Amukela Ndzayo Ya Yehovha Minkarhi Hinkwayo
“U nga yi bakanyi ndzayo ya Yehovha.”—SWIVURISO 3:11.
1. Ha yini hi fanele hi amukela ndzayo leyi humaka eka Xikwembu?
HOSI SOLOMONI wa le Israyele wa khale u nyika un’wana ni un’wana wa hina xivangelo lexi twalaka xo amukela ndzayo leyi humaka eka Xikwembu. Solomoni u ri: “Oho n’wananga, u nga yi bakanyi ndzayo ya Yehovha; u nga ku nyenyi ku tshinya kakwe, hikuva loyi Yehovha a n’wi rhandzaka wa n’wi tshinya, hilaha tatana a endlaka hakona eka n’wana wakwe la n’wi tsakisaka.” (Swivuriso 3:11, 12) Ina, Tata wa wena wa le tilweni u ku laya hileswi a ku rhandzaka.
2. “Ndzayo” yi hlamuseriwa njhani, naswona munhu a nga ha layiwa hi ndlela yihi?
2 “Ndzayo” i ku xupula, ku tshinya, ku letela ni ku dyondzisa. Muapostola Pawulo u tsarile: “Ku hava ku tshinyiwa loku vonakaka ku tsakisa enkarhini wolowo, kambe ku tisa gome; kasi endzhakunyana ku veka mbhandzu wo rhula eka lava leteriweke hi kona, ku nga ku lulama.” (Vaheveru 12:11) Ku amukela ni ku tirhisa ndzayo leyi humaka eka Xikwembu swi nga ku pfuna leswaku u hanya hi ndlela leyi lulameke xisweswo u tshinela eka Xikwembu lexi kwetsimaka, ku nga Yehovha. (Pisalema 99:5) U nga ha tshinyiwa hi vapfumeri-kuloni, u nga ha tshinyiwa hi swilo leswi u swi dyondzeke eminhlanganweni ya Vukreste ni hi leswi u swi dyondzeke eRitweni ra Xikwembu ni le tibukwini ta “mulanguteri wo tshembeka.” (Luka 12:42-44) U fanele u tlangela swinene loko u byeriwa nchumu lowu u faneleke u wu lulamisa! Kambe ku nga ha laveka ndzayo ya muxaka muni loko munhu a endle xidyoho lexikulu?
Lexi Endlaka Van’wana Va Susiwa eVandlheni
3. Munhu u susiwa loko swi te yini?
3 Malandza ya Xikwembu ma dyondza Bibele ni tibuku ta Vukreste. Eminhlanganweni, etinhlengeletanweni ni le mintsombanweni ya wona ku buriwa hi mimpimanyeto ya Yehovha. Hikwalaho Vakreste va byeriwa leswi Yehovha a swi languteleke eka vona. Xirho xa vandlha xi susiwa ntsena loko xi endle xidyoho lexikulu xi nga hundzuki.
4, 5. I xikombiso xihi xa le Matsalweni xa munhu la susiweke evandlheni lexi ku vulavuriwaka hi xona laha, naswona ha yini vandlha ri khutaziwe ku vuyisela wanuna loyi?
4 Xiya xikombiso xa le Matsalweni xa munhu loyi a a susiwile. Vandlha ra le Korinto a ri pfumelele ‘vumbhisa lebyi a byi nga ri kona ni le xikarhi ka matiko, bya leswaku munhu un’wana u teke nsati wa tata wakwe.’ Pawulo u khutaze Vakorinto leswaku va “nyiketa munhu wo tano eka Sathana leswaku ku lovisiwa nyama, ku endlela leswaku ku ponisiwa moya.” (1 Vakorinto 5:1-5) Loko mudyohi loyi a susiwile xisweswo a nyiketiwe eka Sathana, u tlhele a va xiphemu xa misava ya Diyavulosi. (1 Yohane 5:19) Ku hlongoriwa ka yena ku suse nkucetelo wo biha wa nyama evandlheni kutani ku sirheleriwa “moya,” kumbe langutelo leri lerinene ra vandlha leswaku ri hambeta ri kombisa timfanelo ta Xikwembu.—2 Timotiya 4:22; 1 Vakorinto 5:11-13.
