Ku Pfuxiwa Ka Lava Feke—Xana I Ka Xiviri Eka Wena?
Ku Pfuxiwa Ka Lava Feke—Xana I Ka Xiviri Eka Wena?
“Ku ta va ni ku pfuxiwa [ka vafi].”—MINTIRHO 24:15.
1. Ha yini rifu ri tikomba ri nga papalateki?
“EMISAVENI ya namuntlha swilo leswi nga papalatekiki i rifu ni swibalo.” Van’wana va tsakisiwe swinene hi marito wolawo, lama tsariweke hi Benjamin Franklin, murhangeri wa le Amerika hi 1789. Hambiswiritano, vanhu vo tala lava nga tshembekiki va tirhisa vukanganyisi emhakeni yo hakela swibalo. Rifu ri tikomba ri nga papalateki nikatsongo. Loko hi nga pfuniwi, hinkwerhu ka hina hi ta hetelela hi file. A hi nge ri balekeli. Leswi yi nga xurhiki, Sheol—sirha leri tolovelekeke ra vanhu—yi hi tekela vanhu lava hi va rhandzaka. (Swivuriso 27:20) Kambe xiya mhaka leyi chavelelaka.
2, 3. (a) Ha yini vanhu vo tala va nga swi xiyi leswaku vanhu van’wana va nga swi kota ku ri papalata rifu? (b) Hi ta kambisisa yini exihlokweni lexi?
2 Rito ra Yehovha ri hi nyika ntshembo lowu tiyeke wa ku pfuxiwa ka vafi. Lowu a hi norho ntsena, naswona ku hava nchumu evuakweni lowu nga sivelaka Yehovha leswaku a hetisisa ntshembo lowu. Kambe, vanhu vo tala namuntlha a va swi xiyi leswaku vanhu van’wana va nga swi kota ku ri papalata rifu. Ha yini? Hikuva “ntshungu lowukulu” lowu nhlayo ya wona yi nga tivekiki wu ta pona ‘nhlomulo lowukulu’ lowu nga ta fika ku nga ri khale. (Nhlavutelo 7:9, 10, 14) Endzhaku ka sweswo va ta hanya hilaha ku nga heriki. Hikwalaho, eka vona rifu ra papalateka. Ku tlula kwalaho, “rifu [ri] ta herisiwa.”—1 Vakorinto 15:26.
3 Hi fanele hi tiyiseka hi mhaka ya ku pfuxiwa ka vafi ku fana na muapostola Pawulo, loyi a nga te: “Ku ta va ni ku pfuxiwa ka lava lulameke ni ka lava nga lulamangiki.” (Mintirho 24:15) A hi kambisiseni swivutiso swinharhu malunghana ni ku pfuxiwa ka vafi. Xo sungula, i yini lexi endlaka ntshembo lowu wu va lowu tiyeke? Xa vumbirhi, u nga chaveleriwa njhani hi ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi? Xa vunharhu, ntshembo lowu wu nga yi khumba njhani ndlela leyi u hanyaka ha yona sweswi?
