Hi Nga Lwisana Njhani Ni Madimona?

“Tintsumi leti nga hlayisangiki xiyimo xa tona xo sungula kambe ti fularheleke vutshamo bya tona lebyi faneleke, [Xikwembu xi] ti bohe hi timpecana leti nga riki na makumu emunyameni lowukulu, [xi] ti vekela vuavanyisi bya siku lerikulu.”—YUDHA 6.

1, 2. I swivutiso swihi leswi tlakukaka malunghana na Sathana Diyavulosi ni madimona?

MUAPOSTOLA PETRO u lemuxile: “Hlayisani mianakanyo ya n’wina leyi hlutekeke, mi hiteka. Xirha xa n’wina, Diyavulosi, xa famba-famba ku fana ni nghala leyi vombaka, yi lava wa ku n’wi dya.” (1 Petro 5:8) Muapostola Pawulo u vule leswi malunghana ni madimona: “A ndzi lavi leswaku mi va lava hlanganyelaka ni madimona. A mi nge nwi xinwelo xa Yehovha swin’we ni xinwelo xa madimona; a mi nge dyi ‘etafuleni ra Yehovha’ swin’we ni le tafuleni ra madimona.”—1 Vakorinto 10:20, 21.

² Kambe, Sathana Diyavulosi ni madimona i vamani? Va huma kwihi naswona va ve kona rini? Xana va vumbiwe hi Xikwembu? Nkucetelo wa vona wu ni matimba ku fikela kwihi evanhwini? Loko yi ri kona ndlela yo tisirhelela, hi nga tisirhelela njhani eka vona?

Sathana Ni Madimona Va Huma Kwihi?

3. Swi te njhani leswaku ntsumi ya Xikwembu yi hundzuka Sathana Diyavulosi?

³ Eku sunguleni ka matimu ya vanhu, loko vanhu va ha tshama entangeni wa Edeni, ntsumi ya Xikwembu yi xandzukile. Ha yini? Hikuva a yi nga eneriseki hi xiavelo xa yona enhlengeletanweni ya Yehovha ya le tilweni. Loko ku vumbiwe Adamu na Evha, yi vone yi pfulekeriwe hi nkarhi wa ku va endla va yingisa va tlhela va gandzela yona ematshan’weni ya Xikwembu xa ntiyiso. Hi ku xandzuka eka Xikwembu na hi ku hlohlotela mpatswa wo sungula wa vanhu leswaku wu dyoha, ntsumi leyi yi tiendle Sathana Diyavulosi. Hi ku famba ka nkarhi, tintsumi tin’wana na tona ti xandzukile. Njhani?—Genesa 3:1-6; Varhoma 5:12; Nhlavutelo 12:9.

4. I yini leswi tintsumi tin’wana leti xandzukeke ti swi endleke emahlweni ka Ndhambi ya siku ra Nowa?

⁴ Matsalwa lama huhuteriweke ma hi byela leswaku loko ku nga si va ni Ndhambi leyikulu ya le nkarhini wa Nowa, tintsumi tin’wana ti sungule ku rhandza vavasati va laha misaveni. Bibele yi vula leswaku “vana [va le tilweni] va Xikwembu xa ntiyiso va sungula ku vona leswaku vana va vanhwanyana va vanhu va sasekile; hiloko va ya teka vasati eka vona, ku nga hinkwavo lava va va hlawuleke,” hi xikongomelo xo biha.  Vuxaka lebyi a byi nga ri bya ntumbuluko, kutani va tswale vana lava a va nga tolovelekanga lava vuriwaka Manefilimi. (Genesa 6:2-4) Xisweswo swivumbiwa leswi swa moya leswi nga yingisangiki Xikwembu swi joyine Sathana eku xandzukeleni Yehovha.

5. Ku humelele yini hi vaxandzuki loko Yehovha a tise ndzoviso hi ku tirhisa Ndhambi leyikulu?

⁵ Loko Yehovha a tise Ndhambi emisaveni, Manefilimi ni vamana wa wona lava nga vanhu va nyama va lovisiwile. Tintsumi leti xandzukeke ti boheke ku hluvula mimiri ya tona ya nyama kutani ti tlhelela exivandleni xa moya. Hambiswiritano, a ti nga ha ta tlhelela eka “xiyimo xa tona xo sungula” ni Xikwembu. Ku ri na sweswo, ti hoxiwe eka “munyama lowukulu” wa moya, lowu tiviwaka tanihi Thatharasi.—Yudha 6; 2 Petro 2:4.