5 Endzhakunyana ka kwalaho, Pawulo u khutaze Vakreste va le Korinto leswaku va vuyisela mudyohi evandlheni. Ha yini? Muapostola loyi u vule leswaku xivangelo xa kona hileswaku va nga “tlhariheriwi hi Sathana.” Mudyohi loyi handle ko kanakana a a hundzukile naswona se a a hanya vutomi lebyi baseke. (2 Vakorinto 2:8-11) Loko Vakorinto a va lo ala ku vuyisela wanuna loyi la hundzukeke, Sathana a a ta va tlharihela hileswi a va nga ta va na ntwela-vusiwana va tlhela va nga rivaleli tanihi leswi Diyavulosi a a lava leswaku va va hi ndlela yoleyo. Hilaha ku faneleke, va hatle va ‘rivalela ni ku chavelela’ wanuna loyi a hundzukeke.—2 Vakorinto 2:5-7.
6. Ku susa munhu evandlheni swi nga pfuna yini?
6 Ku susa munhu evandlheni swi pfuna yini? Swi endla leswaku vito leri kwetsimaka ra Yehovha ri tshama ri nga ri na xisandzu naswona swi sirhelela ndhuma leyinene ya vanhu va yena. (1 Petro 1:14-16) Ku susa mudyohi la nga hundzukiki evandlheni swi seketela mimpimanyeto ya Xikwembu naswona swi sirhelela vandlha leswaku ri tshama ri basile hi tlhelo ra moya. Swi nga ha tlhela swi endla leswaku mudyohi la nga hundzukangiki a xiya vukulu bya xidyoho xa yena.
Ha yini muapostola Pawulo a rhumelele Vakorinto swileriso malunghana ni ku susiwa ka munhu evandlheni?
Ku Hundzuka I Ka Nkoka Swinene
7. Ku ve ni vuyelo byihi eka Davhida loko a tsandzeke ku vula ku tlula nawu ka yena?
7 Vanhu vo tala lava endlaka xidyoho lexikulu kutani va hundzuka hakunene a va susiwi evandlheni. Ina, a swi olovi ku hundzuka swi huma embilwini. Anakanya hi Hosi Davhida wa le Israyele, loyi a qambheke Pisalema 32. Risimu rolero ri paluxa leswaku Davhida u tumbete swidyoho swa yena leswikulu ku ringana nkarhi wo karhi, kumbexana leswi a swi endleke na Bati-xeba. Kutani, gome leri a a ri na rona hikwalaho ka swidyoho swa yena ri n’wi hete matimba, ku fana ni ndlela leyi ku hisa ka dyambu ra ximumu ku wu hetaka ha yona ndzhongo wa murhi. Davhida u karhatekile enyameni ni le mianakanyweni, kambe loko a ‘phofule ku tlula ka yena nawu, Yehovha u n’wi rivalerile.’ (Pisalema 32:3-5) Kutani Davhida u yimbelerile a ku: “Wa tsaka munhu loyi Yehovha a nga vekiki xidyoho evitweni rakwe.” (Pisalema 32:1, 2) Swi n’wi tsakisile hakunene ku va Xikwembu xi n’wi kombe tintswalo!
8, 9. Ku hundzuka ku kombisiwa njhani, naswona i ka nkoka hi ndlela yihi loko swi ta emhakeni ya ku vuyisela munhu la susiweke evandlheni?
8 Kutani, swi le rivaleni leswaku mudyohi u fanele a hundzuka loko a ta kombiwa tintswalo. Hambiswiritano, ku khomiwa hi tingana kumbe ku chava leswaku swidyoho swa wena swi ta paluxiwa, a hi ku hundzuka. “Ku hundzuka” swi vula “ku cinca mianakanyo ya wena” malunghana ni ku tikhoma loko biha hikwalaho ka leswi u tisolaka. Munhu la hundzukeke u ni “mbilu leyi tshovekeke yi tlhela yi pfotloseka” naswona u lava “ku lulamisa leswi hoxeke” loko swi koteka.—Pisalema 51:17; 2 Vakorinto 7:11.
