“Vana, Yingisani Vatswari Va N’wina”

“Vana, yingisani vatswari va n’wina evun’weni ni Hosi, hikuva leswi swi lulamile.”—VAEFESA 6:1.

1. Ku yingisa ku nga ku sirhelela njhani?

HI NGA va ha ha hanya hikwalaho ka leswi hi yingiseke, kasi van’wana se va file hikwalaho ka leswi va nga yingisangiki. Hi yingise yini? Switsundzuxo swo tanihi swa mimiri ya hina leyi “endliwe[ke] hi ndlela yo hlamarisa.” (Pisalema 139:14) Mahlo ya hina ma vona mapapa ya ntima, naswona tindleve ta hina ti twa huwa ya ku dzindza. Kutani gezi ra ntumbuluko emoyeni ri endla leswaku misisi ya hina yi yima. Eka lava va dyondzisiweke hi makhombo lama nga ha vaka kona, swikombiso leswi i xitsundzuxo xa leswaku va lava ndhawu leyi sirhelelekeke yo balekela xidzedze lexi taka swin’we ni rihati ra xona ni xihangu leswi nga ha hoxaka vutomi ekhombyeni.

2. Ha yini vana va lava switsundzuxo, naswona ha yini va fanele va yingisa vatswari va vona?

² N’wina vantshwa mi lava ku tsundzuxiwa malunghana ni makhombo lama nga ha vaka kona, naswona vatswari va n’wina va ni vutihlamuleri byo mi tsundzuxa. Swi nga ha endleka wa ha tsundzuka loko u byeriwa leswi: “U nga khumbi xitofu. Xa hisa.” “U nga tlangeli ematini. Swi ni khombo.” “Languta matlhelo hamambirhi loko u nga si tsemakanya pato.” Khombo ra kona, vana van’wana va vavisekile kumbe va dlayiwile hileswi va nga yingisangiki. Ku yingisa vatswari va wena “swi lulamile”—i swinene naswona swi fanerile. Nakambe i vutlhari. (Swivuriso 8:33) Ndzimana yin’wana ya le Bibeleni yi vula leswaku swi yi “tsakisa swinene” Hosi ya hina Yesu Kreste. Hakunene, Xikwembu xi ku lerisa leswaku u yingisa vatswari va wena.—Vakolosa 3:20; 1 Vakorinto 8:6.

Vuyelo Lebyi Nga Heriki Bya Ku Yingisa

3. I yini “[vutomi] bya xiviri” eka vo tala va hina, naswona vana va nga byi kuma njhani?

³ Ku yingisa vatswari va n’wina swi sirhelela “vutomi [bya n’wina] bya sweswi,” kambe ku yingisa swi ta tlhela swi endla leswaku mi tiphina hi vutomi “lebyi nga ta ta,” lebyi vuriwaka “[vutomi] bya xiviri.” (1 Timotiya 4:8; 6:19) Eka vo tala va hina, vutomi bya xiviri i vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa ya Xikwembu, lebyi xi byi tshembisaka lava yingisaka milawu ya xona hi ku tshembeka. Nawu wa nkoka swinene eka milawu yoleyo wu ri: “‘Xixima tata wa wena ni mana wa wena’; ku nga xileriso xo sungula lexi nga ni xitshembiso: ‘Leswaku swi ku fambela kahle ni leswaku u tshama nkarhi wo leha emisaveni.’” Hikwalaho, loko mi yingisa vatswari va n’wina mi ta tsaka. Vumundzuku bya n’wina byi ta sirheleleka, naswona mi nga ha kuma vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyi nga paradeyisi!—Vaefesa 6:2, 3.

