Mphikamakaneta Leyi Ku Khumbaka

XANA u ni munghana kumbe xirho xa ndyangu lexi u xi toloveleke swinene? Ku vuriwa yini loko munhu un’wana o ku hehla hileswaku u hlayisa vuxaka byolebyo hikwalaho ka swivangelo swa vutianakanyi? Xana a wu nga ta twa ku vava, kumbexana u hlundzuka? Xolexo i xihehlo lexi Sathana Diyavulosi a xi phyarhekeke vanhu hinkwavo lava nga ni vuxaka lebyikulu na Yehovha Xikwembu.

Anakanya hi leswi humeleleke loko Sathana a kote ku endla leswaku mpatswa wo sungula wa vanhu, ku nga Adamu na Evha, va tlula nawu wa Xikwembu kutani na vona va hlanganyela eka xiendlo xa yena xo xandzukela Xikwembu. Xana leswi humeleleke a swi vula leswaku vanhu a va ta yingisa Yehovha ntsena loko sweswo swi ta va vuyerisa? (Genesa 3:1-6) Kwalomu ka malembe ya 2 500 endzhaku ka ku xandzuka ka Adamu, Sathana u tlhele a pfuxa mphikamakaneta leyi—enkarhini lowu a yi khumba wanuna la vuriwaka Yobo. Leswi xihehlo lexi Diyavulosi a xi vuleke xi yi kombisaka kahle mphikamakaneta leyi katsekaka, a hi kambisiseni hi vukheta rungula rolero ra le Bibeleni.

“Ndzi Nga Ka Ndzi Nga Tshiki Vutshembeki Bya Mina”

Yobo a a ri “munhu la pfumalaka xisandzu, wo lulama, la chavaka Xikwembu naswona a kendlukaka eka leswo biha.” Hambiswiritano, Sathana u sole vululami bya Yobo. U vutise Yehovha a ku: “Xana Yobo wo chava Xikwembu swa ntsena-ntsena?” Endzhaku ka sweswo, Diyavulosi u hehle Xikwembu na Yobo hi ku vula leswaku lexi endlaka Yobo a tshembeka eka Yehovha hileswi a n’wi sirheleleke a tlhela a n’wi katekisa. Sathana u te: “Ndzi kombela leswaku u cinca u tshambuluta voko ra wena, u khumba hinkwaswo leswi a nga na swona kutani u vona loko a nga ta ka a nga ku rhukani exikandzeni.”—Yobo 1:8-11.

Leswaku a hlamula swihehlo leswi, Yehovha u pfumelele Sathana leswaku a ringa Yobo. Eka matshalatshala yo ringeta ku n’wi tshikisa ku tirhela Xikwembu, Diyavulosi u hlasele wanuna loyi wo tshembeka hi makhombo lama landzelelanaka. Swifuwo hinkwaswo swa Yobo swi yiviwile kumbe swi lovisiwa, vatirhi va yena ni vana vakwe va dlayiwile. (Yobo 1:12-19) Kambe, xana Sathana u swi kotile ku n’wi tshikisa? Nikatsongo! Hambileswi a a nga swi tivi leswaku Diyavulosi hi yena a n’wi vangelaka miringo, Yobo u te: “Yehovha hi byakwe u nyikile, naswona Yehovha hi byakwe u tekile. Vito ra Yehovha a ri ye emahlweni ri dzunisiwa.”—Yobo 1:21.

Endzhaku ka sweswo, Yehovha u byele Sathana loyi a a ri emahlweni ka yena a ku: “[Yobo] wa ha khomelele swi tiya eka vutshembeki byakwe, hambileswi u ndzi hlohlotelaka leswaku ndzi n’wi mita ku nga ri na xivangelo.” (Yobo 2:1-3) Mphikamakaneta ya nkoka a ku ri vutshembeki bya Yobo—ku nga mfanelo leyi a yi lava leswaku a namarhela Xikwembu ni vululami hi ku helela. Xisweswo Yobo u hlurile eka mphikamakaneta ya vutshembeki. Hambiswiritano, Diyavulosi a nga lan’wanga.

