U Nga Tshiki Ku Tlangela Ka Wena Ku Vohla
U Nga Tshiki Ku Tlangela Ka Wena Ku Vohla
“Miehleketo ya wena i ya risima swinene! . . . Oho Xikwembu, hinkwaswo ka swona swi tele swinene!”—PISALEMA 139:17.
1, 2. Ha yini hi fanele hi tlangela Rito ra Xikwembu, naswona mupisalema u ku phofule njhani ku tlangela ka yena?
A KU kumiwe nchumu wa risima. Loko ku ri karhi ku lunghisiwa tempele ya Yehovha eYerusalema, Muprista Lonkulu Hilkiya u kume “buku ya nawu wa Yehovha leyi tsariweke hi voko ra Muxe,” leyi handle ko kanakana a ku ri kopi yo sungula leyi a yi ri ni malembe ya kwalomu ka 800 yi hetiwile! Anakanya ndlela leyi Hosi Yosiya la chavaka Xikwembu a faneleke a titwe ha yona loko buku yoleyo yi vekiwa emahlweni ka yena! Phela a a yi tlangela swinene, kutani hi ku hatlisa u kombele Xafani, lowa matsalana, leswaku a yi hlayela ehenhla.—2 Tikronika 34:14-18.
2 Namuntlha vanhu va tibiliyoni va ni Rito ra Xikwembu leri heleleke kumbe leri nga helelangiki. Kambe, xana sweswo swi endla leswaku Matsalwa ma nga vi ya nkoka ngopfu? Doo! Phela, ma tamele miehleketo ya Lowa Matimba Hinkwawo, leyi tsaleriweke ku pfuna hina. (2 Timotiya 3:16) Loko a phofula ndlela leyi a a titwa ha yona hi Rito ra Xikwembu, mupisalema Davhida u tsale a ku: “Miehleketo ya wena i ya risima swinene eka mina! Oho Xikwembu, hinkwaswo ka swona swi tele swinene!”—Pisalema 139:17.
3. I yini lexi kombaka leswaku Davhida a a ri munhu wa moya?
3 Ndlela leyi Davhida a a n’wi tlangela ha yona Yehovha, Rito ra yena ni lunghiselelo ra yena ra vugandzeri bya ntiyiso a yi phuphanga. Tipisalema to tala leto xonga leti Davhida a ti tsaleke ti kombisa ndlela leyi a a titwa ha yona. Hi xikombiso, eka Pisalema 27:4 u tsale a ku: “Nchumu wun’we lowu ndzi wu kombeleke eka Yehovha—hi lowu ndzi nga ta wu rindzela, leswaku ndzi tshama endlwini ya Yehovha masiku hinkwawo ya vutomi bya mina, ndzi vona ku tsakisa ka Yehovha ni ku languta tempele yakwe hi ku tlangela.” Eka Xiheveru xo sungula, xiga lexi nge “ku languta . . . hi ku tlangela” xi vula ku gayela hi mhaka, ku kambisisa, ku nyangisisa nchumu lowu u wu tsakelaka ni lowu u wu tekaka wu ri wa risima. Swi le rivaleni leswaku Davhida a a ri munhu wa moya loyi a a ma tlangela swinene malunghiselelo ya Yehovha ya swilo swa moya, naswona a a tswonga ntiyiso wihi ni wihi lowu Xikwembu xi wu paluxaka. Swi fanerile hakunene ku tekelela xikombiso xa yena xa ku tlangela.—Pisalema 19:7-11.
Tlangela Lunghelo Ra Ku Tiva Ntiyiso Wa Bibele
4. I yini lexi endleke leswaku Yesu “a tsakisisa hi moya lowo kwetsima”?
4 Ku twisisa Rito ra Xikwembu a swi titsheganga hi dyondzo ya misava, leyi byalaka moya wa manyunyu. Ku ri na sweswo, swi titshege hi musa lowu nga hi faneriki wa Yehovha, lowu a wu kombisaka vanhu lava titsongahataka ni lava tshembekaka, lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya. (Matewu 5:3; 1 Yohane 5:20) Loko Yesu a anakanyisise hi mhaka ya ku va mavito ya vanhu van’wana lava nga hetisekangiki ma tsariwe etilweni, “[u tsakisise] hi moya lowo kwetsima, a ku: ‘Ndza ku dzunisa erivaleni, Tatana, Hosi ya tilo ni misava, hikuva swilo leswi u va fihlele hi vukheta lavo tlhariha ni lava va nga ni ku twisisa, kutani u swi hlavutele swihlangi.’”—Luka 10:17-21.