4. Vana va nga xi xixima njhani Xikwembu xisweswo va vuyeriwa?

⁴ Loko u xixima vatswari va wena hi ku va yingisa, u va u ri ku xiximeni ka Xikwembu hikuva hi xona xi ku leriseke leswaku u va yingisa. Hi nkarhi lowu fanaka wa vuyeriwa. Bibele yi ri: “Mina Yehovha, ndzi Xikwembu xa wena, Loyi a ku dyondziselaka ku ku pfuna.” (Esaya 48:17; 1 Yohane 5:3) Ku yingisa swi ku vuyerisa njhani? Swi tsakisa mana wa wena ni tata wa wena, kutani vona va ta ku kombisa ntsako wa vona hi tindlela leti nga ta endla vutomi bya wena byi tsakisa. (Swivuriso 23:22-25) Kambe xa nkoka swinene, ku yingisa ka wena ku tsakisa Tata wa wena wa le tilweni, naswona u ta ku hakela hi tindlela to hlamarisa! A hi voneni ndlela leyi Yehovha a katekiseke a tlhela a sirhelela Yesu ha yona, loyi a vuleke leswi malunghana na yena hi yexe: “Nkarhi hinkwawo ndzi endla swilo leswi n’wi tsakisaka.”—Yohane 8:29.

 Yesu—Mutirhi La Hisekaka

5. Hi swihi swivangelo leswi endlaka hi pfumela leswaku Yesu a a ri mutirhi la hisekaka?

⁵ Yesu a a ri mativula ya mana wa yena, Mariya. Yosefa, tata wa yena wa vuwundli a a ri muvatli. Yesu na yena u ve muvatli, handle ko kanakana a dyondzisiwa hi Yosefa. (Matewu 13:55; Marka 6:3; Luka 1:26-31) U ehleketa leswaku Yesu a a ri muvatli wa muxaka muni? Loko a ha ri etilweni, a ha ri vutlhari lebyi munhuhatiweke, emahlweni ka ku va mana wa yena loyi a ha ri nhwana a tika hi singita, u te: “A ndzi ri etlhelo ka [Xikwembu] ndzi ri mutirhi la nga ni vuswikoti, a ndzi ri munhu loyi [xi] n’wi rhandzaka hilaha ku hlawulekeke siku ni siku.” Xikwembu a xi tsakisiwa hi Yesu loyi loko a ha ri etilweni a a ri mutirhi la hisekaka. Xana u ehleketa leswaku loko a ha ri mufana emisaveni u tlhele a ringeta hi matimba ku va mutirhi tlhelo muvatli la nga ni vutshila?—Swivuriso 8:30; Vakolosa 1:15, 16.

6. (a) Ha yini u anakanya leswaku Yesu loko a ha ri n’wana a a tirha ekaya ka vona? (b) Vana va nga n’wi tekelela njhani Yesu?

⁶ A swi kanakanisi leswaku loko Yesu a ha ri n’wana, minkarhi yin’wana a a tlanga mintlangu, tanihi laha Bibele yi vulaka hakona leswaku ni vana a va tlanga eminkarhini ya khale. (Zakariya 8:5; Matewu 11:16, 17) Kambe, u nga tiyiseka leswaku leswi a a ri mativula endyangwini lowukulu wa swisiwana, a ku ri ni mintirho leyi a a fanele a yi endla ku engetela eka ndzetelo lowu a wu kuma eka Yosefa wa ku va muvatli. Endzhaku ka nkarhi, Yesu u sungule ku chumayela kutani a tinyiketela eka vutirheli bya yena lerova a kala a boheka ku tshika swilo leswi a swi rhandzaka. (Luka 9:58; Yohane 5:17) Xana wa ti vona tindlela leti u nga tekelelaka Yesu ha tona? Xana vatswari va wena va ku kombela leswaku u basisa kamara ra wena kumbe u endla mintirho yin’wana? Xana va ku khutaza ku gandzela Xikwembu hi ku va kona eminhlanganweni ya Vukreste ni ku byela van’wana hi tidyondzo leti u pfumelaka eka tona? U ehleketa leswaku Yesu loko a ha ri ntsongo a a ta va a angule njhani eka swikombelo leswi fanaka?

Xichudeni Xa Bibele Tlhelo Mudyondzisi La Hisekaka

7. (a) Swi nga ha endleka Yesu a fambe na vamani loko a ya enkhubyeni wa Paseka? (b) Yesu a a ri kwihi loko van’wana va tlhelela ekaya, naswona ha yini a a ri kwalaho?

