Mhaka ya vutomi

Ntirho Wo Endla Vadyondzisiwa Wu Khumbe Vutomi Bya Mina

Hi ku vula ka Lynette Peters

Hiloko ku fika masocha ma ta hi phalala. Socha rin’we a ri yime ehenhla ka lwangu ra muako. Masocha man’wana a ma badame hi makhwiri ebyanyini, ma rhiye swibamu swa wona. Loko hi ri karhi hi tsutsumela eka xihaha-mpfhuka-phatsa lexi hi rindzeke hi Sonto yoleyo nimixo, mina ni varhumiwa van’wana hi tikhomile, swi nga tikombi leswaku hi chuhile. Hi ku hatlisa se a hi ri emoyeni. Endzhaku ka timinete ta khume, hi fike exikepeni xa nyimpi lexi a xi yime ekusuhi ni ribuwa ra lwandle.

MIXO lowu landzeleke, hi kume leswaku vaxandzuki va hlasele hotela leyi a hi tumbele eka yona hi xa tolo wa kona nivusiku, va tirhisa tibomo. Nyimpi leyi a yi tsona vanhu vurhongo malembe yo tala eSierra Leone eku heteleleni yi sungule ku hisa. Vahlapfa hinkwavo ku katsa na hina va boheke ku baleka etikweni va nga lelanga. Leswaku ndzi hlamusela leswi ndzi peteke exiyin’weni xexo, u nge ndzi sungula eku sunguleni.

Ndzi kulele eBritish Guiana, laha ku sukela hi 1966 ku tiviweke hi vito ra Guyana. Loko ndza ha ri ntsongo kwalaho hi va-1950 a ndzi nga karhatiwi hi nchumu naswona a ndzi tsakile. Vatswari vo tala a va kandziyisa mhaka ya dyondzo, naswona a ku languteriwa leswaku vana va pasa kahle exikolweni. Ndzi tsundzuka matsalana wa le bangi loyi siku rin’wana a vutiseke Tatana a ku, “Ha yini u hakelela vana va wena mali yo tarisa xileswi exikolweni?” Tatana u te, “Dyondzo yo antswa hi yona ntsena leyi nga ta va akela vumundzuku lebyinene.” Hi nkarhi wolowo a a anakanya leswaku dyondzo ya le henhla yi kumeka eswikolweni leswi dumeke. Endzhakunyana u ve ni langutelo leri hambaneke.

Loko ndzi ri ni malembe ya 11, Manana u sungule  ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha. A a ye eHolweni ya Mfumo ni muakelani wa hina. Leswi va swi tweke madyambu wolawo swi va khorwisile leswaku va kume ntiyiso. Endzhakunyana, Manana u byele muakelani un’wana leswi swi dyondziweke. Hi ku famba ka nkarhi hi vunharhu bya vona a va dyondza na Daphne Harry (loyi endzhaku a veke wa ka Baird) na Rose Cuffie lava hinkwavo va nga varhumiwa. Ku nga si hela lembe, Manana ni vanghana vakwe vambirhi va khuvuriwile. Endzhaku ka malembe ya ntlhanu, Tatana u tshike Kereke ya Masavata kutani a khuvuriwa a va Mbhoni ya Yehovha.

Leswi a hi ri vana, mina na tindzisana ta mina timbirhi ta xisati—hina lavakulu va kona eka vana va khume—minkarhi yo tala a hi va hi ri ekaya ra varhumiwa laha Daphne na Rose a va tshama kona. Kwalaho a hi yingisa mintokoto ya le nsin’wini loko va ri karhi va yi hlamusela. Varhumiwa lava a va kuma ntsako hi ku khathalela vumoya bya vanhu van’wana. Ndzi navele ku va murhumiwa hikwalaho ka xikombiso xa vona lexinene.

Kambe, i yini lexi ndzi pfuneke leswaku ndzi hambeta ndzi ehleketa hi ntirho wa nkarhi hinkwawo loko ndzi ri exikarhi ka maxaka ni vadyondzi-kulorhi lava hinkwavo a va ri ni pakani yo kuma ntirho lowu hakelaka swinene? A ku ri ni swikavanyeto swo tala—a ndzi pfulekeriwe hi ndlela yo dyondzela ta nawu, vuyimbeleri, vudokodela kumbe swin’wana. Xikombiso lexinene xa vatswari va mina xi ndzi nyike vukongomisi lebyi lavekaka. A va hanya hi ntiyiso, va hisekela ku dyondza Bibele, naswona a va tinyiketele ku pfuna van’wana va dyondza hi ta Yehovha. * Ku engetela kwalaho, nkarhi ni nkarhi a va rhamba vatirheli va nkarhi hinkwawo ekaya. Ntsako ni ku eneriseka leswi vamakwerhu lava a va ri na swona swi endle leswaku ndzi swi navela swinene ku pfumelela ntirho wo endla vadyondzisiwa wu khumba vutomi bya mina.

