Vantshwa, Tihlawuleleni Ku Tirhela Yehovha

“Hlawulani namuntlha loyi mi nga ta n’wi tirhela.”—YOXUWA 24:15.

1, 2. Hi tihi tindlela leti hoxeke ta ku khuvula leti tirhisiweke eVujaganini?

VANA va “fanele va va Vakreste loko se va tiva Kreste.” Marito wolawo ma tsariwe hi mutsari la vuriwaka Tertullian eku heleni ka lembe-xidzana ra vumbirhi C.E. A a lwisana ni ku khuvuriwa ka tincece, ku nga mukhuva lowu a wu tinyika matimba eka Vukreste lebyi gwineheke bya le nkarhini wa yena. Ku hambana na Tertullian ni Bibele, Mufundhisi Augustine u vule leswaku nkhuvulo wu susa xivati xa xidyoho xo sungula naswona tincece leti faka ti nga khuvuriwanga ti avanyiseriwa ku ya etiheleni. Dyondzo yoleyo yi khutaze mukhuva wa ku khuvula vana hi ku hatlisa swinene loko va ha ku velekiwa.

² Tikereke to tala letikulu ta Vujagana ta ha khuvula tincece. Ku tlula kwalaho, ematin’wini hinkwawo ku khuvuriwa hi nsindziso ka “vahedeni” lava hluriweke a ku endliwa hi vafumi ni varhangeri va vukhongeri bya matiko lama vuriwaka ya Vukreste. Kambe ku khuvuriwa ka tincece ni ku khuvuriwa ka vatswatsi hi nsindziso a swi seketeriwi eBibeleni.

Namuntlha Ku Tinyiketela A Swi Tiendlekeli Ntsena

3, 4. I yini lexi nga pfunaka vana va vatswari lava tinyiketeleke leswaku na vona va tinyiketela hi ku tirhandzela?

³ Bibele yi kombisa leswaku Xikwembu xi teka vana va ri lava kwetsimaka hambiloko va ri ni mutswari un’we ntsena loyi a nga Mukreste la tshembekaka. (1 Vakorinto 7:14) Xana sweswo swi endla leswaku vana volavo va va malandza lama tinyiketeleke eka Yehovha? Doo! Hambiswiritano, vana lava kurisiwaka hi vatswari lava tinyiketeleke eka Yehovha va kuma vuleteri lebyi nga va pfunaka leswaku va tinyiketela eka Yehovha swi huma embilwini. Hosi Solomoni wo tlhariha u tsarile a ku: “N’wananga, hlayisa xileriso xa tata wa wena, u nga wu fularheli nawu wa mana wa wena. . . . Wu ta ku rhangela loko u famba-famba; loko u etlela, wu ta tshama wu ku rindzile; naswona loko u pfukile, wu ta khathala ha wena. Hikuva xileriso i rivoni, naswona nawu  i ku vonakala, ku tshinya ka ndzayo i ndlela ya vutomi.”—Swivuriso 6:20-23.

⁴ Vukongomisi bya vatswari lava nga Vakreste byi nga sirhelela vana, ntsena loko va tiyimisele ku byi landzela. Nakambe Solomoni u te: “N’wana wo tlhariha hi loyi a tsakisaka tata wakwe, naswona n’wana wo hunguka i gome eka mana wakwe.” “Wena n’wananga, yingisa kutani u tlhariha, kutani u kongomisa mbilu ya wena endleleni.” (Swivuriso 10:1; 23:19) Ina, leswaku vuleteri bya vatswari byi mi pfuna, n’wina vana mi fanele mi tiyimisela ku yingisa loko va mi tsundzuxa, va mi laya ni loko va mi tshinya. A mi tswariwanga mi tlharihile, kambe mi nga “tlhariha” kutani mi landzela “ndlela ya vutomi” hi ku tirhandzela.

Nkongomiso Wa Mianakanyo I Yini?