5. Ha yini vadyondzisiwa va Yesu a va nga fanelanga va honisa timhaka ta Mfumo leti a va paluxeriwe tona?
5 Endzhaku ko phofula xikhongelo xexo xo huma embilwini, Yesu u hundzulukele eka vadyondzisiwa vakwe kutani a ku: “Ku tsaka mahlo lama vonaka swilo leswi mi swi vonaka. Hikuva ndza mi byela, Vaprofeta vo tala ni tihosi a va navela ku vona swilo leswi mi swi vonaka kambe a va swi vonanga, ni ku twa swilo leswi mi swi twaka kambe a va swi twanga.” Ina, Yesu u khutaze valandzeri vakwe lava tshembekaka leswaku va nga honisi timhaka ta risima ta Mfumo leti a va paluxeriwa tona. Timhaka ta kona a ti nga paluxiwanga eka malandza ya Xikwembu ya nkarhi lowu hundzeke, naswona a ti nga paluxiwanga ni le ka “lavo tlhariha ni lava va nga ni ku twisisa” va le nkarhini wa Yesu!—Luka 10:23, 24.
6, 7. (a) Hi swihi swivangelo leswi hi nga na swona swa ku tlangela ntiyiso wa Xikwembu? (b) Hi kwihi ku hambana exikarhi ka vukhongeri bya ntiyiso ni bya mavunwa?
6 Enkarhini wa hina hi ni swivangelo swo tala swo tlangela ntiyiso, hikuva Yehovha u tirhise “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ku pfuna vanhu vakwe leswaku va twisisa Rito ra yena hi vuenti. (Matewu 24:45; Daniyele 12:10) Malunghana ni nkarhi wa makumu, muprofeta Daniyele u tsale a ku: “Vo tala va ta famba-famba, kutani vutivi bya ntiyiso byi ta andza.” (Daniyele 12:4) Xana a wu pfumeli leswaku namuntlha vutivi bya Xikwembu ‘byi andzile,’ ni leswaku malandza ya Yehovha ma dya ma xurha hi tlhelo ra moya?
7 Hi vona ku hambana lokukulu exikarhi ka vanhu va Xikwembu lava nyukaka hi tlhelo ra moya ni vukhongeri bya Babilona Lonkulu lebyi nga ni hasahasa! Hikwalaho, vo tala lava a va humbiwe mano ni ku nyama timbilu hikwalaho ka vukhongeri bya mavunwa sweswi va khitikanela evugandzerini bya ntiyiso. I vanhu lava fanaka ni tinyimpfu, naswona a va “lavi ku hlanganyela na [Babilona Lonkulu] eswidyohweni swa yena,” nakambe a va lavi “ku amukela xiphemu xa makhombo ya yena.” Yehovha ni malandza yakwe va rhambela vanhu volavo hinkwavo evandlheni ra ntiyiso ra Vukreste.—Nhlavutelo 18:2-4; 22:17.
Vanhu Lava Tlangelaka Va Khitikanela Eka Xikwembu
8, 9. Marito ya Hagayi 2:7 ma hetiseka njhani namuntlha?
8 Malunghana ni yindlu yakwe ya moya ya vugandzeri, Yehovha u profetile a ku: “Ndzi ta ninginisa matiko hinkwawo, kutani swilo leswi navelekaka swa matiko hinkwawo swi fanele swi nghena; ndzi ta tata yindlu leyi hi ku vangama.” (Hagayi 2:7) Vuprofeta byebyo byo hlamarisa byi hetisekile enkarhini wa Hagayi loko masalela ya vanhu va Xikwembu ma fika ma pfuxa tempele eYerusalema loko ma vuya evuhlongeni. Namuntlha marito ya Hagayi ma hetiseka nakambe malunghana ni tempele leyikulu ya moya ya Yehovha.
