Yobo—Wanuna La Tiyiseleke A Tlhela A Tshembeka
Yobo—Wanuna La Tiyiseleke A Tlhela A Tshembeka
“Xana u veke mbilu ya wena ehenhla ka nandza wa mina Yobo, hikuva a ku na munhu la fanaka na yena emisaveni, munhu la pfumalaka xisandzu, wo lulama, la chavaka Xikwembu naswona a kendlukaka eka leswo biha?”—YOBO 1:8.
1, 2. (a) Yobo u weriwe hi makhombo wahi a nga swi langutelanga? (b) Hlamusela ndlela leyi Yobo a a hanya ha yona loko a nga si hlaseriwa hi makhombo.
A KU ri ni wanuna un’wana loyi a a ri na xin’wana ni xin’wana—rifuwo, ndhuma, rihanyo lerinene ni ndyangu lowu tsakeke. Hiloko a weriwa hi makhombo manharhu hi ku landzelelana. Hi xitshuketa, u lahlekeriwe hi rifuwo ra yena. Endzhaku ka sweswo, xidzedze lexikulu xi dlaye vana va yena hinkwavo. Endzhakunyana ka kwalaho, u khomiwe hi vuvabyi lebyi n’wi humeseke marhumba yo vava emirini wa yena hinkwawo. A swi kanakanisi leswaku wa swi xiya leswaku wanuna loyi a ku ri Yobo, ximunhuhatwa-nkulu ebukwini ya Bibele leyi vitaniwaka hi vito ra yena.—Yobo, tindzima 1 na 2.
2 U konyile a ku: “Mawaku loko a ndzi fana ni le ka tin’hweti ta khale swinene ta ku rhendzeleka ka n’weti.” (Yobo 3:3; 29:2) Loko khombo ri hlasela, i mani la nga ma tsundzukiki masiku ya khale? Yobo a a ri ni mahanyelo lamanene, a tikomba a sirheleriwile emakhombyeni. Vanhu lava dumeke a va n’wi xixima naswona a va ya eka yena loko va lava xitsundzuxo. (Yobo 29:5-11) A a fumile, kambe a a ri ni langutelo leri faneleke hi mali. (Yobo 31:24, 25, 28) Loko a vona tinoni kumbe vana lava nga riki na vatswari va pfumala, a a va pfuna. (Yobo 29:12-16) Naswona u tshame a tshembekile eka nsati wa yena.—Yobo 31:1, 9, 11.
3. Yehovha a a n’wi languta njhani Yobo?
3 Yobo a a hanya vutomi lebyi pfumalaka xisandzu hikuva a a gandzela Xikwembu. Yehovha u te: “A ku na munhu la fanaka na yena emisaveni, munhu la pfumalaka xisandzu, wo lulama, la chavaka Xikwembu naswona a kendlukaka eka leswo biha.” (Yobo 1:1, 8) Kambe hambileswi Yobo a a ri ni mahanyelo lamanene, makhombo lawa ma n’wi siye evusiwaneni. Hinkwaswo leswi a swi tirheleke swi nyamalarile, kutani u sungule ku dya mbitsi a xeva hi nhlomulo, a nga ha xi tivi ni lexi a nga xi endlaka.
4. Ha yini swi ta hi pfuna ku kambisisa maxangu ya Yobo?
4 Ina, Yobo a hi yena ntsena nandza wa Xikwembu loyi a xanisekeke. Vakreste vo tala namuntlha va xaniseke ku fana na Yobo. Hikwalaho ka leswi, swa fanela ku kambisisa swivutiso leswimbirhi: Xana ku kambisisa maxangu ya Yobo swi nga hi pfuna njhani loko hi langutane ni khombo? Naswona ma nga hi dyondzisa ku kombisa ntwela-vusiwana swinene eka van’wana lava xanisekaka hi ndlela yihi?