9 Leswaku munhu a vuyiseriwa evandlheni ra Vukreste ku langutiwa swinene loko a hundzukile. Munhu la susiweke evandlheni a ngo swi pfuketana a vuyiseriwa evandlheni endzhaku ka loko ku hundze nkarhi wo karhi. Mbilu ya yena yi fanele yi hundzuka swinene loko a nga si vuyiseriwa. U fanele a xiya vukulu bya xidyoho xa yena ni xisandzu lexi a xi tiseke eka Yehovha ni le vandlheni. Mudyohi u fanele a hundzuka, a khongela swi huma embilwini leswaku a rivaleriwa kutani a hanya hi ku pfumelelana ni swilaveko swa Xikwembu leswinene. Loko munhu a kombela ku vuyiseriwa, u fanele a kota ku nyikela vumbhoni bya leswaku u hundzukile naswona u endla “mintirho leyi fambelanaka ni ku hundzuka.”—Mintirho 26:20.
Ha Yini U Fanele U Vula Xidyoho?
10, 11. Ha yini hi nga fanelanga hi ringeta ku tumbeta xidyoho?
10 Van’wana lava dyoheke va nga ha ku: ‘Loko ndzo byela un’wana xidyoho xa mina, ndzi nga ha boheka ku hlamula swivutiso leswi khomisaka tingana ivi ndzi susiwa evandlheni. Kambe loko ndzi nga byeli munhu, ndzi ta papalata ku khomisiwa tingana toleto naswona a nga kona evandlheni la nga ta swi tiva.’ Mianakanyo yo tano yi endla leswaku va tsandzeka ku anakanyisisa hi swilo swin’wana swa nkoka. Hi swihi swilo swa kona?
11 Yehovha i “Xikwembu xa tintswalo ni nsovo, la hlwelaka ku hlundzuka, la teleke musa wa rirhandzu ni ntiyiso, la hlayiselaka vanhu va magidi musa wa rirhandzu, la rivalelaka xihoxo ni ku tlula nawu ni xidyoho.” Kambe, u tshinya vanhu va yena “hi mpimo lowu faneleke.” (Eksoda 34:6, 7; Yeremiya 30:11) Loko u endle xidyoho lexikulu, a wu nge ti kumi tintswalo ta Xikwembu loko u ringeta ku tumbeta xidyoho xa wena. Yehovha wa xi vona, naswona a nga xi honisi xidyoho.—Swivuriso 15:3; Habakuku 1:13.
12, 13. Ku nga endleka yini loko munhu a ringeta ku tumbeta xidyoho?
12 Loko u endle xidyoho lexikulu, lexi nga ku pfunaka leswaku u tlhela u va ni ripfalo lerinene i ku xi vula. (1 Timotiya 1:18-20) Kambe loko u nga xi vuli xidyoho xa wena swi nga vanga leswaku u va ni ripfalo leri nyameke leri nga vangelaka leswaku u endla swidyoho leswi engetelekeke. Tsundzuka leswaku loko u dyoha a wu dyoheli munhu un’wana kumbe vandlha. Kambe u dyohela Xikwembu. Mupisalema u yimbelerile a ku: “Yehovha—xiluvelo xakwe xi le matilweni. Mahlo yakwe ma vona, mahlo yakwe lama vangamaka ma kambela vana va vanhu. Yehovha u kambela wo lulama ni wo homboloka.”—Pisalema 11:4, 5.