9 Vanhu va timiliyoni ana se va khitikane va nghena etempeleni yo fanekisela leswaku va gandzela Xikwembu “hi moya ni ntiyiso,” naswona lembe na lembe vanhu va madzana ya magidi lava nga “swilo leswi navelekaka swa matiko hinkwawo” va hambeta va khitikanela kona. (Yohane 4:23, 24) Hi xikombiso, xiviko xa misava hinkwayo xa lembe ra ntirho ra 2006 xi kombisa leswaku vanhu va 248 327 va khuvuriwile va kombisa ku tinyiketela ka vona eka Yehovha. Sweswo swi vula leswaku siku na siku ku khuvuriwa vanhu lavantshwa va 680! Ku rhandza ka vona ntiyiso ni ku navela ka vona ku tirhela Yehovha tanihi vachumayeri va Mfumo swi nyika vumbhoni bya leswaku va vitaniwe hi Xikwembu hakunene.—Yohane 6:44, 65.
10, 11. Hlamusela ntokoto lowu kombisaka ndlela leyi vanhu va sungulaka ku tlangela ntiyiso wa Bibele ha yona.
10 Vunyingi bya vanhu volavo va timbilu to tshembeka va tsakele ntiyiso hileswi va xiyeke “ku hambana exikarhi ka lowo lulama ni lowo homboloka, exikarhi ka loyi a tirhelaka Xikwembu ni loyi a nga xi tirheliki.” (Malakiya 3:18) Xiya ntokoto wa Wayne na Virginia, mpatswa lowu tekaneke lowu a wu nghena kereke ya Protestente kambe wu ri ni swivutiso swo tala leswi nga hlamuriwangiki. A va venga nyimpi, kutani va sale va pfilunganyekile ni ku hela matimba loko va vona mufundhisi a katekisa masocha ni matlhari. Loko vatekani lava va sungula ku dyuhala, va vone leswaku swirho swin’wana swa kereke a swi nga ri na mhaka na vona, hambileswi Virginia a a hete malembe yo tala a dyondzisa vana xikolo xa Sonto. Va te: “A ku vanga na un’we loyi a hi endzeleke kumbe a kombisa leswaku wa khathala hi vumoya bya hina. Lexi kereke a yi xi lava a ku ri mali ya hina ntsena. Hi titwe hi lahlekile.” Va pfilunganyeke ni ku tlurisa loko kereke ya vona yi seketela vusodoma.
11 Hi nkarhi wolowo, ntukulu wa xisati wa Wayne na Virginia kun’we ni n’wana wa vona wa xisati va ve Timbhoni ta Yehovha. Hambileswi sweswo swi hlundzukiseke Wayne na Virginia eku sunguleni, endzhaku va cince mianakanyo ya vona kutani va amukela dyondzo ya Bibele. Wayne u te: “Hi tin’hweti tinharhu ntsena, hi dyondze swo tala hi Bibele ku tlula leswi hi swi dyondzeke malembe ya 70 emahlweni ka kwalaho! A hi nga swi tivi leswaku vito ra Xikwembu i Yehovha, naswona a hi nga tivi nchumu hi Mfumo ni misava ya Paradeyisi.” Endzhakunyana, vatekani lava va timbilu letinene va sungule ku ya eminhlanganweni ya Vukreste ni le nsin’wini. Virginia u te: “Hi lava leswaku vanhu hinkwavo va twa ntiyiso.” Havambirhi va khuvuriwe hi 2005 va ri ni malembe yo tlula 80 hi vukhale. Va te: “Hi titwa hi ri ekaya hileswi hi nga kuma ntlawa wa Vakreste va ntiyiso.”
Tsaka Hileswi U ‘Hlomiseriweke Ntirho Wun’wana Ni Wun’wana Lowunene’
12. I yini lexi Yehovha a xi nyikaka malandza ya yena minkarhi hinkwayo, naswona hi fanele hi endla yini leswaku hi pfuneka?
