Mhaka Leyi Ha Yona Ku xaniseka Hinkwako Ku Nga Ta Hela Ku Nga Ri Khale
Mhaka Leyi Ha Yona Ku xaniseka Hinkwako Ku Nga Ta Hela Ku Nga Ri Khale
“Ribye, ntirho wakwe wu hetisekile.”—DETERONOMA 32:4.
1, 2. (a) Ha yini u wu tlangela ntshembo wa ku hanya hilaha ku nga heriki? (b) I yini lexi sivelaka vo tala ku pfumela eka Xikwembu lexi tshembisaka swilo swo hlamarisa enkarhini lowu taka?
XANA wa swi rhandza ku anakanya hileswaku byi ta va njhani vutomi eParadeyisini? Kumbexana u tivona u ri karhi u valanga pulanete leyi yo hlamarisa u tlhela u dyondza hi swilo swo hambana-hambana swo tala leswi hanyaka. Kumbe u anakanyisisa hi ndlela leyi u nga ta eneriseka ha yona loko u ri karhi u tirha ni van’wana mi rima misava mi yi endla ntanga lowu hlanganisaka misava hinkwayo. Kumbe u nga ha va u anakanyisisa hi vutshila lebyi u nga ta va na byona eka ntivo-vuxongi, ntivo-vuaki, vuyimbeleri kumbe swilo swin’wana leswi namuntlha u nga riki na nkarhi wo swi endla hikwalaho ko khomeka. Hambiswiritano, wa wu tlangela ntshembo wo hanya ‘vutomi bya xiviri’ hilaha Bibele yi byi vitanaka hakona—vutomi lebyi Yehovha a a lava leswaku hi hanya byona, hi ri ni ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki.—1 Timotiya 6:19.
2 Swa tsakisa naswona i lunghelo ra risima ku byela van’wana hi ta ntshembo wolowo lowu sekeriweke eBibeleni, a swi tano ke? Hambiswiritano, vo tala a va wu amukeli ntshembo wolowo. Va wu teka wu ri norho wa vanhu lava kanganyisiwaka hi ku olova. Swi nga ha va tikela hambi ku ri ku pfumela eka Xikwembu lexi tshembisaka vutomi lebyi nga heriki eParadeyisini. Ha yini? Leswi karhataka van’wana i mhaka ya vubihi. Va anakanya leswaku loko Xikwembu xi ri kona naswona xi ri ni matimba hinkwawo xi tlhela xi va ni rirhandzu, a swi twisiseki leswaku hikwalaho ka yini ku ri ni vubihi ni ku xaniseka emisaveni. Va ri, a ku na Xikwembu lexi hanyaka lexi nga pfumelelaka vubihi—kumbe loko xi ri kona, a xi na matimba hinkwawo kumbe a xi na mhaka na hina. Eka van’wana swivangelo leswi swa twala. Sathana u swi kotile hakunene ku dlaya mianakanyo ya vanhu.—2 Vakorinto 4:4.
3. I xivutiso xihi xo tika lexi hi nga pfunaka vanhu leswaku va xi hlamula, naswona ha yini hi ri exiyin’weni xo hlawuleka xo endla tano?
3 Leswi hi nga Timbhoni ta Yehovha, hi le xiyin’weni xo hlawuleka xo pfuna vanhu lava kanganyisiweke hi Sathana ni hi vutlhari bya misava leyi. (1 Vakorinto 1:20; 3:19) Ha swi twisisa leswaku ha yini vo tala va nga pfumeli eswitshembisweni swa le Bibeleni. A va n’wi tivi Yehovha. Va nga ha va va nga ri tivi vito ra yena kumbe leswi ri vulaka swona, naswona swi nga ha endleka va nga tivi nchumu hi timfanelo ta yena kumbe hi ndhuma leyi a nga na yona ya ku hetisisa switshembiso swa yena. Hi katekile leswi hi nga na vutivi byolebyo. Nkarhi na nkarhi, i swinene ku pfuxeta ndlela leyi hi nga va pfunaka ha yona vanhu lava nga “emunyameni hi mianakanyo” leswaku va kuma nhlamulo ya xin’wana xa swivutiso swo tika swinene leswi vanhu va swi vutisaka, “Ha yini Xikwembu xi pfumelela vubihi ni ku xaniseka?” (Vaefesa 4:18) Xo sungula hi ta kambisisa ndlela leyi hi nga vekaka xisekelo xa nhlamulo leyi enerisaka ha yona. Endzhaku ka sweswo hi ta bula hi ndlela leyi timfanelo ta Yehovha ti vonakaka ha yona endleleni leyi a yi lunghiseke ha yona mhaka leyi.
