Vukhongeri—Xana Byi Pfuna Yini?

“NDZI nga va munhu lonene hambi ndzi nga ngheni kereke!” Vanhu vo tala va titwa hi ndlela yoleyo. Vanhu vo tala lava tshembekaka ni lava nga ni ntwela-vusiwana a va byi rhandzi vukhongeri. Hi xikombiso, le Yuropa Vupela-dyambu lava yaka ekerekeni vo hlayiwa hi tintiho, hambileswi vo tala va vulaka leswaku va pfumela eka Xikwembu. * Hambi ku ri ematikweni ya Latin Amerika, Makhatoliki lama yaka ekerekeni nkarhi na nkarhi ma endla tiphesente ta 15 ku ya eka 20 ntsena.

Ku fana ni van’wana vo tala, kumbexana u vona onge vukhongeri a byi swi koti ku antswisa vutomi bya vanhu. Kambe hi hala tlhelo, kumbexana wa swi xiya leswaku eka makume ya malembe lama hundzeke, vanhu vo tala a va rhandza vukhongeri ku tlula leswi va byi rhandzisaka swona namuntlha. Xana swi te njhani leswaku vukhongeri byi huma moya? Xana munhu a nga va lonene hambi a nga yi ekerekeni? Xana byi kona vukhongeri lebyi nga ku vuyerisaka?

Lexi Endleke Leswaku Vo Tala Va Fularhela Vukhongeri

Hi madzana ya malembe, vanhu vo tala eVujaganini a va pfumela leswaku Xikwembu xi lava leswaku hi xi yingisa. A va ya ekerekeni va ya kuma mikateko ya Xikwembu hi ku khongeleriwa hi mufundhisi. Kunene, vo tala a va byi vona vukanganyisi bya vukhongeri. Ku hlanganyela ka vukhongeri etinyimpini a swi lemukiwa hi mani na mani, hambi ku ri vudlakuta bya vafundhisi van’wana. Kambe vo tala a va anakanya leswaku vukhongeri hi byoxe a byi hoxanga. Van’wana a va rhandza mahlori, swilo swa mihavahivana ya xintu ni vuyimbeleri; van’wana va teke goza loko va chavisiwe hi dyondzo ya leswaku vanhu va ta hisiwa hilaha ku nga heriki etiheleni, ku nga dyondzo leyi nga riki kona eMatsalweni. Kutani ku endleke swilo swo karhi leswi cinceke ndlela leyi vanhu a va languta vukhongeri ha yona.

Dyondzo ya hundzuluko yi sungule ku duma. Van’wana va sungule ku pfumela leswaku vutomi byi tangunuke hi xiwelo—handle ka nkongomiso wa Xikwembu. Vukhongeri byo tala byi tsandzeke ku nyikela vumbhoni lebyi tiyeke bya leswaku Xikwembu hi xona Xihlovo xa vutomi. (Pisalema 36:9) Ku tlhandlekela kwalaho, loko thekinoloji yi ya yi hluvuka, vutshila lebyi fikeleriweke eka swa vutshunguri, vutleketli ni mbulavurisano byi khorwise vanhu leswaku xiphiqo xihi ni xihi xi nga tlhantlhiwa hi sayense. Ku tlula kwalaho, a ku anakanyiwa leswaku vakondleteri va ntirhisano wa vanhu kun’we ni vativi va mianakanyo va nyikela vukongomisi byo antswa ku tlula bya tikereke. Tikereke tona ti tsandzeke ku kombisa kahle leswaku ku hanya hi nawu wa Xikwembu hi yona ndlela yo antswa swinene.—Yakobo 1:25.

Hikwalaho, tikereke to tala ti cince rungula ra tona. Vafundhisi va tshike ku dyondzisa leswaku Xikwembu xi lava leswaku hi yingisa xona. Ku ri na sweswo, vo tala va dyondzise leswaku munhu un’wana ni un’wana u fanele a tiendlela xiboho malunghana ni leswi faneleke ni leswi nga fanelangiki. Hi ku lava ku tsakisa vanhu, varhangeri van’wana va vukhongeri va vule leswaku Xikwembu xa ku amukela, ku nga khathariseki ndlela leyi u tikhomaka ha yona. Dyondzo yo tano yi hi tsundzuxa leswi Bibele yi swi profeteke: “Ku ta va ni  nkarhi lowu va nga ta ka va nga tiyiseli eka dyondzo leyi hanyisaka, kambe, hi ku landza ku navela ka vona, va ta tihlengeletela vadyondzisi leswaku tindleve ta vona ti ta nyangalatiwa.”—2 Timotiya 4:3.

