Dyondzisa Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka Hakunene
Dyondzisa Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka Hakunene
“Mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa, . . . mi va dyondzisa.”—MATEWU 28:19, 20.
1. I yini lexi nga vuriwaka malunghana ni ndlela leyi Bibele yi kumekaka ha yona?
RITO RA YEHOVHA, ku nga Bibele yo Kwetsima, i yin’wana ya tibuku ta khale swinene ni leyi hangalasiweke ngopfu emisaveni. Se ku hundzuluxeriwe xiphemu xa yona hi tindzimi leti tlulaka 2 300. Vanhu lava tlulaka tiphesente ta 90 emisaveni hinkwayo va na yona hi tindzimi ta vona.
2, 3. (a) Ha yini ku ri ni ku pfilunganyeka malunghana ni tidyondzo ta le Bibeleni? (b) Hi swihi swivutiso leswi hi nga ta swi kambisisa?
2 Vanhu va timiliyoni va hlaya tindzimana to karhi eBibeleni siku ni siku. Van’wana se va yi hlaye hinkwayo minkarhi yo tala. Vukhongeri bya magidi byi vula leswaku tidyondzo ta byona ti sekeriwe eBibeleni, kambe leswi yi swi dyondzisaka byi swi hlamusela hi tindlela leti nga faniki. Lexi nyanyisaka ku pfilunganyeka loku i ku nga pfumelelani lokukulu loku nga kona exikarhi ka swirho swa vukhongeri lebyi fanaka. Swirho swin’wana swi khomelela eka vukholwa-hava malunghana ni Bibele, leswaku yi huma kwihi ni loko yi ri ya nkoka. Vo tala va yi teka yi ri buku yo kwetsima ntsena loko va yi tirhisa eminkhubyeni ku endla swihlambanyo kumbe loko va hlambanya etihubyeni leswaku leswi va nga ta swi vula i ntiyiso.
3 Entiyisweni, Bibele yi ni marito kumbe rungula ra Xikwembu leri nga ni matimba leri yaka eka vanhu. (Vaheveru 4:12) Hikokwalaho, hina tanihi Timbhoni ta Yehovha hi lava leswaku vanhu va dyondza leswi Bibele yi swi dyondzisaka. Ha swi tsakela ku endla ntirho lowu Yesu Kreste a wu nyikeke valandzeri vakwe loko a te: “Fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa, . . . mi va dyondzisa.” (Matewu 28:19, 20) Entirhweni wa hina wo chumayela hi kuma vanhu va timbilu letinene lava kayakayaka hikwalaho ka ku pfilunganyeka loku hangalakeke emisaveni hi tlhelo ra vukhongeri. Va lava ku tiva ntiyiso malunghana ni Muvumbi wa hina naswona va navela ku dyondza leswi Bibele yi swi vulaka malunghana ni xikongomelo xa vutomi. A hi kambisiseni swivutiso swinharhu leswi karhataka vanhu vo tala. Eka xivutiso ha xin’we, hi ta xiya swilo leswi hoxeke leswi varhangeri va vukhongeri va swi vulaka, kutani hi ta kambisisa leswi Bibele yi swi dyondzisaka hakunene. Swivutiso swa kona hileswi: (1) Xana Xikwembu xa hi khathalela? (2) Ha yini hi ri laha misaveni? (3) Ku humelela yini hi hina loko hi fa?
Xana Xikwembu Xa Khathala?
4, 5. Ha yini vanhu va ehleketa leswaku Xikwembu a xi hi khathaleli?
4 A hi sunguleni hi xivutiso lexi nge, Xana Xikwembu xa hi khathalela? Lexi vavisaka, vanhu vo tala va ehleketa leswaku nhlamulo ya xivutiso lexi i e-e. Ha yini va titwa hi ndlela yoleyo? Xivangelo xin’wana hileswi va hanyaka emisaveni leyi teleke rivengo, tinyimpi ni ku xaniseka. Kutani va ri: ‘Loko Xikwembu a xi hi khathalela hakunene a swi kanakanisi leswaku a xi ta sivela swilo swo tano leswaku swi nga endleki.’