6. Madimona ma va kanganyisa njhani vanhu?

⁶ Ku sukela loko tintsumi leti to homboloka ti lahlekeriwe hi “xiyimo xa tona xo sungula,” ti ve madimona lama nga vanakulobye va Sathana naswona ti n’wi pfunetile eka swikongomelo swa yena swo biha. Ku sukela hi nkarhi wolowo ku ya emahlweni, madimona a ma ha swi kotanga ku ambala mimiri ya nyama. Hambiswiritano, ma nga yenga vavanuna ni vavasati leswaku va tikhoma hi tindlela leti hundzeletiweke hi tlhelo ra rimbewu. Madimona ma tlhela ma kanganyisa vanhu swinene hi ku tirhisa vungoma, lebyi nga ha katsaka swilo swo tanihi ku endla migilo, ku loya ni ku tirhisa vangoma. (Deteronoma 18:10-13; 2 Tikronika 33:6) Vumundzuku bya tintsumi to homboloka bya fana na lebyiya bya Diyavulosi—ku nga ku loviseriwa makumu. (Matewu 25:41; Nhlavutelo 20:10) Kambe, sweswi hi fanele hi yima hi tiyile hi lwisana na vona. Hi ta va hi tlharihile loko hi kambisisa ndlela leyi Sathana a nga na matimba ha yona ni ndlela leyi hi nga humelelaka ha yona eku lwisaneni na yena ni madimona ya yena.

Sathana U Ni Matimba Ku Fikela Kwihi?

7. Sathana u ni vulawuri byihi emisaveni?

⁷ Sathana u hehle Yehovha ematin’wini hinkwawo. (Swivuriso 27:11) Naswona u kucetele vanhu vo tala swinene. Yohane wo Sungula 5:19 yi ri: “Misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.” A swi hlamarisi leswi Diyavulosi a ringeke Yesu hi ku n’wi tshembisa vulawuri ni ku vangama ka “mimfumo hinkwayo ya misava leyi akiweke.” (Luka 4:5-7) Malunghana na Sathana, muapostola Pawulo u ri: “Kutani, loko mahungu lamanene lawa hi ma vulaka, entiyisweni ma funengetiwile, ma funengetiwile eka lava va lovaka, lava van’wana va vona lava nga riki vapfumeri, xikwembu xa mafambiselo lawa ya swilo xi va dlayeke mianakanyo, leswaku ku voninga ka mahungu lamanene lama vangamaka malunghana na Kreste, loyi a nga xifaniso xa Xikwembu, ku nga va voningeli.” (2 Vakorinto 4:3, 4) Sathana i “muhembi ni tata wa mavunwa,” kambe u tiendla onge i “ntsumi ya ku vonakala.” (Yohane 8:44; 2 Vakorinto 11:14) U ni matimba ni tindlela to dlaya mianakanyo ya vafumi va misava ni ya vanhu lava lawuriwaka hi vona. U kanganyise vanhu hi ku tirhisa rungula leri soholotiweke, mintsheketo ya vukhongeri ni mavunwa.

8. Bibele yi kombisa yini malunghana ni nkucetelo wa Sathana?

⁸ Matimba ni nkucetelo wa Sathana swi vonake enkarhini wa muprofeta Daniyele, malembe-xidzana ya kwalomu ka ntlhanu emahlweni ka Nguva ya hina leyi Tolovelekeke. Loko Yehovha a rhumele ntsumi leswaku yi ya khutaza Daniyele, ntsumi yoleyo yi siveriwe hi “hosana [ya moya] ya vulawuri bya le vuhosini ya le Peresiya.” Ntsumi leyi tshembekaka yi siveleriwe ku ringana masiku ya 21 ku kondza “Mikayele, un’wana wa tihosana leti tlakukeke,” a ta a ta yi pfuna. Rungula leri fanaka ri tlhela ri vulavula hi “hosana [leyi nga dimona] ya Grikiya.” (Daniyele 10:12, 13, 20) Naswona eka Nhlavutelo 13:1, 2, Sathana u hlamuseriwa tanihi “dragona” leyi nyikaka xivandzana xa politiki “matimba ya xona ni xiluvelo xa xona ni vulawuri bya xona lebyikulu.”

