Xana Tihanyi Ti Ta Kala Ti Hela?

VANHU vo tala va nga pfumela hi mbilu hinkwayo leswaku vutianakanyi hi xona xivangelo-nkulu xa tihanyi leti nga kona emisaveni namuntlha. Moya wa vutianakanyi lowu khutaziweke ngopfu ku ringana malembe yo tala wu endle leswaku ku va ni vanhu lava vunyingi bya vona va khathalaka ntsena hi vona vini. Vo tala va nga endla nchumu wun’wana ni wun’wana lowu lavekaka leswaku va kuma leswi va swi lavaka, leswi hakanyingi swi vangelaka swiendlo swa tihanyi. Sweswo a swi humeleli eka vanhu vo karhi ntsena kambe ni le ka tinxaka hinkwato.

Vutomi bya vanhu-kulobye byi vonaka byi nga ha ri bya risima. Vanhu van’wana va tsaka loko va ri ni tihanyi. Swa va tsakisa, ku fana ni swigevenga leswi vulaka leswaku swi vavisa van’wana leswaku swi titsakisa ntsena. Naswona ku vuriwa yini hi vanhu va timiliyoni lava hikwalaho ka leswi va rhandzaka tifilimi leti nga ni madzolonga ni swiendlo swa tihanyi, va susumetelaka lava nga eka bindzu ra ku endla tifilimi ku kuma mali yo tala hi tifilimi leti nga ni swilo swo tano? Ku tshamela ku vona swiendlo swa tihanyi eka vuhungasi ni le ka mahungu swi endla leswaku vo tala va nga ha vi na wona ntwela-vusiwana.

Lava tshameke va khomiwa hi ndlela ya tihanyi hakanyingi va va ni swiphiqo emiehleketweni ni le mintlhavekweni naswona va nga ha susumeteleka ku khoma van’wana hi ndlela leyi fanaka. Loko Noemí Díaz Marroquín, loyi a dyondzisaka eYunivhesiti ya National Autonomous ya le Mexico a vulavula hi madzolonga lama vangiwaka hi ku va ni nsele, u ri: “Madzolonga ma dyondziwa, i xiphemu xa ndhavuko wa hina . . . Hi dyondza tindlela to endla madzolonga loko tindhawu leti hi tshamaka eka tona ti hi pfumelela ni ku hi khutaza ku endla sweswo.” Xisweswo, lava tshameke va khomiwa hi ndlela yo biha va nga ha khoma van’wana hi ndlela yo biha, kumbexana hi tindlela leti na vona va khomiweke ha tona.

Minkarhi yin’wana, lava nwaka byala ngopfu va tlhela va tirhisa swidzidzirisi hi ndlela yo biha va nga ha hetelela va endle swilo hi ndlela ya tihanyi. Lava hi nga fanelangiki hi va honisa i vanhu lava nga tsakisiwiki hi hulumendhe ya vona hikwalaho ka leswi yi nga swi enerisiki swilaveko swa vanhu. Leswi van’wana va vona va tiyimiseleke ku endla leswaku mavonelo ya vona ma tiviwa, va tirhisa swiendlo swa tihanyi kutani va hlohlotela vutherorisi, hakanyingi va vangela lava nga riki na nandzu nhlomulo.

Kambe u nga ha tivutisa u ku: ‘Xana vanhu va lo tidyondzela hi voxe ku va ni tihanyi? I yini lexi vangelaka xiyimo lexi nga kona sweswi?’

I Mani Loyi Hakunene A Vangaka Tihanyi?

Bibele yi hi byela leswaku Sathana Diyavulosi u ni nkucetelo lowukulu ehenhla ka misava leyi, yi n’wi vitana “xikwembu xa mafambiselo lawa ya swilo.” (2 Vakorinto 4:4) U ni vutianakanyi swinene naswona u ni nsele ku tlula vanhu hinkwavo emisaveni. Yesu u n’wi hlamusele kahle a ku i “mudlayi  wa vanhu” naswona i “tata wa mavunwa.”—Yohane 8:44.

