Ndlela Leyi Hana A Kumeke Ku Rhula Ha Yona

WANSATI wo tshembeka u khongele hi rito leri tlakukeke a dzunisa Yehovha. U swi xiyile leswaku Xikwembu xi n’wi pfuxe entshurini, xi siva gome ra yena hi ntsako.

Vito ra wansati yoloye i Hana. I yini lexi endleke leswaku ku va ni ku cinca loku hlamarisaka endleleni leyi a a titwa ha yona? Ha yini sweswi a a tsake ngopfu? Hi nga vuyeriwa njhani eka ntokoto wa yena? Leswaku hi kuma tinhlamulo ta swivutiso leswi, a hi kambisiseni mhaka ya Hana.

Ndyangu Lowu Nga eHansi Ka Ntshikilelo

Hana a a ri un’wana wa vavasati vambirhi va Elkana, Mulevhi loyi a a tshama endhawini ya le Efrayimi. (1 Samuwele 1:1, 2a; 1 Tikronika 6:33, 34) Hambileswi eku sunguleni Xikwembu a xi nga lavanga leswaku wanuna a teka tshengwe, kambe ehansi ka Nawu wa Muxe a ri pfumeleriwa naswona a ku ri ni milawu malunghana ni lunghiselelo ro tano. Ndyangu wa Elkana a wu gandzela Yehovha, kambe hakanyingi evukatini bya tshengwe ku va ni timholovo hilaha swi veke hakona endyangwini wa Elkana.

Hana a a ri mhika, kasi Penina, nsati lowun’wana wa Elkana, a a ri ni vana vo hlayanyana. Penina a a ri nkati-kulobye wa Hana.—1 Samuwele 1:2b.

Ku va mhika a swi tekiwa ku ri ndzhukano exikarhi ka vavasati lava nga Vaisrayele lerova a swi tekiwa tanihi xikombiso xa leswaku wansati wo tano a a nga pfuni nchumu emahlweni ka Xikwembu. Kambe a xi kona lexi kombisaka leswaku leswi Hana a a nga veleki, a ku ri vumbhoni bya leswaku Xikwembu a xi nga n’wi tsakeli. Hambiswiritano, ematshan’weni yo ringeta ku chavelela Hana, Penina u dyise nkati-kulobye mbitsi hileswi yena a a veleka.

Maendzo Yo Ya eNdhawini Ya Yehovha Yo Kwetsima

Ku nga khathariseki ntshikilelo wolowo, ndyangu wa Elkana a wu teka riendzo lembe ni lembe leswaku wu ya nyikela switlhavelo endhawini ya Yehovha yo kwetsima eXilo. * Swi nga ha endleka leswaku eka riendzo leri, leri tekaka kwalomu ka 60 wa tikhilomitara ku ya ni ku vuya, a va famba hi milenge. Minkarhi yoleyo yi fanele yi n’wi tikele ngopfu Hana hikuva swiphemu swo tala swa gandzelo ra xinakulobye a swi nyikiwa Penina ni vana va yena, kasi Hana a a kuma xiphemu xin’we ntsena. Penina a a tirhisa minkarhi yoleyo leswaku a dyisa Hana mbitsi, a n’wi hlundzukisa hikuva a swi vonaka onge Yehovha “a a pfale mbeleko wakwe.” Nhlomulo wolowo a wu endleka lembe ni lembe, lerova Hana a a rila naswona a a nga dyi. Xisweswo, maendzo lawa a ma fanele ma va lama tsakisaka eka yena ma ve nkarhi lowu n’wi vangelaka gome. Hambiswiritano, Hana a a teka maendzo wolawo a ya endhawini ya Yehovha yo kwetsima.—1 Samuwele 1:3-7.

Xana wa yi vona ndlela leyi Hana a hi vekeleke xikombiso lexinene ha yona? U angula njhani loko u khunguvanyekile? Xana u tiendla nconge yin’we ivi u tshika ku tihlanganisa ni vapfumeri-kuloni? Hana a nga swi endlanga sweswo. A ku ri mukhuva wa yena ku va exikarhi ka vagandzeri va Yehovha. Hi fanele hi endla leswi fanaka, ku nga khathariseki swiyimo leswi tshikilelaka.—Pisalema 26:12; 122:1; Swivuriso 18:1; Vaheveru 10:24, 25.

Elkana u ringetile ku chavelela Hana ni ku n’wi khutaza leswaku a n’wi byela leswi nga  embilwini ya yena. U vutisile a ku: “Hana, u rilela yini, ha yini u nga dyi naswona ha yini mbilu ya wena yi twa ku vava? Xana a ndzi antswi eka wena ku tlula vana va khume?” (1 Samuwele 1:8) Kumbexana Elkana a a nga swi tivi leswaku Penina a a n’wi khoma hi ndlela ya tihanyi, naswona swi nga ha endleka leswaku Hana u hlawule ku tiyiselela xiphiqo xa yena handle ko gungula. Nilokoswiritano, Hana, wansati la wupfeke hi tlhelo ra moya, u lave ku rhula hi ku khongela eka Yehovha.

