Ha Yini Hi Fanele Hi Papalata Ku Hundzeleta Swilo?

YEHOVHA i xikombiso lexinene ngopfu xa ku ringanisela. “Ntirho wakwe wu hetisekile,” naswona vululami byakwe a byi si tshama byi tshikilela hikuva minkarhi hinkwayo byi fambisana ni tintswalo. (Deteronoma 32:4) Minkarhi hinkwayo rirhandzu rakwe ri lawuriwa hi misinya ya milawu, hikuva swiendlo swakwe swi fambisana ni milawu leyi hetisekeke. (Pisalema 89:14; 103:13, 14) Vatswari va hina vo sungula va vumbiwe va ri ni vuswikoti byo ringanisela etimhakeni hinkwato. A va nga ri na wona nkucetelo wo hundzeleta swilo. Hambiswiritano, ku nghena ka xidyoho ku tise “xihoxo”—ku nga hetiseki—lexi vangeleke leswaku va lahlekeriwa hi ku ringanisela koloko.—Deteronoma 32:5.

Hi xikombiso: Xana u tshame u famba hi movha kumbe hi xikanyakanya lexi thayere ra xona ri nga ni bundzu lerikulu? A swi kanakanisi leswaku bundzu rolero ri endle leswaku riendzo rero ri nga tsakisi naswona a wu titwa u nga sirhelelekanga. Thayere rolero ri fanele ri lunghisiwa ri nga si onhaka ku tlula mpimo kumbe ri nga si hela moya. Hi ndlela leyi fanaka, vumunhu bya hina lebyi nga hetisekangiki byi voyamele eka swilo swo biha. Loko hi pfumelela “mabundzu” wolawo leswaku ma kula, riendzo ra hina evuton’wini ri nga tika swinene ri tlhela ri va ni khombo.

Minkarhi yin’wana hi nga ha sungula ku hundzeleta timfanelo ta hina letinene ni vuswikoti bya hina. Hi xikombiso, hambileswi Nawu wa Muxe a wu lava leswaku tinguvu ta Vaisrayele ti va ni madziva, kambe Vafarisi va le sikwini ra Yesu va ‘kurise madziva ya tinguvu ta vona’ hi ndlela leyi hundzeletaka hikwalaho ka leswi a va lava ku voniwa hi vanhu. Xikongomelo xa vona a ku ri leswaku va vonaka va kwetsima ku tlula vanhu-kulobye.—Matewu 23:5; Tinhlayo 15:38-40.

Namuntlha vanhu van’wana va ringeta ku tikokela mahlo hi tindlela tin’wana ni tin’wana leti va nga ti kotaka, hambi ku ri ku hlamarisa van’wana. Entiyisweni sweswo swi nga ha va ku huwelela hi mbilu hinkwayo u ku: “Ndzi languteni! Na mina ndzi munhu!” Kambe ku ambala hi ndlela leyi hundzeletiweke, ku va ni langutelo ni swiendlo leswi hundzeletiweke a swi nge swi enerisi swilaveko swa xiviri swa Mukreste.

Langutelo Leri Faneleke Hi Ntirho

Ku nga khathariseki leswaku hi vamani kumbe hi tshama kwihi, ntirho lowunene hi wona lowu hi pfunaka ku endla leswaku vutomi bya hina byi va ni xikongomelo. Hi vumberiwe leswaku hi enerisiwa hi ntirho wo tano. (Genesa 2:15) Hikwalaho, Bibele yi sola vulolo. Muapostola Pawulo u vule hi ku kongoma a ku: “Loko munhu a nga lavi ku tirha, ni ku dya a nga tshuki a dya.” (2 Vatesalonika 3:10) Hakunene, loko munhu a ri lolo wa swela, a nga eneriseki naswona a nga ha tlhela a nga tsakeriwi hi Xikwembu.

Vo tala va hundzeleta swilo, va godzomberiwa hi ntirho, va va mahlonga ya ku tirhandzela ya ntirho wa vona. Va nga ha vula leswaku xivangelo xa leswaku va pfuka nimpundzu va ya entirhweni va tlhela va vuya nivusiku, hileswi ntirho wa vona wu endlaka leswaku mindyangu ya vona yi hanya kahle. Kambe, entiyisweni mindyangu ya vona yi nga ha xaniseka hikwalaho ka leswi va tinyiketeleke ngopfu entirhweni. Wansati un’wana la nga tirhiki, loyi nuna wa yena a hetaka tiawara leti engetelekeke entirhweni wa yena u ri: “Swilo hinkwaswo leswi nga endlwini leyi ya manyunyu ndzi nga tsakela ku cincisana hi swona leswaku ndzi kuma nkarhi wo va ni nuna wa mina swin’we ni vana va hina.” Lava hlawulaka ku tirha ku tlula mpimo va fanele va anakanyisisa  swinene hi leswi Hosi Solomoni a swi tokoteke hi yexe loko a te: “Mina ndzi hundzulukele emintirhweni ya mina hinkwayo leyi mavoko ya mina ma yi endleke ni le ntirhweni wa matimba lowu ndzi tirheke hi matimba leswaku ndzi wu hetisisa, kutani waswivo, hinkwaswo a ku ri vuhava ni ku hlongorisa mheho.”—Eklesiasta 2:11.

Ina, hi fanele hi va ni langutelo leri faneleke hi ntirho, hi nga lolohi naswona hi nga tirhi ku tlula mpimo. Hi nga va vatirhi lava hisekaka, hi ri karhi hi tsundzuka leswaku ku va hlonga ra ntirho swi ta hi tsona ntsako kumbexana ni swin’wana leswi nga swa nkoka swinene.—Eklesiasta 4:5, 6.