12 Minkarhi hinkwayo Yehovha u pfuna malandza yakwe ku endla ku rhandza ka yena. Hi xikombiso, Nowa u kume swiletelo swo twisiseka ni leswi kongomeke swo aka areka—ku nga ntirho lowu a wu fanele wu endliwa hi ndlela ya kona ku sukela eku sunguleni! Naswona swi ve tano. Ha yini? Hikuva Nowa “[u endle] hinkwaswo hilaha Xikwembu xi n’wi leriseke hakona. U endle tano.” (Genesa 6:14-22) Ni namuntlha, Yehovha u hlomisa malandza yakwe hi xitalo leswaku ma endla ku rhandza ka yena. Kunene, ntirho wa hina lowukulu i ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu lowu simekiweke, ni ku pfuna vanhu lava fanelekaka leswaku va va vadyondzisiwa va Yesu Kreste. Naswona hilaha a swi ri hakona hi Nowa, ku humelela ka hina ku titshege hi ku yingisa. Hi fanele hi landzela vukongomisi lebyi Yehovha a hi nyikaka byona hi ku tirhisa Rito ni nhlengeletano ya yena.—Matewu 24:14; 28:19, 20.
13. Yehovha u hi letela hi ku tirhisa yini?
13 Leswaku hi hetisisa ntirho wolowo, hi fanele hi dyondza ku wu “tamela khwatsi” nchumu lowu hi wu tirhisaka ngopfu—ku nga Rito ra Xikwembu—leri “[pfunaka] ku dyondzisa, ku tshinya, ku lulamisa swilo, ku laya eku lulameni, leswaku munhu wa Xikwembu a faneleka hi ku helela, a hlomisiwa hi ku helela eka ntirho wun’wana ni wun’wana lowunene.” (2 Timotiya 2:15; 3:16, 17) Ku fana ni le ka lembe-xidzana ro sungula, Yehovha u hi nyika vuleteri bya risima hi ku tirhisa vandlha ra Vukreste. Namuntlha, emavandlheni ya 99 770 emisaveni hinkwayo, ku khomiwa Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni kun’we ni Nhlangano wa Ntirho vhiki na vhiki leswaku hi pfuneka ensin’wini. Xana u kombisa ku tlangela minhlangano leyi ya risima hi ku va kona minkarhi hinkwayo ni hi ku tirhisa swilo leswi u swi dyondzeke?—Vaheveru 10:24, 25.
14. Malandza ya Yehovha ma ku kombisa njhani ku tlangela ka wona lunghelo ra ku tirhela Xikwembu? (Nakambe vulavulani hi chati leyi nga eka tluka 27-30.)
14 Vanhu va Xikwembu va timiliyoni emisaveni hinkwayo va tikarhata swinene ensin’wini, va kombisa ku tlangela ka vona vuleteri lebyi va byi kumaka. Hi xikombiso, eka lembe ra ntirho ra 2006, vahuweleri va Mfumo va 6 741 444 va hete tiawara ta 1 333 966 199 entirhweni wa nsimu, leswi katseke ku fambisa tidyondzo ta le kaya ta Bibele ta 6 286 618. Leswi hi swin’wana swa swilo swo tsakisa leswi kumekaka eka xiviko xa misava hinkwayo. U komberiwa ku kambisisa xiviko lexi leswaku xi ku khutaza, tanihi leswi vamakwerhu va lembe-xidzana ro sungula va faneleke va khutaziwe swinene hi swiviko swa ku ndlandlamuka ka ntirho wo chumayela enkarhini wa vona.—Mintirho 1:15; 2:5-11, 41, 47; 4:4; 6:7.
15. Ha yini ku nga fanelanga ku va ni loyi a hetiwaka matimba hi ntirho lowu a wu endlelaka Yehovha hi moya-xiviri hinkwawo?
15 Swidzuniso swo tsakisa leswi tlhandlukelaka eka Xikwembu lembe na lembe swi kombisa ku tlangela lokukulu loku malandza ya Yehovha ma nga na kona hikwalaho ka lunghelo ra ku tiva Yehovha ni ra ku nyikela vumbhoni ha yena. (Esaya 43:10) Kunene, magandzelo ya ku dzunisa lawa vamakwerhu van’wana lava dyuhaleke, lava vabyaka kumbe lava tsaneke emirini va ma nyikelaka ma nga ringanisiwa ni nyiko leyi nga nyawuriki ya noni. Kambe hi nga tshuki hi rivala leswaku Yehovha ni N’wana wa yena va va tlangela swinene hinkwavo lava tirhelaka Xikwembu hi moya-xiviri hinkwawo, loko va endla hinkwaswo leswi nga ematimbeni ya vona.—Luka 21:1-4; Vagalatiya 6:4.