5 Xivangelo xin’wana lexi endlaka leswaku vanhu va ehleketa leswaku Xikwembu a xi hi khathaleli hileswi varhangeri va vukhongeri va va kuceteleke leswaku va titwa hi ndlela yoleyo. I yini leswi hakanyingi vafundhisi va swi vulaka loko ku humelele khombo? Loko wansati un’wana a loveriwe hi vana va yena vambirhi lavatsongo emhangwini ya movha, mufundhisi wa yena u te: “I ku rhandza ka Xikwembu. Xikwembu a xi lava tintsumi tin’wana timbirhi.” Loko vafundhisi va vula marito wolawo, entiyisweni va sola Xikwembu hikwalaho ka swilo swo biha leswi endlekaka. Kambe, mudyondzisiwa Yakobo u tsarile a ku: “Loko a ri endzingweni, munhu a nga vuli a ku: ‘Ndzi ringiwa hi Xikwembu.’ Hikuva Xikwembu xi nga ka xi nga ringiwi hi swilo swo biha naswona xona a xi ringi munhu.” (Yakobo 1:13) Yehovha Xikwembu a hi yena a vangaka swilo swo biha. Entiyisweni, “a swi ve ekule swinene ni Xikwembu xa ntiyiso leswaku xi endla hilaha ku hombolokeke.”—Yobo 34:10.
6. I mani la vangelaka vubihi ni ku xaniseka emisaveni leyi?
6 Kutani, ha yini ku ri ni vubihi ni ku xaniseka konghasi? Xivangelo xin’wana hileswi vanhu hi ku angarhela va fularheleke Xikwembu tanihi Mufumi, va nga laviki ku hanya hi ku ya hi milawu ni misinya ya milawu ya xona leyo lulama. Handle ko swi xiya, vanhu va titsongahatele Nala wa Xikwembu, ku nga Sathana, hikuva “misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.” (1 Yohane 5:19) Ku tiva mhaka leyi swi endla leswaku swi olova ku twisisa leswaku ha yini ku ri ni swiyimo swo biha. Sathana u hombolokile, wa kanganyisa naswona u ni tihanyi. Kutani hi fanele hi swi langutela leswaku misava yi kombisa vumunhu bya mufumi wa yona. A swi hlamarisi leswi ku teleke vubihi!
7. Hi swihi swivangelo swin’wana leswi endlaka leswaku hi xaniseka?
7 Ku nga hetiseki ka vanhu i xivangelo xin’wana lexi endlaka leswaku va xaniseka. Vanhu lava nga ni xidyoho va ni mboyamelo wo lwela ku lawula van’wana, kutani sweswo hakanyingi swi vanga tinyimpi, ku tshikileriwa ni ku xaniseka. Eklesiasta 8:9 yi swi veka kahle yi ku: “Munhu [u fuma] munhu ku n’wi endla swo biha.” Xivangelo xin’wana xa ku xaniseka i “nkarhi ni xiendlakalo lexi nga languteriwangiki.” (Eklesiasta 9:11) Hakanyingi vanhu va weriwa hi khombo hileswi va vaka endhawini leyi hoxeke hi nkarhi lowu hoxeke.
8, 9. Hi swi tiva njhani leswaku Yehovha wa hi khathalela hakunene?
8 Swa chavelela ku tiva leswaku Yehovha a hi yena a vangaka ku xaniseka. Kambe xana Xikwembu xa khathala hakunene hi swilo leswi hi humelelaka evuton’wini? Nhlamulo leyi tsakisaka i ina! Ha swi tiva leswaku Yehovha wa khathala hikuva Rito rakwe leri huhuteriweke ri hi byela leswaku ha yini a pfumelele vanhu leswaku va hanya hi ndlela yo biha. Swivangelo swa Xikwembu swi katsa timhaka timbirhi: vuhosi bya xona ni vutshembeki bya vanhu. Yehovha a nga boheki ku hi byela leswaku ha yini a pfumelele ku xaniseka hikuva i Muvumbi la nga ni matimba hinkwawo. Kambe wa hi byela hikuva wa hi khathalela.