Ku sukela loko Adamu na Evha va xandzukile, vanhu va ve ehansi ka nkucetelo wa Sathana lowu nga ni matimba. (Genesa 3:1-7, 16-19) Endzhaku ka malembe-xidzana ya kwalomu ka 15 mpatswa wo sungula wa vanhu wu fularhele Yehovha, tintsumi leti xandzukeke ti ambale mimiri ya nyama, ti va ni vuxaka bya rimbewu ni vavasati ivi ku tswariwa muxaka wa vanhu lava nga tolovelekangiki lava vuriwaka Manefilimi. Xana i yini lexi a ma dume hi xona? Vito ra wona ri nyikela nhlamulo. Ri vula leswaku “lava endlaka leswaku van’wana va wa.” Swi le rivaleni leswaku a va ri vanhu va madzolonga lava vangeke tihanyi ni mahanyelo yo biha, lava a va ta herisiwa ntsena hi Ndhambhi leyi tisiweke hi Xikwembu. (Genesa 6:4, 5, 17) Hambileswi Manefilimi ma lovisiweke hi Ndhambhi, vatata va wona va tlhelele exivandleni xa moya va va madimona lama nga vonakiki.—1 Petro 3:19, 20.

Moya wa tihanyi wa tintsumi leti xandzukeke wu kombisiwe emhakeni ya mufana wa le minkarhini ya Yesu loyi a a ri ni dimona. Dimona a ri tshamela ku endla leswaku n’wana loyi a rhurhumela, ri n’wi hoxa endzilweni ni le matini ri ringeta ku n’wi dlaya. (Marka 9:17-22) Swi le rivaleni leswaku “mavandla [wolawo] lama hombolokeke ya moya” ma kombisa leswaku mukongomisi wa wona la nga ni nsele, Sathana Diyavulosi a nga na wona ntwela-vusiwana.—Vaefesa 6:12.

Namuntlha nkucetelo wa madimona wu hambeta wu hlohlotela vanhu leswaku va va ni nsele, hilaha swi profetiweke hakona eBibeleni: “Emasikwini yo hetelela ku ta fika minkarhi ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona. Hikuva vanhu va ta va lava tirhandzaka, . . . lava titivaka, lava titlakusaka, . . . lava nga nkhensiki, lava nga tshembekiki, lava nga riki na xinakulobye xa ntumbuluko, lava nga laviki ntwanano hambi wu ri wihi, valumbeti, lava nga tikhomiki, lava nga ni tihanyi, lava nga rhandziki vunene, vaxengi, lava omeke tinhloko, lava tikukumuxaka hi ku tinyungubyisa, lava rhandzaka mintsako ku ri ni ku rhandza Xikwembu, va ri ni xivumbeko xa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu kambe va tikomba va nga tshembeki eka matimba ya kona.”—2 Timotiya 3:1-5.

Vuprofeta bya le Bibeleni byi paluxa leswaku minkarhi ya hina hi yona ngopfu-ngopfu yi nga ya mangava hikuva endzhaku ka loko ku simekiwe Mfumo wa Xikwembu hi Kreste Yesu hi 1914, Sathana ni valandzeri vakwe lava nga madimona va hlongoriwile etilweni. Bibele yi ri: “Khombo eka misava ni lwandle, hikuva Diyavulosi u xikele eka n’wina, a hlundzukile swinene, hi ku tiva leswaku u ni nkarhi wo koma.”—Nhlavutelo 12:5-9, 12.

Xana leswi swi vula leswaku xiyimo lexi xi nga ka xi nga cinci? Díaz Marroquín loyi a tshahiweke eku sunguleni, u vula leswaku “vanhu va swi kota ku dyondza hakatsongo-tsongo ndlela yo tshika” mahanyelo lama nga tsakisiki. Hambiswiritano, leswi nkucetelo wa Sathana wu tateke misava namuntlha, swi nga ha nonon’hwa ku va munhu a tshika madzolonga handle ka loko a pfumelela matimba man’wana lama tlakukeke leswaku ma kucetela ndlela yakwe yo anakanya ni yo endla swilo. Hi wahi matimba ya kona?

Swa Koteka Ku Cinca—Njhani?

Lexi tsakisaka, moya lowo kwetsima wa Xikwembu i moya lowu nga ni matimba swinene naswona wu nga hlula nkucetelo wihi na wihi wa madimona. Wu kondletela rirhandzu ni vuhlayiseki bya vanhu. Un’wana ni un’wana la lavaka ku tsakisa Yehovha u fanele a papalata tihanyi leswaku a kota ku tala moya wa Xikwembu. Leswi swi lava leswaku munhu a hundzula vumunhu byakwe leswaku byi fambisana ni ku rhandza ka Xikwembu. Kutani i yini ku rhandza koloko? I ka leswaku hi tekelela ndlela ya Xikwembu hilaha hi nga swi kotaka hakona. Leswi swi katsa ku languta van’wana hilaha Xikwembu xi va langutaka hakona.—Vaefesa 5:1, 2; Vakolosa 3:7-10.

