Nsimu ‘Leyi Baseke Leswaku Yi Tshoveriwa’

Le henhla-henhla en’walungwini wa Amerika Dzonga ku ni Nhlonhle ya Guajira. Yi le n’walungwini wa Colombia tlhelo en’walungu-vupela-dyambu bya Venezuela. Dyambu leri vavulaka ni mpfula leyi nga nyawuriki hi xona xiphiqo xa ndhawu leyi laveke ku fana ni kwandzasi, laha mahiselo ya kona ma fikaka eka 43°Celsius. Ku nga khathariseki maxelo wolawo, vanhu va le ndhawini leyi i van’wamapurasi lava tirhaka swinene va tlhela va bindzula. Swimoyana swa le lwandle leri timiyeleleke ni mimoya leyi hungelaka tlhelo rin’we ya le n’walungu-vuxa swi endla leswaku vanhu va kota ku tiyisela, leswi endlaka leswaku vaendzi va kokiwa mahlo hi tindhawu leti tsakisaka ni timbuwa to saseka.

WA AMUKELEKA etikweni ra Maindiya ya Mawayuu. Ku ni Mawayuu ya kwalomu ka 305 000, laha 135 000 ya wona ma tshamaka eColombia. Rixaka leri a ri tshama etikweni leri emahlweni ka ku va ri fumiwa hi Mapaniya.

Mawayuu ma hanya hi ku fuwa swifuwo ni ku rima. Nakambe ma phasa tinhlampfi ni ku xaviselana swilo ni matiko ya le kusuhi. Vavasati va rhunga malapi ya mivala hi vutshila, naswona vavalangi va rhandza ku xava swilo leswi va swi endlaka.

Mawayuu ma tiveriwa ku tshembeka ka wona ni malwandla ya wona. Hambiswiritano, na wona ma hanya “[eminkarhini] ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona.” (2 Timotiya 3:1) Vusweti i xin’wana xa swiphiqo swa vona leswikulu, lerova byi vanga swiphiqo swin’wana swo tanihi ku va kona ka vanhu lava nga swi tiviki ku hlaya ni ku tsala, ku sika ka swihlangi, ku kayivela ka swibedlhele ni vana lava tsemeke mibya etindhawini tin’wana.

Ku ringana malembe yo tala, tikereke ta Vujagana ti rhumele varhumiwa leswaku va ya tshama emigangeni ya Mawayuu. Hikwalaho, vunyingi bya swikolo swo dyondzela vuthicara ni swikolo leswi vana va kona va tshamaka eka swona swi lawuriwa hi kereke. Mawayuu yo tala ma amukele mikhuva leyi vuriwaka ya Vukreste, yo tanihi ku gandzela swifaniso ni ku khuvuriwa ka tincece, kambe a ma ti lahlanga tidyondzo ni mihivahivana leyi humaka eka mintsheketo ya xintu ni vukholwa-hava.

Hi ntolovelo, Mawayuu ma xi chava Xikwembu naswona ma wu tsakela ntiyiso wa le Bibeleni lowu dyondzisiwaka hi Timbhoni ta Yehovha. Eku sunguleni ka va-1980, a ko va ni Timbhoni ta nkombo ntsena ta Mawayuu le Guajira, tinharhu ta kona a ti tshama eRíohacha, ku nga ntsindza wa kona. Handle ka Timbhoni leti nga vaaka-tiko va kwalaho, a ku ri ni vahuweleri van’wana va 20 lava a va chumayela mahungu lamanene ya Mfumo kwalaho hi Xipaniya.

Ku Twa Rungula Hi Ririmi Ra Vona Vini

Vunyingi bya Mawayuu lama tshamaka eRíohacha a ma xi tivi kahle Xipaniya, ma ti tivela ririmi ra wona vini, Xiwayuunaiki. Eku sunguleni, vuyelo byo chumayela rungula ra Mfumo a byi nga nyawuli. Vaaka-tiko lava a va papalata ma-arijuna, hilaha a va va vitana hakona vanhu lava nga riki Mawayuu. Loko Timbhoni ti ma endzela emakaya ya wona, Mawayuu yo tala a ma hlamula hi ririmi ra wona ku nga ri hi Xipaniya. Kutani Timbhoni a to hundza ti ya emutini lowu landzelaka.

 Hambiswiritano, eku heleni ka 1994, rhavi ra Timbhoni ta Yehovha ri rhumele ntlawa wa maphayona yo hlawuleka, kumbe vadyondzisi va Bibele va nkarhi hinkwawo, eVandlheni ra Ríohacha. Maphayona lawa ma kombele Mbhoni ya Muwayuu leswaku yi ma dyondzisa Xiwayuunaiki. Endzhaku ko nhlokohata swingheniso swo olova, vatirheli volavo va ye ensin’wini naswona va hatle va xiya ku cinca lokukulu ka ndlela leyi vanhu va angulaka ha yona. Hambileswi vadyondzisi lava va Bibele a va vulavula Xiwayuunaiki lexi tshovekeke, vini va miti a va hlamale swinene naswona a va tiyimisele ku yingisela, minkarhi yin’wana va ya emahlweni ni bulo leri tsakisaka hi Xipaniya lexi va nga xi tiviki kahle!