Papalata Langutelo Leri Hundzeletiweke Hi Ntsako

Bibele yi profete malunghana ni nkarhi wa hina yi ku: “Vanhu va ta va . . . lava rhandzaka mintsako ku ri ni ku rhandza Xikwembu.” (2 Timotiya 3:2, 4) Ku hlongorisa mintsako swi hundzuke xitirho xin’wana xa Sathana lexi humelelaka ngopfu xo hambukisa vanhu eka Xikwembu. Ku tihungasa hi ndlela leyi hundzeletiweke ni ku nghenela mintlangu yo fana ni leyi nga ni khombo hi xikongomelo xo lava ku kuma ntsako lowukulu swi karhi swi tinyika matimba. Mintlangu yo tano yi karhi ya andza swin’we ni nhlayo ya lava va yi nghenelaka. Ha yini se yi dume swonghasi? Leswi vanhu vo tala va nga enerisekiki hi vutomi bya vona bya siku ni siku, va swi lava swinene ku titsakisa. Kambe leswaku va hambeta va titsakisa hi ndlela yoleyo swi lava leswaku va tshamela ku nghenela mintlangu leyi nga ni khombo hilaha ku tlurisaka. Vakreste lava tshembekaka va papalata mintlangu leyi nga ni khombo hikwalaho ka leswi va xiximaka nyiko ya vutomi swin’we ni Munyiki wa yona.—Pisalema 36:9.

Loko Xikwembu xi vumbe mpatswa wo sungula wa vanhu, xana xi wu veke kwihi? Entangeni wa le Edeni, leswi hi ku ya hi ririmi ro sungula swi vulaka “Ntsako.” (Genesa 2:8) Swi le rivaleni leswaku vutomi lebyi tsakisaka a ku ri xiphemu xa xikongomelo xa Yehovha malunghana ni vanhu.

Yesu u hi siyele xikombiso lexi hetisekeke xa ku va ni langutelo leri faneleke hi ntsako. A a tinyiketele ngopfu leswaku a endla ku rhandza ka Yehovha naswona a nga kalanga a tshika ku hanya hi milawu ni misinya ya milawu ya Xikwembu. U tinyike nkarhi wa ku khathalela lava pfumalaka, hambiloko a karhele. (Matewu 14:13, 14) Ina, Yesu u pfumerile ku rhambiwa leswaku a ya dya swakudya naswona u tinyike nkarhi wo wisa swin’we ni wa ku dya ni ku nwa. Ina, a a swi lemuka leswaku valala van’wana a va n’wi sola hikwalaho ka leswi a a endla swilo leswi. Va vule leswi ha yena: “Maswivo! I munhu wa madyo ni la tinyiketeleke eku nweni ka vhinyo.” (Luka 7:34; 10:38; 11:37) Kambe Yesu a a nga anakanyi leswaku ku tinyiketela ka xiviri swi vula ku bakanya ku titsakisa hinkwako evuton’wini.

Swi le rivaleni leswaku hi fanele hi papalata vuhungasi lebyi hundzeletiweke. Ku endla leswaku ku titsakisa ni mintlangu swi va nchumu wa nkoka evuton’wini swi nge pfuki swi tise ntsako wa xiviri. Swi nga endla leswaku hi honisa swilo swa nkoka swinene, ku katsa ni vuxaka bya hina ni Xikwembu. Hambiswiritano, a hi fanelanga hi titsona ntsako hinkwawo kumbe hi sola van’wana lava tiphinaka hi vutomi hi ndlela leyi faneleke.—Eklesiasta 2:24; 3:1-4.

Kuma Ntsako Hi Ku Hanya Hi Ndlela Leyi Faneleke

Mudyondzisiwa Yakobo u tsarile: “Hinkwerhu ha khunguvanyeka minkarhi yo tala.” (Yakobo 3:2) Hi nga ha kuma leswaku na hina ha khunguvanyeka loko hi ri karhi hi endla matshalatshala yo papalata ku endla swilo hi ndlela leyi hundzeletiweke. I yini leswi nga hi pfunaka ku hlayisa langutelo ra hina ri ri leri faneleke? Hi fanele hi lemuka vuswikoti bya hina ni ku tsana ka hina. Ku endla tano a hi matlangwana. Hi nga va se hi endla swilo hi ndlela leyi hundzeletiweke hi nga swi xiyi. Kutani hi ta va hi tlharihile loko hi namarhela Vakreste van’wana lava wupfeke naswona hi yingisa xitsundzuxo lexi faneleke. (Vagalatiya 6:1) Hi nga ha xi kombela eka munghana loyi hi n’wi tshembaka kumbe eka nkulu la nga ni ntokoto evandlheni. Ndzayo yo tano leyi sekeriweke eBibeleni swin’we ni Matsalwa hi woxe swi nga tirha tanihi ‘xivoni’ eka hina xo languta leswaku ku ringanisela ka hina ku njhani hi ku ya hi langutelo ra Yehovha.—Yakobo 1:22-25.

Lexi tsakisaka, a hi boheki ku hanya vutomi lebyi hi nga swi kotiki ku papalata ku endla swilo hi ndlela leyi hundzeletiweke. Loko hi endla matshalatshala lamakulu hi tlhela hi titshega hi nseketelo wa Yehovha, hi nga va lava ringaniselaka xisweswo hi va vanhu lava tsakeke. Hikwalaho vuxaka bya hina ni Vakreste-kulorhi byi nga ha antswa naswona hi nga ha va swikombiso leswinene eka lava hi va chumayelaka. Xa nkoka swinene, hi ta n’wi tekelela ngopfu Yehovha, Xikwembu xa hina xa rirhandzu ni lexi ringaniselaka.—Vaefesa 5:1.

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 28]

©Greg Epperson/age fotostock