16. Hi yihi minkandziyiso yo dyondzisa leyi Xikwembu xi yi lunghiseleleke eminkarhini ya sweswinyana?
16 Ku tlhandlekela eku hi leteleni entirhweni wa nsimu, Yehovha u tirhisa nhlengeletano yakwe ku hi hlomisa hi minkandziyiso leyinene ya ku dyondzisa ha yona. Eka makume ya malembe ya sweswinyana, minkandziyiso leyi yi katse tibuku leti nge Ntiyiso Lowu Yisaka eVuton’wini Lebyi Nga Heriki, U Nga Hanya Hi Masiku aParadeyisini eMisaveni, Vutivi Lebyi Yisaka eVuton’wini Lebyi Nga Heriki, naswona sweswi hi ni buku leyi nge Xana Bibele Yi Dyondzisa Yini Hakunene? Lava va yi tlangelaka hakunene minkandziyiso leyi va yi tirhisa swinene ensin’wini.
Yi Tirhise Swinene Buku Leyi Nge Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka
17, 18. (a) I swiyenge swihi swa buku leyi nge Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka leswi wena u rhandzaka ku tirhisa swona ensin’wini? (b) Mulanguteri un’wana wa xifundzha u te yini malunghana ni buku leyi nge Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka?
17 Buku leyi nge Xana Bibele Yi Dyondzisa Yini Hakunene? yi tikomba yi ri mpfuno lowukulu ensin’wini, hikwalaho ka rungula ra yona leri nga eka tindzima ta 19, xiengetelo lexi hlamuselaka mhaka hi vuxokoxoko, ni ririmi ra yona leri twisisekaka ri tlhela ri olova swinene. Hi xikombiso, ndzima 12 yi ni nhloko-mhaka leyi nge “Ku Hanya Hi Ndlela Leyi Tsakisaka Xikwembu.” Rungula ra kona ri hlamusela xichudeni ndlela ya ku va munghana wa Xikwembu, ku nga nchumu lowu vunyingi bya swona a swi nga lorhi leswaku swi nga koteka. (Yakobo 2:23) Xana vanhu va angurisa ku yini eka buku leyi yo pfuna ku dyondza Bibele?
18 Mulanguteri wa xifundzha wa le Australia u vika leswaku buku leyi nge Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka “yi endla leswaku vini va miti va hatla va tsakela ku vulavula.” U ye emahlweni a vula leswaku buku leyi yi tirhiseka hi ku olova swinene lerova “yi endle leswaku vahuweleri vo tala va Mfumo va tlhela va kuma xivindzi ni ntsako ensin’wini. A swi hlamarisi leswi vo tala va yi vulaka Ndzalama ya Nsuku!”
19-21. Hlamusela mintokoto leyi kombisaka ndlela leyi buku leyi nge Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka yi pfunaka ha yona.
19 Wansati un’wana wa le Guyana u byele phayona leri n’wi endzeleke a ku: “U fanele u rhumiwe hi Xikwembu.” A a ha ku tshikiwa hi wanuna loyi a a tshamisana na yena, a n’wi siya ni vana vambirhi lava ha riki vatsongo. Phayona leri ri pfule buku leyi nge Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka eka ndzima 1 kutani ri hlayela wansati loyi ndzimana 11, ehansi ka xihlokwana lexi nge “Xana Xikwembu Xi Titwisa Ku Yini Hi Vuhomboloki Lebyi Hi Langutanaka Na Byona?” Phayona leri ri ri: “Tinhla ta kona ti n’wi khumbe swinene. Kahle-kahle u lo namba a yima a ya endzhaku ka vhengele ra yena a fika a rila hi xiviti.” Wansati loyi u amukele xiringanyeto xa ku hamba a dyondza Bibele ni makwerhu wa xisati wa le mugangeni wa ka vona, naswona u hambeta a endla nhluvuko.