Ku Kuma Ndlela Leyinene Yo Hlamula Xivutiso Lexi
4, 5. I yini lexi hi nga ha bohekaka ku xi endla ku sungula loko munhu a vutisa xivutiso xa leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelela ku xaniseka? Hlamusela.
4 Loko munhu a vutisa leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelela ku xaniseka, hi hlamurisa ku yini? Hi nga ha va hi tolovele ku hatlisa hi hlamusela, hi sungula hi leswi humeleleke entangeni wa Edeni. Minkarhi yin’wana sweswo swi nga ha va swi fanerile. Kambe, hi lexi xitsundzuxo. Ku nga ha laveka xisekelo xo karhi. (Swivuriso 25:11; Vakolosa 4:6) A hi kambisiseni tinhla tinharhu ta le Matsalweni leti hi nga ha lavaka ku ti hlamuselanyana hi nga si hlamula xivutiso xexo.
5 Xo sungula, loko munhu wa kona a karhatiwa swinene hileswi vubihi byi teleke ngopfu emisaveni, swi nga ha endleka leswaku yena kumbe varhandziwa va yena va humeleriwe hi swilo swo biha. Kutani ku nga ha va vutlhari ku rhanga hi ku n’wi kombisa ntwela-vusiwana wa xiviri. Muapostola Pawulo u tsundzuxe Vakreste a ku: “Mi rila ni vanhu lava rilaka.” (Varhoma 12:15) Ku kombisa ntwela-vusiwana kumbe “ntlhaveko wa xinakulobye,” swi nga n’wi khumba munhu yoloye. (1 Petro 3:8) Loko a swi vona leswaku ha khathala hi yena, u ta yingisa leswi hi nga ta swi vula.
6, 7. Ha yini swi fanerile ku va hi bumabumela munhu la tshembekaka la vutisaka xivutiso lexi n’wi karhataka xa le Bibeleni?
6 Xa vumbirhi, hi nga ha bumabumela munhu yoloye la tshembekaka hileswi a vutiseke xivutiso lexi. Vanhu van’wana va nga ha gimeta hileswaku leswi va karhatiwaka hi swivutiso swo tano, a va na ripfumelo kumbe va delela Xikwembu. Swi nga ha endleka hambi ku ri mufundhisi u va byele sweswo. Kambe, a swi tano. Entiyisweni, vanhu lava tshembekeke va le minkarhini ya Bibele va vutise swivutiso leswi fanaka. Hi xikombiso, mupisalema Davhida u vutisile: “Oho Yehovha, hikwalaho ka yini u yime le kule swinene? Hikwalaho ka yini u tifihlile hi minkarhi ya maxangu?” (Pisalema 10:1) Hilaha ku fanaka, muprofeta Habakuku u vutisile: “Oho Yehovha, xana ndzi ta kombela ku pfuniwa ku fikela rini, kambe u nga yingisi? Xana ndzi ta kombela leswaku u ndzi pfuna emadzolongeni ku fikela rini, kambe u nga ndzi ponisi? Ha yini u ndzi endla ndzi vona leswo biha, naswona u tshamela ku languta ku karhateka? Ha yini ku phanga ni madzolonga swi ri emahlweni ka mina, ha yini ku ri ni ku holova, naswona ha yini ku ri ni ku lwa?”—Habakuku 1:2, 3.