5. Hi xihi xitsundzuxo lexi Pawulo a xi nyikeke vana na vatatana?

⁵ Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Vana, yingisani vatswari va n’wina evun’weni ni Hosi, hikuva leswi swi lulamile: ‘Xixima tata wa wena ni mana wa wena’; ku nga xileriso xo sungula lexi nga ni xitshembiso: ‘Leswaku swi ku fambela kahle ni leswaku u tshama nkarhi wo leha emisaveni.’ Na n’wina, vatatana, mi nga karhati vana va n’wina, kambe hambetani mi va kurisa hi ku tshinya ni nkongomiso wa mianakanyo wa Yehovha.”—Vaefesa 6:1-4.

6, 7. Ku kurisa vana hi “nkongomiso wa mianakanyo wa Yehovha” swi katsa yini, naswona ha yini sweswo swi nga vuli leswaku vatswari va kucetela vana va vona hi ndlela yo biha?

⁶ Xana vatswari lava nga Vakreste va ta va ni nhlohlotelo wo biha eka vana va vona loko va va kurisa hi “ku tshinya ni nkongomiso wa mianakanyo wa Yehovha”? Doo! Xana u kona loyi a nga solaka vatswari loko va dyondzisa vana va vona leswi va swi vonaka swi lulamile naswona swi ri leswi pfunaka emahanyelweni? Lava alaka vukona bya Xikwembu a va soriwi hi munhu loko va dyondzisa vana va vona leswaku Xikwembu a xi kona. Marhoma Khatoliki ma titwa ma boheka ku kurisa vana va wona hi tidyondzo ta Vukhatoliki, naswona a ma soriwi hi munhu loko ma endla tano. Hilaha ku fanaka, Timbhoni ta Yehovha a ti fanelanga ti hehliwa hileswaku ti lawula mianakanyo ya vana va tona loko ti va dyondzisa ku amukela vonelo ra Yehovha hi tidyondzo ta xisekelo ni hi misinya ya milawu ya mahanyelo lamanene.

⁷ Hi ku ya hi Theological Dictionary of the New Testament, rito ro sungula ra Xigriki leri hundzuluxeriweke ri va “nkongomiso wa mianakanyo” eka Vaefesa 6:4, ri kombetela eka “matshalatshala ya ku ololoxa mianakanyo, ku lulamisa leswi hoxeke, ku va ni langutelo lerinene hi Xikwembu.” Ku vuriwa yini loko n’wana a ala vuleteri bya vatswari hikwalaho ka ku kuceteriwa hi tintangha takwe, ni hi ku navela ku endla leswi endliwaka hi tintangha ta yena? I mani loyi a nga ni nkucetelo wo biha—xana i vatswari kumbe i tintangha ta n’wana? Loko tintangha ta n’wana ti n’wi kucetela ku tirhisa swidzidzirisi, ku dakwa kumbe ku tikhoma hi ndlela yo biha, xana vatswari va fanele va soriwa loko va ringeta ku lulamisa miehleketo ya n’wana wa vona, va n’wi pfuna ku vona vuyelo bya swiendlo swo tano leswi nga ni khombo?

8. Ku va Timotiya a ‘susumeteleke ku pfumela’ a swi katsa yini?

⁸ Muapostola Pawulo u tsalele muntshwa Timotiya a ku: “Tshama eka swilo leswi u swi dyondzeke, leswi u susumetelekeke ku swi pfumela, u tiva vanhu lava u swi dyondzeke eka vona ni leswaku ku sukela loko wa ha ri ricece u tive matsalwa yo kwetsima, lawa ma swi kotaka ku ku tlharihisa leswaku u ta pona hi ripfumelo mayelana na Kreste Yesu.” (2 Timotiya 3:14, 15) Ku sukela loko Timotiya a ha ri ntsongo, mana wakwe ni kokwa wa yena va n’wi pfune ku va ni xisekelo lexi tiyeke xa ku pfumela eka Xikwembu hi ku tirhisa vutivi bya Matsalwa yo Kwetsima. (Mintirho 16:1; 2 Timotiya 1:5) Endzhaku, loko va amukele Vukreste, a va n’wi sindzisanga Timotiya leswaku a va mupfumeri kambe va n’wi ‘khorwisile’ hi ku n’wi komba ndlela hi ku tirhisa vutivi bya Matsalwa.