9. Vakreste va lwisana na vamani?

⁹ A swi hlamarisi leswi muapostola Pawulo a tsaleke a ku: “A hi dodombisani ni ngati ni nyama, kambe ni tihulumendhe, ni valawuri, ni vafumi va misava va munyama lowu, ni mavandla lama hombolokeke ya moya, etindhawini  ta le tilweni.” (Vaefesa 6:12) Ni namuntlha, mavuthu ya madimona lama lawuriwaka hi Sathana Diyavulosi a ma vonaki, ma kucetela vafumi ni vanhu hi ku angarhela, ma va hlohlotela leswaku va endla swilo leswi chavisaka swo tanihi ku yayarhela rixaka, vutherorisi ni ku dlaya. Sweswi a hi kambisiseni ndlela leyi hi nga humelelaka ha yona eku lwisaneni ni mavandla lawa ya moya lama nga ni matimba.

Hi Nga Tisirhelela Njhani Eka Madimona?

10, 11. Hi nga lwisana njhani na Sathana ni tintsumi ta yena to homboloka?

¹⁰ A hi nge swi koti ku lwisana na Sathana ni tintsumi ta yena to homboloka hi matimba ya hina, ku nga khathariseki leswaku i matimba ya miri kumbe i ya mianakanyo. Pawulo wa hi tsundzuxa: “Hambetani mi kuma matimba eHosini ni le ka ntamu wa vukulu bya yona.” Hi fanele hi lava nsirhelelo eka Xikwembu. Pawulo wa engetela: “Ambalani mahavelo hinkwawo lama humaka eka Xikwembu leswaku mi kota ku yima mi tiyile, mi lwisana ni marhengu ya Diyavulosi . . . Ambalani mahavelo hinkwawo lama humaka eka Xikwembu, leswaku mi kota ku tserhama hi siku ro homboloka, endzhaku ko endla swilo hinkwaswo hi rixaladza, mi yima mi tiyile.”—Vaefesa 6:10, 11, 13.

¹¹ Pawulo u khutaze Vakreste-kulobye kambirhi leswaku va ambala “mahavelo hinkwawo lama humaka eka Xikwembu.” Rito “hinkwawo” ri vula leswaku munhu a nge swi koti ku lwisana ni minhlaselo ya madimona loko a nga lwi hi mbilu hinkwayo. Hikwalaho, hi swihi swilo swa nkoka leswi vumbaka mahavelo ya moya lawa Vakreste va ma lavaka hi xihatla namuntlha leswaku va lwisana ni madimona?

“Yimani Mi Tiyile”—Njhani?

12. Vakreste va nga tikhama masenge hi ntiyiso hi ndlela yihi?

¹² Pawulo wa hlamusela: “Hikokwalaho, yimani mi tiyile mi tikhame masenge hi ntiyiso, kutani mi vehela xisirhelelo xa xifuva xa ku lulama.” (Vaefesa 6:14) Swihlomo swimbirhi leswi ku vulavuriwaka hi swona laha i vamba, kumbe bandhi, ni xisirhelelo xa xifuva. Socha a ri fanele ri tshama ri tiyise bandhi ra rona leswaku ri sirhelela masenge ya rona ri tlhela ri kotleta banga ra rona. Hilaha ku fanaka, hi fanele hi tikhama masenge hi ndlela yo fanekisela hi ntiyiso wa le Bibeleni leswaku hi ta hanya hi ku pfumelelana na wona. Xana hi ni xiyimiso xo hlaya Bibele siku ni siku? Xana ndyangu hinkwawo wa katseka? Xana hi ni mukhuva wo kambisisa ndzimana ya siku hi ri ndyangu? Ku engetela kwalaho, xana hi fambisana ni tinhlamuselo leti kumekaka etibukwini leti lunghiseleriweke hi “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha”? (Matewu 24:45) Loko hi endla tano, hi tikarhatela ku tirhisa ndzayo ya Pawulo. Nakambe hi ni tivhidiyo ni ti-DVD leti nga hi nyikaka nkongomiso wa Matsalwa. Ku namarhela ntiyiso swi nga hi pfuna leswaku hi endla swiboho swa vutlhari swi tlhela swi hi sirhelela leswaku hi nga teki ndlela leyi hoxeke.