Ku Pfuxiwa Ka Vafi—Mhaka Leyi Tiyeke
4. Ku pfuxiwa ka vafi i ka nkoka exikongomelweni xa Yehovha hi ndlela yihi?
4 Ku ni swilo swo hlayanyana leswi endlaka ku pfuxiwa ka vafi ku va mhaka leyi tiyeke. Xa nkoka swinene, i ka nkoka exikongomelweni xa Yehovha. Tsundzuka, Sathana u pete vanhu exidyohweni, kutani va boheke ku tshovela rifu. Hikwalaho, Yesu u vule leswi hi Sathana: “Yena a a ri mudlayi wa vanhu ku sukela eku sunguleni.” (Yohane 8:44) Kambe Yehovha u tshembise leswaku “wansati” wa yena, kumbe nhlengeletano ya le tilweni leyi fanaka ni wansati, a yi ta humesa “mbewu” leyi a yi ta pfotlosa “nyoka [yoleyo] ya khale” enhlokweni, yi n’wi lovisela makumu Sathana. (Genesa 3:1-6, 15; Nhlavutelo 12:9, 10; 20:10) Loko Yehovha a ri karhi a paluxa xikongomelo xa yena hakatsongo-tsongo lexi katsaka Mbewu yoleyo leyi nga Mesiya, swi ve erivaleni leswaku Mbewu yoleyo a yi nga ta lovisa Sathana ntsena. Rito ra Xikwembu ri ri: “Kutani N’wana wa Xikwembu u humelerile hi xikongomelo lexi, xa ku ta herisa mintirho ya Diyavulosi.” (1 Yohane 3:8) Rifu leri vangiweke hi xidyoho lexi hi xi kumeke eka Adamu i nchumu lowukulu exikarhi ka mintirho ya Sathana leyi Yehovha a tiyimiseleke ku yi herisa hi ku tirhisa Yesu Kreste. Emhakeni leyi, gandzelo ra nkutsulo ra Yesu ni ku pfuxiwa ka vafi i swa nkoka swinene.—Mintirho 2:22-24; Varhoma 6:23.
5. Ha yini ku pfuxiwa ka vafi ku ta vangamisa vito ra Yehovha?
5 Yehovha u tiyimiserile ku vangamisa vito ra yena leri kwetsimaka. Sathana u thyakise vito ra Xikwembu naswona u hlohlotele mavunwa. U hembe mavunwa a vula leswaku Adamu na Evha ‘va nge fi hakunene’ loko vo dya mbhandzu lowu Xikwembu xi nga vula leswaku va nga wu dyi. (Genesa 2:16, 17; 3:4) Ku sukela hi nkarhi wolowo, Sathana u hlohlotele mavunwa lama fanaka, yo tanihi dyondzo ya mavunwa ya leswaku loko miri wu fa moya-xiviri wa pona. Hambiswiritano, Yehovha u ta paluxa mavunwa wolawo hinkwawo hi ku pfuxa vafi eku feni. U ta swi kombisela makumu leswaku hi yena ntsena Mulondzovoti ni Muvuyeteri wa vutomi.
6, 7. Yehovha u titwa njhani hi ku pfuxa vanhu eku feni, naswona hi yi tiva njhani ndlela leyi a titwaka hi yona?
6 Yehovha wa swi navela ku pfuxa vafi. Bibele yi yi veka erivaleni ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona emhakeni leyi. Hi xikombiso, xiya marito lawa lama huhuteriweke ya wanuna wo tshembeka Yobo: “Xana loko munhu la tiyeke emirini a fa a nga tlhela a hanya? Ndzi ta rindza emasikwini hinkwawo ya ntirho wa mina wo sindzisiwa, kukondza ku fika ntshunxeko wa mina. U ta vitana, mina ndzi ta ku hlamula. U ta navela ntirho wa mavoko ya wena.” (Yobo 14:14, 15) Marito lawa ma vula yini?
7 Yobo a a swi tiva leswaku loko a fa, a a ta boheka ku rindza ku ringana nkarhi wo karhi a ri esirheni. A a teka nkarhi wolowo wu ri ‘ntirho wo sindzisiwa,’ nkarhi lowu a a boheka ku rindza kukondza a ntshunxiwa. A a tiyiseka leswaku u ta ntshunxiwa. Yobo a a tiyiseka leswaku a wu ta fika nkarhi lowu a ta ntshunxiwa ha wona. Ha yini? Hikuva a a yi tiva ndlela leyi Yehovha a titwaka hi yona. Yehovha a a ta “navela” ku tlhela a vona nandza wa yena wo tshembeka. Ina, Xikwembu xa swi navela ku pfuxa vanhu hinkwavo vo lulama eku feni. Yehovha u ta tlhela a nyika van’wana lunghelo ro hanya hilaha ku nga heriki eParadeyisini emisaveni. (Luka 23:43; Yohane 5:28, 29) Leswi ku nga ku rhandza ka Xikwembu ku hetisisa xikongomelo xexo, a nga kona la nga xi sivelaka.