Endzhaku ka sweswo, Sathana u vule xihehlo lexi khumbaka vanhu hinkwavo. U byele Yehovha a ku: “Nhlonge hi nhlonge, hinkwaswo leswi munhu  a nga na swona u ta swi humesa leswaku a ponisa moya-xiviri wakwe. Ndzi kombela leswaku u cinca u tshambuluta voko ra wena, u khumba marhambu yakwe ni nyama yakwe kutani u vona loko a nga ta ka a nga ku rhukani exikandzeni.” (Yobo 2:4, 5) Hi ku tirhisa rito leri nge “munhu” ematshan’weni ya vito ra Yobo, Diyavulosi u kanakane vutshembeki bya vanhu hinkwavo. Entiyisweni a a ku: ‘Munhu a nga endla xin’wana ni xin’wana leswaku a ponisa vutomi bya yena. Ndzi nyike nkarhi, ndzi nga endla leswaku un’wana ni un’wana a tshika ku tirhela Xikwembu.’ Xana ku hava munhu ni un’we loyi a a ta tshama a tshembekile minkarhi hinkwayo eka Xikwembu hambi swiyimo swo va njhani?

Yehovha u pfumelele Diyavulosi leswaku a hlasela Yobo hi vuvabyi byo vava. Yobo u twe ku vava swinene lerova a khongela a navela ku fa. (Yobo 2:7; 14:13) Kambe, Yobo u ri: “Ndzi nga ka ndzi nga tshiki vutshembeki bya mina kukondza ndzi timeka!” (Yobo 27:5) Yobo u vula leswi hikuva u rhandza Xikwembu, naswona a xi kona lexi nga swi cincaka swoleswo. Yobo u tikombisa a ri wanuna la tshembekaka. Bibele yi ri: “Kutani Yehovha a katekisa makumu ya Yobo ku tlula masungulo yakwe.” (Yobo 42:10-17) Xana va kona van’wana lava faneke na Yobo? Xana loko nkarhi wu ri karhi wu famba ku paluxeke yini?

Ndlela Leyi Mphikamakaneta Yi Hlamuriweke Ha Yona

Eka ndzima 11 ya buku ya le Bibeleni ya Vaheveru, muapostola Pawulo u vulavula hi vavanuna ni vavasati vo tala vo tshembeka va le minkarhini ya le mahlweni ka Vukreste, ku katsa na Nowa, Abrahama, Sara na Muxe. Kutani muapostola loyi u te: “Ndzi ta heleriwa hi nkarhi loko ndzo ya emahlweni ndzi rungula hi ta [van’wana].” (Vaheveru 11:32) Malandza lawa yo tshembeka ya Xikwembu a ma tele swinene lerova Pawulo u vulavule hi wona tanihi “papa lerikulu swinene ra timbhoni,” a ma fanisa ni papa lerikulu leri nga le xibakabakeni. (Vaheveru 12:1) Ina, eka malembe-xidzana lama hundzeke, vanhu va ntsandza-vahlayi va kombise ntshunxeko wa vona wo tihlawulela kutani va hlawula ku tirhela Yehovha Xikwembu hi ku tshembeka.—Yoxuwa 24:15.

Nhlamulo leyi hetisekeke ya xihehlo xa Sathana xa leswaku a nga endla leswaku vanhu va fularhela Yehovha yi hume eka N’wana wa Xikwembu, Yesu Kreste. Hambi ku ri rifu leri vavisaka emhandzini ya nxaniso a ri n’wi endlanga leswaku a nga tshembeki eka Xikwembu. Loko Yesu a hefemula ro hetelela, u huwelerile a ku: “Tatana, moya wa mina ndzi wu veka emavokweni ya wena.”—Luka 23:46.

Nkarhi lowu se wu hundzeke wu swi kombise kahle leswaku Diyavulosi a nga swi kotanga ku endla leswaku vanhu hinkwavo va tshika ku tirhela Xikwembu xa ntiyiso. Vanhu va ntsandza-vahlayi se va n’wi tiva Yehovha naswona va n’wi ‘rhandza hi timbilu ta vona hinkwato ni hi mimoya-xiviri ya vona hinkwayo ni hi mianakanyo ya vona hinkwayo.’ (Matewu 22:37) Ku tshembeka ka vona loku tiyeke eka Yehovha ku kombise leswaku Sathana a a hemba malunghana ni mphikamakaneta ya vutshembeki bya vanhu. Na wena u nga swi kombisa leswaku Diyavulosi i muhembi hi ku va wanuna kumbe wansati la tshembekaka.

Xana U Fanele U Endla Yini?