⁷ Vanhu va xinuna hinkwavo va le mindyangwini ya le Israyele a va lerisiwe ku ya gandzela Yehovha etempeleni hi nkarhi wa minkhuvo yinharhu ya Xiyuda. (Deteronoma 16:16) Loko Yesu a ri ni malembe ya 12 hi vukhale, ndyangu wa ka vona hinkwawo swi nga ha endleka a wu ya eYerusalema enkhubyeni wa Paseka. Swi nga ha endleka ni vamakwavo va yena lavan’wana hinkwavo a va ya. Hambiswiritano, lava a va famba ni ndyangu wa ka va Yesu swi nga ha endleka a ku ri Salome, loyi kumbexana a a ri makwavo wa Mariya, swin’we ni nuna wa yena Zebediya ni vana va vona Yakobo na Yohane, lava endzhakunyana  va veke vaapostola. * (Matewu 4:20, 21; 13:54-56; 27:56; Marka 15:40; Yohane 19:25) Loko se va vuya, swi nga ha endleka leswaku Yosefa na Mariya va anakanye leswaku Yesu a a ri swin’we ni maxaka, hikwalaho a va hatlanga va swi xiya leswaku a nga kona. Endzhaku ka masiku manharhu, loko Mariya na Yosefa va hetelele va kume Yesu, a a ri etempeleni, “a tshame exikarhi ka vadyondzisi, a va yingisela ni ku va vutisa.”—Luka 2:44-46.

8. Yesu u endle yini etempeleni, naswona ha yini vanhu va hlamarile?

⁸ Yesu a a va “vutisa” njhani vadyondzisi? Swi nga ha endleka a a nga vutisi hi ndlela yo enerisa ku lava ku tiva ka yena kumbe leswaku a kuma rungula ntsena. Rito ra Xigriki leri tirhisiweke laha ri nga ha vula ku vutisa loku tirhisiwaka loko munhu a konanisiwa xisweswo swi nga katsa ku vutisa munhu malunghana ni vumbhoni lebyi se byi nyikeriweke. Ina, niloko a ha ri muntshwa, Yesu a a ri xichudeni xa Bibele lexi hlamariseke vadyondzisi va vukhongeri lava dyondzekeke! Bibele yi ri: “Hinkwavo lava a va n’wi yingisile a va hlamala va nga heti hikwalaho ka ku twisisa kakwe ni tinhlamulo takwe.”—Luka 2:47.

9. U nga xi landzelela njhani xikombiso xa Yesu loko u dyondza Bibele?

⁹ Ha yini Yesu a kote ku hlamarisa vadyondzisi lava nga ni ntokoto hi ndlela leyi a a tiva Bibele ha yona, hambileswi a ha ri ntsongo? Ina, a a ri na vatswari lava chavaka Xikwembu lava n’wi leteleke hi ta Xikwembu ku sukela loko a ha ri ricece. (Eksoda 12:24-27; Deteronoma 6:6-9; Matewu 1:18-20) Hi nga tiyiseka leswaku Yosefa a a famba na Yesu esinagogeni leswaku a ya yingisela loko ku hlayiwa Matsalwa ma tlhela ma hlamuseriwa. Xana na wena u ni nkateko wo va ni vatswari lava dyondzaka Bibele na wena va tlhela va famba na wena eminhlanganweni ya Vukreste? Xana wa ma tlangela matshalatshala ya vona, hilaha Yesu a ma tlangeleke hakona matshalatshala ya vatswari va yena? Xana wa va byela van’wana leswi u swi dyondzaka, hilaha Yesu a endleke hakona?

Yesu A A Titsongahata

10. (a) Ha yini vatswari va Yesu a va fanele va ku tivile laha a va ta n’wi kuma kona? (b) Yesu u vekele vana xikombiso xihi lexinene?

