Ku Kuma Ntshembo eMisaveni Leyi Teleke Maxangu

“VANHU va na wona matimba yo endlela vanhu van’wana nchumu lowu nga va pfunaka ku tlula rini na rini ematin’wini.” Marito wolawo ma vuriwe hi Bill Clinton khale ka Muungameri wa le United States enhlengeletanweni leyi a yi ri le Ottawa, eCanada, hi March 2006. U gimete hileswaku ku sukela loko ku ve ni tsunami hi 2004 ku sungule ku va ni moya wo pfunana emisaveni hinkwayo, kutani a vula hi ku tiyisekanyana leswaku sweswi misava hinkwayo “yi le nkarhini lowu vanhu va titshegeke hi vanhu van’wana ku tlula rini na rini.”

Xana hi nga langutela leswaku timhangu ta ntumbuluko ti susumetela vanhu hinkwako-nkwako leswaku va ringeta ku fikelela vumundzuku byo antswa? Xana “ku titshega hi vanhu van’wana ku tlula rini na rini” i xisekelo lexi tshembekaka xo va ni ntshembo eka vumundzuku bya ku rhula ka ntiyiso ni nsirhelelo lowu nga heriki?

Xihlovo Xa Ntshembo Wa Ntiyiso

Matimu ya matshalatshala ya vanhu emalembeni yo tlula tsevu wa magidi ma kombisa leswaku vanhu va tshamela ku hetana matimba. Hikwalaho, swi fanerile loko Matsalwa ma hi tsundzuxa ma ku: “Mi nga tshembi vanhu va xiyimo xa le henhla, hambi  ku ri n’wana wa munhu wa nyama, loyi a tsandzekaka ku ponisa.” (Pisalema 146:3) Ku veka ntshembo wa hina eka minhlangano ya misava leyi, swilo swa yona leswi vonakaka ni swikongomelo swa yona swi ta hi khomisa tingana. Ha yini? Hikuva “misava ya hundza ni ku navela ka yona.”—1 Yohane 2:17.

Hambiswiritano, eka malembe-xidzana lama hundzeke Xikwembu xi ve ntshembo lowu tiyeke wa vanhu lava lulameke. Bibele yi xi vitana “ntshembo wa Israyele [wa khale]” ni “ntshembo wa vatata wa [Vaisrayele],” naswona yi vulavula ngopfu hi ku va ni ntshembo eka xona ni ku xi tshemba. (Yeremiya 14:8; 17:13; 50:7) Hakunene, Matsalwa ma hi khutaza ku “tshemba Yehovha.”—Pisalema 27:14.

Swivuriso 3:5, 6 ya hi khutaza: “Tshemba Yehovha hi mbilu ya wena hinkwayo naswona u nga titshegi hi ku twisisa ka wena n’wini. N’wi tivise tindlela ta wena hinkwato, kutani yena u ta lulamisa tindlela ta wena.” U ni swivangelo leswi twalaka swo tshemba xitshembiso xolexo hi ku helela hikuva Yehovha Xikwembu a nga hundzuki, wa tshembeka naswona minkarhi hinkwayo wa swi hetisisa leswi a swi vuleke. (Malakiya 3:6; Yakobo 1:17) U ku navelela leswinene, naswona loko minkarhi hinkwayo u yingisa leswi vuriwaka eRitweni ra yena, ku nga Bibele, ri ta ku kongomisa leswaku swi ku fambela kahle eminkarhini leyi yo chavisa.—Esaya 48:17, 18.

Munhu loyi a landzelaka nkongomiso wa Xikwembu hi mbilu hinkwayo a nga titshega hi xitshembiso lexi: “U nga chavi, hikuva ndzi na wena. U nga languti ematlhelweni, hikuva mina ndzi Xikwembu xa wena. Ndzi ta ku nyika matimba. Kunene ndzi ta ku pfuna. Kunene ndzi ta ku khoma swi tiya hi voko ra mina ra xinene ra ku lulama.” (Esaya 41:10) Xikhongelo lexi humaka embilwini swin’we ni ku anakanyisisa hi xitiyisekiso lexi swa va chavelela swinene hinkwavo lava rhandzaka Yehovha Xikwembu hakunene, hikuva swi va pfuna ku langutana ni swiyimo swo tika ni ku karhateka.

