Yehovha I Xikwembu Lexi Tlangelaka

“Xikwembu a xi pfumali ku lulama lerova xi nga rivala ntirho wa n’wina ni rirhandzu leri mi ri kombiseke hikwalaho ka vito ra xona.”—VAHEVERU 6:10.

1. Yehovha u swi kombise njhani leswaku a a tlangela Rhuti wa Mumowabu?

YEHOVHA u ma tlangela swinene matshalatshala ya lava va swi lavaka hi timbilu ta vona hinkwato ku endla ku rhandza ka yena, naswona u va katekisa swinene. (Vaheveru 11:6) Bowasi wanuna wo tshembeka a a swi tiva kahle leswaku Xikwembu xi ni mfanelo leyinene ya ku tlangela, hikuva u byele Rhuti wa Mumowabu, loyi a kombiseke rirhandzu hi ku khathalela n’wingi wakwe loyi a a ri noni, a ku: “Onge Yehovha a nga hakela ndlela leyi u endlaka ha yona, onge u nga kuma hakelo leyi hetisekeke leyi humaka eka Yehovha.” (Rhuti 2:12) Xana Xikwembu xi n’wi katekisile Rhuti? Xi n’wi katekisile hakunene! Phela, mhaka yakwe yi tsariwile eBibeleni! Ku tlula kwalaho, u tekiwe hi Bowasi ivi a va kokwa wa Hosi Davhida na Yesu Kreste. (Rhuti 4:13, 17; Matewu 1:5, 6, 16) Xexo xo va xikombiso xin’we ntsena eka swo tala eBibeleni leswi kombisaka leswaku Yehovha u tlangela malandza ya yena.

2, 3. (a) I yini lexi endlaka leswaku ku tlangela ka Yehovha ku va ko hlawuleka? (b) Ha yini Yehovha a kota ku kombisa ku tlangela? Kombisa.

² Yehovha a a ta titeka a nga lulamanga loko a tsandzeka ku tlangela. Vaheveru 6:10 yi ri: “Xikwembu a xi pfumali ku lulama lerova xi nga rivala ntirho wa n’wina ni rirhandzu leri mi ri kombiseke hikwalaho ka vito ra xona, hileswi mi tirheleke vakwetsimi naswona ma ha ya emahlweni mi va tirhela.” Lexi endlaka leswaku nhlamuselo leyi yi va yo hlawuleka hileswi Xikwembu xi tlangelaka vanhu lava tinyiketeleke eka xona, hambileswi va nga vadyohi lava kayivelaka ku vangama ka xona.—Varhoma 3:23.

³ Tanihi leswi hi nga hetisekangiki, hi nga anakanya leswaku mintirho ya hina leyinene a hi ya nkoka naswona a yi faneriwi hi ku katekisiwa hi Xikwembu. Kambe Yehovha u yi twisisa kahle minsusumeto ya hina ni swiyimo swa hina, kutani wa wu tlangela swinene ntirho lowu hi wu endlaka hi moya-xiviri hinkwawo. (Matewu 22:37) Hi xikombiso: A hi nge manana u kuma nyiko—vuhlalu bya le nhan’wini bya nxavo wa le hansi—ehenhla ka tafula. Kumbexana a nga teka nyiko ya kona yi nga ri ya risima ivi a yi honisa. Kambe khadi leri fambisanaka ni nyiko leyi ri hlamusela leswaku yi huma eka xinhwanyetana xa yena lexi nga tirhisa mali ya xona hinkwayo leswaku xi n’wi xavela yona. Kutani manana u sungula ku tlangela nyiko leyi. Kumbexana a nga kombisa ku tlangela ka yena hi ku angarha xinhwanyetana xakwe a ri karhi a khavaxela ni mihloti.

4, 5. Yesu u n’wi tekelele njhani Yehovha eku kombiseni ka ku tlangela?