7 Lava a va ri vavanuna vo tshembeka lava a va xi xixima swinene Xikwembu. Xana va tshinyiwile hileswi va vutiseke swivutiso sweswo swo tika? Ematshan’weni ya sweswo, Yehovha u vone swi fanerile leswaku swivutiso swa vona leswi humaka embilwini swi tsariwa eRitweni ra yena. Namuntlha, munhu loyi a karhatekaka hi ku andza ka vubihi kahle-kahle a nga ha va a ri ni ndlala ya moya—a lava tinhlamulo leti ku nga Bibele ntsena leyi nga ti nyikelaka. Tsundzuka, Yesu u vulavule kahle hi lava nga ni ndlala ya moya, kumbe lava “khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya.” (Matewu 5:3) Mawaku lunghelo leri hi nga na rona ra ku pfuna vanhu vo tano leswaku va kuma ntsako lowu tshembisiweke hi Yesu!
8. I tidyondzo tihi leti pfilunganyaka leti endleke leswaku vanhu va anakanya leswaku Xikwembu hi xona xi vangaka ku xaniseka, naswona hi nga va pfuna njhani?
8 Xa vunharhu, hi nga ha boheka ku pfuna munhu yoloye ku vona leswaku Xikwembu a hi xona xi vangaka vubihi lebyi teleke swinene namuntlha emisaveni. Vanhu vo tala va dyondzisiwe leswaku Xikwembu hi xona xi fumaka misava leyi hi hanyaka eka yona, leswaku Xikwembu xi swi kunguhate khale swinene hinkwaswo leswi hi humelelaka, ni leswaku xi ni swivangelo leswi nga hlamuselekiki ni leswi nga tiviwiki swo vangela vanhu maxangu. Tidyondzo leti i ta mavunwa. Ti sandza Xikwembu naswona ti endla onge hi xona xi vangaka vubihi ni ku xaniseka loku nga kona emisaveni. Hikwalaho hi nga ha boheka ku tirhisa Rito ra Xikwembu leswaku hi lulamisa timhaka teto. (2 Timotiya 3:16) Yehovha a hi yena a fumaka mafambiselo lawa ya swilo; ma fumiwa hi Sathana Diyavulosi. (1 Yohane 5:19) Yehovha a nga byi kunguhati ka ha ri emahlweni vumundzuku bya swivumbiwa swa yena leswi tlhariheke; u nyika xin’wana ni xin’wana ntshunxeko ni nkarhi wa ku hlawula exikarhi ka leswinene ni leswo biha, leswi lulameke ni leswi nga lulamangiki. (Deteronoma 30:19) Naswona Yehovha a hi yena a vangaka vubihi; wa byi venga vubihi naswona wa va khathalela lava xanisekaka swi nga fanelanga.—Yobo 34:10; Swivuriso 6:16-19; 1 Petro 5:7.
9. Hi yihi minkandziyiso yin’wana leyi “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ri yi lunghiseleleke leswaku ri pfuna vanhu va twisisa leswaku ha yini Yehovha Xikwembu a pfumelela ku xaniseka?
9 Loko se u veke xisekelo xolexo, u ta kuma leswaku muyingiseri wa wena u lunghekele ku dyondza leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelele ku xaniseka leswaku ku ya mahlweni. “Hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ri lunghiselele tibuku to tala leswaku ti ku pfuna. (Matewu 24:45-47) Hi xikombiso, eNtsombanweni wa Muganga wa 2005/06 wa “Ku Yingisa Xikwembu,” ku humesiwe xiphephana lexi nge Maxangu Hinkwawo Ma Ta Hela Ku Nga Ri Khale! Loko xiphephana lexi xi ri kona hi ririmi ra wena, ha yini u nga tolovelani ni rungula ra xona? Hilaha ku fanaka, buku leyi nge Xana Bibele Yi Dyondzisa Yini Hakunene?, leyi sweswi yi kumekaka hi tindzimi ta 157, yi ni ndzima leyi vulavulaka hi xivutiso lexi xa nkoka. Yi tirhise swinene minkandziyiso leyi. Yi swi hlamusela kahle swiendlakalo swa le Matsalweni swa mphikamakaneta ya vuhosi bya vuako hinkwabyo leyi sunguriweke le Edeni na leswaku ha yini Yehovha a yi tamele hi ndlela leyi a nga yi lunghisa ha yona. Nakambe tsundzuka leswaku loko u ri karhi u bula hi mhaka leyi, u pfulela muyingiseri wa wena ndhawu leyi nga ni vutivi bya nkoka swinene. I vutivi bya Yehovha ni timfanelo ta yena leti hlamarisaka.