9 Xiya vumbhoni lebyi engetelekeke lebyi kombisaka leswaku Xikwembu xa hi khathalela. Xi ‘vavisekile embilwini ya xona’ loko vubihi byi tate misava emasikwini ya Nowa. (Genesa 6:5, 6) Xana Xikwembu xi titwa hi ndlela leyi hambaneke namuntlha? Nikatsongo, hikuva a xi hundzuki. (Malakiya 3:6) Xa byi venga vuhomboloki naswona a xi tsaki loko xi vona vanhu va xaniseka. Bibele yi dyondzisa leswaku ku nga ri khale Xikwembu xi ta herisa swilo hinkwaswo swo biha leswi vangiweke hi ku fuma ka munhu swin’we ni nkucetelo wa Diyavulosi. Xana byebyo a hi vumbhoni lebyi khorwisaka bya leswaku Xikwembu xa hi khathalela?
10. Yehovha u titwa njhani hi ku xaniseka ka vanhu?
10 Varhangeri va vukhongeri va hembela Xikwembu loko va vula leswaku makhombo lawa ma hi welaka i ku rhandza ka xona. Ku hambana ni sweswo, Yehovha u tiyimisele swinene ku herisa ku xaniseka ka vanhu. Petro wo Sungula 5:7 yi ri: “[Wa hi] khathalela.” Sweswo hi leswi Bibele yi swi dyondzisaka hakunene!
Ha Yini Hi Ri Laha Misaveni?
11. I yini leswi hakanyingi vukhongeri bya misava byi swi vulaka malunghana ni vutomi bya vanhu emisaveni?
11 Sweswi a hi kambisiseni xivutiso xa vumbirhi lexi vanhu vo tala va tivutisaka xona, lexi nge, Ha yini hi ri laha misaveni? Hakanyingi vukhongeri bya misava byi hlamula xivutiso xexo hi ku vula leswaku vanhu va lo tshama swa xinkarhana ntsena laha misaveni. Byi teka misava leyi yi ri ndhawu yo wisela eka yona loko u ri eriendzweni ro ya endhawini yin’wana. Vafundhisi van’wana va dyondzisa mhaka leyi nga mavunwa ya leswaku siku rin’wana Xikwembu xi ta lovisa pulanete leyi. Hikwalaho ka tidyondzo to tano, vanhu vo tala va gimete hileswaku swa antswa ku va va tiphina hi vutomi hilaha va nga kotaka hakona hikuva swa fana va ta fa. Xana Bibele yi dyondzisa yini hakunene malunghana ni ku va kona ka hina laha misaveni?
12-14. Bibele yi dyondzisa yini malunghana ni xikongomelo xa Xikwembu hi misava ni vanhu?
12 Xikwembu xi ni xikongomelo lexinene hi misava ni vanhu. A xi ‘yi tumbuluxelanga swa hava misava,’ kambe xi ‘yi vumbele leswaku ku akiwa eka yona.’ (Esaya 45:18) Ku tlula kwalaho, Yehovha u “simeke misava etindhawini leti a ti endleleke tona; a yi nge tsekatsekisiwi hilaha ku nga riki na makumu, kumbe hi masiku.” (Pisalema 104:5) Ku dyondza swilo leswi malunghana ni xikongomelo xa Xikwembu hi misava ni vanhu swi nga hi pfuna ku twisisa leswaku ha yini hi ri laha misaveni.
13 Genesa ndzima 1 na 2 yi kombisa leswaku Yehovha u lunghiselele misava hi vukheta swinene leswaku vanhu va kota ku hanya eka yona. Loko nkarhi wa ku tumbuluxa swilo emisaveni leyi ya hina wu fike emakumu, swilo hinkwaswo a swi ri “swinene ngopfu.” (Genesa 1:31) Xikwembu xi veke wanuna ni wansati wo sungula, Adamu na Evha, entangeni wo saseka wa le Edeni kutani xi va nyika swakudya leswinene hi xitalo. Vanhu vambirhi vo sungula va byeriwe leswi: “Tswalanani mi andza, mi tata misava, mi yi fuma.” A va fanele va va ni vana lava hetisekeke, va ndlandlamuxa kaya ra vona leri nga ntanga ri va emisaveni hinkwayo naswona va fuma swiharhi hi rirhandzu.—Genesa 1:26-28.