8. Yehovha u “nyike xitiyisekiso” xa ntshembo wa hina hi vumundzuku hi ndlela yihi?
8 Ntshembo wa hina hi vumundzuku wu tiyisekisiwa hi ku pfuxiwa ka Yesu eku feni. Loko Pawulo a nyikela nkulumo eAtena, u te: “[Xikwembu] xi veke siku leri xi nga ni xikongomelo xo avanyisa misava leyi akiweke hi ku lulama hi wanuna loyi xi n’wi vekeke, naswona xi nyike xitiyisekiso eka vanhu hinkwavo hi ku n’wi pfuxa eka lava feke.” (Mintirho 17:31) Van’wana lava a va yingisele Pawulo va n’wi vungunyile loko va twa a vulavula hi ku pfuxiwa ka vafi. Hambiswiritano, vanhu va nga ri vangani va ve vapfumeri. Kumbexana mhaka ya leswaku ntshembo lowu wu tiyisekisiwile yi koke nyingiso wa vona. Loko Yehovha a pfuxe Yesu, U endle singita lerikulu swinene. U pfuxe N’wana wa yena eku feni tanihi xivumbiwa xa moya lexi nga ni matimba swinene. (1 Petro 3:18) Yesu la pfuxiweke eku feni se a a tlakukile ku tlula loko a ha ri munhu wa nyama. Leswi a nga taka a nga ha fi naswona a nga ni matimba lama tluriwaka hi ya Yehovha ntsena, Yesu sweswi u kota ku endla swiavelo leswikulu leswi a nyikiwaka swona hi Tata wa yena. Yehovha u tirhisa Yesu leswaku a pfuxa vanhu lavan’wana hinkwavo—ku nga ha va leswaku va ya hanya etilweni kumbe emisaveni. Yesu u te: “Hi mina ku pfuka ni vutomi.” (Yohane 5:25; 11:25) Hi ku pfuxa N’wana wa yena eku feni, Yehovha u tiyisekise mintshembo yo tano eka vanhu hinkwavo lava tshembekaka.
9. Rungula ra le Bibeleni ri swi tiyisekisa njhani leswaku ku pfuxiwa ka vafi ku ta endleka hakunene?
9 Vanhu va pfuxiwe emahlweni ka vanhu van’wana naswona timhaka toleto ti tsariwe eRitweni ra Xikwembu. Rungula ra le Bibeleni ri ni vuxokoxoko bya ku pfuxiwa ka vanhu va nhungu emisaveni. Masingita lawa a ma endliwanga exihundleni kambe ma endliwe erivaleni, hakanyingi ku ri ni vanhu vo karhi. Yesu u pfuxe Lazaro loyi a a ri ni masiku ya mune a file, emahlweni ka vakhandli va nhlonge—a swi kanakanisi leswaku a ku ri ni ndyangu wa ka va mufi, vanghana ni vaakelani. Vumbhoni lebyi bya leswaku Yesu a a rhumiwe hi Xikwembu a byi ri ni matimba swinene lerova valala va yena va vukhongeri a va kanetanga leswaku byi humelerile. Ku ri na sweswo, va endle rhengu ro dlaya Yesu swin’we na Lazaro! (Yohane 11:17-44, 53; 12:9-11) Ina, hi nga tiyiseka leswaku ku pfuxiwa ka vafi ku ta endleka. Xikwembu xi hi nyike xiviko xa vanhu lava pfuxiweke khale leswaku xi hi chavelela ni ku tiyisa ripfumelo ra hina.