13. Hi nga yi sirhelela njhani mbilu ya hina yo fanekisela?

¹³ Xisirhelelo xa xifuva xa xiviri a xi sirhelela xifuva, mbilu ni swirho swin’wana swa nkoka swa socha. Mukreste a nga sirhelela mbilu ya yena yo fanekisela—munhu loyi a nga yena endzeni—hi ku hlakulela ku rhandza ku lulama ka Xikwembu na hi ku namarhela mimpimanyeto leyinene ya Yehovha. Xisirhelelo xa moya xo fanekisela xa hi sirhelela leswaku hi nga wu tekeli ehansi nkoka wa Rito ra Xikwembu. Loko hi ya hi ‘venga leswo biha, hi rhandza leswinene,’ hi sivela milenge ya hina “endleleni  yin’wana ni yin’wana yo biha.”—Amosi 5:15; Pisalema 119:101.

14. Swi vula yini ku va “milenge ya [hina] yi veheriwe swihlomo swa mahungu lamanene ya ku rhula”?

¹⁴ Hi ntolovelo milenge ya masocha ya le Rhoma a yi va yi hlomisiwe kahle hi tintangu leti lunghiseleriweke ku macha madzana ya tikhilomitara emagondzweni lamakulu ya le Rhoma lawa a ma tsemakanyana emfun’weni wolowo. Xiga lexi nge “milenge ya n’wina yi veheriwe swihlomo swa mahungu lamanene ya ku rhula” xi vula yini eka Vakreste? (Vaefesa 6:15) Xi vula leswaku hi lunghekele ku teka goza. Hi lunghekele ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu faneleke. (Varhoma 10:13-15) Ku hiseka ka hina entirhweni wa Vukreste swa hi sirhelela eka “marhengu” ya Sathana.—Vaefesa 6:11.

15. (a) I yini lexi kombisaka leswaku xitlhangu lexikulu xa ripfumelo i xa nkoka swinene? (b) Hi yihi “miseve . . . leyi pfurhaka” leyi nga vaka ni vuyelo lebyi nga ni khombo eripfumelweni ra hina?

¹⁵ Pawulo u ya emahlweni: “Ehenhla ka swilo hinkwaswo, rhwalani xitlhangu lexikulu xa ripfumelo, lexi mi nga ta kota ku timela ha xona miseve hinkwayo leyi pfurhaka ya lowo homboloka.” (Vaefesa 6:16) Xitsundzuxo xa leswaku hi rhwala xitlhangu lexikulu xa ripfumelo xi vuriwa swin’we ni xiga lexi nge “ehenhla ka swilo hinkwaswo,” leswi kombisaka leswaku xihlomo lexi i xa nkoka swinene. Ripfumelo ra hina a ri fanelanga ri tsana. Ku fana ni xitlhangu lexikulu xo tisirhelela ha xona, ripfumelo ra hina ra hi sirhelela eka “miseve . . . leyi pfurhaka” ya Sathana. Xana leswi swi nga fanekisela yini namuntlha? Ku nga ha va mindzhukano leyi vavisaka, mavunwa ni timhaka leti nga riki ntiyiso lowu heleleke leti hangalasiwaka hi valala ni vagwinehi  va ringeta ku tsanisa ripfumelo ra hina. “Miseve” leyi yi nga ha tlhela yi va ndzingo wa ku rhandza swilo leswi vonakaka, lowu hi endlaka hi khomeka swinene hi ku xava swilo swo tala ni ku hi susumetela ku phikizana ni lava va hanyaka vutomi bya ku tibombisa. Kumbexana va xave tiyindlu letikulu to saseka ni timovha ta manyunyu kumbe va bombisa swin’wetsin’wetsi swa vona swo durha ni swiambalo swa fexeni ya manguva lawa. Ku nga khathariseki leswaku van’wana va endla yini, hi fanele hi va ni ripfumelo leri tiyeke swinene lerova ri kota ku bakanya “miseve . . . leyi [yi] pfurhaka.” Hi nga endla yini leswaku hi tiyisa ripfumelo ra hina ni ku ri hlakulela?—1 Petro 3:3-5; 1 Yohane 2:15-17.

16. I yini lexi nga hi pfunaka ku va ni ripfumelo leri tiyeke?

¹⁶ Hi nga tshinela eka Xikwembu hi ku va ni dyondzo ya munhu hi yexe ya Bibele na hi ku khongela swi huma embilwini. Hi nga kombela Yehovha leswaku a hi nyika ripfumelo leri tiyeke kutani hi hanya hi ku pfumelelana ni swikhongelo swa hina. Hi xikombiso, xana hi yi lunghiselela kahle Dyondzo ya Xihondzo xo Rindza hi tiyimisela ku ya hlamula? Ripfumelo ra hina ri ta tiya loko hi dyondza Bibele ni tibuku leti sekeriweke eBibeleni.—Vaheveru 10:38, 39; 11:6.