14 Xikongomelo xa Yehovha hileswaku vanhu lava hetisekeke va tshama emisaveni hilaha ku nga heriki. Rito ra Xikwembu ri ri: “Lavo lulama va ta dya ndzhaka ya misava, va ta tshama eka yona hi masiku.” (Pisalema 37:29) Ina, vanhu a va vumberiwe ku tsakela vutomi lebyi nga heriki eParadeyisini emisaveni. Xexo hi xona xikongomelo xa Xikwembu, naswona hi leswi Bibele yi swi dyondzisaka hakunene!
Ku Humelela Yini Hi Hina Loko Hi Fa?
15. I yini leswi vukhongeri byo tala emisaveni byi swi dyondzisaka malunghana ni leswi humelelaka hi hina loko hi fa?
15 Sweswi a hi tlhuvutseni xivutiso xa vunharhu lexi karhataka vo tala: Ku humelela yini hi hina loko hi fa? Vukhongeri byo tala emisaveni byi dyondzisa leswaku nchumu wo karhi lowu nga endzeni ka munhu wu hambeta wu hanya endzhaku ka loko miri wu file. Vukhongeri byin’wana bya ha pfumela leswaku Xikwembu xi xupula vanhu vo homboloka hi ku va xanisa hilaha ku nga heriki endzilweni wa tihele. Kambe xana sweswo i ntiyiso? Bibele yi dyondzisa yini hakunene hi rifu?
16, 17. Hi ku ya hi Bibele, hi xihi xiyimo xa vafi?
16 Rito ra Xikwembu ri ri: “Lava hanyaka va swi tiva leswaku va ta fa; kambe loko ku ri lava feke, a va tivi nchumu nikatsongo, naswona a va ha ri na hakelo.” Leswi lava feke “va [nga tiviki] nchumu nikatsongo,” a va nge swi koti ku twa, ku vona, ku vulavula kumbe ku ehleketa. A va ha kumi hakelo. A va nge yi kumi hakelo hikuva a va koti ku tirha nchumu! Ku tlula kwalaho, “rirhandzu ra vona, rivengo ra vona ni mavondzo ya vona se swi herile,” hikuva a va nge swi koti ku endla nchumu.—Eklesiasta 9:5, 6, 10.
17 Leswi Bibele yi swi vulaka emhakeni leyi swi le rivaleni—vafi a va le ku hanyeni endhawini yin’wana. A wu kona nchumu lowu humaka emimirini ya hina loko hi fa kutani wu hambeta wu hanya leswaku wu ta tlhela wu tswariwa emirini wa munhu un’wana, hilaha swi hlamuseriwaka hakona hi lava pfumelaka eka dyondzo ya ntswariwo-nyingi. Hi nga ha fanisa mhaka leyi hi ndlela leyi: Vutomi lebyi hi nga na byona byi fana ni langavi ra khandlhela. Loko langavi ri timeka, a ri yi kun’wana. A ra ha ri kona.
18. Loko xichudeni xa Bibele xi dyondza leswaku vafi a va tivi nchumu, xi nga fikelela swiboho swihi?
18 Xiya ndlela leyi ntiyiso wolowo wo olova ni lowu nga ni matimba wu nga vaka ni nsusumeto lowunene ha yona. Loko xichudeni xa Bibele xi dyondza leswaku vafi a va tivi nchumu, xi fanele xi hatla xi fikelela xiboho xa leswaku ku nga khathariseki leswaku vakokwana wa xona lava feke a va karhata njhani loko va ha hanya, va nge he xi karhati. Nakambe xi fanele xi hatla xi twisisa leswaku varhandziwa va xona lava feke va nge he swi koti ku twa, ku vona, ku vulavula kumbe ku ehleketa. Hikokwalaho, a va na xivundza lexikulu exivandleni lexi ku vuriwaka leswaku mimoya ya vafi yi fika yi basisiwa kona, ku vona loko yi faneleka kumbe yi nga faneleki ku ya etilweni kumbe va xanisiwa endzilweni lowu pfurhaka. Hambiswiritano, Bibele yi dyondzisa leswaku vafi lava nga emiehleketweni ya Xikwembu va ta pfuxiwa. Mawaku ntshembo lowu wo hlamarisa!—Yohane 5:28, 29.