Ndzi khuvuriwe ndzi ri na malembe ya 15 hi vukhale. Kutani loko ndza ha ku heta xikolo xa le henhla, ndzi nghenele ntirho wa vuphayona bya nkarhi hinkwawo. Philomena, loyi a a tirha exibedlhele hi yena wo sungula ku n’wi pfuna a endla nhluvuko lerova a tinyiketela endzhaku a khuvuriwa. Ku n’wi vona a rhandza Yehovha swi ndzi susumetele ku navela ku ya emahlweni ndzi ri mutirheli wa nkarhi hinkwawo. Endzhakunyana ka sweswo, ndzi nyikiwe ntirho wo antswa eka hulumendhe laha a ndzi ri matsalana. Ndzi arile, ndzi hlawula ku hambeta ndzi phayona.

A ndza ha tshama ekaya, naswona varhumiwa va hambete va hi endzela. Kunene a swi tsakisa ku yingisela mintokoto ya vona! Hinkwaswo leswi swi kurise ku navela ka mina ku va murhumiwa, hambileswi a swi tikomba swi nga ta koteka. Enkarhini wolowo varhumiwa a va ha rhumeriwa eGuyana, kasi ni sweswi va ha rhumeriwa kona. Siku rin’wana hi 1969, ndzi hlamarile ni ku tsaka loko ndzi kuma xirhambo xo ya eXikolweni xa Bibele xa Giliyadi xa Watchtower, eNew York.

Xiavelo Lexi A Ndzi Nga Xi Langutelanga

A ku ri ni swichudeni swa 54 leswi humaka ematikweni ya 21 eka ntlawa wa vu-48 eGiliyadi. Hina va 17 a hi ri vamakwerhu va xisati lava nga si tekiwaka. Hambileswi ku hundzeke malembe ya 37, ndza ha ti tsundzuka kahle tin’hweti teto ta ntlhanu. A ku ri ni swo tala swo swi dyondza, ku nga ri tidyondzo ta Matsalwa ntsena kambe ni swiringanyeto leswi pfunaka ni ku layiwa tanihi varhumiwa va mundzuku. Hi xikombiso, ndzi dyondze ku landzela nkongomiso, ku ringanisela malunghana ni tifexeni, ni ku tiyisela ku nga khathariseki swiyimo swo tika.

Minkarhi hinkwayo vatswari va mina a va kandziyisa nkoka wo ya eminhlanganweni nkarhi ni nkarhi. Loko un’wana a tiendla onge wa vabya a nga swi koti ku ya enhlanganweni hi Sonto, a a swi tiva leswaku a a nga ta pfumeleriwa ni ku ya ekhonsatini ya vuyimbeleri bya piyano hi madyambu ya siku leri landzelaka. Hambiswiritano, a ndzi pfa ndzi xwa eminhlanganweni hi nkarhi wa Xikolo xa Giliyadi. Hi madyambu man’wana ya Ravuntlhanu, ndzi ringete ku sasa ku xwa ka mina eka Don na Dolores Adams, ku nga mpatswa wun’wana wa le Bethele, lowu a ndzi famba na wona eminhlanganweni hi movha wa wona. Ndzi tipute hi ntirho wo tala wa le xikolweni ni swiviko! Ndzi nga swi kota njhani ku ya eXikolweni xa Vutirheli Bya le Tilweni ni le ka Nhlangano wa Ntirho? Endzhaku ko vulavula na mina nkarhinyana, Makwerhu Adams u te: “Tshika ripfalo ra wena ri ku kongomisa.” Ndzi amukele xiringanyeto xakwe kutani ndzi ye enhlanganweni madyambu wolawo naswona a ndza ha xwanga. Hi malembe yo tala, handle ka loko swi tikile hakunene, a ndzi pfumelelanga nchumu wu ndzi sivela ku ya eminhlanganweni ya Vukreste.

Loko xikolo xi fike exikarhi, ku ve ni nkulumo leyi vulavulaka hi ta ku amukela swiavelo swa hina. A ndzi tshamela ku anakanya leswaku ndzi ta averiwa ku ya eGuyana, laha a ku laveka mpfuno lowukulu entirhweni wo chumayela. Anakanya ndlela leyi ndzi hlamaleke ha yona loko ndzi kuma leswaku a ndzi nge tlheleli eGuyana. Ematshan’weni ya sweswo, ndzi averiwe ku ya eSierra Leone, eAfrika Vupela-dyambu. Ndzi nkhense Yehovha ndzi vuyelela hileswi ku navela ka mina ku va murhumiwa ekule ni le kaya ku heteleleke ku hetisekile!