Dyondzo yoleyo yi tshikise vanhu tikereke ematshan’weni ya ku va tsakisa. Va tivutisile: ‘Loko tikereke ti kanakana matimba ya Xikwembu ya ku tumbuluxa ni vutlhari bya Xikwembu bya ku endla milawu, xana ku ya ekerekeni swi ta ndzi pfuna yini? Ndzi tikarhatela yini hi ku dyondzisa vana va mina vukhongeri?’ Vanhu lava a va ringeta ku hanya vutomi lebyinene va sungule ku vona vukhongeri byi ri lebyi nga pfuniki nchumu. Va tshike tikereke, kutani vukhongeri a byi nga ha ri bya nkoka eka vona. Swi tise ku yini leswaku nchumu lowu a wu fanele wu ri lowu pfunaka wu hundzuka wa hava swonghasi? Bibele yi nyika nhlamulo leyi khorwisaka.

Vukhongeri Byi Tirhiseriwa Ku Fikelela Swikongomelo Swo Biha

Muapostola Pawulo u lemukise Vakreste vo sungula leswaku van’wana a va ta tirhisa Vukreste leswaku va fikelela swikongomelo swo biha. U te: “Timhisi leti tshikilelaka ti ta nghena exikarhi ka n’wina naswona ntlhambi a ti nge wu khomi hi rirhandzu, kutani exikarhi ka n’wina ku ta humelela vavanuna va vulavula swilo leswi soholotiweke leswaku va tikokela vadyondzisiwa.” (Mintirho 20:29, 30) Un’wana loyi a vulavuleke “swilo leswi soholotiweke” a ku ri Augustine, mudyondzisi wa Rhoma Khatoliki. Yesu a a dyondzise valandzeri vakwe leswaku va khorwisa van’wana hi ku kombisana na vona hi Matsalwa. Hambiswiritano, Augustine u soholote nhlamuselo ya marito ya Yesu lama nga eka Luka 14:23, lama nge, “U va sindzisa va ta,” a endla ma vula leswaku a swi hoxanga ku tirhisa matimba entirhweni wo hundzula vanhu. (Matewu 28:19, 20; Mintirho 28:23, 24) Augustine u lawule vanhu hi ku tirhisa vukhongeri.

Sathana, ntsumi leyi xandzukeke, hi yena a tirhisaka vukhongeri hi ndlela yo biha naswona wa byi thyakisa. U hlohlotele vanhu va vukhongeri eka lembe-xidzana ro sungula leswaku a ringeta ku thyakisa mavandlha ya Vukreste. Malunghana ni vanhu volavo Bibele yi ri: “Vanhu vo tano i vaapostola va mavunwa, vatirhi lava xisaka, va tihundzula vaapostola va Kreste. Naswona a swi hlamarisi, hikuva Sathana hi byakwe u tihundzula ntsumi ya ku vonakala. Hikokwalaho a hi nchumu lowukulu loko vatirheli vakwe na vona va tihundzula vatirheli va ku lulama.”—2 Vakorinto 11:13-15.

Sathana wa ha tirhisa vukhongeri lebyi tivulaka bya Vukreste, lebyi tiendlaka byo lulama ni lebyi vulaka leswaku byi komba vanhu ndlela, a endla sweswo hi xikongomelo xa leswaku vanhu va hanya hi tindlela ta yena, ku nga ri ta Xikwembu. (Luka 4:5-7) Kumbexana u swi xiyile leswaku vafundhisi vo tala namuntlha va tirhisa vukhongeri leswaku va titlakusela eswiyin’weni swa le henhla ni leswaku va kuma timali eka mintlhambi ya vona. Tihulumendhe na tona ti tirhise vukhongeri ku sindzisa vaaki leswaku va seketela nyimpi.