¹⁰ U ehleketa leswaku Mariya na Yosefa va titwe njhani loko va hetelele va kume Yesu etempeleni endzhaku ka masiku manharhu? A swi kanakanisi leswaku va te hefu! Hambiswiritano, Yesu u hlamarile leswi vatswari va yena a va nga swi tivi leswaku a a ri kwihi. Havumbirhi ka vona a va yi tiva ndlela ya singita leyi Yesu a tswariweke ha yona. Ku engetela kwalaho, hambileswi a va nga byi tivi hinkwabyo vuxokoxoko, a va tiva swo karhi malunghana ni ntirho wa yena wa le nkarhini lowu taka wa ku va Muponisi tlhelo Hosi eMfun’weni wa Xikwembu. (Matewu 1:21; Luka 1:32-35; 2:11) Hikwalaho, Yesu u va vutisile a ku: “Ha yini mi boheke ku famba mi ndzi lava? Xana a mi nga swi tivi leswaku ndzi fanele ku va endlwini ya Tatana?” Hambiswiritano, Yesu u yingise vatswari va yena a famba na vona a tlhelela ekaya eNazareta. Bibele yi ri: “A hambeta a tiveka ehansi ka vona.” Ku tlula kwalaho, “mana wakwe u swi hlayise hi vukheta leswi a swi vuleke.”—Luka 2:48-51.

11. U nga dyondza yini eka Yesu malunghana ni ku yingisa?

¹¹ Xana swa ku olovela ku tekelela Yesu, minkarhi hinkwayo u yingisa vatswari va wena? Kumbe u anakanya leswaku minkarhi yo tala a va yi twisisi misava ya namuntlha nileswaku u tiva swilo swo tala ku va tlula? I ntiyiso, u nga ha va u tiva swilo swo tala hi minchumu yo karhi—kumbexana ndlela yo tirhisa tiselfoni, tikhompyuta, kumbe michini yin’wana ya manguva lawa. Kambe anakanya hi Yesu, loyi a hlamariseke vadyondzisi lava nga ni ntokoto hi “ku twisisa kakwe ni tinhlamulo takwe.” A swi kanakanisi leswaku u ta pfumela leswaku loko u ringanisiwa na yena, i switsongo swilo leswi u swi tivaka. Kambe, Yesu a a titsongahata eka vatswari va yena. Leswi a swi vuli swona leswaku minkarhi hinkwayo a a pfumelelana ni swiboho swa vona. Nilokoswiritano, “[u hambete] a tiveka ehansi ka vona”—emalembeni ya yena hinkwawo ya kondlo-a-ndzi-dyi. U ehleketa leswaku u nga dyondza yini eka xikombiso xa yena?—Deteronoma 5:16, 29.

 Ku Yingisa—Swa Tika

12. Ku yingisa ku nga byi ponisa njhani vutomi bya wena?

¹² A hi minkarhi hinkwayo swi olovaka ku yingisa, hilaha swi kombisiweke hakona malembe ma nga ri mangani lama hundzeke loko vanhwanyana van’wana vambirhi va lava ku tsemakanya pato lerikulu leri nga ni tindlela ta tsevu ematshan’weni yo famba hi ndlela leyi endleriweke lava fambaka hi milenge leyi a yi hundza hi le henhla. Va khongotele munghana wa vona loko a ri karhi a kongoma ndlela leyi endleriweke lava fambaka hi milenge, va ku: “John, tana u ta famba na hina.” Loko a kanakana, un’wana wa vanhwanyana lava u te: “Wena u toya!” John, hambileswi a a nga chavi u te: “Ndzi fanele ndzi yingisa mana wa mina.” Endzhakunyana ka nkarhi, loko a ri karhi a famba endleleni leyi endleriweke lava fambaka hi milenge, u twe huwa ya mavhilwa ya movha, kutani u langute ehansi hiloko a vona vanhwanyana lava va tlumbiwa hi movha. Nhwanyana un’we u file, kasi lowun’wana a a vaviseke swinene lerova nenge wa yena wu boheke ku tsemiwa. Mana wa vanhwanyana lava, loyi a a va byerile leswaku va famba hi ndlela leyi endleriweke lava fambaka hi milenge, endzhakunyana u byele mana wa John a ku: “Loko a va lo yingisa ku fana ni n’wana wa wena.”—Vaefesa 6:1.

13. (a) Ha yini u fanele u yingisa vatswari va wena? (b) Hi rini laha n’wana a nga fanelangiki a endla leswi mutswari wa yena a vulaka leswaku a swi endla?