⁴ Tanihi leswi Yehovha a yi tivaka kahle minsusumeto  ni matimba ya hina, wa tsaka loko hi endla leswi hi nga swi kotaka, ku nga khathariseki leswaku i switsongo kumbe i swikulu ku fikela kwihi. Emhakeni leyi, Yesu u tekelele xikombiso xa Tata wakwe hi ku hetiseka. Tsundzuka xiviko xa le Bibeleni lexi vulavulaka hi nyiko leyi nga nyawuriki ya noni. “Kuteloko [Yesu] a languta, a vona lava fuweke va hoxa tinyiko ta vona emabokisini ya xuma. Hiloko a vona noni yin’wana leyi pfumalaka yi hoxa swimalana swimbirhi swa nsimbi swa ntikelo wa le hansi swinene, kutani a ku: ‘Ndzi mi byela ntiyiso, Noni leyi, hambileswi yi nga xisiwana, yi hoxe swo tlula leswi hoxiweke hi lavan’wana hinkwavo. Hikuva lava hinkwavo va hoxe tinyiko leti va ti pambuleke eka leswi swi va taleleke, kambe wansati loyi hambileswi a a pfumala u hoxe hinkwaswo leswi a a ri na swona swa ku tihanyisa.’”—Luka 21:1-4.

⁵ Ina, tanihi leswi a a tiva xiyimo xa wansati loyi—leswaku a a ri noni tlhelo xisiwana—Yesu a a twisisa ntikelo wa nyiko ya yena, naswona u yi tlangerile swinene. Ku nga vuriwa leswi fanaka hi Yehovha. (Yohane 14:9) Xana a swi khutazi ku tiva leswaku ku nga khathariseki swiyimo swa wena, u nga amukeleka emahlweni ka Xikwembu na N’wana wa xona, lava nga ni moya wa ku tlangela?

Yehovha A Katekisa Muetiyopiya La Kombiseke Xichavo Eka Yena

6, 7. Ha yini Yehovha a kombise ku tlangela ka yena eka Ebedi-meleke, naswona u ku kombise njhani?

⁶ Leswaku Yehovha u tlangela lava va endlaka ku rhandza ka yena swi kombisiwa hi ku phindha-phindha eMatsalweni. Xiya leswi a swi endleke eka Ebedi-meleke, Muetiyopiya la chavaka Xikwembu loyi a hanyeke enkarhini wa Yeremiya, loyi hi hala tlhelo a a ri mutirhi wa le ndlwini ya Hosi Sedekiyasi wa le Yuda, loyi a a nga tshembekanga. Ebedi-meleke u twe leswaku tihosana ta Yuda ti phyarheke muprofeta Yeremiya hi xihehlo xa ku vanga hasahasa etikweni kutani ti lerisa leswaku a lahleriwa exihlobyeni, ti n’wi tsona swakudya leswaku a ta fela kwalaho. (Yeremiya 38:1-7) Hi ku tiva leswaku Yeremiya a a vengeriwa rungula leri a a ri chumayela, Ebedi-meleke u kanye mbilu a ya vulavula ni hosi. Muetiyopiya loyi u vulavule hi xivindzi a ku:  “Oho hosi yanga, mufumi, vanhu lava va endle swo biha eka hinkwaswo leswi va swi endleke eka Yeremiya lowa muprofeta, loyi va n’wi lahleleke exihlobyeni, lerova u ta fela kona hikwalaho ka ndlala.” Hi xileriso xa hosi, Ebedi-meleke u teke vavanuna va 30 a ya humesa muprofeta wa Xikwembu.—Yeremiya 38:8-13.

⁷ Yehovha u vone leswaku Ebedi-meleke a a ri ni ripfumelo leri n’wi pfuneke leswaku a hlula ku chava kwihi ni kwihi loku a a ri na kona. Kutani Yehovha u kombise ku tlangela ka yena ivi a byela Ebedi-meleke hi nomu wa Yeremiya a ku: “Ndzi hetisisa marito ya mina ehenhla ka muti lowu hi khombo, ku nga ri hi leswinene . . . Ndzi ta ku kutsula esikwini rero . . . naswona a wu nge nyiketiwi evokweni ra vanhu lava u va chavaka. Hikuva ndzi ta ku ponisa . . . ; kunene moya-xiviri wa wena wu ta kotisa leswi phangiweke, hikuva u ndzi tshembile.” (Yeremiya 39:16-18) Ina, Yehovha u ponise Ebedi-meleke kun’we na Yeremiya eka tihosana to homboloka ta Yuda, ni le ka Vababilona loko va lovisa muti wa Yerusalema endzhaku. Pisalema 97:10 yi ri: “[Yehovha] u rindza mimoya-xiviri ya lava tshembekeke vakwe; wa va kutsula evokweni ra lavo homboloka.”