“Ma Basile Leswaku Ma Tshoveriwa”

Muapostola Pawulo u fanise ntirho wa Vukreste wo endla vadyondzisiwa ni ku rima nsimu, ku nga xifaniso lexi Mawayuu lama rimaka ma xi twisisaka hi ku olova. (1 Vakorinto 3:5-9) Hi ndlela yo fanekisela, nsimu ya Mawayuu yi “basile leswaku [yi] tshoveriwa” hakunene.—Yohane 4:35.

Neil, Muindiya wa Muwayuu loyi a a tshama eManaure u tswariwe a lamarile. Leswi a a sola Xikwembu, Neil a a tshikilelekile lerova u ringete ku tidlaya. Mbhoni leyi a yi chumayela hi yindlu ni yindlu loko yi ri karhi yi endzela madoroba yo hambana-hambana malunghana ni ntirho wa yona wa ku tihanyisa, yi vulavule na Neil hi Mfumo wa Yehovha. Neil a a ri ni malembe ya 14 hi vukhale ntsena. Loko yi xiye leswaku Neil wa tsakela, Mbhoni leyi yi sungule dyondzo ya Bibele na yena. Neil swi n’wi tsakisile ku dyondza hi vumunhu bya Yehovha bya rirhandzu, naswona u fikelele xiboho xa leswaku Xikwembu a hi xona xi n’wi vangelaka ku xaniseka. U khumbeke swinene loko a dyondze hi ta xitshembiso xa Xikwembu xa paradeyisi ya laha misaveni, laha ku nga ta ka ku nga ha vi na vuvabyi!—Esaya 33:24; Matewu 6:9, 10.

Hi nkarhi wolowo, ndyangu wa ka va Neil wu holove ni ndyangu wun’wana. Maxaka ya Neil ma endle mihivahivana yo karhi ya xintu leswaku ma tisirhelela. Neil u hlamusela leswi humeleleke: “Eku sunguleni, a ndzi chava ku byela ndyangu wa ka hina hi swilo leswintshwa leswi ndzi swi dyondzeke, ngopfu-ngopfu vanhu lavakulu va le ndyangwini, lava xiximiwaka swinene.” Vatswari va Neil va hlundzukile loko va twa leswaku a nge yi endli mikhuva leyi nga fambisaniki ni Matsalwa kumbe a hlanganyela eka mikhuva ya vungoma. Kutani Neil u rhurhele eRíohacha ivi a sungula ku hlanganyela ni vandlha ra kwalaho. Endzhakunyana u khuvuriwile. Hi 1993 u ve nandza wa vutirheli, naswona endzhaku ka malembe manharhu u ve phayona ra nkarhi hinkwawo. Kutani hi 1997 u ve nkulu wa vandlha. Hi lembe ra 2000, u ndlandlamuxe vutirheli bya yena, a va phayona ro hlawuleka.

Nakambe, anakanya hi mhaka ya Teresa, loyi a nga Muwayuu loyi a sunguleke ku dyondza Bibele ni Timbhoni. Daniel, wanuna loyi a a tshama na yena u n’wi hlekurile a tlhela a n’wi xanisa swin’we ni vana va vona vanharhu. Hambileswi wanuna loyi a pfumeleke ku dyondza Bibele swin’we na Teresa, hakanyingi a a famba a ya kukutlela byala ni vanghana va yena ku ringana masiku ya mune kumbe ntlhanu. Ndyangu wa yena a wu ri evuswetini. Teresa u ye emahlweni a dyondza hi ku tshembeka a tlhela a ya eminhlanganweni ya Vukreste. Leswi swi pfune Daniel ku vona nkoka wa ku dyondza Bibele. Hiloko un’wana wa vana va vona a wela ematini yo vila hi xihoxo kutani a fa hileswi a tshwe ngopfu.  Hambileswi a a ri ni gome lerikulu hileswi a feriweke hi n’wana, Teresa u boheke ku langutana ni ntshikilelo wa vanghana ni vaakelani wa leswaku a hlanganyela eka mikhuva yo lahla leyi nga fambisaniki ni Matsalwa.

Enkarhini wolowo wo tika, mpatswa lowu wu kume mpfuno lowu tiyisaka nhlana ni nchavelelo eka swirho swa mavandlha ya le kusuhi. Endzhaku ka xilahlo, va hambete va endzeriwa hi vamakwerhu va le vandlheni ra kwalaho lava vulavulaka Xiwayuunaiki leswaku va va chavelela. Loko a vone rirhandzu leri kombisiweke hi Vakreste, Daniel u susumeteleke ku endla nhluvuko hi tlhelo ra moya. U tshike ku nwa ni ku xanisa Teresa. Daniel na Teresa va tekanile, hiloko Daniel a sungula ku tirha hi matimba leswaku a wundla ndyangu wa yena. Va endle nhluvuko hi tlhelo ra moya kutani va khuvuriwa hi 2003. Havumbirhi bya vona va fambisa tidyondzo ta Bibele to hlayanyana. Hikwalaho ka vumbhoni lebyinene lebyi Teresa a byi nyikeleke endyangwini wa yena, maxaka ya yena se ma tiyimisele ku yingisa Timbhoni loko ti ma endzela. N’wana un’wana wa jaha wa makwavo wa Daniel i muhuweleri la nga khuvuriwangiki, kasi vanhwanyana vambirhi lava na vona va nga vana va makwavo wa yena va dyondza Bibele naswona va ya eminhlanganweni ya vandlha. Muhariva wa Teresa, loyi na yena a feriweke hi n’wana wa mufana emhangwini, swin’we ni ndyangu wa yena va kombise ku tsakela ku dyondza Bibele.