Anakanya hi Andrea, loyi a nga Mbhoni ya Yehovha naswona a nga na vana vambirhi. U ri: “Loko ndzi tshuka ndzi va ni ku kanakana evuton’wini bya mina, ndzi kuma matimba ya ku hlakarhela ntsena loko ndzi khongela ndzi tlhela ndzi anakanyisisa hi switshembiso swa Yehovha. Loko ndzi tshama ndzi ri karhi ndzi anakanya hi Yehovha evuton’wini bya mina tanihi Xikwembu lexi nga hundzukiki, swa ndzi olovela ku titwa ndzi sirhelelekile.”

Tiyisa Ntshembo Wa Wena Eka Yehovha

Loko mupisalema un’wana a kandziyisa nkoka wa ku tshemba Yehovha, u te: “Ku rhula lokukulu i ka lava va rhandzaka nawu wa wena, a ku na xikhunguvanyiso eka vona.” (Pisalema 119:165) Ku dyondza Rito ra Xikwembu hi mbilu hinkwayo swi nga ku pfuna swinene leswaku u tata mianakanyo ni mbilu ya wena hi ‘swilo leswinene swa moya ni leswi akaka leswi nga swa ntiyiso, swa ntikelo lowukulu, swo lulama, swo tenga, leswi rhandzekaka, leswi ku vulavuriwaka kahle ha swona, swa vunene ni leswi dzunekaka.’ Loko u endla matshalatshala ya vukheta ya ku twa, ku dyondza, ku amukela ni ku swi endla swilo sweswo, “Xikwembu xa ku rhula xi ta va na [wena].”—Vafilipiya 4:8, 9.

Loko John a vulavula hi ntokoto wa yena eka makume ya malembe, u ri: “Loko ndzi nga si cinca ndlela leyi ndzi titwaka ha yona hi vumundzuku, a swi ri swa nkoka leswaku ndzi dyondza leswaku a ndzi fanele ndzi byi hundzula swinene vumunhu bya mina ni ndlela leyi ndzi anakanyaka ha yona emahlweni ko va ni vuxaka ni Xikwembu lexi hetisekeke lexi nga vonakiki. Ndlela yin’we ntsena leyi a ndzi ta va ni vuxaka byolebyo ha yona a ku ri ku va munhu la kongomisiwaka hi Xikwembu. Sweswo a swi katsa ku va ndzi hundzuka ndzi languta timhaka hi ndlela ya Xikwembu hi ku hlaya Rito ra xona leri huhuteriweke na hi ku anakanyisisa hi rona.”

Loko u nwa mati lama phyuphyisaka, lama nyikaka vutomi ya ntiyiso lama kumekaka eMatsalweni lama huhuteriweke, u ta va u tirhisa ndlela leyi humelelaka yo lwisana ni swilo swo tala swo biha leswi ku vulavuriwaka ha swona siku ni siku eka swihaxa-mahungu. Ku tirhisa leswi vuriwaka eBibeleni swi nga tlhela swi tiyisa vuxaka bya ndyangu wa wena ni ku ku pfuna leswaku u hunguta ku karhateka. Ku tlula kwalaho, Xikwembu xi tshembisa leswaku xi lunghekele ku “kombisa ntamu [wa xona] eka lava mbilu ya vona yi hetisekeke eka [xona].” (2 Tikronika 16:9) Xi ta tlhantlha timhaka hi ndlela leyi u nga taka u nga boheki ku chava nchumu.