“Tata Wa Wena La Langutaka eXihundleni U Ta Ku Tlherisela”

8, 9. Hilaha Yesu a kombiseke hakona, i swikhongelo swa muxaka muni leswi Yehovha a swi tlangelaka?

⁸ Vumbhoni byin’wana bya leswaku Yehovha u tlangela swilo leswi hi n’wi endlelaka swona byi nga voniwa eka leswi Bibele yi swi vulaka hi xikhongelo. Wanuna wo tlhariha u te: “Xikhongelo xa lavo lulama [xi tsakisa Xikwembu].” (Swivuriso 15:8) Enkarhini wa Yesu varhangeri vo tala va vukhongeri a va khongela erivaleni hileswi a va lava ku voniwa hi vanhu. Yesu u te: “Va yi kumile hakelo ya vona hi xitalo.” Kutani u dyondzise valandzeri vakwe a ku: “Hambiswiritano, loko wena u khongela, nghena ekamareni ra wena, loko u pfale nyangwa ya wena, khongela eka Tata wa wena la nge xihundleni; kutani Tata wa wena la langutaka exihundleni u ta ku tlherisela.”—Matewu 6:5, 6.

⁹ Ina, Yesu a a nga soli mhaka ya ku khongela erivaleni, hikuva yena hi byakwe a a pfa a khongela erivaleni. (Luka 9:16) Yehovha u swi tlangela swinene loko hi n’wi khongela swi huma embilwini, hi nga lavi ku tsakisa van’wana. Kahle-kahle, swikhongelo swa hina hi swona swi kombisaka mpimo lowu hi rhandzaka ni ku tshemba Xikwembu ha wona. Kutani a swi hlamarisi leswi Yesu a a tala ku ya laha ku nga riki na munhu a ya khongela kona. Siku rin’wana u ye a ya khongela “nimixo swinene, loko ka ha ri ni munyama.” Siku rin’wanyana u “[tlhandlukele] entshaveni a ri yexe a ya khongela.” Naswona loko a nga si hlawula vaapostola vakwe va 12, Yesu u hete vusiku hinkwabyo a khongela a ri yexe.—Marka 1:35; Matewu 14:23; Luka 6:12, 13.

10. Loko swikhongelo swa hina swi huma embilwini hakunene, i yini leswi hi nga tiyisekaka ha swona?

¹⁰ Yehovha u fanele a ma yingisele kahle marito ya N’wana wakwe lama humaka embilwini! Phela, minkarhi yin’wana Yesu a a khongela “hi swirilo swa matimba ni mihloti, naswona u twiwe hi tindleve timbirhi hikwalaho ka nchavo wakwe lowu nga ni vukwembu.” (Vaheveru 5:7; Luka 22:41-44) Loko swikhongelo swa hina swi huma embilwini hi ndlela yo tano, hi nga tiyiseka leswaku Tata wa hina wa le tilweni u swi yingisela hi ku tlangela lokukulu. Ina, “Yehovha u le kusuhi ni hinkwavo . . . lava n’wi vitanaka hi ntiyiso.”—Pisalema 145:18.

11. Yehovha u titwa njhani hi leswi hi swi endlaka exihundleni?

¹¹ Tanihi leswi Yehovha a tsakaka loko hi n’wi khongela exihundleni, u fanele a tsaka swinene loko hi n’wi yingisa niloko hi ri exihundleni! Ina, Yehovha wa swi vona leswi hi swi endlaka exihundleni. (1 Petro 3:12) Kunene, loko hi tshembeka eka Yehovha hi tlhela hi n’wi yingisa niloko hi nga voniwi hi van’wana, hi ta va hi kombisa leswaku hi ni “mbilu leyi heleleke” eka yena, leyi nga ni nsusumeto lowunene ni leyi lwelaka ku endla leswinene. (1 Tikronika 28:9) Ku tikhoma ko tano ku ta tsakisa mbilu ya Yehovha hakunene!—Swivuriso 27:11; 1 Yohane 3:22.