13 Yehovha a nge n’wi katekisi munhu loyi a tumbetaka xidyoho xa yena lexikulu ivi a ringeta ku tshama evandlheni ra Vukreste leri baseke. (Yakobo 4:6) Hikwalaho loko u endle xidyoho naswona u lava ku endla leswinene, u nga kanakani ku byela vanhu lava faneleke. Loko u nga endli tano, u ta kingindziwa hi ripfalo, ngopfu-ngopfu loko u hlaya kumbe u twa ndzayo leyi vulavulaka hi timhaka leti fanaka ni xidyoho xa wena lexikulu. Ku vuriwa yini loko Yehovha o susa moya wa yena eka wena, hilaha a endleke hakona eka Hosi Sawulo? (1 Samuwele 16:14) Loko moya wa Xikwembu se wu susiwile, u nga ha endla ni swidyoho leswikulu ngopfu.
Tshemba Vamakwenu Lava Tshembekaka
14. Ha yini mudyohi a fanele a landzela ndzayo leyi kumekaka eka Yakobo 5:14, 15?
14 Hikwalaho, mudyohi la hundzukeke u fanele a endla yini? “A a vitane vakulukumba va vandlha, kutani a va n’wi khongelele, va n’wi tota mafurha hi vito ra Yehovha. Kutani xikhongelo xa ripfumelo xi ta hanyisa la nga pfukiki swinene, naswona Yehovha u ta n’wi pfuxa.” (Yakobo 5:14, 15) Ku ya eka vakulu i ndlela yin’wana ya leswaku munhu a “[humesa] mbhandzu lowu kombisaka ku hundzuka.” (Matewu 3:8) Vavanuna lava va tshembekaka va tlhela va va ni rirhandzu va ta ‘n’wi khongelela va tlhela va n’wi tota hi mafurha hi vito ra Yehovha.’ Ndzayo ya vona leyi humaka eBibeleni yi ta chavelela un’wana ni un’wana la hundzukeke hakunene, ku fana ni mafurha lama horisaka.—Yeremiya 8:22.
15, 16. Vakulu lava nga Vakreste va xi landzelela njhani xikombiso lexi vekiweke hi Xikwembu lexi kumekaka eka Ezekiyele 34:15, 16?
15 Yehovha, Murisi wa hina la nga ni rirhandzu u hi vekele xikombiso xa rirhandzu, loko a ntshunxa Vayuda evuhlongeni bya le Babilona hi 537 B.C.E. niloko a ntshunxa Vaisrayele va moya eka “Babilona Lonkulu” hi 1919 C.E.! (Nhlavutelo 17:3-5; Vagalatiya 6:16) Xisweswo u hetisise xitshembiso xa yena lexi nge: “Mina ndzi ta wundla tinyimpfu ta mina, ndzi ta ti vundzisa . . . Leyi lahlekeke ndzi ta yi lavisisa, leyi hambukeke ndzi ta yi vuyisa, leyi tshovekeke ndzi ta yi bohelela, leyi vabyaka ndzi ta yi tiyisa.”—Ezekiyele 34:15, 16.
16 Yehovha u phamele tinyimpfu ta yena to fanekisela, a ti endla ti vundza ti sirhelelekile a tlhela a lavisisa leti lahlekeke. Hilaha ku fanaka, varisi lava nga Vakreste va tiyiseka leswaku ntlhambi wa Xikwembu wu phameriwa kahle hi tlhelo ra moya naswona wu sirhelelekile. Vakulu va lavisisa tinyimpfu leti pepetsekeke evandlheni. Tanihi leswi Xikwembu xi ‘bohelelaka leti tshovekeke,’ valanguteri va “bohelela” tinyimpfu leti vavisiweke hi marito ya vanhu van’wana kumbe hi swiendlo swa tona vini. Naswona tanihi leswi Xikwembu xi ‘tiyisaka leti vabyaka,’ vakulu va pfuna lava vabyaka hi tlhelo ra moya, kumbexana hikwalaho ka xidyoho lexi va xi endleke.