Mphikamakaneta Ya Ku Tshembeka Ni Ku Ringiwa Ka Vutshembeki
5. Sathana u vule leswaku Yobo a a tirhela Xikwembu hi xivangelo xihi?
5 Mhaka ya Yobo a yi nga tolovelekanga. Diyavulosi u tshame a vula leswaku Yobo a a nga tirheli Xikwembu hi nsusumeto lowunene, kambe Yobo a a nga swi tivi sweswo. Loko Yehovha a vulavule hi timfanelo letinene ta Yobo enhlengeletanweni ya swivumbiwa swa moya etilweni, Sathana u hlamurile a ku: “Xana wena a wu vekanga rihlampfu ku n’wi sirhelela ni ku sirhelela yindlu yakwe ni hinkwaswo leswi a nga na swona matlhelo hinkwawo?” Xisweswo Sathana u vule leswaku Yobo a a susumeteriwa hi vutianakanyi—naswona marito yakwe ma kombisa leswaku swi tano ni hi malandza laman’wana hinkwawo ya Xikwembu. Sathana u byele Yehovha a ku: “Ndzi kombela leswaku . . . u tshambuluta voko ra wena, u khumba hinkwaswo leswi a nga na swona kutani u vona loko a nga ta ka a nga ku rhukani exikandzeni.”—Yobo 1:8-11.
6. Sathana u pfuxe mphikamakaneta yihi ya nkoka?
6 Mphikamakaneta leyi a a yi ri ya nkoka. Sathana u kanakane ndlela leyi Yehovha a lawulaka ha yona. Xana Xikwembu xi nga swi kota ku lawula vuako hinkwabyo hi rirhandzu hakunene? Kumbe, hilaha Sathana a vuleke hakona, xana a xi ta hetelela xi kombise vutianakanyi? Yehovha u pfumelele Diyavulosi leswaku a tirhisa Yobo eka mphikamakaneta leyi, a tiyiseka leswaku nandza wa Yena a a ta tshama a tshembekile. Xisweswo, Sathana hi byakwe hi yena a vangeke makhombo lama weleke Yobo hi ku landzelelana swinene. Loko Sathana a tsandzekile eka minhlaselo ya yena yo sungula, u vangele Yobo vuvabyi byo vava swinene. Diyavulosi u te: “Nhlonge hi nhlonge, hinkwaswo leswi munhu a nga na swona u ta swi humesa leswaku a ponisa moya-xiviri wakwe.”—Yobo 2:4.
7. Malandza ya Xikwembu namuntlha ma weriwa hi miringo leyi fanaka ni ya Yobo hi ndlela yihi?
7 Hambileswi Vakreste vo tala namuntlha va nga xanisekiki hi mpimo lowu fanaka ni wa Yobo, kambe va karhatiwa hi maxangu yo hambana-hambana. Vo tala va xanisiwa kumbe va ni swiphiqo swa ndyangu. Swiphiqo swa timali kumbe rihanyo leri tsaneke swi nga ha va dyisa mbitsi. Van’wana va kale va fa hikwalaho ka ripfumelo ra vona. Ina, a hi fanelanga hi ehleketa leswaku Sathana hi yena la hi vangelaka khombo rin’wana ni rin’wana leri hi welaka. Entiyisweni, swiphiqo swin’wana swi nga ha va swi vangiwa hi swihoxo swa hina vini kumbe hi xiyimo xo karhi lexi hi tswariweke na xona. (Vagalatiya 6:7) Naswona hinkwerhu ka hina hi karhatiwa hi swiphiqo leswi vangiwaka hi vudyuhari ni makhombo ya ntumbuluko. Bibele yi swi hlamusela kahle leswaku enkarhini wa hina, Yehovha a nga sirheleli malandza ya yena eka maxangu wolawo hi singita.—Eklesiasta 9:11.
8. Sathana a nga ma tirhisa njhani maxangu lawa hi nga na wona?
8 Nilokoswiritano, Sathana a nga ha tirhisa maxangu lawa hi nga na wona leswaku a dlaya ripfumelo ra hina. Muapostola Pawulo u vulavule hi ku xanisiwa hi “mutwa enyameni, ntsumi ya Sathana,” leyi a yi tshamela ku n’wi “makala.” (2 Vakorinto 12:7) Ku nga khathariseki leswaku a ku ri xiphiqo xa le mirini, xo tanihi ku nga voni kahle, kumbe nchumu wun’wana, Pawulo u swi twisisile leswaku Sathana a nga ha tirhisa xiphiqo xexo leswaku xi n’wi vangela gome leri a ri ta n’wi tekela ntsako ni ku endla leswaku a nga tshembeki. (Swivuriso 24:10) Namuntlha, Sathana a nga ha endla leswaku swirho swa ndyangu, vadyondzi-kulorhi, kumbe hambi ku ri tihulumendhe leti tshikilelaka ti xanisa malandza ya Xikwembu hi ndlela yo karhi.