Phinehas, loyi a hanyeke etikweni leri a ku ri ni nyimpi ku tlhela ku yayarheriwa vanhu, u ri: “Ndzi dyondze ku veka vutomi bya mina emavokweni ya Yehovha lama khathalelaka. Ku namarhela  misinya ya milawu ya le Bibeleni swi ndzi pfune ku papalata swiphiqo swo tala.” Loko u n’wi tshemba hakunene Yehovha Xikwembu, a nga ku pfuna leswaku u hlula xiphiqo xihi na xihi lexi vonakaka onge u nge xi hluli. (Pisalema 18:29) N’wana lontsongo loyi a nga ni vuxaka ni vatswari va yena u va tshemba swinene naswona u titwa a sirhelelekile eka nkhathalelo wa vona hambiloko a vabya kumbe a karhateka hi ndlela yo karhi. Na wena u nga titwa hi ndlela leyi fanaka loko u endla matshalatshala u tlhela u amukela xirhambo xo tshemba Yehovha.—Pisalema 37:34.

Xisekelo Lexi Tiyeke Xa Ntshembo

Yesu Kreste u byele vadyondzisiwa va yena a ku: “Mi fanele mi khongela hi ndlela leyi: ‘Tata wa hina la nge matilweni, vito ra wena a ri kwetsimisiwe. Mfumo wa wena a wu te. Ku rhandza ka wena a ku endleke emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni.’” (Matewu 6:9, 10) Mfumo wolowo wa le tilweni—hulumendhe leyi lawuriwaka hi Yesu Kreste—i ndlela leyi Xikwembu xi nga ta kombisa vuhosi bya xona byo lulama emisaveni ha yona.—Pisalema 2:7-12; Daniyele 7:13, 14.

Ku chava ko hambana-hambana loku khumbaka nchumu wun’wana ni wun’wana evuton’wini namuntlha i xikombiso lexi nga erivaleni xa leswaku Xikwembu xi fanele xi nghenelela. Lexi tsakisaka, xi ta nghenelela ku nga ri khale! Yesu Kreste loyi se a vekiweke hi Xikwembu exiluvelweni leswaku a va Hosi leyi nga Mesiya, u nyikiwe vulawuri byo lwela vuhosi bya Yehovha ni ku kwetsimisa vito ra Yena. (Matewu 28:18) Ku nga ri khale, Mfumo lowu wu ta herisa swilo hinkwaswo leswi vangaka ku chava ni ku karhateka emisaveni. Esaya 9:6 yi tshaha timfanelo leti kombisaka leswaku swa fanela leswaku Yesu a va Mufumi loyi a nga hi ntshunxaka eku chaveni ka hina. Hi xikombiso, u vitaniwa “Tatana La Nga Riki Na Makumu,” “Mutsundzuxi wo Hlamarisa” ni “Hosana ya Ku Rhula.”

Xiya xiga xa rirhandzu lexi nge “Tatana La Nga Riki Na Makumu.” Leswi Yesu a nga “Tatana La Nga Riki Na Makumu,” u ni matimba ni vulawuri—naswona wa swi navela—ku nyika vanhu lava yingisaka ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki emisaveni exisekelweni xa nkoka wa gandzelo ra yena ra nkutsulo. Leswi swi vula leswaku va ta hetelela va ntshunxiwile exidyohweni ni le ka ku nga hetiseki loku va ku kumeke eka munhu wo sungula loyi a a ri ni xidyoho, ku nga Adamu. (Matewu 20:28; Varhoma 5:12; 6:23) Kreste u ta tlhela a tirhisa vulawuri lebyi a byi nyikiweke hi Xikwembu leswaku a pfuxa vanhu vo tala eku feni.—Yohane 11:25, 26.

Loko a ha ri emisaveni, Yesu u tikombise a ri “Mutsundzuxi wo Hlamarisa.” Leswi a a ri tiva Rito ra Xikwembu nileswi a a byi twisisa ngopfu vumunhu bya vanhu, Yesu a a swi tiva ku tlhantlha swiphiqo swa siku ni siku. Ku sukela loko Kreste a vekiwe exiluvelweni etilweni, u ve “Mutsundzuxi wo Hlamarisa,” loyi Yehovha a tirhisaka yena ngopfu leswaku a hundzisela rungula rakwe evanhwini. Xitsundzuxo xa Yesu lexi kumekaka eBibeleni, minkarhi hinkwayo i xa vutlhari naswona xi hetisekile. Ku tiva leswi ni ku tlhela u swi pfumela swi nga endla leswaku u nga kayakayi evuton’wini naswona u nga chavisiwi hi nchumu.