Ku dyondza ndlela leyi Xikwembu xi khomaka swilo ha yona swi ta ku khorwisa leswaku Yehovha a nga si tshama a tshika ku khathalela van’wana. A nga si tshama a khoma munhu wihi na wihi hi ndlela leyi nga lulamangiki hambi ku ri xiharhi xihi na xihi. * (Deteronoma 22:10; Pisalema 36:7; Swivuriso 12:10) Wa ti venga tihanyi swin’we ni hinkwavo lava nga na tona. (Swivuriso 3:31, 32) Vumunhu lebyintshwa lebyi Yehovha a lavaka leswaku Vakreste va byi hlakulela byi va pfuna ku teka van’wana va ri lava tlakukeke va tlhela va  va xixima. (Vafilipiya 2:2-4) Vumunhu byolebyo lebyintshwa bya Vukreste byi katsa “xinakulobye lexikulu xa tintswalo, musa, mianakanyo yo titsongahata, ku rhula, ni ku va ni mbilu yo leha.” Rirhandzu a ri fanelanga ri honisiwa, “hikuva i xiboho lexi hetisekeke xa vun’we.” (Vakolosa 3:12-14) Xana a wu pfumeli leswaku misava a yi ta va ndhawu leyinene loko vanhu a va ri ni timfanelo to tano?

Hambiswiritano, u nga ha tivutisa loko swi koteka hakunene ku va munhu a cinca vumunhu bya yena lebyi se byi dzimeke timitsu. Xiya xikombiso xa xiviri. Martín * a a tolovele ku holovela nsati wakwe emahlweni ka vana va vona a tlhela a n’wi ba swinene. Siku rin’wana, xiyimo xi bihe ngopfu lerova vana va boheka ku tsutsumela eka vaakelani leswaku va ya kombela mpfuno. Endzhaku ka malembe yo hlaya, ndyangu lowu wu sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha. Martín u dyondze leswaku u fanele a va munhu wa muxaka muni ni ndlela leyi a faneleke a khoma van’wana ha yona. Xana u swi kotile ku cinca? Nsati wakwe wa hlamula: “Enkarhini lowu hundzeke, nuna wa mina a a cinca loko a hlundzukile. Hikwalaho ka sweswo, ku ringana nkarhi wo leha vutomi bya hina a byi nga tsakisi. Ndzi n’wi khensa swinene Yehovha hileswi a pfuneke Martín leswaku a hundzuka. Sweswi i tatana tlhelo nuna lonene.”

Xexo ko va xikombiso xin’we ntsena. Emisaveni hinkwayo, vanhu va timiliyoni lava dyondzeke Bibele ni Timbhoni ta Yehovha va tshike ku va ni tihanyi. Ina, swa koteka ku cinca.

Makumu Ya Tihanyi Hinkwato Ma Tshinele

Ku nga ri khale, Mfumo wa Xikwembu—hulumendhe leyi se yi simekiweke etilweni leyi nga ni Mufumi loyi a nga ni ntwela-vusiwana, Kreste Yesu—wu ta lawula misava hinkwayo hi ku helela. Se wu basise matilo hileswi wu hlongoleke Sathana, loyi a nga xihlovo xa tihanyi hinkwato ni madimona yakwe. Ku nga ri khale, Mfumo wa Xikwembu wu ta enerisa swilaveko swa lava nga ta fumiwa hi wona lava rhandzaka ku rhula, lava nga ta va va ri emisaveni. (Pisalema 37:10, 11; Esaya 11:2-5) Wolowo hi wona ntsena ntlhantlho wa xiviri wa swiphiqo swa misava. Kambe ku vuriwa yini loko wo khomiwa hi ndlela ya tihanyi loko wa ha rindzele Mfumo lowu?

 Ku tlherisela tihanyi hi tihanyi swi nge ku pfuni. Sweswo swi ngo nyanyisa swilo. Bibele yi hi rhamba leswaku hi tshemba Yehovha, loyi hi nkarhi wakwe lowu faneleke a nga ta “nyika un’wana ni un’wana hi ku ya hi tindlela ta yena, hi ku landza mihandzu ya swiendlo swakwe.” (Yeremiya 17:10) (Vona bokisi leri nga laha tlhelo leri nge “Ndlela Leyi U Nga Angulaka Ha Yona Loko U Khomiwa Hi Ndlela Ya Tihanyi.”) I ntiyiso leswaku u nga ha xaniseka hikwalaho ka ku hlaseriwa hi ndlela ya tihanyi. (Eklesiasta 9:11) Kambe Xikwembu xi nga herisa vuyelo bya tihanyi tin’wana ni tin’wana, hambi ku ri rifu. Hi ku ya hi xitshembiso xa xona, lava nga emiehleketweni ya xona lava dlayiweke hikwalaho ka swiendlo swa tihanyi, xi ta va pfuxa.—Yohane 5:28, 29.