20 José wa le Spain, u loveriwe hi nsati eka mhangu ya movha. U ringete ku susa mabibi ya mbilu hi ku tirhisa swidzidzirisi, naswona u tlhele a ya lava mpfuno eka madokodela ya mianakanyo. Kambe madokodela a ma swi kotanga ku hlamula xivutiso lexi a xi karhata José lexi nge: “Ha yini Xikwembu xi tshike nsati wa mina a fa?” Siku rin’wana José u hlangane na Francesc, loyi a va tirha eka khampani yin’we. Francesc u ringanyete leswaku va kambisisa swin’we nhloko-mhaka leyi nge “Ha Yini Xikwembu Xi Pfumelela Leswaku Ku Va Ni Ku Xaniseka?” eka ndzima 11 ya buku leyi nge Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka. José u khumbiwe swinene hi nhlamuselo ya Matsalwa ni xifaniso xa mudyondzisi ni n’wana. U sungule ku dyondza hi ku tinyiketela lokukulu, a ya enhlengeletanweni ya xifundzha, naswona sweswi u va kona eminhlanganweni eHolweni ya Mfumo ya le ndhawini ya ka vona.
21 Roman, n’wamabindzu wa malembe ya 40 hi vukhale wa le Poland, a a xixima Rito ra Xikwembu ku sukela loko a ha ri ntsongo. Kambe tanihi leswi a a tshama a khomekile hi ntirho wakwe, a nga yanga ekule ni dyondzo ya Bibele. Hambiswiritano, u ye entsombanweni wa muganga kutani a kuma buku leyi nge Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka. Endzhaku u endle nhluvuko lowukulu. U ri: “Buku leyi yi ndzi pfune ku twisisa tidyondzo hinkwato ta xisekelo ta le Bibeleni.” Sweswi Roman u dyondza Bibele nkarhi na nkarhi naswona u endla nhluvuko.
Ku Tlangela Ka Wena A Ku Hambete Ku Kula
22, 23. Hi nga endla yini leswaku hi hambeta hi tlangela ntshembo lowu vekiweke emahlweni ka hina?
22 Hilaha swi hlamuseriweke hakona eka Mintsombano ya Muganga leyi khutazaka leyi nge “Nkutsulo Wu Tshinele!” Vakreste va ntiyiso va ku langutele hi mahlo-ngati “ku kutsuriwa loku nga heriki” loku Xikwembu xi va tshembiseke kona, kutani xi pfula ndlela hi ku tirhisa ngati leyi halatiweke ya Yesu Kreste. Ndlela yo antswa yo kombisa ku tlangela ka hina lokukulu ka ntshembo lowu wa risima i ku hambeta hi basisiwa “emintirhweni leyi feke leswaku hi ta endlela Xikwembu lexi hanyaka ntirho wo kwetsima.”—Vaheveru 9:12, 14.
23 Ina, ku va vachumayeri va Mfumo vo tlula timiliyoni ta tsevu va tiyisela hi ku tshembeka entirhweni wa Xikwembu hambiloko va langutane ni ndzingo wa ku lwela ku titsakisa i singita enkarhini wa hina. Nakambe i vumbhoni bya leswaku malandza ya Yehovha ma ri tlangela swinene lunghelo ra ku tirhela Xikwembu, hi ku tiva leswaku “ntirho wa [wona] a hi wa hava eHosini.” Ku tlangela koloko ku nga tshuki ku vohla!—1 Vakorinto 15:58; Pisalema 110:3.
A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?
• Mupisalema u hi dyondzisa yini malunghana ni ku tlangela Xikwembu ni malunghiselelo ya xona ya swilo swa moya?
• Marito ya Hagayi 2:7 ma hetiseka njhani namuntlha?
• Yehovha u ma hlomise njhani malandza yakwe leswaku ma n’wi tirhela hilaha ku humelelaka?
• U nga endla yini leswaku u kombisa ndlela leyi u byi tlangelaka ha yona vunene bya Yehovha?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Chati leyi nga eka tluka 27-30]
XIVIKO XA LEMBE RA NTIRHO RA 2005 XA TIMBHONI TA YEHOVHA EMISAVENI HINKWAYO
(See bound volume)
[Swifaniso leswi nga eka tluka 25]
Yehovha u hi hlomisa hi ku helela leswaku hi endla ku rhandza kakwe