwa wa vona, hikuva leswi swa amukeleka emahlweni ka Xikwembu.”

Kumbexana mudyuhari u lava ku pfuniwa ku kumisisa loko ku ri ni malunghiselelo yo karhi ya hulumendhe lawa na yena a fanelekaka ku ma kuma. Kumbexana van’wana evandlheni va nga n’wi pfuna ku kumisisa mhaka leyi. Loko malunghiselelo yo tano ma nga ri kona, vakulu va nga kambisisa loko mudyuhari wa kona a fanelekela ku pfuniwa hi vandlha. Eka van’wana, sweswo a swi pfumeleriwa evandlheni ra lembe-xidzana ro sungula, hikuva muapostola Pawulo u tsalele mutirhi-kulobye Timotiya a ku: “Noni leyi nga riki ehansi ka malembe ya 60 hi vukhale a yi tsariwe enxaxamelweni, loko yi ve nsati wa nuna un’we, leyi ku nyikeriwaka vumbhoni bya mintirho leyinene ha yona, loko yi kurise vana, loko yi rhurhele vafambi, loko yi hlambise milenge ya vakwetsimi, loko yi pfune lava a va ri enhlomulweni, loko yi landzele ntirho wun’wana ni wun’wana lowunene hi ku gingiriteka.”—1 Timotiya 5:9, 10.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Dorkasi a a khathalela tinoni leti pfumalaka.—Mintirho 9:36-39