Hambileswi swi nga ha endlekaka leswaku hi khomiwa hi ndlela ya tihanyi, hi nga kuma nchavelelo hi ku va ni vuxaka lebyikulu ni Xikwembu ni ku va ni ripfumelo leri tiyeke eswitshembisweni swa xona. Xiya xikombiso xa Sara loyi a tikuriseleke vana va yena vambirhi va majaha a ri yexe a tlhela a va yisa exikolweni. Loko se a dyuharile, vana vakwe va n’wi siyile, va nga n’wi khathaleli hambiloko a vabya. Hambiswiritano, Sara loyi sweswi a nga Mukreste u ri: “Hambileswi ndzi vavisekeke, Yehovha a nga ndzi tshikanga. U ndzi seketela hi ku tirhisa vamakwerhu va moya, lava minkarhi hinkwayo va ndzi khathalelaka. Ndza pfumela hi mbilu hinkwayo leswaku ku nga ri khale, a nge lulamisi swiphiqo swa mina ntsena kambe ni swa hinkwavo lava tshembelaka ematimbeni yakwe ni ku endla leswi a swi lavaka.”

I vamani vamakwerhu va moya lava Sara a vulavuleke ha vona? I vanghana va yena va Vakreste, lava nga Timbhoni ta Yehovha. Va vumba nhlengeletano ya misava hinkwayo ya vanhu lava nga ni ntwela-vusiwana lava khorwisekaka leswaku ku nga ri khale tihanyi ti ta hela. (1 Petro 2:17) A nga kona la nga ta sala, hambi ku ri Sathana Diyavulosi, muhlohloteri lonkulu wa tihanyi kumbe un’wana ni un’wana la endlaka swiendlo swa tihanyi. “Nguva [leyi] ya tihanyi,” hilaha mutsari un’wana a yi vitanaka hakona, yi ta va yi nga ha ri kona. Ha yini u nga vulavurisani ni Mbhoni yin’wana ya Yehovha leswaku u ta dyondza hi ntshembo lowu?

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 6]

Ndlela Leyi U Nga Angulaka Ha Yona Loko U Khomiwa Hi Ndlela Ya Tihanyi

Rito ra Xikwembu ri nyikela ndzayo leyi tirhaka malunghana ni ndlela leyi u nga angulaka ha yona loko u khomiwa hi ndlela ya tihanyi. Xiya ndlela leyi u nga ma tirhisaka ha yona marito ya vutlhari lama landzelaka:

“U nga vuli u ku: ‘Ndzi ta tlherisela vubihi!’ Tshemba Yehovha, u ta ku ponisa.”—Swivuriso 20:22.

“Loko u vona la pfumalaka a tshikileriwa naswona vuavanyisi ni ku lulama swi susiwa hi ndlela yo homboloka . . . , u nga hlamarisiwi hi mhaka yoleyo, hikuva loyi a tlakukeke ngopfu ku tlula la tlakukeke wa swi vona.”—Eklesiasta 5:8.

“Va tsaka lava nga ni moya wo rhula, hikuva va ta dya ndzhaka ya misava.”—Matewu 5:5.

“Hikokwalaho, swilo hinkwaswo, leswi mi lavaka vanhu va swi endla eka n’wina, na n’wina mi fanele mi swi endla eka vona.”—Matewu 7:12.

“Mi nga tlheriseli swo biha hi swo biha hambi eka mani. Endlani swilo leswi nga swinene emahlweni ka vanhu hinkwavo. Loko swi koteka, swi titshege hi n’wina, vanani ni ku rhula ni vanhu hinkwavo. Mi nga tirihiseli, varhandziwa, kambe kendlukelani vukarhi; hikuva ku tsariwile: ‘Ku rihisela i ka mina; hi mina ndzi nga ta tlherisela, ku vula Yehovha.’”—Varhoma 12:17-19.

“Hambi Kreste u xanisekele n’wina, a mi siyela ntila leswaku mi landzelerisisa mikondzo yakwe. . . . Loko a tseketseriwa, a nga tlheriselanga hi ku tseketsela. Loko a xanisiwa, a nga xungetanga, kambe u hambete a tinyiketa eka loyi a avanyisaka hi ku lulama.”—1 Petro 2:21-23.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 7 ]

Yehovha u dyondzise vo tala ku tshika ku va ni tihanyi