12, 13. Hi nga yi sirhelela njhani mianakanyo ni timbilu ta hina kutani hi fana na Nataniyele mudyondzisiwa wo tshembeka?

¹² Hikwalaho, Vakreste vo tshembeka va papalata swidyoho swa le xihundleni leswi onhaka mianakanyo ni mbilu, swo tanihi ku hlalela swilo  swo navetisa rimbewu ni swa madzolonga. Hambiloko hi endla swidyoho swin’wana hi nga voniwi hi van’wana, hi nga rivali leswaku “swilo hinkwaswo swi lo dla, swi paluxeka erivaleni ematihlweni ya loyi hi nga ta tihlamulela eka yena.” (Vaheveru 4:13; Luka 8:17) Loko hi lwela ku papalata swilo leswi hlundzukisaka Yehovha, hi va ni ripfalo lerinene hi tlhela hi tsaka hi ku tiva leswaku Xikwembu xa hi amukela. Ina, a swi kanakanisi leswaku Yehovha u n’wi tsakela swinene munhu “loyi a fambaka a nga ri na xihoxo naswona a hanyaka hi ku lulama, la vulavulaka ntiyiso embilwini ya yena.”—Pisalema 15:1, 2.

¹³ Kambe, xana hi nga yi sirhelela njhani mianakanyo ni timbilu ta hina emisaveni leyi teleke vuhomboloki swonghasi? (Swivuriso 4:23; Vaefesa 2:2) Hi fanele hi ma tirhisa hi xitalo malunghiselelo hinkwawo ya swilo swa moya, hi tlhela hi tikarhatela ku papalata swo biha hi endla leswinene, hi teka goza ra xihatla leswaku ku navela ko biha ku nga akeli ivi ku tswala xidyoho. (Yakobo 1:14, 15) Anakanya ndlela leyi a wu ta tsaka ha yona loko leswi Yesu a swi vuleke hi Nataniyele a swi vula na hi wena: “Vonani, [munhu] loyi a nga riki na vuxisi.” (Yohane 1:47) Nataniyele, loyi nakambe a vuriwaka Bartolomi, endzhaku u ve ni lunghelo ro va un’wana wa vaapostola va 12 va Yesu.—Marka 3:16-19.

“Muprista Lonkulu Wa Tintswalo Ni Wo Tshembeka”

14. Ndlela leyi Yesu a anguleke ha yona eka xiendlo xa Mariya yi hambane njhani ni ya van’wana?

¹⁴ Tanihi leswi Yesu a nga “xifaniso xa Xikwembu lexi nga vonakiki” ku nga Yehovha, minkarhi hinkwayo u n’wi tekelela hi ku hetiseka Tata wakwe malunghana ni ku tlangela lava va tirhelaka Xikwembu hi timbilu leti baseke. (Vakolosa 1:15) Hi xikombiso, loko ka ha sele ntlhanu wa masiku leswaku a nyikela vutomi byakwe, Yesu ni van’wana va vadyondzisiwa vakwe va amukeriwe endlwini ya Simoni wa Betaniya. Nimadyambu, Mariya, makwavo wa Lazaro na Marta, u “[teke] phawundi ya mafurha yo nun’hwela, narda ya xiviri, yo durha swinene” (lawa a ma xaviwa hi mali yo ringana ni muholo wa lembe hinkwaro), kutani a ma tota Yesu enhlokweni ni le milengeni. (Yohane 12:3) Van’wana va te: “Ha yini ma tlangisiwa?” Kambe Yesu u vone xiendlo xa Mariya hi tihlo rin’wana. A a xi teka xi ri xiendlo xa malwandla lamakulu ni nchumu wa nkoka swinene tanihi leswi a ku sale nkarhi wutsongo leswaku a fa a tlhela a lahliwa. Kutani ematshan’weni yo sola Mariya, Yesu u n’wi bumabumerile. U te: “Kun’wana ni kun’wana laha mahungu lawa lamanene ma nga ta chumayeriwa kona emisaveni hinkwayo, leswi wansati loyi a swi endleke swi ta vuriwa, a tsundzukiwa ha swona.”—Matewu 26:6-13.