Yehovha U Lava Leswaku U Tihlawulela

9. (a) Xana Yehovha u swi fundzhe njhani swivumbiwa swakwe, naswona ha yini? (b) N’wana wa Xikwembu la nga swakwe u wu tirhise njhani ntshunxeko wakwe wa ku tihlawulela?

⁹ Yehovha ingi a swi kotile ku nghenisa swivumbiwa swakwe matomu, a swi sindzisa ku endla  leswi a swi lavaka, swi nga koti ku endla ku rhandza ka swona. Ku ri na sweswo, u swi fundzhile hi ku swi nyika ntshunxeko wa ku tihlawulela. Xikwembu xa hina xi lava leswaku swivumbiwa swa xona swi xi tirhela hi ku swi rhandza. Xa tsaka loko xi vona swivumbiwa swa xona, leswikulu ni leswitsongo, swi xi tirhela hileswi swi xi rhandzaka. Munhu la vekeke xikombiso lexinene ngopfu xa ku titsongahatela ku endla ku rhandza ka Xikwembu i N’wana wa xona loyi a nga swakwe, loyi ha yena Yehovha a nga te: “Loyi i N’wananga, la rhandzekaka, loyi ndzi n’wi amukeleke.” (Matewu 3:17) N’wana loyi wa mativula u byele Tata wakwe a ku: “Oho Xikwembu xanga, ndzi tsakisiwe hi ku endla ku rhandza ka wena, ni nawu wa wena wu le ndzeni ka swirho swa mina swa le ndzeni.”—Pisalema 40:8; Vaheveru 10:9, 10.

10. Hi xihi xivangelo xa ku tirhela Yehovha hi ndlela leyi amukelekaka?

¹⁰ Yehovha u langutele leswaku lava n’wi tirhelaka ehansi ka vukongomisi bya N’wana wakwe va kombisa leswaku na vona va tiyimisele swi suka embilwini ku endla ku rhandza ka Yena. Mupisalema u yimbelele risimu ra vuprofeta a ku: “Vanhu va wena va ta tinyikela hi ku tirhandzela esikwini ra vuthu ra wena ra nyimpi. Hi ku vangama ka vukwetsimi, ku sukela embelekweni ya vurhonga, u ni ntlawa wa majaha ku fana ni mathonsi ya mberha.” (Pisalema 110:3) Nhlengeletano hinkwayo ya Yehovha, leyi katsaka xiyenge xa le tilweni ni xa le misaveni, yi tirha hileswi swirho swa yona swi titsongahatelaka ku endla ku rhandza ka Xikwembu.

11. I xiboho xihi lexi vana lava kurisiweke hi vatswari lava tinyiketeleke va faneleke va xi endla?

¹¹ Kutani n’wina vantshwa mi fanele mi twisisa leswaku vatswari va n’wina ni vakulu va Vukreste va le vandlheni va nge mi sindzisi leswaku mi khuvuriwa. Ku navela ku tirhela Yehovha swi fanele swi suka eka n’wina. Yoxuwa wa khale u byele Vaisrayele a ku: “[Tirhelani Yehovha] hi ndlela leyi pfumalaka xihoxo ni ntiyiso . . . Hlawulani namuntlha loyi mi nga ta n’wi tirhela.” (Yoxuwa 24:14-22) Hilaha ku fanaka, hi n’wina mi faneleke mi tihlawulela ku nyiketela vutomi bya n’wina eka Yehovha, mi endla ku rhandza ka yena.

Ku Amukela Vutihlamuleri Bya Wena

12. (a) Hambileswi vatswari va nga kotaka ku letela vana va vona, i yini leswi va nga ta ka va nga swi koti ku va endlela swona? (b) Muntshwa u sungula rini ku va ni vutihlamuleri bya swiboho leswi a swi endlaka emahlweni ka Yehovha?