Ku rhandza ka Xikwembu hi leswaku “vanhu va mixaka hinkwayo va ponisiwa naswona va fikelela vutivi lebyi kongomeke bya ntiyiso.” (1 Timotiya 2:4) U nga swi endlisa ku yini sweswo? Tinyike nkarhi wo dyondza Bibele kutani u ‘nghenisa vutivi hi Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso ni hi loyi xi n’wi rhumeke, ku nga Yesu Kreste.’—Yohane 17:3.

Sathana u tlhontlhe vutshembeki bya vanhu hi ku kanakana leswi susumetelaka vanhu ku tirhela Xikwembu. Leswaku vutivi byi ta kucetela minsusumeto ya wena, byi fanele byi fikelela mbilu ya wena. Leswaku sweswo swi endleka, a wu fanelanga u lava rungula leri nga le Bibeleni ntsena. Hlakulela mukhuva wa ku anakanyisisa hi leswi u swi dyondzaka. (Pisalema 143:5) Loko u hlaya Bibele kumbe tibuku leti sekeriweke eBibeleni, tiyiseka leswaku u tinyika nkarhi wa ku anakanyisisa hi swivutiso swo tanihi leswi: ‘Leswi swi ndzi dyondzisa yini hi Yehovha? I timfanelo tihi ta Xikwembu leti kombisiwaka laha? Hi le tindhawini tihi evuton’wini bya mina laha ndzi faneleke ndzi endla leswi? Hi swihi leswi Xikwembu xi swi amukelaka ni leswi xi nga swi amukeliki? Sweswo swi yi khumba njhani ndlela leyi ndzi titwaka ha yona hi Xikwembu?’ Ku anakanyisisa ko tano ku ta endla leswaku mbilu ya wena yi tala hi rirhandzu ni hi ku tlangela Muvumbi.

 Ku tshembeka eka Xikwembu a swi vuli ku tshembeka eka tidyondzo ta vukhongeri ntsena. (1 Tihosi 9:4) Ku tshama u tshembekile eka Yehovha Xikwembu swi lava leswaku u tikhoma kahle etimhakeni hinkwato ta vutomi. Hambiswiritano, ku tshama u tshembekile a swi nge ku endli u kayeriwa hi nchumu. Yehovha i “Xikwembu lexi tsakeke,” naswona u lava leswaku u tiphina hi vutomi. (1 Timotiya 1:11) Sweswi xiya mikhuva yin’wana leyi u faneleke u yi papalata leswaku u ta tshama u ri ni mahanyelo lamanene xisweswo u hanya vutomi lebyi tsakisaka u tlhela u amukeleka eka Xikwembu.

Papalata Ku Tikhoma Loko Biha Hi Tlhelo Ra Rimbewu

Yehovha hi byakwe u veke nkongomiso wa vukati eRitweni ra yena, ku nga Bibele, lowu nge: “Wanuna u ta siya tata wakwe ni mana wakwe naswona u fanele ku namarhela nsati wakwe, kutani va fanele va va nyama yin’we.” (Genesa 2:21-24) Leswi vanghana va vukati va hundzukeke “nyama yin’we,” va xixima lunghiselelo ra Xikwembu ra vukati loko va nga vi na vuxaka bya rimbewu ni vanhu van’wana. Muapostola Pawulo u te: “Vukati a byi xiximeke exikarhi ka hinkwavo, ni sangu ra vukati ri nga vi ni xilo lexi nyamisaka, hikuva Xikwembu xi ta avanyisa timbhisa ni vaoswi.” (Vaheveru 13:4) Xiga lexi nge “sangu ra vukati” xi vula vuxaka bya rimbewu exikarhi ka wanuna ni wansati lava tekaneke hi ku ya hi nawu. Loko un’wana wa vona o va ni vuxaka bya rimbewu ni munhu un’wana u ta va a endla vuoswi naswona Xikwembu xi ta n’wi avanyisa hi ndlela yo vava.—Malakiya 3:5.

Ku vuriwa yini hi vuxaka bya rimbewu bya le mahlweni ka vukati? Na byona byi lwisana ni mimpimanyeto ya mahanyelo leyi vekiweke hi Yehovha. Bibele yi ri: “Xikwembu xi rhandza leswaku . . . mi papalata vumbhisa.” (1 Vatesalonika 4:3) Vusodoma, vuxaka bya rimbewu exikarhi ka maxaka ya le kusuhi ni ku va ni vuxaka bya rimbewu ni xiharhi na swona i swidyoho eka Xikwembu. (Levhitika 18:6, 23; Varhoma 1:26, 27) Un’wana ni un’wana la lavaka ku tsakisa Xikwembu a tlhela a tiphina hi vutomi lebyi tsakisaka hakunene u fanele a papalata mikhuva yo biha.