Swakudya Swa Moya Hi Xiwayuunaiki

Hi 1998 ku humesiwe broxara leyi nge Tsakela Vutomi eMisaveni Hi Masiku! * hi Xiwayuunaiki. Broxara leyi yi ve xitirho xa nkoka xo tirha nsimu ya Mawayuu ni ku fambisa tidyondzo ta le kaya ta Bibele. Ku endliwe malunghiselelo hi 2003 leswaku ku leteriwa vamakwerhu va xinuna vo hlayanyana leswaku va hundzuluxela tibuku ta Timbhoni ta Yehovha hi Xiwayuunaiki. Hikwalaho ka leswi ntlawa wa vahundzuluxeri le Ríohacha wu tirhaka hi ku hiseka, ku humesiwe tibroxara to hlayanyana, leswi hoxeke xandla eku tlakukeni ka nhlayo ya vadyondzisiwa lava vulavulaka Xiwayuunaiki.

Ku sukela hi 2001, tinkulumo tin’wana entsombanweni wa muganga ti hundzuluxeriwe ti yisiwa eka Xiwayuunaiki. Swichudeni swa Bibele swa khutazeka hi tlhelo ra moya loko swi twa nongonoko hi ririmi ra swona. Swi ri langutele hi mahlo-ngati siku leri tidrama ta le Bibeleni ti nga ta tlangiwa hi Xiwayuunaiki.

Nsimu Leyi Tswalaka Mihandzu

Uribia i doroba leri nga kwalomu ka 100 wa tikhilomitara en’walungu-vuxa bya Ríohacha. Vandlha ra Uribia Wayuu ri ni vahuweleri va Mfumo va 16, lava vo tala va vona va endlaka matshalatshala lamakulu leswaku va chumayela Maindiya lama tshamaka etindhawini ta le makaya. Nkulu un’wana wa vandlha u vula leswi landzelaka malunghana ni riendzo leri ro ya chumayela: “Hi endzele komponi leyi nga ni tiyindlu to hlayanyana leti nga ni malwangu lama nga tlakukangiki ni mafasitere lamatsongo. Emahlweni ka yindlu yin’wana ni yin’wana ku ni lwangu leri andlalekeke leri endliweke hi yotojolo, ku nga mudoro. Lwangu rolero ri sirhelela ndyangu ni vaendzi eka dyambu leri vavulaka. A hi tsakile loko hi xiya leswaku vo tala va ri tsakela swinene rungula ra hina, hikwalaho hi endle malunghiselelo yo tlhelela hi ya sungula tidyondzo ta Bibele. Loko hi tlhelerile, hi kume leswaku vo tala a va swi koti ku hlaya ni ku tsala. Va hi byele leswaku ku ni xikolo lexi pfariweke hikwalaho ko heleriwa hi mali. Munhu loyi a xi langutelaka u hi nyike mpfumelelo wo tirhisa yin’wana ya titlilasi leswaku hi dyondzisela eka yona hi tlhela hi fambisela tidyondzo ta Bibele eka yona. Mawayuu ya tsevu ma dyondze ku tsala ni ku hlaya naswona ma endla nhluvuko edyondzweni ya wona ya Bibele. Ku tlangela loku kombisiwaka ka hi khumba swinene, hikwalaho hi hlela ku khoma minhlangano eka komponi leyi.”

Timbhoni to hlayanyana leti nga riki vaaka-tiko va kwalaho ti dyondze Xiwayuunaiki, kutani mpfuno wa tona wu tlangeriwa swinene. ENhlohleni ya Guajira, ku ni mavandlha ya nhungu ni mintlawa yimbirhi leyi tirhisaka ririmi leri.

Swi le rivaleni leswaku Yehovha wa ma katekisa matshalatshala lawa. A swi kanakanisi leswaku ku nga hetisisiwa swo tala eku chumayeleni ka mahungu lamanene emigangeni ya Mawayuu. Ku languteriwe vuyelo lebyinene tanihi leswi lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya va vaka vadyondzisiwa lava nga Vakreste. Onge Yehovha a nga rhumela vatirheli lava engetelekeke leswaku va tirha nsimu leyi, leyi ‘baseke leswaku yi tshoveriwa.’—Matewu 9:37, 38.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Mepe lowu nga eka tluka 16]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

VENEZUELA

COLOMBIA

LA GUAJIRA

Manaure

Ríohacha

Uribia

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 16]

Wayuu camp below: Victor Englebert