¹² Ku ta fika nkarhi lowu swi nga ta ka swi nga ha koteki leswaku n’wina vantshwa mi sirheleriwa hi ku tshembeka ka vatswari va n’wina. (1 Vakorinto 7:14) Mudyondzisiwa Yakobo u tsale a ku: “Loko munhu a tiva ndlela yo endla leswi lulameke kambe a nga swi endli, i xidyoho eka yena.” (Yakobo 4:17) Vatswari a va nge swi koti ku tirhela Xikwembu hi ku yimela vana va vona, tanihi leswi ni vana va nga ta ka va nga swi koti ku tirhela Xikwembu hi ku yimela vatswari va vona. (Ezekiyele 18:20) Xana u dyondzile hi Yehovha ni swikongomelo swa yena? Xana u wupfile lerova u kota ku twisisa leswi u swi dyondzeke, u tlhela u va ni vuxaka na yena? Xana swi ta va swi hoxile ku anakanya leswaku Xikwembu xi ku teka u ri ni vuswikoti bya ku endla xiboho xa ku xi tirhela?

13. Hi swihi swivutiso leswi vantshwa lava nga khuvuriwangiki va faneleke va tivutisa swona?

¹³ Xana u muntshwa la nga khuvuriwangiki loyi a kurisiwaka hi vatswari lava chavaka Xikwembu, u ya eminhlanganweni ya Vukreste u tlhela u hlanganyela entirhweni wo chumayela mahungu lamanene ya Mfumo? Loko swi ri tano, tivutise: ‘Ha yini ndzi endla swilo leswi? Xana ndzi ya eminhlanganweni ni le ntirhweni wo chumayela hileswi vatswari va mina va languteleke leswaku ndzi endla tano, kumbe hileswi ndzi lavaka ku tsakisa Yehovha?’ Xana wa tiyiseka hi  “ku rhandza ka Xikwembu loku nga kunene ni loku amukelekaka ni loku hetisekeke”?—Varhoma 12:2.

Ha Yini U Veketela Mhaka Ya Ku Khuvuriwa?

14. Hi swihi swikombiso swa le Bibeleni leswi kombisaka leswaku munhu a nga fanelanga a veketela mhaka ya ku khuvuriwa ku nga ri na xivangelo xo twala?

¹⁴ “I yini lexi ndzi sivelaka ku khuvuriwa?” Wanuna wa Muetiyopiya loyi a vutiseke xivutiso xexo eka muvuri wa evhangeli Filipi a a ha ku dyondza leswaku Yesu i Mesiya. Kambe Muetiyopiya loyi a a ri ni vutivi lebyi eneleke bya Matsalwa lerova a lemuka leswaku a nga fanelanga a hlwela ku tikombisa erivaleni leswaku ku sukela enkarhini wolowo a a ta tirhela Yehovha tanihi xirho xa vandlha ra Vukreste, kutani sweswo swi n’wi nyike ntsako lowukulu. (Mintirho 8:26-39) Hilaha ku fanaka, wansati loyi a vuriwaka Lidiya, loyi mbilu yakwe yi “[pfulekeke] swinene leswaku yi nyikela nyingiso eka swilo leswi vuriwaka hi Pawulo,” u hatlise a “khuvuriwa,” kun’we ni vandyangu wakwe. (Mintirho 16:14, 15) Hilaha ku fanaka, mulanguteri wa khotso wa le Filipiya u yingisele Pawulo na Silasi loko va “n’wi byela rito ra Yehovha,” kutani “yena ni lava va nga va yena va khuvuriwa handle ka ku hlwela.” (Mintirho 16:25-34) Hikwalaho, loko u ri ni vutivi bya xisekelo hi Yehovha ni hi swikongomelo swa yena, naswona u tiyimisele hi mbilu hinkwayo ku endla ku rhandza ka yena, hi hala tlhelo u ri ni ndhuma leyinene evandlheni naswona u ya eminhlanganweni nkarhi ni nkarhi u tlhela u chumayela mahungu lamanene ya Mfumo, ha yini u veketela mhaka ya ku khuvuriwa?—Matewu 28:19, 20.