Esaya 9:6 yi tlhela yi vula leswaku Yesu i “Hosana ya Ku Rhula.” Hikwalaho, ku nga ri khale Kreste u ta tirhisa matimba ya yena leswaku a herisa ku nga ringani hi swiyimo hinkwako—ka tipolitiki, ka swiyimo swa vanhu ni ka ikhonomi. Njhani? Hi ku endla leswaku vanhu va lawuriwa hi hulumendhe yin’we yo rhula ya Mfumo wa Mesiya.—Daniyele 2:44.

Ehansi ka Mfumo wolowo, ku ta va ni ku rhula loku nga heriki emisaveni hinkwayo. Ha yini u nga tiyisekaka hi mhaka leyi? Xivangelo xa kona xi paluxiwa eka Esaya 11:9, leyi nge: “[Vanhu lava nga ta fumiwa hi Mfumo] a va nge endli swo biha kumbe ku onha entshaveni ya mina hinkwayo yo kwetsima; hikuva kunene misava yi ta tala hi ku tiva Yehovha kukota mati lama funengetaka lwandle.” Eku heteleleni, munhu un’wana ni un’wana emisaveni u ta va ni vutivi lebyi kongomeke bya Xikwembu naswona u ta xi yingisa. Xana ntshembo wolowo wa ku tsakisa? Loko wu ku tsakisa, u nga kanakani ku nghenisa “ku tiva Yehovha” loku nga ka risima.

U nga kuma vutivi bya Xikwembu lebyi tiyisaka ripfumelo ni lebyi nyikaka vutomi hi ku kambisisa leswi Bibele yi swi dyondzisaka hakunene malunghana ni swiendlakalo swa le nkarhini wa hina ni vumundzuku lebyi vangamaka lebyi tshembisiweke eBibeleni. Hikwalaho ha ku khutaza leswaku u amukela nongonoko wa dyondzo ya Bibele ya mahala leyi Timbhoni ta Yehovha ti yi fambiselaka vanhu va le ndhawini ya ka n’wina. Yoleyo i ndlela yo hunguta ku chava ni ku kuma ntshembo wa xiviri emisaveni leyi teleke maxangu.

 [Bokisi leri nga eka tluka 7]

Lexi Endlaka Mfumo Lowu Wu Hi Nyika Ntshembo

Yesu Kreste, loyi a nga Hosi ya Mfumo wa Xikwembu, u nyikiwe vuswikoti ni mfanelo yo lawula vuako hinkwabyo. (Matewu 28:18) U ta endla leswaku ekholoji ya misava yi tlhela yi hetiseka. Nakambe u ni matimba yo herisa vuvabyi. Masingita lawa Yesu a ma endleke laha emisaveni a ma ri xikombiso xa mikateko leyikulu leyi nga ta va kona ehansi ka mfumo wa yena, laha a nga ta va Hosi leyi hetisekeke ni leyi tshembekaka. Hi tihi timfanelo ta Hosi leyi nga Mesiya leti xaxametiweke laha hansi leti ku tsakisaka ngopfu?

▪ Wa tshineleleka.—Marka 10:13-16.

▪ Wa anakanyela a tlhela a nga yi hi nghohe.—Marka 10:35-45.

▪ Wa tshembeka naswona a nga na vutianakanyi.—Matewu 4:5-7; Luka 6:19.

▪ U lulamile.—Esaya 11:3-5; Yohane 5:30; 8:16.

▪ Wa titsongahata.—Yohane 13:3-15.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Ku hlaya Bibele ni ku anakanyisisa swi nga endla leswaku hi n’wi tshemba swinene Yehovha