9. Ha yini hi nga fanelanga hi hlamarisiwa swinene hi maxangu kumbe nxaniso?
9 Hi nga langutana njhani ni swiphiqo leswi hi ndlela leyi humelelaka? Hi ku swi teka tanihi nkarhi wo kombisa leswaku ndlela leyi hi rhandzaka Yehovha ha yona ni ku titsongahata ka hina eka vuhosi bya yena a swi cinca-cinci. (Yakobo 1:2-4) Ku nga khathariseki leswaku ntshikilelo wa hina wu vanga hi yini, ku twisisa ka hina nkoka wa ku tshembeka eka Xikwembu swi ta hi pfuna leswaku hi tshama hi tiyile emoyeni. Muapostola Petro u tsalele Vakreste a ku: “Varhandziwa, mi nga hlamarisiwi hi ku tshwa loku nga exikarhi ka n’wina, loku endlekaka eka n’wina leswaku mi ringiwa, onge hiloko mi humeleriwa hi nchumu lowu nga tolovelekangiki.” (1 Petro 4:12) Naswona Pawulo u hlamuserile: “Hinkwavo lava navelaka ku hanya hi ku tinyiketela loku nga ni vukwembu hi ku fambisana na Kreste Yesu na vona va ta xanisiwa.” (2 Timotiya 3:12) Sathana wa ha byi kanakana vutshembeki bya Timbhoni ta Yehovha, hilaha a endleke hakona eka Yobo. Entiyisweni, Bibele yi kombisa leswaku Sathana u nyanyise minhlaselo ya yena eka vanhu va Xikwembu emasikwini lawa ya makumu.—Nhlavutelo 12:9, 17.
Ku Nga Twisisi Swo Karhi Ni Xitsundzuxo Lexi Hoxeke
10. I xiphiqo xihi lexi Yobo a a ri na xona?
10 Yobo a a ri ni xiphiqo lexi hina hi nga fanelangiki hi va na xona. A a nga swi tivi leswaku ha yini a weriwe hi makhombo lawa. Yobo hi xihoxo u gimete hileswaku hi ndlela yo karhi “Yehovha hi byakwe u nyikile, naswona Yehovha hi byakwe u tekile.” (Yobo 1:21) Kumbexana, Sathana a a lava ku endla Yobo a anakanya leswaku i Xikwembu lexi n’wi vangelaka maxangu ya yena.
11. Hlamusela ndlela leyi Yobo a anguleke ha yona eka makhombo ya yena.
11 Yobo u hele matimba swinene, hambileswi a aleke ku rhukana Xikwembu loko nsati wa yena a n’wi khutaza leswaku a xi rhukana. (Yobo 2:9, 10) U te, ‘Swilo swi tikomba swi n’wi fambela kahle lowo homboloka ku tlula mina.’ (Yobo 21:7-9) U fanele a tivutisile: ‘Ha yini Xikwembu xi ndzi xupula?’ Minkarhi yin’wana a a navela ku fa. U te: “Onge u nga ndzi tumbeta eSheol, u ndzi hlayisa exihundleni ku fikela loko ku hlundzuka ka wena ku tlhela!”—Yobo 14:13.
12, 13. Swi n’wi khumbhe njhani Yobo leswi vuriweke hi vanghana va yena lavanharhu?
12 Yobo a a ri ni vanghana vanharhu lava n’wi endzeleke, lava a va endla onge va tele ku ta “n’wi tshandzisa ni ku n’wi chavelela.” (Yobo 2:11) Nilokoswiritano, va tikombise va ri “vachaveleri lava karhataka.” (Yobo 16:2) Yobo a a ta va a vuyeriwile eka vanghana lava a a ta phofula swiphiqo swa yena eka vona, kambe vanghana lavanharhu va nyanyise ku pfilunganyeka ka Yobo swin’we ni gome ra yena.—Yobo 19:2; 26:2.