15, 16. (a) Hi yihi mianakanyo leyi hoxeke leyi nga sivelaka vantshwa van’wana ku khuvuriwa? (b) Ku tinyiketela ni ku khuvuriwa swi nga va sirhelela njhani vantshwa?

¹⁵ Xana swi nga endleka u kanakana ku teka goza leri ra nkoka hi ku chava leswaku u ta boheka ku tihlamulela loko wo tshuka u endle xidyoho? Loko swi ri tano, anakanya hi mhaka leyi: Xana u nga tshika ku endla xikombelo xo kuma layisense ya ku chayela hi ku chava leswaku siku rin’wana u nga humeleriwa hi mhangu ya movha? Doo! Kutani a wu fanelanga u kanakana ku khuvuriwa loko ku nga ri na lexi ku sivelaka. Kahle-kahle, u ta kuma matimba ya ku lwisana ni xidyoho loko u nyiketele vutomi bya wena eka Yehovha ivi u pfumela ku endla ku rhandza ka yena. (Vafilipiya 4:13) N’wina vantshwa, mi nga ehleketi leswaku ku veketela mhaka ya ku khuvuriwa swi ta endla leswaku mi papalata ku tihlamulela. Loko mi fike emalembeni ya ku tiendlela swiboho, mi va ni vutihlamuleri eka Yehovha malunghana ni leswi mi swi endlaka, hambi mi khuvuriwile kumbe a mi khuvuriwanga.—Varhoma 14:11, 12.

¹⁶ Vanhu vo tala lava nga Timbhoni emisaveni hinkwayo va anakanya leswaku goza leri va ri tekeke ra ku khuvuriwa va ha ri vatsongo ri va pfune swinene. A hi voneni xikombiso xa jaha rin’wana ra malembe ya 23 leri nga Mbhoni ya le Yuropa Vupela-dyambu. Ri tsundzuka leswaku ku khuvuriwa ka rona ri ri ni malembe ya 13 swi  ri susumetele ku papalata ku hluriwa hi “ku navela loku fambisanaka ni vuntshwa.” (2 Timotiya 2:22) Loko ra ha ri ntsongo ri tivekele pakani ya ku va muchumayeri wa nkarhi hinkwawo. Namuntlha ri tirha ri tsakile ehofisini ya rhavi ya Timbhoni ta Yehovha. Vantshwa hinkwavo lava hlawulaka ku tirhela Yehovha, ku katsa na wena, va ta kuma mikateko yo tala.

17. Hi le ka swilo swihi laha ku lavekaka leswaku u hambeta u twisisa leswi ku “rhandza ka Yehovha” ku nga swona?

¹⁷ Ku tinyiketela ni ku khuvuriwa i masungulo ya vutomi bya ku anakanyisisa hi ku rhandza ka Yehovha eka hinkwaswo leswi hi swi endlaka. Ku hetisisa ku tinyikela ka hina swi katsa ku ‘xava nkarhi.’ Hi swi endlisa ku yini sweswo? Hi ku teka nkarhi lowu kumbexana a hi ta wu tirhisa eka swilo swa hava ivi hi wu tirhisa ku dyondza Bibele hi ku tiyimisela, ku ya eminhlanganweni ni ku hlanganyela hi xitalo hilaha swi nga kotekaka hakona eku chumayeleni ka “mahungu lamanene . . . ya mfumo.” (Vaefesa 5:15, 16; Matewu 24:14) Ku tinyiketela ka hina eka Yehovha ni ku navela ka hina ku endla ku rhandza ka yena ku ta va ni vuyelo lebyinene eka hinkwaswo leswi hi swi endlaka evuton’wini bya hina, ku katsa ni ndlela leyi hi wu tirhisaka ha yona nkarhi wa hina wa ku tihungasa, ndlela leyi hi dyaka ni ku nwa ha yona, kun’we ni muxaka wa vuyimbeleri lebyi hi byi yingiselaka. Ha yini u nga hlawuli vuhungasi lebyi u nga ta byi tsakela hilaha ku nga heriki? Vantshwa va magidi-gidi lava nga Timbhoni leti tsakeke va tiyisekisa leswaku ku ni tindlela to tala letinene ta ku tihungasa leti nga lwisaniki ni “ku rhandza ka Yehovha.”—Vaefesa 5:17-19.