Ndlela Leyi Vakulu Va Nyikelaka Mpfuno Ha Yona
17. Ha yini hi nga fanelanga hi kanakana ku lava mpfuno wa moya eka vakulu?
17 Vakulu va pfumelelana ni ndzayo leyi hi ntsako: “Hambetani mi kombisa tintswalo . . . , mi endla tano hi xichavo.” (Yudha 23) Vakreste van’wana va endle xidyoho lexikulu hi ku tikhoma hi ndlela yo biha hi tlhelo ra rimbewu. Kambe loko va hundzuka hakunene, va nga tiyiseka leswaku vakulu va ta va khoma hi ndlela ya tintswalo tanihi leswi va lavaka ku va pfuna hi tlhelo ra moya. Pawulo u vulavule hi ndlela leyi hi vavanuna lava, a tikatsa na yena: “Ku nga ri swona leswaku hi valawuri va ripfumelo ra n’wina, kambe hi vatirhi-kuloni entsakweni wa n’wina.” (2 Vakorinto 1:24) Hikwalaho, u nga kanakani ku lava mpfuno wa vona wa moya.
18. Vakulu va va khoma njhani vapfumeri-kulobye lava dyoheke?
18 Loko u endle xidyoho lexikulu, ha yini u fanele u va tshemba vakulu? Hikuva ngopfu-ngopfu i varisi va ntlhambi wa Xikwembu. (1 Petro 5:1-4) Ku hava murisi la nga ni rirhandzu loyi a nga xupulaka xinyimpfana lexi yingisaka, lexi rilaka hikwalaho ka leswi xi nga tivavisa. Hikwalaho, loko vakulu va tenga nandzu wa vapfumeri-kulobye, a va dziki ngopfu emhakeni ya ku xupula mudyohi kambe va dzika emhakeni ya xidyoho ni ku vuyetela hi tlhelo ra moya laha swi kotekaka kona. (Yakobo 5:13-20) Vakulu va fanele va avanyisa hi vululami va tlhela va ‘khoma ntlhambi hi rirhandzu.’ (Mintirho 20:29, 30; Esaya 32:1, 2) Ku fana ni Vakreste lavan’wana hinkwavo, vakulu va fanele va ‘kombisa vululami, va rhandza musa ni ku titsongahata loko va famba ni Xikwembu.’ (Mikiya 6:8) Timfanelo toleto i ta nkoka loko ku endliwa swiboho leswi katsaka vutomi ni ntirho wo kwetsima wa “tinyimpfu ta madyelo [ya Yehovha].”—Pisalema 100:3.
19. Vakulu lava nga Vakreste va ringeta ku ololoxa munhu va ri ni langutelo rihi?
19 Varisi lava nga Vakreste va vekiwe hi moya lowo kwetsima naswona va lava ku kongomisiwa hi wona. Loko “munhu a teka goza leri hoxeke a nga si swi lemuka,” vavanuna lava fanelekaka hi tlhelo ra moya va ringeta ku “ololoxa munhu wo tano hi moya wo rhula.” (Vagalatiya 6:1; Mintirho 20:28) Vakulu va ringeta ku ololoxa mianakanyo ya yena hi moya wa vunene kambe va ri karhi va namarhela mimpimanyeto ya Xikwembu, tanihi leswi dokodela la anakanyelaka a vuyiselaka rhambu leri tshovekeke exiyin’weni xa rona hi vukheta leswaku a papalata ku vavisa munhu wa kona swi nga fanelanga kambe a ri karhi a khathalela xiphiqo. (Vakolosa 3:12) Tanihi leswi vakulu va nga ta titshega hi xikhongelo ni hi Matsalwa ku vona loko munhu wa kona a fanele a kombisiwa tintswalo, xiboho xa vona xi ta kombisa ndlela leyi Xikwembu xi yi langutaka ha yona mhaka ya kona.—Matewu 18:18.