13 Hilaha ku twisisekaka, swi nga ha endleka Yobo a tivutisile a ku: ‘Ha yini swi humelela mina? Ndzi lo endla yini lerova ndzi kala ndzi weriwa hi khombo leri?’ Vanghana va yena va n’wi nyike tinhlamuselo leti nga vunwa. A va anakanya leswaku Yobo u xaniseka hi ndlela leyi hikwalaho ka leswi a endleke xidyoho lexikulu. Elifazi u vutisile: “I mani la nga riki na nandzu la tshameke a fa? Hi ku ya hileswi ndzi swi voneke, lava kunguhataka leswi vavisaka ni lava byalaka ku karhata va ta swi tshovela.”—Yobo 4:7, 8.
14. Ha yini hi nga fanelanga hi hatlisela ku vula leswaku munhu u xaniseka hileswi a dyoheke?
14 Ina, ku nga ha va ni swiphiqo loko hi byalela nyama ematshan’weni ya ku byalela moya. (Vagalatiya 6:7, 8) Kambe, emafambiselweni lawa ya swilo, hi nga ha cina gija hambiloko hi tikhome kahle. Ku tlula kwalaho, a hi ntiyiso leswaku lava pfumalaka nandzu a va weriwi hi makhombo. Yesu Kreste, loyi a a ‘nga nyamanga, a hambaneke ni vadyohi,’ u fe rifu ro vavisa emhandzini ya nxaniso, naswona muapostola Yakobo u dlayeriwe ripfumelo ra yena. (Vaheveru 7:26; Mintirho 12:1, 2) Mianakanyo leyi hoxeke ya Elifazi ni vanghana va yena vambirhi yi susumetele Yobo ku yimelela vito ra yena lerinene ni ku phikelela leswaku a nga na nandzu. Hambiswiritano, ku sihalala ka vona va vula leswaku Yobo a a xaniseka hikwalaho ka xidyoho lexi a xi endleke, swi nga ha va swi n’wi endle a va ni langutelo leri hoxeke malunghana ni vululami bya Xikwembu.—Yobo 34:5; 35:2.
Ku Kuma Mpfuno Loko U Ri eNhlomulweni
15. I yini lexi nga ta hi pfuna ku tiyisela loko hi xaniseka?
15 Xana hi nga dyondza swo karhi emhakeni leyi? Timhangu, vuvabyi, kumbe ku xanisiwa swi nga endla hi vona onge hi hlaseriwa swi nga fanelanga. Vanhu van’wana swi tikomba va nga weriwi hi swo tala swa swiphiqo swo tano. (Pisalema 73:3-12) Minkarhi yin’wana, hi nga ha boheka ku tivutisa swivutiso leswi swa nkoka: ‘Xana ndlela leyi ndzi rhandzaka Xikwembu ha yona yi ndzi susumetela ku xi tirhela ku nga khathariseki leswaku ku endleka yini? Xana ndza swi navela ku nyika Yehovha nhlamulo leswaku a kota ku “angula loyi a N’wi tlhontlhaka?”’ (Swivuriso 27:11; Matewu 22:37) A hi fanelanga hi pfumelela swilo leswi nga twaliki leswi vuriwaka hi van’wana swi hi endla hi kanakana leswaku Tata wa hina wa le tilweni u ta hi pfuna. Mukreste un’wana la tshembekaka loyi a khomiweke hi vuvabyi lebyi chavisaka ku ringana malembe yo tala u tshame a ku: “Ndza swi tiva leswaku xin’wana ni xin’wana lexi Yehovha a xi pfumelelaka, ndzi ta xi tiyisela. Ndza swi tiva leswaku u ta ndzi nyika matimba lama lavekaka. Minkarhi hinkwayo u ndzi nyike wona.”