Ku vuriwa yini hi mahanyelo lama pfuxaka ku navela ka vuxaka bya rimbewu ra le mahlweni ka vukati? Mukhuva lowu a wu n’wi tsakisi Yehovha. (Vagalatiya 5:19) Munhu u fanele a tlhela a papalata ku tshamela ku anakanya hi swilo leswi thyakeke. Yesu u te: “Un’wana ni un’wana la tshamelaka ku languta wansati lerova a n’wi navela, ana se u endle vuoswi na yena embilwini yakwe.” (Matewu 5:28) Marito lawa ma tirha hi ndlela leyi fanaka ni le mhakeni ya ku hlalela swifaniso swo navetisa rimbewu ephepheni, eka filimi kumbe eka Internet; ku hlaya hi timhaka leti vulavulaka hi ku endla rimbewu; ni ku yingisela tinsimu leti vulavulaka hi rimbewu. Ku papalata swilo swo tano swi tsakisa Xikwembu naswona swa n’wi pfuna munhu.

Ku vuriwa yini hi ku tlanga hi rirhandzu? Ku tlanga hi rirhandzu swi hlamuseriwa tanihi mukhuva wa “ku pfuxa mintlhaveko ya rirhandzu handle ka swikongomelo leswinene kumbe ku nyanyula munhu hi tlhelo ra rimbewu.” Loko wanuna kumbe wansati la ngheneleke vukati a endla sweswo eka munhu loyi a nga tekanangiki na yena u ta va a lwisana ni misinya ya milawu ya le Bibeleni naswona i xikombiso xa ku delela Yehovha. (Vaefesa 5:28-33) A swi fanelanga leswaku vanhu lava nga nghenelangiki vukati va kombisana rirhandzu ntsena leswaku va titsakisa! Ku vuriwa yini loko ku tlanga hi rirhandzu koloko ku tekeriwa enhlokweni swinene? Anakanya hi ku vaviseka emintlhavekweni loku nga ha vaka kona. Mhaka yin’wana ya nkoka hileswaku ku tlanga hi rirhandzu ku nga vangela leswaku munhu a endla vuoswi kumbe vumbhisa. Hi hala tlhelo, ku khoma vanhu va rimbewu leri hambaneke hi ndlela leyi tengeke swi kurisa ku tixixima ka munhu.—1 Timotiya 5:1, 2.

Ku Tsakisa Xikwembu Eka Swiyenge Swin’wana Swa Vutomi

Swakunwa leswi nga ni xihoko swi kumeka hi ku olova ematikweni yo tala. Xana swi hoxile ku swi nwa? Matsalwa a ma swi yirisi ku nwa vhinyo, byala, kumbe swakunwa swin’wana swa xihoko hi ku ringanisela. (Pisalema 104:15; 1 Timotiya 5:23) Hambiswiritano, ku nwa ku tlula mpimo ni ku dakwa swi hoxile eka Xikwembu. (1 Vakorinto 5:11-13) Entiyisweni a wu swi lavi leswaku ku nwa ku tlula mpimo ku onha rihanyo ra wena ku tlhela ku kavanyeta vutomi bya ndyangu wa wena.—Swivuriso 23:20, 21, 29-35.

Yehovha i “Xikwembu xa ntiyiso.” (Pisalema  31:5) Bibele yi ri: ‘A swi koteki leswaku Xikwembu xi hemba.’ (Vaheveru 6:18) Loko u lava ku tsakeriwa hi Xikwembu, u ta papalata ku hemba. (Swivuriso 6:16-19; Vakolosa 3:9, 10) Bibele yi tsundzuxa Vakreste yi ku: “Un’wana ni un’wana wa n’wina a a vulavule ntiyiso eka warikwavo.”—Vaefesa 4:25.

Nakambe ku ni mukhuva wa ku gembula. Hambileswi vanhu vo tala va ku rhandzaka, ku gembula i muxaka wun’wana wa makwanga, tanihi leswi ku nga ndlela ya leswaku wena u kuma mali loko van’wana va lahlekeriwa. Yehovha a nga va tsakeli lava nga ni “makwanga ya mpindzulo wa vukanganyisi.” (1 Timotiya 3:8) Kutani, loko u navela ku tsakisa Yehovha u ta papalata muxaka wihi na wihi wa ku gembula, ku katsa na lotto, ku gembula hi mathikithi ni ku beja tihanci. Loko se u endla tano, entiyisweni u nga ha kuma leswaku u tshama u ri ni mali yo tala yo khathalela swilaveko swa ndyangu wa wena.