15, 16. Ku va Yesu a hanye emisaveni a tlhela a tirhela Xikwembu a ri munhu wa nyama swi endla leswaku hi vuyeriwa hi ndlela yihi?

¹⁵ I nkateko lowukulu leswi Murhangeri wa hina Yesu a nga ni moya wa ku tlangela swonghasi! Kahle-kahle, vutomi lebyi Yesu a byi hanyeke laha misaveni byi endle leswaku a lunghekela ntirho lowu Yehovha a n’wi hlawuleleke wona—ku va Muprista Lonkulu tlhelo Hosi eka vandlha ra vatotiwa ku sungula, ni le ka misava hinkwayo.—Vakolosa 1:13; Vaheveru 7:26; Nhlavutelo 11:15.

¹⁶ Loko a nga si ta emisaveni, Yesu ana se a a khathala swinene hi vanhu naswona a a va rhandza swinene. (Swivuriso 8:31) Tanihi leswi a hanyeke emisaveni, u sungule ku swi twisisa swinene swiphiqo leswi hi hlanganaka na swona entirhweni lowu hi wu endlelaka Xikwembu. Muapostola Pawulo u tsale a ku: “[Yesu u boheke] ku fana ni ‘vamakwavo’ hi matlhelo hinkwawo, leswaku a ta va muprista lonkulu wa tintswalo ni wo tshembeka . . . Hikuva leswi yena hi byakwe a xanisekeke loko a ringiwa, wa swi kota ku ta pfuna lava ringiwaka.” Yesu u kota ku “hi tshandzisa eku tsaneni ka hina” hikuva “hi loyi a ringiweke hi tindlela hinkwato ku fana na hina, kambe yena a nga vanga na xidyoho.”—Vaheveru 2:17, 18; 4:15, 16.

17, 18. (a) Xana mapapila lawa a ma ya emavandlheni ya nkombo le Asia Minor ma paluxa yini malunghana ni mpimo wa ku tlangela ka Yesu? (b) Vakreste volavo lava totiweke a va hlomiseriwa yini?

¹⁷ Leswaku Yesu a a swi twisisa swinene leswi valandzeri vakwe a va langutana na swona swi vonake endzhaku ka ku pfuxiwa ka yena. Xiya mapapila yakwe lawa a ma ya emavandlheni ya nkombo le Asia Minor, lama tsariweke hi muapostola  Yohane. Yesu u byele vandlha ra le Smirna a ku: “Ndzi tiva nhlomulo ni vusiwana bya wena.” Kahle-kahle, laha Yesu a a vula leswaku, ‘Ndzi swi twisisa kahle swiphiqo swa wena; ndzi swi tiva kahle leswi u langutaneke na swona.’ Kutani, tanihi leswi yena hi byakwe a xanisekeke ku fikela eku feni, Yesu u ye emahlweni hi marito ya ntwela-vusiwana ni ya xitiyisekiso a ku: “Tikombiseni mi tshembekile ku ya fikela eku feni, kutani ndzi ta mi nyika harhi ya vutomi.”—Nhlavutelo 2:8-10.

¹⁸ Mapapila lawa a ma ya emavandlheni ya nkombo ma ni tinhlamuselo to tala leti kombisaka leswaku Yesu a a swi vona kahle swiphiqo leswi vadyondzisiwa vakwe a va langutane na swona, naswona a a tsaka swinene loko va hanya hi ku tshembeka. (Nhlavutelo 2:1–3:22) Tsundzuka leswaku lava Yesu a a vulavula na vona a ku ri Vakreste lava totiweke, lava a va langutele ku ya fuma swin’we na yena etilweni. Ku fana na Hosi ya vona, a va hlomiseriwa ku byarha vutihlamuleri lebyikulu bya ku kombisa ntwela-vusiwana lowukulu loko va hlanganyela eka lunghiselelo ra ku pfuna vanhu leswaku va hlakarhela emaxangwini ya vona, hikwalaho ka gandzelo ra nkutsulo ra Kreste.—Nhlavutelo 5:9, 10; 22:1-5.