16. Rito ra Xikwembu ri va pfuna njhani lava nga le maxangwini?
16 Marhengu ya Sathana hi ma twisisa kahle ku tlula Yobo. “Ha ma tiva makungu yakwe,” kumbe marhengu yakwe yo biha. (2 Vakorinto 2:11) Ku tlula kwalaho, hi nga kuma vutlhari byo tala swinene lebyi tirhaka. EBibeleni, hi kuma swiviko swa vavanuna ni vavasati vo tshembeka lava tiyiseleke maxangu yo hambana-hambana. Muapostola Pawulo, loyi a xanisekeke ku tlula Vakreste vo tala, u tsarile: “Swilo hinkwaswo leswi tsariweke enkarhini lowu hundzeke swi tsaleriwe ku letela hina, leswaku hi ta va ni ntshembo hikwalaho ka ku tiyisela ka hina ni hikwalaho ka nchavelelo lowu humaka eMatsalweni.” (Varhoma 15:4) Mbhoni yin’wana ya le Yuropa leyi a yi khotsiwile hikwalaho ka ripfumelo ra yona hi nkarhi wa nyimpi ya vumbirhi ya misava yi teke swakudya swa yona swa masiku manharhu yi swi nyika munhu un’wana leswaku yena a ta yi nyika Bibele. Yi ri: “Mhaka yoleyo yi pfune swinene! Hambileswi a ndzi ri ni ndlala, ndzi kume swakudya swa moya leswi tiyiseke mina swin’we ni van’wana emiringweni ya hina eminkarhini yoleyo yo tika. Ndza ha ri na yona Bibele yoleyo ni namuntlha.”
17. I malunghiselelo wahi lama humaka eka Xikwembu lama nga hi pfunaka ku tiyisela?
17 Handle ka nchavelelo lowu hi wu kumaka eMatsalweni, hi ni tibuku to tala leti hi pfunaka ku twisisa Bibele leti nyikelaka nkongomiso lowu pfunaka leswaku hi kota ku langutana ni swiphiqo. Loko u kambisisa Watch Tower Publications Index, a swi kanakanisi leswaku u ta kuma ntokoto wa Mukreste-kuloni loyi a a langutane ni ndzingo lowu fanaka ni wa wena. (1 Petro 5:9) Swi nga ha tlhela swi pfuna ku bula hi xiyimo xa wena ni vakulu lava twisisaka kumbe Vakreste van’wana lava wupfeke. Xa nkoka swinene, hi xikhongelo u nga titshega hi mpfuno lowu humaka eka Yehovha ni hi moya wa yena lowo kwetsima. Xana Pawulo u lwisane njhani ni ‘ku makariwa’ hi Sathana? Hi ku dyondza ku titshega hi matimba ya Xikwembu. (2 Vakorinto 12:9, 10) U tsarile: “Eka swilo hinkwaswo ndzi ni ntamu hikwalaho ka loyi a ndzi nyikaka matimba.”—Vafilipiya 4:13.
18. Vakreste-kulorhi va nga hi nyika xikhutazo xa nkoka hi ndlela yihi?
18 Hikwalaho mpfuno wu kona, naswona a wu fanelanga u kanakana ku wu lava. Xivuriso xi ri: “Xana u tikombise u hele matimba hi siku ra maxangu? Matimba ya wena ma ta va matsongo.” (Swivuriso 24:10) Tanihi leswi muhlwa wu nga endlaka leswaku yindlu leyi akiweke hi timhandzi yi wa, ku hela matimba ku nga tsanisa vutshembeki bya Mukreste. Yehovha u hi pfuna ku lwisana ni khombo leri hi ku tirhisa vanhu vakwe lava nga malandza-kulorhi. Ntsumi yi humelele eka Yesu kutani yi n’wi tiyisa hi vusiku lebyi a khomiweke ha byona. (Luka 22:43) Loko a ya eRhoma a ri mukhotsiwa, Pawulo “[u] nkhens[e] Xikwembu, a tiya nhlana” loko a hlangana ni vamakwavo eNdhawini ya ku Xavisela ya Apiyo ni le Tihotela Tinharhu. (Mintirho 28:15) Mbhoni ya le Jarimani ya ha wu tsundzuka mpfuno lowu yi wu kumeke loko yi fika ekampeni ya nxaniso ya le Ravensbrück ya ha ri muntshwa naswona yi chuhe ngopfu. Yi ri: “Xikan’we-kan’we ndzi kumiwe hi Mukreste-kulorhi kutani a ndzi amukela hi mandla mambirhi. Makwerhu un’wana wa xisati la tshembekeke u ndzi khathalerile, naswona u hundzuke mana wa mina wa moya.”