Ku Chaveleriwa Hi Ntshembo Wa Ku Pfuxiwa Ka Vafi
10. I yini leswi nga ta hi pfuna ku kuma nchavelelo eka swiviko swa le Bibeleni swa ku pfuxiwa ka vafi?
10 Xana wa swi lava ku chaveleriwa loko u feriwile? Hi nga chaveleriwa hilaha ku tiyeke hi swiviko swa ku pfuxiwa ka vafi leswi kumekaka eBibeleni. Ku hlaya swiviko swo tano, ku anakanyisisa hi swona ni ku vona swiendlakalo swoleswo hi mahlo ya mianakanyo swi nga endla leswaku ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi wu va wa xiviri swinene eka wena. (Varhoma 15:4) Swiviko sweswo a hi mintsheketo. Swi endlekile eka vanhu va xiviri vo fana na hina, lava hanyeke enkarhini wa xiviri ni le ndhawini ya xiviri. A hi kambisiseni katsongo xikombiso xin’we—xiviko xa le Bibeleni xa ku pfuxiwa ka munhu wo sungula eku feni.
11, 12. (a) Noni ya le Sarepta yi weriwe hi khombo rihi, naswona yi rhange yi angurisa ku yini? (b) Hlamusela leswi Yehovha a nyikeke muprofeta wa yena Eliya matimba yo swi endlela noni.
11 Anakanya hi xiyimo xa kona. Muprofeta Eliya se a a ri ni mavhiki yo hlayanyana a ri muendzi wa noni ya le Sarepta, a tshama ekamereni ra le henhla ka lwangu ra yona. Hi nkarhi wolowo a ku dyiwa mbitsi ku xeviwa hi nhlomulo. Ndhawu leyi a yi hlaseriwe hi dyandza ni ndlala. Vanhu vo tala a va fa. Yehovha se a a tirhise Eliya ku endla singita leri tekeke nkarhi wo leha leswaku a hakela ripfumelo ra noni leyi yo titsongahata. Noni leyi ni n’wana wa yona wa jaha a va ta dlawa hi ndlala tanihi leswi swakudya swa vona a swi ri kusuhi ni ku hela, kutani Xikwembu xi nyika Eliya matimba yo endla singita leswaku mapa ni mafurha swi nga heli. Kambe, hiloko yi weriwa hi khombo. N’wana u lo na swi pfuketana a vabya hiloko a fa. Noni leyi a yi yime tindleve! A swi yi tikela ku tihandzela yi nga ri na nuna, kambe sweswi se yi feriwe hi n’wana wa yona loyi o va swakwe. Leswi a yi ri ni nhlomulo yi kale yi vona Eliya ni Xikwembu xa yena Yehovha nandzu! Xana muprofeta loyi a a ta endla yini?
12 Eliya a nga yi tshinyanga noni leyi hikwalaho ka leswi a yi n’wi hehla. Ku ri na sweswo u te: “Ndzi nyike n’wana wa wena.” Loko Eliya a teke n’wana la feke a ya na yena ekamareni ra le henhla ka lwangu, u khongele hi ku phindha-phindha leswaku n’wana a pfuka eku feni. Eku heteleleni, Yehovha u teke goza! Anakanya ndlela leyi Eliya a faneleke a tsake ha yona loko a vona n’wana a sungula ku hefemula. Mahlo ya n’wana ma pfulekile kutani swi tikomba leswaku wa hanya. Eliya u tise n’wana loyi eka mana wa yena a ku: “Waswivo, n’wana wa wena wa hanya.” A a nga tikoti hi ku tsaka. U te: “Hakunene, sweswi ndza swi tiva leswaku u munhu wa Xikwembu ni leswaku rito ra Yehovha leri ri nga enon’wini wa wena i ntiyiso.” (1 Tihosi 17:8-24) Ripfumelo ra yena eka Yehovha ni le ka muyimeri wa yena ri tiye ku tlula rini na rini.