Buku Leyintshwa Leyi Hi Nga Ta Yi Tirhisa
19, 20. Tanihi Vakreste, hi byihi vutihlamuleri lebyi hi nga na byona, naswona hi yihi buku leyi pfunaka ku dyondza Bibele leyi ngopfu-ngopfu yi lunghiseleriweke ku tirhisiwa entirhweni wa hina wo chumayela?
19 Hi kambisise swivutiso swinharhu ntsena leswi vanhu vo tala va tivutisaka swona. Eka xivutiso ha xin’we, leswi Bibele yi swi dyondzisaka swi le rivaleni. Swa tsakisa hakunene ku va byela ntiyiso wolowo lava lavaka ku tiva leswi Bibele yi swi dyondzisaka! Kambe ku ni swivutiso swin’wana swo tala swa nkoka leswi vanhu va timbilu letinene va lavaka tinhlamulo ta swona leti enerisaka. Leswi hi nga Vakreste, hi ni vutihlamuleri byo va pfuna leswaku va kuma tinhlamulo ta swivutiso swo tano.
20 A hi matlangwana ku dyondzisa ntiyiso wa Matsalwa hi ndlela leyi twisisekaka ni leyi khumbaka mbilu. Leswaku ri hi pfuna hi hlangavetana ni ntlhontlho wolowo, “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ri lunghiselele buku leyi ngopfu-ngopfu hi nga ta yi tirhisa entirhweni wa hina wa Vukreste. (Matewu 24:45-47) Buku yoleyo leyi nga ni matluka ya 224 yi ni xihloko lexi nge, Xana Bibele Yi Dyondzisa Yini Hakunene?
21, 22. Hi swihi swiyenge swin’wana swa nkoka swa buku leyi nge, Xana Bibele Yi Dyondzisa Yini Hakunene?
21 Buku leyi leyi humesiweke eMintsombanweni ya Muganga ya Timbhoni ta Yehovha ya 2005/06 leyi nge, “Ku Yingisa Xikwembu” yi ni swiyenge swo hambana-hambana swa nkoka. Hi xikombiso, yi ni xingheniso lexi nga ni matluka ya ntlhanu lexi pfunaka swinene ku sungula tidyondzo ta Bibele ta le kaya. Swi ta ku olovela ngopfu ku bula hi swifaniso ni matsalwa lama kumekaka eka xingheniso. U nga ha tirhisa ni mhaka leyi nga eka xona ku komba xichudeni ndlela yo kuma tindzima ni tindzimana ta Bibele.
22 Ndlela leyi buku leyi yi tsariweke ha yona ya olova naswona ya twisiseka. Ku endliwe matshalatshala yo tala leswaku ku fikeleriwa mbilu ya xichudeni hi ku xi katsa eka bulo kun’wana ni kun’wana laha swi kotekaka kona. Ndzima yin’wana ni yin’wana yi ni swivutiso swo hlayanyana swa xingheniso swin’we ni bokisi leri nga ni xihloko lexi nge, “Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka” leri nga emakumu ka ndzima. Bokisi leri ri ni tinhlamulo leti sekeriweke eMatsalweni ta swivutiso swa xingheniso. Swifaniso swin’we ni tinhlamuselo letinene ni swikombiso leswi nga ebukwini leyi swi ta pfuna xichudeni ku twisisa mavonelo lamantshwa. Hambileswi rungula ra buku leyi ri tsariweke hi ndlela yo olova, ku ni xiengetelo lexi nga ku pfunaka ku kambisisa tidyondzo ta nkoka ta 14 hi vuenti loko xichudeni xi lava rungula leri engetelekeke.