Ku Dyondza Swo Tala

“Vuxongi” i rito leri nambeke ri ta emianakanyweni ya mina loko ndzi fika eSierra Leone, hikwalaho ka swintshabyana ni tintshava to tala, minsonga ya mati ni timbuwa ta lwandle. Kambe, vuxongi bya xiviri bya tiko leri ra le Afrika Vupela-dyambu byi le ka vaaki va kona, lava rirhandzu ni musa wa vona swi endlaka ni vapfhumba va titwa va ri ekaya. Sweswo swi pfuna swinene leswaku varhumiwa lavantshwa va nga tshami va ri karhi va kumbuka ekaya. Vanhu va le Sierra Leone va rhandza ku vulavula hi ta mukhuva ni ndhavuko wa vona, ngopfu-ngopfu ku pfuna vapfhumba va tiva Xikrio, ku nga ririmi leri tirhisiwaka ngopfu etikweni.

Vanhu lava vulavulaka Xikrio va ni swivuriso swo tala leswi twisisekaka. Hi xikombiso, xivuriso lexi nge, Ku tirha nkawu, ku dya mfenhe, xi vula leswaku mubyari a hi yena a tshovelaka minkarhi yin’wana. Sweswo swi byi hlamusela kahle vuhomboloki lebyi taleke emisaveni!—Esaya 65:22.

A ndzi wu tsakela swinene ntirho wo chumayela ni wa ku endla vadyondzisiwa. A swi nga talanga ku hlangana ni munhu loyi a nga yi tsakeriki Bibele. Eka malembe yo tala, varhumiwa ni lava ku nga khale va ri malandza ya Yehovha va pfune  vanhu—lavatsongo ni lavakulu—va swiyimo ni tinyimba to hambana-hambana leswaku va amukela ntiyiso.

Erla St. Hill, ku nga murhumiwa wo sungula ku tirha na yena, a a tirha hi ku phikelela. Hambileswi a a hiseka swinene ensin’wini, nakambe a a gingiriteka swinene eka mintirho yakwe yo khathalela kaya ra varhumiwa. U ndzi pfune ku twisisa swilo swo tala swa nkoka, swo tanihi ku tolovela vaakelani, ku endzela Timbhoni leti vabyaka ni vanhu lava tsakelaka, ni ku seketela malunghiselelo ya swilahlo loko swi koteka. Nakambe u ndzi tsundzuxe leswaku endzhaku ka ntirho wa nsimu ndzi fanele ndzi ringeta hi matimba ku hundza hi le ka vamakwerhu va le ndhawini yoleyo ndzi va xeweta, hambi ko va swa xinkarhana. Hi ku endla tano, ndzi hatle ndzi kuma vamanana, vabuti, vasesi ni vanghana naswona xiavelo xa mina xi ve kaya ra mina.—Marka 10:29, 30.

Ndzi tlhele ndzi aka xinghana lexikulu ni varhumiwa lava a ndzi tirha na vona. Un’wana wa vona i Adna Byrd, loyi a hi tshama ekamareni rin’we, loyi a tirheke eSierra Leone exikarhi ka 1978 na 1981, na Cheryl Ferguson, loyi se hi nga ni malembe ya 24 hi tshama ekamareni rin’we.

Nyimpi Ya Xin’wana-manana Yi Tisa Miringo

Hi 1997, loko se ku hele n’hweti ku nyiketeriwe miako ya rhavi lerintshwa eSierra Leone, hi boheke ku baleka etikweni hikwalaho ka nyimpi, hilaha swi boxiweke hakona eku sunguleni. Malembe ya tsevu emahlweni ka xiendlakalo lexi, hi tsakisiwe hi ripfumelo ra Timbhoni ta le Liberia leti balekeke nyimpi eLiberia ti ta eSierra Leone. Van’wana a va tanga na nchumu. Ku nga khathariseki swiyimo swo tika, a va ya ensin’wini siku ni siku. A swi tsakisa swinene ku vona ndlela leyi va rhandzaka Yehovha na vanhu ha yona.

Leswi se hina a hi ri vahlapfa etikweni ra Guinea, hi tekelele xikombiso xa vamakwerhu va le Liberia kutani hi hambeta hi tshemba Yehovha ni ku rhangisa timhaka ta Mfumo ku sungula. Loko se ku hele lembe, hi kote ku tlhelela eSierra Leone, kambe endzhaku ka tin’hweti ta nkombo, ku tlhekeke nyimpi naswona hi boheke ku tlhela hi balekela eGuinea.