¹³ Ha yini Xikwembu xi ku: “Vana, yingisani vatswari va n’wina”? Loko u yingisa vatswari va wena u va u yingisa Xikwembu. Handle ka sweswo, vatswari va wena va ni ntokoto lowu tlulaka wa wena. Hi xikombiso, malembe ya ntlhanu emahlweni ka ku va mhangu leyi ku vulavuriweke ha yona laha henhla yi humelela, mana wa John a a ri ni munghana loyi n’wana wa yena a dlayiweke loko a ri karhi a ringeta ku tsemakanya pato leri lerikulu! I ntiyiso, a swi nge olovi minkarhi hinkwayo ku yingisa vatswari va wena, kambe Xikwembu xi vula leswaku u fanele u va yingisa. Hi hala tlhelo, loko vatswari va wena—kumbe van’wana—va ku byela leswaku u hemba, u yiva kumbe u endla nchumu wihi na wihi lowu Xikwembu xi nga wu tsakeriki, u fanele u “yingisa Xikwembu tanihi mufumi ku tlula vanhu.” Hi yona mhaka endzhaku ko vula leswaku “yingisani vatswari va n’wina,” Bibele yi engetelaka yi ku, “evun’weni ni Hosi.” Leswi swi katsa ku yingisa vatswari va wena eka swilo hinkwaswo leswi pfumelelanaka ni milawu ya Xikwembu.—Mintirho 5:29.

14. Ha yini munhu la hetisekeke swi n’wi olovela ku yingisa, kambe ha yini a fanele a ku dyondza?

¹⁴ Xana u ehleketa leswaku loko a wu hetisekile—leswi vulaka leswaku, u “nga nyamanga, u hambanile ni vadyohi,” hilaha Yesu a a ri hakona—a swi ta ku olovela minkarhi hinkwayo ku yingisa vatswari va wena? (Vaheveru 7:26) Loko a wu hetisekile a wu nga ta va u voyamele eku endleni ka leswo biha, hilaha u nga hakona sweswi. (Genesa 8:21; Pisalema 51:5) Hambiswiritano, na Yesu u boheke ku dyondza ku yingisa. Bibele yi ri: “Hambileswi [Yesu] a a ri N’wana, u dyondze ku yingisa eka swilo leswi a xanisekeke ha swona.” (Vaheveru  5:8) Ku xaniseka ku n’wi pfune njhani Yesu ku dyondza ku yingisa, ku nga dyondzo leyi a nga bohekangiki ku yi dyondza etilweni?

15, 16. Yesu u ku dyondze njhani ku yingisa?

¹⁵ Yosefa na Mariya va sirhelele Yesu leswaku a nga vaviseki loko a ha ri n’wana va kongomisiwa hi Yehovha. (Matewu 2:7-23) Kambe, eku heteleleni Xikwembu a xa ha n’wi sirhelelanga hi singita Yesu. Ku xaniseka ka Yesu emianakanyweni ni le mirini ku ve kukulu swinene lerova Bibele yi vula leswaku “u endle swikombelo ni swikhongelo . . . hi swirilo swa matimba ni mihloti.” (Vaheveru 5:7) Xana leswi swi humelele rini?

¹⁶ Kahle-kahle, swi humelele eka tiawara to hetelela ta vutomi bya Yesu laha misaveni loko Sathana a endle hinkwaswo leswi a nga swi kotaka leswaku a tshova vutshembeki bya Yena. Yesu entiyisweni a a karhatiwa swinene hi mhaka ya ndlela leyi rifu ra yena tanihi munhu loyi a a vuriwa mudyohi a ri ta tisa xisandzu evitweni ra Tata wa yena ha yona lerova loko “a hambeta a khongela hi matimba [entangeni wa Getsemani] nyuku wakwe wu kotisa mathonsi ya ngati wu thonela ehansi.” Endzhaku ka tiawara ti nga ri tingani, ndlela leyi a feke ha yona emhandzini ya nxaniso a yi vava swinene lerova Yesu u vule “swirilo swa matimba [hi] mihloti.” (Luka 22:42-44; Marka 15:34) Hikwalaho “u dyondze ku yingisa eka swilo leswi a xanisekeke ha swona” xisweswo a tsakisa mbilu ya Tata wa yena. Sweswi leswi a nga etilweni, Yesu wa hi tshandzisa eka switlhavi swa hina loko minkarhi yo tala hi tikarhatela ku yingisa.—Swivuriso 27:11; Vaheveru 2:18; 4:15.