Ku yiva, ku nga ku teka nchumu lowu nga riki wa wena, i muxaka wun’wana wa makwanga. Bibele yi ri: “U nga tshuki u yiva.” (Eksoda 20:15) Swi hoxile ku xava swilo leswi u swi tivaka leswaku swi lo yiviwa ni ku teka swilo handle ka mpfumelelo. Bibele yi ri: “Muyivi a nga ha tlheli a yiva, kambe ematshan’weni ya sweswo a a tirhe hi matimba, a endla ntirho lowunene hi mavoko yakwe, leswaku a kuma xo xi avela loyi a pfumalaka.” (Vaefesa 4:28) Ematshan’weni yo yiva nkarhi eka muthori wa vona, vanhu lava rhandzaka Yehovha va tirha hi ku hiseka. Va ‘navela ku tikhoma hi ku tshembeka eka swilo hinkwaswo.’ (Vaheveru 13:18) Naswona ripfalo leri tengeke ri endla leswaku munhu a va ni ku rhula ka mianakanyo.

Xikwembu xi n’wi languta njhani munhu la rhandzaka vukarhi? Bibele ya tsundzuxa: “U nga vi nakulobye wa loyi a voyameleke eku hlundzukeni; naswona u nga ngheni ni munhu la karihaka ngopfu.” (Swivuriso 22:24) Ku hlundzuka loku nga lawulekiki hakanyingi ku vanga madzolonga. (Genesa 4:5-8) Malunghana ni ku rihisela, Bibele yi ri: “Mi nga tlheriseli swo biha hi swo biha hambi eka mani. Endlani swilo leswi nga swinene emahlweni ka vanhu hinkwavo. Loko swi koteka, swi titshege hi n’wina, vanani ni ku rhula ni vanhu hinkwavo. Mi nga tirihiseli, varhandziwa, kambe kendlukelani vukarhi; hikuva ku tsariwile: ‘Ku rihisela i ka mina; hi mina ndzi nga ta tlherisela, ku vula Yehovha.’” (Varhoma 12:17-19) Loko hi landzela ndzayo yoleyo, vutomi bya hina byi ta va lebyi rhuleke swinene—naswona sweswo swi ta kurisa ntsako wa hina.

U Nga Swi Kota

Xana u nga swi kota ku tshama u tshembekile eka Xikwembu ku nga khathariseki ntshikilelo wa leswaku u endla leswi hoxeke? Ina, u nga swi kota. Xiya leswaku Xikwembu xi lava leswaku u khomisa Sathana tingana eka mphikamakaneta ya vutshembeki, hikuva Rito ra xona ri ri: “N’wananga, tlhariha u tsakisa mbilu yanga, leswaku ndzi ta angula loyi a ndzi tlhontlhaka.”—Swivuriso 27:11.

U nga khongela eka Yehovha leswaku a ku tiyisa u endla leswi nga swinene ematihlweni ya yena. (Vafilipiya 4:6, 7, 13) Hikwalaho tikarhatele ku kurisa vutivi bya wena bya Rito ra Xikwembu, ku nga Bibele. Ku anakanyisisa hi ndlela yo tlangela hi leswi u swi dyondzaka eBibeleni swi ta ku pfuna leswaku u kurisa ndlela leyi u rhandzaka Xikwembu ha yona naswona swi ta ku susumetela ku xi tsakisa. Buku ya 1 Yohane 5:3 yi ri: “Ku rhandza Xikwembu, hi kona ku hlayisa swileriso swa xona; kasi loko swi ri swileriso swa xona a swi tiki.” Timbhoni ta Yehovha ta le ndhawini ya ka n’wina ti nga swi tsakela ku ku pfuna ku dyondza Bibele. Wa rhambiwa leswaku u vulavurisana na tona, kumbe u nga tsalela vakandziyisi va magazini lowu.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Yobo u tshame a tshembekile loko a ringiwa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Ku kurisa vutivi bya wena bya Rito ra Xikwembu swi ta tiyisa ku tiyimisela ka wena ku endla leswinene