“Tikombiseni Mi Tshembekile”
19. I yini lexi pfuneke Yobo leswaku a lwisana ni matshalatshala ya Sathana?
19 Yehovha u hlamusele Yobo tanihi wanuna loyi a a “khomelele swi tiya eka vutshembeki byakwe.” (Yobo 2:3) Hambileswi a a titwa a hele matimba naswona a nga twisisi leswaku ha yini a xaniseka, Yobo a nga kalanga a tsekatseka eka mphikamakaneta ya nkoka ya vutshembeki. Yobo u tshembeke a kala a ya fa. U phikelerile a ku: “Ndzi nga ka ndzi nga tshiki vutshembeki bya mina kukondza ndzi timeka!”—Yobo 27:5.
20. Ha yini ku tiyisela swi ri swa nkoka?
20 Loko ho tiyimisela hi ndlela leyi fanaka swi ta hi pfuna leswaku hi tshama hi tshembekile ehansi ka swiyimo hinkwaswo—loko hi langutane ni miringo, loko hi kanetiwa, kumbe loko hi ri emaxangwini. Yesu u byele vandlha ra le Smirna a ku: “Mi nga chavi swilo leswi mi nga ta xaniseka ha swona ku nga ri khale. Maswivo! Diyavulosi u ta tama a hoxa van’wana va n’wina ekhotsweni leswaku mi ringiwa hi ku helela, ni leswaku mi va ni nhlomulo [mi cina gija, mi va ni ntshikilelo, kumbe mi xanisiwa] ku ringana masiku ya khume. Tikombiseni mi tshembekile ku ya fikela eku feni, kutani ndzi ta mi nyika harhi ya vutomi.”—Nhlavutelo 2:10.
21, 22. Loko hi ri enhlomulweni, hi nga chaveleriwa hi ku tiva yini?
21 Emafambiselweni lawa ma lawuriwaka hi Sathana, ku tiyisela ni vutshembeki bya hina swi ta ringiwa. Nilokoswiritano, Yesu wa hi tiyisekisa leswaku a hi na xivangelo xo chava loko ha ha langutele vumundzuku. Nchumu wa nkoka i ku tikombisa hi tshembeka. Pawulo u vule leswaku “nhlomulo [i] wa nkarhinyana” kasi “ku vangama,” kumbe hakelo leyi Yehovha a hi tshembisaka yona, yi “ni ntikelo lowukulu swinene ni [lowu] nga heriki.” (2 Vakorinto 4:17, 18) Ni nhlomulo wa Yobo a a wo va wa xinkarhana loko wu pimanisiwa ni malembe yo tala yo tsakisa lawa a tiphineke ha wona loko a nga si weriwa hi ndzingo ni loko se wu hundzile.—Yobo 42:16.
22 Nilokoswiritano, ku nga ha va ni minkarhi leyi miringo leyi hi welaka yi nga ha tikombaka yi nga heli naswona hi twa onge maxangu ya hina a ma tiyiseleki. Exihlokweni lexi landzelaka, hi ta kambisisa ndlela leyi ntokoto wa Yobo wu nga hi dyondzisaka ha yona tidyondzo leti engetelekeke to tiyisela. Hi ta tlhela hi kambisisa tindlela leti hi nga va tiyisaka ha tona van’wana lava langutaneke ni maxangu.
U Nga Hlamurisa Ku Yini?
• I mphikamakaneta yihi ya nkoka leyi Sathana a yi pfuxeke malunghana ni ku tshembeka ka Yobo?
• Ha yini maxangu ma nga fanelanga ma hi hlamarisa swinene?
• Yehovha u hi pfuna njhani leswaku hi tiyisela?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Swifaniso leswi nga eka tluka 23]
Ku endla ndzavisiso, ku vulavula ni Vakreste lava wupfeke ni ku tiphofula hi xikhongelo swi nga hi pfuna leswaku hi tiyisela