17. Hi nga xi ‘amukela njhani xihuku xa ku ponisa’?

¹⁷ Pawulo u gimeta nhlamuselo ya yena ya mahavelo ya moya hi ndzayo leyi: “Amukelani xihuku xa ku ponisa, ni banga ra moya, ku nga rito ra Xikwembu.” (Vaefesa 6:17) Xihuku a xi sirhelela nhloko ni byongo bya socha, ku nga laha swiboho swi endliwaka kona. Hilaha ku fanaka, ntshembo wa hina wa Vukreste wu sirhelela matimba ya hina ya mianakanyo. (1 Vatesalonika 5:8) Ematshan’weni yo tata mianakanyo ya hina hi tipakani ta misava ni ku navela swilo leswi vonakaka, hi fanele hi anakanyisisa hi ntshembo lowu hi wu nyikiweke hi Xikwembu, hilaha Yesu a endleke hakona.—Vaheveru 12:2.

18. Ha yini hi nga fanelanga hi honisa xiyimiso xa hina xa ku hlaya Bibele nkarhi na nkarhi?

¹⁸ Nchumu wo hetelela lowu hi nga tisirhelelaka ha wona eka nkucetelo wa Sathana ni madimona yakwe i rito kumbe rungula ra Xikwembu, leri tsariweke eBibeleni. Lexi i xivangelo xin’wana lexi endlaka leswaku hi nga honisi nongonoko wa hina wa ku hlaya Bibele nkarhi na nkarhi. Vutivi lebyi kongomeke bya Rito ra Xikwembu bya hi sirhelela eka mavunwa ya Sathana ni le ka rungula leri soholotiweke ra madimona swin’we ni le ka minkandziyiso ya vagwinehi leyi fundzeke rivengo.

“Mi Khongela Nkarhi Hinkwawo”

19, 20. (a) Sathana ni madimona yakwe va yimeriwe hi yini? (b) I yini lexi nga hi tiyisaka hi tlhelo ra moya?

¹⁹ Ku lovisiwa ka Sathana, madimona yakwe ni misava leyo homboloka ku tshinele. Sathana wa swi tiva leswaku u ni “nkarhi wo koma.” U hlundzukile naswona u lwisana ni lava “hlayisaka swileriso swa Xikwembu naswona va nga ni ntirho wa ku nyikela vumbhoni mayelana na Yesu.” (Nhlavutelo 12:12, 17) I swa nkoka leswaku hi lwisana na Sathana ni madimona yakwe.

²⁰ Hi fanele hi xi tlangela swinene xitsundzuxo xa leswaku hi ambala mahavelo hinkwawo lama humaka eka Xikwembu! Pawulo u gimeta bulo ra yena ra mahavelo ya moya hi ndzayo leyi: “Hi swikhongelo swa mixaka hinkwayo ni xikombelo mi hamba mi khongela nkarhi hinkwawo hi moya. Kutani hi xikongomelo xexo mi hiteka nkarhi hinkwawo, mi kombelela vakwetsimi hinkwavo.” (Vaefesa 6:18) Xikhongelo xi nga hi tiyisa hi tlhelo ra moya xi tlhela xi hi pfuna leswaku hi tshama hi xalamukile. A hi yingiseni marito ya Pawulo kutani hi hambeta hi khongela, hikuva leswi swi ta hi pfuna leswaku hi lwisana na Sathana ni madimona yakwe.

U Dyondze Yini?

• Sathana ni madimona yakwe va huma kwihi?

• Diyavulosi u ni matimba yo tanihi kwihi?

• I yini lexi nga hi sirhelelaka eka Sathana ni madimona yakwe?

• Hi nga ma ambala njhani mahavelo hinkwawo lama humaka eka Xikwembu?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

“Vana va Xikwembu xa ntiyiso va sungula ku vona . . . vana va vanhwanyana va vanhu”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

Xana u nga hlamusela swilo swa tsevu leswi vumbaka mahavelo ya hina ya moya?

[Swifaniso leswi nga eka tluka 29]

Ku endla swilo leswi swi nga hi sirhelela njhani eka Sathana ni madimona yakwe?