19, 20. Xana lava vumbaka “ntshungu lowukulu” va ku kombisa njhani ku tlangela ka vona eka Yehovha ni le ka N’wana wa yena?

¹⁹ Ina, rirhandzu leri Yesu a a ri na rona eka valandzeri vakwe lava totiweke u ri kombisa ni le ka “tinyimpfu tin’wana” ta yena leti tshembekaka, ku nga vanhu va timiliyoni lava sweswi va vumbaka “ntshungu lowukulu [wo] huma eka matiko hinkwawo,” lowu nga ta pona ‘nhlomulo lowukulu’ lowu taka. (Yohane 10:16; Nhlavutelo 7:9, 14) Lava ntshungu lowukulu va khitikanela eka Yesu hileswi va tlangelaka gandzelo rakwe ra nkutsulo ni ntshembo wa vona wa ku hanya hi masiku. Xana va ku kombisa njhani ku tlangela ka vona? Hi ku “endlela [Xikwembu] ntirho wo kwetsima nhlikanhi ni vusiku.”—Nhlavutelo 7:15-17.

²⁰ Xiviko xa misava hinkwayo xa lembe ra ntirho ra 2006, lexi nga eka matluka 27 ku ya ka 30, xi swi veka erivaleni leswaku hakunene vatirheli lava vo tshembeka va endlela Yehovha “ntirho wo kwetsima nhlikanhi ni vusiku.” Kahle-kahle, eka lembe rero, vona kun’we ni ntlawa lowutsongo wa masalela ya Vakreste lava totiweke va hete tiawara ta 1 333 966 199 entirhweni wa nsimu—ku nga nkarhi lowu ringanaka ni malembe ya 152 283!

Hambeta U Kombisa Ku Tlangela!

21, 22. (a) Ha yini Vakreste va fanele va xalamukela ku kombisa ku tlangela namuntlha? (b) Ku ta kambisisiwa yini eka xihloko lexi landzelaka?

²¹ Leswi Yehovha ni N’wana wa yena va swi endleleke vanhu lava nga hetisekangiki swi kombisa ku tlangela ka vona lokukulu. Kambe lexi khomisaka gome, vo tala va khathala hi timhaka ta vona ematshan’weni yo anakanya hi Xikwembu. Loko a vulavula hi vanhu lava hanyaka “amasikwini ya bugamu,” Pawulo u tsale a ku: “Bhanu ba ta va batiṛanḍi, abaṛanḍi ba mali . . . la’ba nga [tiviki] ku tlangela.” (2 Timotiya 3:1-5, ABuku Ḍa Ku Šwenga) Vanhu vo tano va hambane swinene ni Vakreste va ntiyiso, lava kombisaka ku tlangela hinkwaswo leswi Xikwembu xi va endleleke swona, hi ku khongela swi huma embilwini, ku xi yingisa hi mbilu hinkwayo ni ku xi tirhela hi moya-xiviri hinkwawo!—Pisalema 62:8; Marka 12:30; 1 Yohane 5:3.

²² Eka xihloko lexi landzelaka, hi ta pfuxeta man’wana ya malunghiselelo yo tala ya swilo swa moya lawa Yehovha a hi endleleke wona hi rirhandzu. Loko hi ri karhi hi anakanyisisa hi ‘tinyiko teto letinene,’ onge ku tlangela ka hina ku nga ya ku kula swinene.—Yakobo 1:17.

A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?

• Yehovha u tikombise njhani a ri Xikwembu lexi tlangelaka?

• Hi nga yi tsakisa njhani mbilu ya Yehovha loko hi ri exihundleni?

• Yesu u ku kombise njhani ku tlangela?

• Ku hanya laha misaveni swi n’wi pfune njhani Yesu leswaku a va mufumi la nga ni ntwela-vusiwana ni loyi a tlangelaka?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

Tanihi leswi mutswari a tsakaka loko n’wana a kombisa ku nkhensa ka yena hi tindlela to karhi, Yehovha wa tsaka loko hi endla leswi hi nga swi kotaka