Endzhakunyana hi byeriwe leswaku swirho swa wun’wana wa mintlawa leyi lwaka swi tshama ekaya ra hina ra varhumiwa eKissy nileswaku swilo swa hina hinkwaswo swi phangiwile kumbe swi onhiwa. Ematshan’weni yo titwa hi ri ni gome, a hi khensa leswi hi hanyaka. Hi sale ni swilo switsongo kambe hi kote ku langutana ni xiyimo xexo.

Endzhaku ko baleka ra vumbirhi, mina na  Cheryl loyi a hi tshama swin’we hi sale eGuinea. Sweswo swi hi susumetele ku dyondza Xifurwa. Varhumiwa van’wana va hatle va sungula ku tirhisa Xifurwa lexi va xi dyondzeke, va nga chavi hambi va endla swihoxo. Kambe mina, a ndzi nga swi rhandzi ku vula swilo leswi hoxeke, kutani a ndzi vulavula Xifurwa ntsena loko swi ndzi boha. A swi vava hakunene. Siku ni siku a ndzi boheka ku titsundzuxa leswaku i yini lexi ndzi vekeke eGuinea—i ku pfuna van’wana leswaku va tiva Yehovha.

Hakatsongo-ntsongo ndzi endle nhluvuko hi ku dyondza ririmi leri, ndzi yingiserisisa kahle loko vini va rona va vulavula, ndzi tlhela ndzi kombela vana va le vandlheni leswaku va ndzi pfuna, hambileswi a va pfa va nga rhangi hi ku hlaya marito ya vona loko va ndzi dyondzisa. Kutani, ku fike mpfuno hi nga swi langutelanga wu huma enhlengeletanweni ya Yehovha. Ku sukela hi September 2001, Vutirheli Bya Hina Bya Mfumo byi nyikele swiringanyeto swo fambisa timagazini ku engetela eka swiringanyeto swo fambisela vanhu va vukhongeri byo hambana-hambana tibuku ni tibroxara. Sweswi ndzi titwa ndzi ntshunxekile ku hlanganyela ensin’wini, hambiloko ndzi tsandzeka ku tiphofula hi ndlela leyi a ndzi ta endla ha yona loko ndzi vulavula ririmi ra mina.

Ku kulela endyangwini lowukulu swi ndzi pfunile hakunene leswaku ndzi tolovela ku hanya ni vanhu vo tala, hikuva nkarhi wun’wana hi ve 17 ekaya ra varhumiwa. Eka malembe ya 37 ndzi ri murhumiwa, ndzi tshame ni varhumiwa-kulorhi vo tlula 100. Wa nga vona lunghelo leri ndzi veke na rona ra ku tiva vanhu vo tala swonghasi, hinkwavo va ri ni vumunhu byo hambana-hambana kambe va tirha hi xikongomelo xin’we! Naswona swa tsakisa hakunene ku va mutirhi-kulobye na Xikwembu ni ku hoxa xandla eku voneni ka vanhu va amukela dyondzo ya Bibele!—1 Vakorinto 3:9.

Enkarhini lowu hinkwawo, ndzi kayele swiendlakalo swo tala swa ndyangu wa ka hina, swo tanihi micato ya vunyingi bya tindzisana ta mina. Nakambe a ndzi koti ku endzela vana va vamakwerhu ko tala hilaha a ndzi ta rhandza hakona. Mina ni ndyangu wa ka hina lowu handle ka vutianakanyi wu ndzi khutazeke leswaku ndzi hambeta entirhweni wa vurhumiwa hi titsone swilo swo tala.

Kambe, leswi swi ndzi lahlekeleke loko ndzi suka ekaya ndzi swi kumile hi ku famba ka nkarhi entirhweni wa vurhumiwa. Hambileswi ndzi hlawuleke ku tshama ndzi nga tekiwanga, ndzi ni vana vo tala va moya, ku nga ri lava ndzi dyondzeke na vona Bibele ntsena kambe ni van’wana lava va veke vanghana va mina. Ku engetela kwalaho, ndzi vone vana va vona va kula, va nghenela vukati ni ku kurisa vana va vona hi ndlela ya ntiyiso. Ku fana na mina, van’wana va vona va pfumelele ntirho wo endla vadyondzisiwa wu khumba vutomi bya vona.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Mimepe leyi nga eka tluka 15]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Ndzi averiwe ku ya eSierra Leone, Afrika eVupela-dyambu

GUINEA

SIERRA LEONE

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Tindzisana ta mina timbirhi, loko hi heta nkarhi wo tala hi ri ni varhumiwa hi va-1950

 [Xifaniso lexi nga eka tluka 14]

Ndzi ri na swichudeni-kulorhi eka ntlawa wa vu-48 wa Giliyadi

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

Ku nyiketeriwa ka miako ya rhavi eSierra Leone