20. Hi rini laha swi nga ha fanelaka leswaku ku endliwa xitiviso evandlheni xa leswaku munhu wo karhi u soriwile?
20 Loko xidyoho xa kona se xi tiveka kumbe handle ko kanakana xi ta tiviwa, swi fanerile ku endla xitiviso evandlheni leswaku ku sirheleriwa ndhuma ya rona. Ku ta tlhela ku endliwa xitiviso loko vandlha ri fanele ri lemukisiwa. Loko munhu la soriweke hi komiti ya vuavanyisi a ha hlakarhela hi tlhelo ra moya, a nga ha fanisiwa ni munhu la hlakarhelaka endzhaku ko vaviseka, leswi endlaka leswaku a tsandzeka ku endla mintirho yo karhi swa xinkarhana. Swi nga ha n’wi pfuna munhu la hundzukeke leswaku a yingisela ematshan’weni yo hlamula eminhlanganweni, ku ringana nkarhi wo karhi. Vakulu va nga ha hlela leswaku munhu un’wana a va ni dyondzo ya Bibele na yena leswaku a n’wi tiyisa laha a tsaneke kona leswaku a ta tlhela a va la “hanyeke eripfumelweni.” (Tito 2:2) Leswi hinkwaswo swi endliwa hi rirhandzu naswona a swi endleriwi ku xupula mudyohi.
21. Milandzu yin’wana ya swidyoho yi nga ha tengiwa njhani?
21 Vakulu va nga pfuna hi tlhelo ra moya hi tindlela to hambana-hambana. Hi xikombiso, a hi nge makwerhu loyi a tshameke a va ni xiphiqo xa ku nwa u nwe ku tlula mpimo kan’we kumbe kambirhi loko a ri yexe ekaya. Kumbexana munhu loyi se a nga ni nkarhi wo leha a tshike ku dzaha u dzahile kan’we kumbe kambirhi a ri yexe loko a tsanile. Hambileswi a khongeleke naswona a tshembaka leswaku Xikwembu xi n’wi rivalerile, u fanele a lava mpfuno eka nkulu leswaku xidyoho xo tano a nga xi endli mukhuva. Nandzu wolowo wu nga tengiwa hi nkulu un’we kumbe vambirhi. Hambiswiritano, (va-)nkulu u ta byela mulanguteri la ungamelaka, tanihi leswi ku nga ha vaka ku katseka ni swin’wana.
Hambeta U Amukela Ndzayo Ya Xikwembu
22, 23. Ha yini u fanele u hambeta u amukela ndzayo ya Xikwembu?
22 Leswaku a tsakeriwa hi Xikwembu, Mukreste un’wana ni un’wana u fanele a nyikela nyingiso eka ndzayo ya Yehovha. (1 Timotiya 5:20) Hikwalaho yingisa ku tshinyiwa kwihi na kwihi loku u ku kumaka loko u dyondza Matsalwa ni le tibukwini ta Vukreste kumbe loko u twa ndzayo leyi nyikeriwaka eminhlanganweni, etinhlengeletanweni ni le mintsombanweni ya vanhu va Yehovha. Tshama u xalamukele ku endla ku rhandza ka Yehovha. Kutani ndzayo ya Xikwembu yi ta ku pfuna leswaku u tshama u sirhelelekile hi tlhelo ra moya—xisirhelelo lexi fanaka ni khumbi lexi lwisanaka ni xidyoho.
23 Ku amukela ndzayo leyi humaka eka Xikwembu swi ta ku pfuna leswaku u tshama erirhandzwini ra Xikwembu. I ntiyiso, van’wana va hlongoriwile evandlheni ra Vukreste, kambe leswi a swi fanelanga swi humelela eka wena loko u “hlayisa mbilu ya wena” naswona ‘u famba ku fana ni munhu wo tlhariha.’ (Swivuriso 4:23; Vaefesa 5:15) Hambiswiritano, loko sweswi u susiwile evandlheni, ha yini u nga teki magoza lama nga ta endla leswaku u vuyiseriwa? Xikwembu xi lava leswaku hinkwavo lava tinyiketeleke eka xona va xi gandzela hi ku tshembeka na hi “mbilu leyi tsakeke.” (Deteronoma 28:47) Sweswo u nga swi endla hilaha ku nga heriki loko minkarhi hinkwayo u amukela ndzayo ya Yehovha.—Pisalema 100:2.