23. Hi swihi swiringanyeto leswi nyikeriwaka malunghana ni ndlela yo tirhisa buku leyi nge, Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka eka tidyondzo ta Bibele?
23 Buku leyi nge, Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka yi lunghiseleriwe ku hi pfuna leswaku hi dyondzisa vanhu lava dyondzekeke hi tindlela to hambana-hambana ni va swiyimo swo hambana-hambana swa vukhongeri. Loko xichudeni xi nga ri na vutivi bya Bibele, mi nga ha teka nkarhinyana leswaku mi heta ndzima. U nga hatliseli ku hlanganisa rungula, kambe lwela ku fikelela mbilu ya xichudeni. Loko xi nga xi twisisi xikombiso xo karhi lexi tirhisiweke ebukwini, xi hlamuseli kumbe u tirhisa xikombiso xin’wana. Lunghiselela kahle, endla hinkwaswo leswi nga ematimbeni ya wena ku tirhisa buku leyi hi ndlela leyi humelelaka naswona khongelela mpfuno wa Xikwembu leswaku u “ri tamela khwatsi rito ra ntiyiso.”—2 Timotiya 2:15.
Tlangela Malunghelo Ya Wena Ya Risima
24, 25. Hi wahi malunghelo ya risima lawa Yehovha a ma nyikeke vanhu vakwe?
24 Yehovha u nyike vanhu vakwe malunghelo ya risima. U endle leswaku hi kota ku dyondza ntiyiso ha yena. A hi fanelanga hi ri tekela ehansi lunghelo rero! Phela, Xikwembu xi fihlele vanhu lava tikurisaka swikongomelo swa xona kutani xi swi hlavutela lava titsongahataka. Malunghana ni mhaka leyi, Yesu u te: “Tatana, ndza ku dzunisa erivaleni, Hosi ya tilo ni misava, hikuva swilo leswi u swi fihlele lavo tlhariha ni lava nga ni ku twisisa kutani u swi hlavutele swihlangi.” (Matewu 11:25) I lunghelo leri nga tolovelekangiki ku va hi ri swin’we ni lava titsongahataka lava tirhelaka Hosi ya Vuako Hinkwabyo, ku nga Yehovha.
25 Xikwembu xi tlhele xi hi nyika lunghelo ro dyondzisa van’wana ha xona. Tsundzuka leswaku xi onhiwe vito hi lava va dyondziseke mavunwa malunghana na xona. Xisweswo vanhu vo tala va tiva swilo swo biha ntsena hi Yehovha, va ehleketa leswaku a nga khathali naswona a nga na ntwela-vusiwana. Xana u tiyimiserile hakunene ku pfuna vanhu leswaku va cinca ndlela leyi va ehleketaka ha yona? Xana wa swi lava leswaku vanhu va timbilu letinene hinkwavo va tiva ntiyiso hi Xikwembu? Kutani kombisa leswaku u yingisa Xikwembu hi ku chumayela hi ku hiseka ni hi ku dyondzisa van’wana leswi Matsalwa ma swi vulaka hi timhaka ta nkoka. Vanhu lava lavaka ntiyiso va fanele va dyondza leswi Bibele yi swi dyondzisaka hakunene.
A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?
• Hi swi tivisa ku yini leswaku Xikwembu xa hi khathalela?
• Ha yini hi ri laha misaveni?
• Ku humelela yini hi hina loko hi fa?
• Hi swihi swiyenge swa buku leyi nge Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka leswi ngopfu-ngopfu u kumeke leswaku swa pfuna?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Swifaniso leswi nga eka tluka 22]
Bibele yi dyondzisa leswaku ku xaniseka ku ta hela
[Swihlovo Swa Kona]
Top, girl: © Bruno Morandi/age fotostock; middle, woman: AP Photo/Gemunu Amarasinghe; bottom, refugees: © Sven Torfinn/Panos Pictures
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
Lavo lulama va ta hanya hilaha ku nga heriki eParadeyisini