Hana A Endla Xihlambanyo

Magandzelo ya xinakulobye a ma dyeriwa endhawini ya Yehovha yo kwetsima. Endzhaku ko humela ehandle ka kamara ro dyela eka rona, Hana u khongele eka Xikwembu. (1 Samuwele 1:9, 10) U komberile a ku: “Oho, Yehovha wa mavuthu, hakunene loko wo languta ku xaniseka ka hlonga ra wena ra xisati, u ndzi tsundzuka, u nga ri rivali hlonga ra wena ra xisati, kunene u nyika hlonga ra wena ra xisati n’wana wa xinuna, ndzi ta n’wi nyika Yehovha masiku hinkwawo ya vutomi byakwe, a ku na rikari leri nga ta hundza enhlokweni yakwe.”—1 Samuwele 1:11.

Xikhongelo xa Hana xi ba nhloko ya mhaka. U kombele n’wana wa xinuna naswona u endle xihlambanyo xa leswaku u ta n’wi nyikela eka Yehovha vutomi bya yena hinkwabyo tanihi Munaziri. (Tinhlayo 6:1-5) Xihlambanyo xo tano a xi fanele xi pfumeleriwa hi nuna wakwe, kutani swiendlo leswi landzeleke swa Elkana swi kombisa leswaku u xi pfumelerile xitshembiso xa nsati wakwe la rhandzekaka.—Tinhlayo 30:6-8.

Muprista Lonkulu Eli u ehlekete leswaku Hana a a dakwile hikwalaho ka ndlela leyi a a khongela ha yona. Milomu ya yena a yi vendzavendza, kambe a a nga twi marito hikuva Hana a a khongela hi mbilu. Xikhongelo xexo a xi huma embilwini hakunene. (1 Samuwele 1:12-14) Ehleketa ndlela leyi Hana a titweke ha yona loko Eli a n’wi holovela, a vula leswaku u dakwile! Kambe, u hlamule muprista lonkulu hi xichavo. Loko Eli a xiye leswaku Hana a a khongela “hikwalaho ka ku vilela ka [yena] lokukulu ni ku dyiwa ka [yena] hi mbitsi,” u te: “Onge Xikwembu xa Israyele xi nga hlamula xikombelo lexi u xi hundziseleke eka xona.” (1 Samuwele 1:15-17) Enkarhini wolowo, Hana u tifamberile kutani a ya dya naswona “xikandza xakwe a xa ha tlhelanga xi vilela.”—1 Samuwele 1:18.

Hi nga dyondza yini eka hinkwaswo leswi? Loko hi khongela eka Yehovha malunghana ni swikarhato swa hina, hi nga n’wi byela ndlela leyi hi titwaka ha yona kutani hi kombela mpfuno wakwe hi mbilu hinkwayo. Loko ku nga ha ri na lexi hi nga xi endlaka leswaku hi lunghisa xiphiqo xexo, hi fanele hi tshika mhaka yoleyo emavokweni ya yena. A yi kona ndlela yin’wana yo antswa leyi hi nga yi landzelaka.—Swivuriso 3:5, 6.

Endzhaku ko khongela hi mbilu hinkwayo, malandza ya Yehovha hakanyingi ma va ni ku rhula loku fanaka ni loku Hana a veke na kona. Malunghana ni xikhongelo, muapostola Pawulo u tsarile a ku: “Mi nga vileli ha nchumu, kambe eka hinkwaswo tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina hi xikhongelo ni xikombelo swin’we ni ku nkhensa swikombelo swa n’wina; kutani ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka miehleketo hinkwayo ku ta rindza timbilu ta n’wina ni matimba ya n’wina ya mianakanyo ha Kreste Yesu.” (Vafilipiya 4:6, 7) Loko hi lahlela ndzhwalo wa hina eka Yehovha, hi fanele hi n’wi pfumelela leswaku a wu khathalela. Kutani ku fana na Hana, a ha ha boheki ku vilela.—Pisalema 55:22.

N’wana Loyi A Lombiweke Yehovha

Xikwembu xi n’wi yingisile Hana; u tikile kutani a veleka n’wana wa jaha. (1 Samuwele 1:19, 20) Leyi i yin’wana ya minkarhi yi nga ri yingani eka xiviko xa le Bibeleni laha Xikwembu xi endlaka leswaku ku velekiwa n’wana loyi a a ta va nandza wa xona. Samuwele, n’wana wa jaha wa Elkana na Hana, a a ta va muprofeta wa Yehovha, loyi a a ta endla ntirho wa nkoka loko ku simekiwa mfumo wa tihosi ta Israyele.