Diyavulosi u tirhisa vukhongeri swinene hi ndlela leyi vo tala va nga yi xiyiki. U nga ha anakanya leswaku Sathana u tirhisa mintlawa yi nga ri yingani ntsena ya vukhongeri leyi hisekelaka etlhelo. Kambe hi ku ya hi Bibele, “[loyi a] vuriwaka Diyavulosi na Sathana, [u xisa] misava hinkwayo leyi akiweke.” Nakambe Bibele yi ri: “Misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.” (Nhlavutelo 12:9; 1 Yohane 5:19) Xana Xikwembu  xi titwisa ku yini hi vukhongeri lebyi tirhisiwaka hi varhangeri lava xikongomelo xa vona ku nga ku tikumela valandzeri?

“Xana Swi Vula Yini Eka Mina?”

Loko u tsemiwa nhlana hi mahanyelo ya vanhu va tikereke tin’wana ta Vujagana, swi tive leswaku Xikwembu xa Matimba Hinkwawo a xi ma tsakeli nikatsongo mahanyelo ya vona. Vujagana byi vula leswaku byi endle ntwanano ni Xikwembu; Vaisrayele va khale na vona va vule mhaka leyi fanaka. Kambe a va tshembekanga eka ntwanano wolowo. Kutani xisolo xa Yehovha ehenhla ka Israyele xi tirha hi ndlela leyi fanaka eka Vujagana namuntlha. Yehovha u te: “A va ma yingisanga marito ya mina; naswona nawu wa mina—va hambete va wu bakanya. Xana swi vula yini eka mina leswi mi tisaka murhi wa risuna wa le Xeba? . . . Magandzelo ya n’wina hinkwawo yo hisiwa a ma tsakisi.” (Yeremiya 6:19, 20) Xikwembu a xi nga ri na mhaka ni vugandzeri bya vakanganyisi volavo. A xi nga ri na mhaka ni magandzelo ni swikhongelo swa vona. Xi byele Vaisrayele xi ku: “Moya-xiviri wa mina wu venge . . . minkarhi ya n’wina leyi vekiweke ya ntsako. Swi hundzuke ndzhwalo eka mina; ndzi karhele ku swi lehisela mbilu. Naswona loko mi pfula swandla swa n’wina, ndzi mi fihlela mahlo ya mina. Hambiloko mi endla swikhongelo swo tala, a ndzi yingisi.”—Esaya 1:14, 15.

Xana Yehovha u tsakisiwa hi minkhuvo leyi tikereke ti yi endlaka yi vonaka onge i ya Vukreste, kasi eku sunguleni a yi ri ya ku fundzha swikwembu swa mavunwa? Xana u yingisa swikhongelo swa vafundhisi lava pfuva-pfuvaka tidyondzo ta Kreste? Xana Xikwembu xa byi amukela vukhongeri lebyi bakanyaka nawu wa xona? Tiyiseka leswaku mihivahivana ya tikereke namuntlha xi yi languta hilaha a xi languta magandzelo ya Israyele wa khale hakona, lawa malunghana na wona xi nga te: “Xana swi vula yini eka mina?”

Hambiswiritano, Yehovha wa khathala swinene hi vugandzeri bya ntiyiso bya vanhu vakwe lava tshembekaka. Xikwembu xa tsaka loko vanhu va kombisa ku tlangela ka vona eka hinkwaswo leswi va swi kumaka eka xona. (Malakiya 3:16, 17) Kutani, xana swi nga koteka leswaku u va munhu lonene hambiloko u nga gandzeli Xikwembu? Munhu loyi a nga va endleliki nchumu vatswari vakwe lava nga ni rirhandzu a nge tekiwi a ri lonene hambiloko yena a tivula lonene, a swi tano ke? Xana munhu loyi a nga xi endleliki nchumu Xikwembu a nga vuriwa lonene? Swi le rivaleni leswaku hi fanele hi khathala swinene hi Xikwembu xa ntiyiso, lexi vutomi byi humaka eka xona. Eka xihloko lexi landzelaka, hi ta swi vona leswaku vugandzeri bya ntiyiso byi yisa ku dzuneka eka Xikwembu naswona bya hi pfuna.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Xana tikereke ti kote ku tiyisekisa leswaku Xikwembu hi xona xi vumbeke swilo hinkwaswo?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4, 5]

Xana muyimeri wa Xikwembu u fanele a katseka eka leswi kombisiweke laha?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Xikwembu xi wu languta njhani nkhuvo wa muxaka lowu?

[Xihlovo Xa Kona]

AP Photo/Georgy Abdaladze