Kandziyisa Timfanelo Ta Yehovha
10. I yini lexi vanhu vo tala va tsandzekaka ku xi twisisa malunghana ni ku va Xikwembu xi pfumelele ku xaniseka, naswona i vutivi byihi lebyi nga ha va pfunaka?
10 Loko u ri karhi u pfuna vanhu ku twisisa leswaku ha yini Yehovha a pfumelele vanhu leswaku va tifuma va kuceteriwa hi Sathana, ringeta ku kokela nyingiso wa vona eka timfanelo leti hlamarisaka ta Yehovha. Vanhu vo tala va swi tiva leswaku Xikwembu xi ni matimba; va tolovele ku twa xi vuriwa Xikwembu xa Matimba Hinkwawo. Hambiswiritano, swi nga ha va tikela ku twisisa leswaku ha yini xi nga tirhisi matimba ya xona lamakulu leswaku xi herisa vululami ni ku xaniseka xikan’we-kan’we. Swi nga ha endleka a va ti twisisi timfanelo letin’wana ta Yehovha, to tanihi ku kwetsima, vululami, vutlhari ni rirhandzu ra yena. Yehovha u kombisa timfanelo leti hi ndlela leyi hetisekeke, leyi faneleke. Hikwalaho Bibele yi ri: “Ntirho wakwe wu hetisekile.” (Deteronoma 32:4) U nga ti kandziyisa njhani timfanelo leti loko u ri karhi u hlamula swivutiso leswi talaka ku vutisiwa malunghana ni mhaka leyi? A hi xiyeni swikombiso swi nga ri swingani.
11, 12. (a) Ha yini a swi nga ta koteka leswaku Adamu na Evha va rivaleriwa loko va dyohile? (b) Ha yini Yehovha a nga taka a nga pfumeleli xidyoho hilaha ku nga heriki?
11 Ha yini Yehovha a nga nambanga a rivalela Adamu na Evha? A swi nga ta koteka leswaku va rivaleriwa emhakeni leyi. Tanihi vanhu lava hetisekeke, Adamu na Evha va endle xiboho xa hi vomu xo fularhela vuhosi bya Yehovha ivi va amukela nkongomiso wa Sathana. A swi hlamarisi leswi vaxandzuki lava va nga kombisangiki ku hundzuka. Hambiswiritano, loko vanhu va vutisa leswaku ha yini Yehovha a nga va rivalelanga, kahle-kahle va nga ha va va tivutisa leswaku ha yini Yehovha a nga cincanganyana milawu ya yena ivi a pfumelela xidyoho ni nxandzuko swi ya emahlweni. Nhlamulo ya kona yi fambisana swinene ni mfanelo leyi nga ya nkoka eka Yehovha—ku kwetsima ka yena.—Eksoda 28:36; 39:30.