Handle ko kanakana Hana u sungule ku dyondzisa Samuwele hi Yehovha ku sukela loko a ha ri ricece. Kambe xana u xi rivarile xihlambanyo lexi a xi endleke? Nikatsongo! U te: “Hi ku hatlisa loko mufana a lumuriwile, ndzi fanele ndzi n’wi tisa, naswona u fanele a humelela emahlweni ka Yehovha, a tshama kona hilaha ku nga riki na makumu.” Loko Samuwele a lumuriwile, kumbexana loko a ri ni malembe manharhu kumbe loko se a kurilenyana, Hana u fambe na yena endhawini ya Yehovha yo kwetsima leswaku a tshama kona hilaha a hlambanyeke hakona.—1 Samuwele 1:21-24; 2 Tikronika 31:16.

Endzhaku ko nyikela gandzelo eka Yehovha, Hana ni nuna wakwe va yise Samuwele eka Eli. Swi  nga ha endleka leswaku Hana a a khome voko ra mufana wa yena lontsongo loko a ku eka Eli: “Ndzi khomele hosi yanga! Hi vutomi bya moya-xiviri wa wena, hosi yanga, hi mina wansati loyi a a yime na wena endhawini leyi, ndzi khongela Yehovha. A ndzi khongela malunghana ni mufana loyi leswaku Yehovha a hetisisa xikombelo xa mina lexi ndzi xi kombeleke eka yena. Kutani mina, ndzi n’wi lombe Yehovha. Masiku hinkwawo ya vukona bya yena, u kombeleriwe Yehovha.” Hi ndlela yoleyo Samuwele u sungule ku tirhela Xikwembu hi ndlela yo hlawuleka vutomi hinkwabyo.—1 Samuwele 1:25-28; 2:11.

Loko nkarhi wu ri karhi wu famba, Hana a nga n’wi rivalanga nikatsongo Samuwele. Matsalwa ma ri: “Mana wakwe a a n’wi endlela nguvu leyitsongo yo pfumala mavoko, a a n’wi tisela yona lembe ni lembe loko a tlhandluke ni nuna wakwe va ta humesa xitlhavelo xa lembe ni lembe.” (1 Samuwele 2:19) A swi kanakanisi leswaku Hana u hambete a khongelela Samuwele. Eka riendzo ra yena ra lembe na lembe, swi le rivaleni leswaku a a n’wi khutaza leswaku a tshama a tshembekile entirhweni wakwe eka Xikwembu.

Siku rin’wana, Eli u katekise vatswari va Samuwele naswona u te eka Elkana: “Onge Yehovha a nga mi nyika vana va huma eka nsati loyi, ematshan’weni ya nchumu lowu wu lombisiweke, lowu wu lombiweke Yehovha.” Hi ku pfumelelana ni marito wolawo, Hana na Elkana va katekisiwe hi vana va majaha vanharhu ni va vanhwanyana vambirhi.—1 Samuwele 2:20, 21.

Mawaku xikombiso lexinene lexi Elkana na Hana va xi vekeleke vatswari lava nga Vakreste! Vamanana na vatatana vo tala va tiyimiserile ku lomba Yehovha vana va vona va majaha ni va vanhwanyana hi ndlela yo fanekisela, hi ku va khutaza leswaku va nghenela muxaka wun’wana wa vutirheli bya nkarhi hinkwawo endhawini leyi nga ekule ni le kaya. Vatswari vo tano va fanele ku bumabumeriwa hikwalaho ka moya wa ku tinyiketela lowu va wu kombisaka. Kutani Yehovha u ta va katekisa.

Xikhongelo Xa Ntsako Xa Hana

Hana loyi a tshameke a va mhika a a tsake ngopfu! A swi tolovelekanga leswaku swikhongelo swa vavasati swi tsariwa eMatsalweni. Hambiswiritano, emhakeni ya Hana, hi tiva swikhongelo swimbirhi leswi a swi endleke. Xo sungula xi ni marito lama kombisaka ndlela leyi a titweke ha yona enkarhini lowu a a ri ni nhlomulo ni ntshikilelo, naswona xa vumbirhi i xikhongelo xa ntsako xo khensa. Hana u te: “Mbilu ya mina ya khana eka Yehovha.” U tsakisiwe hileswaku “hambi ku ri mhika yi [velekile],” kutani u dzunise Yehovha tanihi “Mutlakusi, Mupfuxi wa la nga xisiwana entshurini.” Ina, “u tlakusa la nga xisiwana ekheleni ra nkuma.”—1 Samuwele 2:1-10.

Xiviko lexi huhuteriweke lexi vulavulaka hi Hana xi kombisa leswaku ku nga hetiseki kumbe lunya ra van’wana swi nga hi twisa ku vava. Kambe, a hi fanelanga hi pfumelela miringo yo tano yi hi endla hi nga ha swi tsakeli ku tirhela Yehovha. Yena i Mutwi lonkulu wa swikhongelo, loyi a hlamulaka loko vanhu vakwe lavo tshembeka va rila, a va kutsula eku xanisekeni kutani a va nyika ku rhula lokukulu ni mikateko yin’wana.—Pisalema 22:23-26; 34:6-8; 65:2.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

Hana u lombise Samuwele eka Yehovha