13. Ha yini xiviko lexi vulavulaka hi ku pfuxiwa ka n’wana wa noni hi Eliya xi fanele xi hi chavelela namuntlha?
13 Ku anakanyisisa hi rungula leri handle ko kanakana swi ku chavelela swinene. Swi le rivaleni leswaku Yehovha wa swi kota ku hlula nala wa hina rifu! Anakanya siku leri ntsako lowu fanaka ni wa noni liya wu nga ta kumiwa hi magidi ya vaaki va laha misaveni loko ku pfuxiwa vafi! Ni le tilweni ku ta va ni ntsako lowukulu loko Yehovha a tsakisiwa hi ku kongomisa N’wana wa yena leswaku a pfuxa vanhu emisaveni hinkwayo. (Yohane 5:28, 29) Xana u feriwe hi loyi u n’wi rhandzaka? A hi ku tsakisa ka swona ku tiva leswaku Yehovha u ta va pfuxa eku feni!
Ntshembo Wa Wena Ni Ndlela Leyi U Hanyaka Ha Yona Sweswi
14. Ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi wu nga byi khumba njhani vutomi bya wena?
14 Ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi wu nga yi khumba njhani ndlela leyi u hanyaka ha yona sweswi? Ntshembo lowu wu nga ku tiyisa loko u weriwe hi maxangu, u ri ni swiphiqo, u xanisiwa kumbe u ri ekhombyeni. Sathana u lava leswaku u ri chava swinene rifu lerova u tshika ku tshembeka eka Yehovha u titshega hi xitshembiso xa hava xo kuma nsirhelelo. Tsundzuka leswaku Sathana u vule leswi eka Yehovha: “Hinkwaswo leswi munhu a nga na swona u ta swi humesa leswaku a ponisa moya-xiviri wakwe.” (Yobo 2:4) Hi ku vula marito wolawo, Sathana u hi hembele hinkwerhu, ku katsa na wena. Xana i ntiyiso leswaku u ta tshika ku tirhela Xikwembu loko u langutane ni khombo? Loko u anakanyisisa hi ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi, u nga tiyisa ku tiyimisela ka wena ku hambeta u endla ku rhandza ka Tata wa wena wa le tilweni.
15. Marito ya Yesu lama kumekaka eka Matewu 10:28 ma nga hi chavelela njhani loko hi langutane ni khombo?
15 Yesu u te: “Mi nga va chavi lava dlayaka miri kambe va nga swi kotiki ku dlaya moya-xiviri; kambe ku ri na sweswo chavani loyi a nga lovisaka moya-xiviri ni miri eGehena.” (Matewu 10:28) A hi fanelanga hi chava Sathana kumbe vayimeri va yena lava nga vanhu va nyama. I ntiyiso, van’wana va nga ha va ni matimba ya ku hi vavisa, hambi ku ri ku hi dlaya. Kambe sweswo swi to va swa xinkarhana ntsena. Yehovha u ta herisa ku onhaka kwihi na kwihi loku endliweke eka malandza ya yena yo tshembeka, a tlhela a ma pfuxa eku feni. I Yehovha ntsena la faneriwaka hileswaku hi n’wi chava, hi n’wi kombisa xichavo lexikulu. Hi yena ntsena a nga ni matimba ya ku herisa vutomi ni mintshembo hinkwayo ya vutomi bya le nkarhini lowu taka, a lovisa miri ni moya-xiviri eGehena. Lexi tsakisaka, Yehovha a nga swi lavi leswaku u humeleriwa hi sweswo. (2 Petro 3:9) Hikwalaho ka ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi, hina malandza ya Xikwembu hi nga tiyiseka minkarhi hinkwayo leswaku hi hlayisekile. Hi ta kuma vutomi lebyi nga heriki loko ntsena hi tshembeka, naswona Sathana kumbe valandzeri va yena a va nge endli nchumu hi sweswo.—Pisalema 118:6; Vaheveru 13:6.