“Hi Ta Famba Na N’wina”

18. Hi xihi xivutiso lexi vantshwa va faneleke va tivutisa xona?

¹⁸ Ku sukela hi 1513 B.C.E. ku ya eka Pentekosta ya 33 C.E., Yehovha u ve ni vanhu lava hlelekeke emisaveni lava a va hlawuleke leswaku va n’wi gandzela va tlhela va va timbhoni ta yena. (Esaya 43:12) Vana va Vaisrayele a va velekiwa va ri swirho swa tiko rero. Ku sukela hi Pentekosta, Yehovha u ve ni “tiko” lerintshwa emisaveni, Israyele wa moya, “vanhu va vito ra [yena].” (1 Petro 2:9, 10; Mintirho 15:14; Vagalatiya 6:16) Muapostola Pawulo u vula leswaku Kreste u tibasisele “vanhu lava nga va yena, lava hisekelaka mintirho leyinene.” (Tito 2:14) N’wina vantshwa mi ntshunxekile ku kumisisa leswaku vanhu volavo va kumeka kwihi. I vamani namuntlha lava endlaka “tiko ro lulama leri tikhomaka hi ku tshembeka,” lava hanyaka hi misinya ya milawu ya Bibele, lava nga Timbhoni leti tshembekaka ta Yehovha, ni lava chumayelaka Mfumo wa yena tanihi wona ntsena ntshembo lowu tiyeke wa vanhu? (Esaya 26:2-4) Languta tikereke ta Vujagana ni vukhongeri byin’wana, u vona loko mahanyelo ya vanhu va kona ma pfumelelana ni leswi Bibele yi swi lerisaka malandza ya ntiyiso ya Xikwembu.

19. Vanhu va timiliyoni emisaveni hinkwayo va tiyiseka ha yini?

¹⁹ Vanhu va timiliyoni emisaveni hinkwayo, ku katsa ni vantshwa vo tala, va tiyiseka leswaku masalela lama totiweke ya Timbhoni ta Yehovha hi wona ma endlaka “tiko [rero] ro lulama.” Va byela Vaisrayele volavo va moya va ku: “Hi ta famba na n’wina, hikuva hi swi twile leswaku Xikwembu xi na n’wina.” (Zakariya 8:23) Hi ni ntshembo lowukulu naswona hi khongelela leswaku n’wina vantshwa mi endla xiboho xa ku yima ni vanhu va Xikwembu, xisweswo mi “hlawula vutomi”—ku hanya hi masiku emisaveni leyintshwa ya Yehovha.—Deteronoma 30:15-20; 2 Petro 3:11-13.

Mpfuxeto

• Nkongomiso wa mianakanyo wu katsa yini?

• I ntirho wa muxaka muni lowu amukelekaka eka Yehovha?

• Hi xihi xiboho lexi vekiwaka emahlweni ka vantshwa hinkwavo lava kurisiweke hi vatswari lava tinyiketeleke?

• Ha yini u nga fanelanga u veketela ku nga ri na xivangelo lexi twalaka loko swi ta emhakeni ya ku khuvuriwa?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 26]

Xana u ta yingisa mani?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

Ku tinyiketela ni nkhuvulo swi nga ku sirhelela njhani?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]

I yini lexi ku sivelaka ku khuvuriwa?