Lavo Rhula Va Ta Dya Ndzhaka Ya Misava

“Ndzi ehleketa leswaku ntumbuluko wu ta hundzuriwa kutani wu vuyeteriwa. . . . Ku nga ri sweswi, kambe emalembeni yo tala lama taka, loko ku ta va ni matilo lamantshwa ni misava leyintshwa.”—Jean-Marie Pelt, mutivi wa swa mbango wa le Furwa.

VANHU vo tala va nga swi tsakela ku vona pulanete ya hina yi hundzuriwa yi va paradeyisi hikuva va kayakayisiwa hi swiyimo swa mbango ni swa ntshamisano swa laha misaveni. Kambe, ku navela loku a hi mhaka ya tolo. Khale ka khaleni, Bibele yi tshembise hi ta ku vuyeteriwa ka Paradeyisi emisaveni. Marito ya Yesu lama nge, “lavo rhula . . . va ta dya ndzhaka ya misava” ni lama nge, “ku rhandza ka wena a ku endliwe misaveni, tanihi loko ku endliwa tilweni,” i tin’wana ta tindzimana leti tiviwaka swinene eMatsalweni. (Matewu 5:5; 6:10, Bibele—Mahungu Lamanene) Hambiswiritano, namuntlha i vatsongo lava pfumelaka leswaku lavo rhula va ta tshama eparadeyisini ya laha misaveni. Eka vo tala lava tivulaka Vakreste, ntshembo wo hanya eParadeyisini wu lahlekile.

Loko magazini wa le Furwa wa vhiki na vhiki lowu vuriwaka La Vie wu hlamusela leswaku ha yini dyondzo ya paradeyisi—ku nga ha va ya le misaveni kumbe ya le tilweni—yi tshikiwile eKerekeni ya Khatoliki, wu ri: “Hambileswi ku heleke malembe ya kwalomu ka 1 900 [dyondzo ya] paradeyisi yi ri yona leyi dyondzisiwaka ngopfu etidyondzweni ta Vukhatoliki, sweswi a ya ha nghenisiwi eka tisavata ta vona ta le kerekeni, eka tinkulumo ta vukhongeri ta hi Sonto, eka tikhoso ta vukhongeri, ni le titlilasini ta le kerekeni.” Rito leri nge ‘paradeyisi’ ku vuriwa leswaku ri “talele” hi “swihundla naswona ri rharhanganile.” Vachumayeri van’wana va ri tshike hi vomu hikuva ri “hlamusela mavonelo yo tala malunghana ni ntsako wa le misaveni.”

Hi ku ya hi Frédéric Lenoir, mukambisisi wa tidyondzo ta vukhongeri, mhaka ya paradeyisi se yo “dyondziseriwa ku hetisisa nawu.” Hilaha ku fanaka, Jean Delumeau, n’wamatimu tlhelo mutsari wa tibuku to hlayanyana leti vulavulaka hi mhaka leyi, u ehleketa leswaku switshembiso swa le Bibeleni swi ta hetiseka hi ndlela yo fanekisela. Wa tsala: “Hi ku ya hi tidyondzo ta Vukreste, xivutiso lexi nge, ‘Hi wihi ntshembo lowu nga kona hi Paradeyisi?’ xi hlamuriwa hi ndlela leyi: Hikwalaho ka ku pfuxiwa ka Muponisi, siku rin’wana hi ta hlanganisiwa hinkwerhu hi tiphina hi vutomi.”

Xana rungula ra misava leyi nga paradeyisi ra ha faneleka? Vumundzuku byi yi khomele yini misava ya hina hakunene? Xana mhaka ya vumundzuku yi rharhanganile kumbe yi nga hlamuseriwa hi ndlela leyi twisisekaka kahle? Xihloko lexi landzelaka xi ta hlamula swivutiso leswi.

 [Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 2]

COVER: Emma Lee/Life File/Getty Images