Ku Dyondza Ku Yingisa

17. Hi fanele hi ku teka njhani ku tshinyiwa?

¹⁷ Loko tata wa wena ni mana wa wena va ku tshinya, swi kombisa leswaku va ku navelela leswinene, va ku rhandza. Bibele ya vutisa: “Hi wihi n’wana loyi tatana a nga n’wi tshinyiki?” A swi ta twisa ku vava loko vatswari va wena a va nga ku rhandzi hi ndlela leyi eneleke lerova va nga tinyiki nkarhi naswona va nga endli matshalatshala yo ku tshinya. Hilaha ku fanaka, leswi Yehovha a ku rhandzaka, wa ku tshinya. “I ntiyiso, ku hava ku tshinyiwa loku vonakaka ku tsakisa enkarhini wolowo, kambe ku tisa gome; kasi endzhakunyana ku veka mbhandzu wo rhula eka lava leteriweke hi kona, ku nga ku lulama.”—Vaheveru 12:7-11.

18. (a) Ku tshinya hi ndlela ya rirhandzu i xikombiso xa yini? (b) Vanhu lava tshinyiweke hi ndlela yo tano u vone swi va vuyerisa hi tindlela tihi?

¹⁸ Hosi ya le Israyele wa khale, leyi Yesu a vulavuleke ha yona hikwalaho ka vutlhari bya yona lebyikulu, yi vulavule hi xilaveko xa leswaku vatswari va tshinya vana va vona hi ndlela ya rirhandzu. Solomoni u tsarile: “Loyi a nga tirhisiki nkhavi u venga n’wana wakwe, kambe loyi a n’wi rhandzaka wa n’wi lava leswaku a n’wi laya.” Solomoni u vule leswaku munhu loyi a tshinyiwaka hi ndlela ya rirhandzu a nga ha kutsula moya-xiviri wakwe eka rifu. (Swivuriso 13:24; 23:13, 14; Matewu 12:42) Wansati un’wana la nga Mukreste u vula leswaku loko a ha ri n’wana ivi a huha eminhlanganweni ya Vukreste, tata wa yena a a n’wi byela leswaku loko va fika ekaya u ta n’wi tshinya. Sweswi u tsundzuka rirhandzu ra tata wa yena hileswi a n’wi tshinyeke hi ndlela ya rirhandzu leyi endleke leswaku a hanya vutomi lebyinene.

19. Ha yini u fanele ngopfu-ngopfu u yingisa vatswari va wena?

¹⁹ Loko u ri ni vatswari lava ku rhandzaka lerova va tinyika nkarhi ni ku endla matshalatshala yo ku tshinya hi ndlela ya rirhandzu, u fanele u swi tlangela sweswo. Va yingise, hilaha Hosi ya hina Yesu Kreste a yingiseke vatswari va yena hakona, ku nga Yosefa na Mariya. Kambe va yingise ngopfu-ngopfu hileswi Tata wa wena wa le tilweni, Yehovha Xikwembu, a vulaka leswaku u fanele u endla tano. Hi ndlela yoleyo u ta tivuyerisa, kutani “swi ku fambela kahle ni leswaku u tshama nkarhi wo leha emisaveni.”—Vaefesa 6:2, 3.

[Nhlamuselo ya le hansi]

A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?

• Vana va nga vuyeriwa hi yini loko va yingisa vatswari va vona?

• Loko a ha ri n’wana, Yesu u xi veke njhani xikombiso xa ku yingisa vatswari va yena?

• Yesu u dyondze ku yingisa hi ndlela yihi?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 24]

Loko Yesu a ri ni malembe ya 12 hi vukhale a a ma tiva kahle Matsalwa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Ku xaniseka ku n’wi dyondzise njhani Yesu ku yingisa?