16. Langutelo leri hi nga na rona hi ku pfuxiwa ka vafi ri swi khumba njhani swilo leswi hi swi rhangisaka evuton’wini?
16 Loko ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi wu ri wa xiviri eka hina, wu nga cinca langutelo ra hina hi vutomi. Ha swi xiya leswaku ‘loko hi hanya kumbe hi fa, hi va Yehovha.’ (Varhoma 14:7, 8) Hikwalaho, loko hi rhangisa swilo swa nkoka evuton’wini, hi tirhisa ndzayo ya Pawulo: “Tshikani ku titwananisa ni mafambiselo lawa ya swilo, kambe mi hundzuka hi ku hundzula mianakanyo ya n’wina, leswaku mi ta tiyiseka hi ku rhandza ka Xikwembu loku nga kunene ni loku amukelekaka ni loku hetisekeke.” (Varhoma 12:2) Vanhu vo tala va hatlisela ku enerisa ku navela ni nsusumeto wun’wana ni wun’wana. Leswi va tekaka vutomi byi ri lebyi komeke, va hisekela ku titsakisa, naswona loko va ri ni vugandzeri byo karhi, a byi fambisani ni ‘ku rhandza ka Xikwembu loku hetisekeke.’
17, 18. (a) Rito ra Yehovha ri swi kombisa njhani leswaku vutomi bya vanhu byi komile, kambe Xikwembu xi lava leswaku hi va na yini? (b) Ha yini hi susumeteleka ku dzunisa Yehovha siku ni siku?
17 I ntiyiso, vutomi byi komile. “Ma hundza hi ku hatlisa, kutani hi haha,” kumbexana hi ri ni malembe ya 70 kumbe 80 hi vukhale. (Pisalema 90:10) Vanhu va hundza ku fana ni byanyi bya rihlaza, ku fana ni ndzhuti lowu hundzaka, ku fana ni moya lowu hi wu hefemulaka. (Pisalema 103:15; 144:3, 4) Kambe Xikwembu a xi nga lavi leswaku hi heta makume ya malembe ma nga ri mangani hi kula ivi hi kuma vutivi ni ntokoto wo karhi, endzhaku ka sweswo hi heta makume ya malembe ma nga ri mangani hi ri karhi hi hohloka, hi vabya ivi hi fa. Yehovha u vumbe vanhu va ri ni ku navela ko hanya hilaha ku nga heriki. Bibele ya hi byela: “Nkarhi lowu nga riki na makumu xi wu veke embilwini ya vona.” (Eklesiasta 3:11) Xana Xikwembu xi hombolokile, xi hi nyika ku navela ivi xi endla leswaku hi nga ku fikeleli? Nikatsongo, hikuva “Xikwembu i rirhandzu.” (1 Yohane 4:8) Xi ta endla leswaku vanhu lava feke va kuma vutomi lebyi nga heriki hi ku va pfuxa eku feni.
18 Hikwalaho ka ntshembo wa ku pfuxiwa eku feni, hi nga va ni vumundzuku lebyi sirhelelekeke. A hi fanelanga hi va ni magugu, hi hisekela ku endla swilo hinkwaswo leswi hi nga kotaka ku swi endla sweswi. A hi fanelanga hi yi tirhisa “hi xitalo” misava leyi leyi hundzaka. (1 Vakorinto 7:29-31; 1 Yohane 2:17) Ku hambana ni lava nga riki na ntshembo wa xiviri, hi ni nyiko leyikulu ya ku tiva leswaku loko hi tshama hi tshembekile eka Yehovha Xikwembu, hi ta n’wi dzunisa hi tlhela hi tiphina hi vutomi hilaha ku nga heriki. Hikwalaho, a hi ringeteni hilaha hi nga kotaka hakona leswaku hi dzunisa Yehovha siku ni siku, loyi a endlaka leswaku ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi wu va nchumu lowu tiyeke!
A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?
• Hi fanele hi titwa njhani hi ku pfuxiwa ka vafi?
• Hi swihi swilo leswi endlaka leswaku ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi wu va lowu tiyeke?
• U nga chaveleriwa njhani hi ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi?
• Ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi wu nga yi khumba njhani ndlela leyi u hanyaka ha yona?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]
Yobo a a swi tiva leswaku Yehovha u navela ku pfuxa lavo lulama eku feni
[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]
“Waswivo, n’wana wa wena wa hanya”