12 Bibele yi kandziyisa ku kwetsima ka Yehovha minkarhi yo tala swinene. Kambe, khombo ra kona a va talanga vanhu lava twisisaka mfanelo yoleyo emisaveni leyi leyi onhakeke. Yehovha u basile, u tengile naswona a nga hlangani helo ni vudyoho hinkwabyo. (Esaya 6:3; 59:2) Malunghana ni xidyoho, u endle lunghiselelo ro xi riha, a xi herisa, kambe a nge xi pfumeleli hilaha ku nga heriki. Loko Yehovha a a tiyimisele ku pfumelela xidyoho hilaha ku nga heriki, a hi nga ta va na wona ntshembo wa nkarhi lowu taka. (Swivuriso 14:12) Hi nkarhi wa yena lowu faneleke, Yehovha u ta endla leswaku ntumbuluko hinkwawo wu tlhela wu kwetsima. Sweswo swi ta endleka hikuva i ku rhandza ka Mukwetsimi.
13, 14. Ha yini Yehovha a hlawule ku nga lovisi vaxandzuki aEdeni?
13 Ha yini Yehovha a nga nambanga a lovisa vaxandzuki lava aEdeni kutani a tlhela a sungula swilo hi vuntshwa? Hakunene a a ri na wona matimba yo endla tano; ku nga ri khale u ta tirhisa matimba wolawo leswaku a lovisa hinkwavo lavo homboloka. Van’wana va nga ha vutisa, ‘Ha yini a nga endlanga tano loko ka ha ri ni vadyohi vanharhu ntsena evuakweni? Xana a swi nga ta koteka ku sivela xidyoho ni maxangu hinkwawo lawa hi ma vonaka emisaveni leswaku swi nga hundzeli ni le ka van’wana?’ Ha yini Yehovha a nga endlanga tano? Deteronoma 32:4 yi ri: “Tindlela takwe hinkwato i vululami.” Yehovha u teka vululami byi ri bya nkoka swinene. Entiyisweni, “Yehovha u rhandza vululami.” (Pisalema 37:28) Leswi Yehovha a rhandzaka vululami, a nga va lovisanga vaxandzuki va le Edeni. Ha yini?
14 Ku xandzuka ka Sathana ku tlhontlhe mfanelo ya Xikwembu ya ku fuma. Leswi Yehovha a tekaka vululami byi ri bya nkoka a swi lava leswaku ntlhontlho wa Sathana wu hlamuriwa hi ndlela ya vululami. Ku lovisiwa ka vaxandzuki hi nkarhi wolowo, hambileswi a ku va fanela, a ku ta va ku nga hlamulanga ntlhontlho wolowo hi ndlela ya vululami. A ku ta va ku kombise matimba lamakulu ya Yehovha, kambe a ku nga tlhontlhiwanga matimba ya yena. Ku tlula kwalaho, Yehovha a a byele Adamu na Evha xikongomelo xa yena. A va fanele va va na vana naswona a va fanele va tata misava, va yi fuma, va tlhela va fuma swivumbiwa hinkwaswo swa laha misaveni. (Genesa 1:28) Loko Yehovha a a lo lovisa Adamu na Evha, xikongomelo lexi a xi vuleke malunghana ni vanhu a xi ta va xi nga hetisekanga. Leswi Yehovha a rhandzaka vululami a a nga ta pfumela leswaku ku va ni vuyelo byo tano, hikuva xikongomelo xa yena wa xi hetisisa minkarhi hinkwayo.—Esaya 55:10, 11.
15, 16. Loko vanhu va ringanyeta ndlela leyi a va ta va va wu “tlhantlhe” ha yona ntlhontlho lowu tlakusiweke le Edeni, hi nga va pfuna njhani?
15 Xana u kona munhu un’wana evuakweni loyi a a ta lunghisa mhaka leyi ya ku xandzuka hi vutlhari lebyi tlakukeke ku tlula Yehovha? Vanhu van’wana va nga ha ringanyeta ndlela leyi a va ta va va ku “tlhantlhe” ha yona ku xandzuka ka le Edeni. Hambiswiritano, loko va endla tano xana a va ta va va nga ringanyeti leswaku a va ta anakanya hi tindlela to antswa to lulamisa mhaka leyi? Sweswo a va nga ta va va swi endla hi xikongomelo xo biha, kambe a va n’wi twisisi Yehovha ni vutlhari bya yena lebyi hlamarisaka. Loko muapostola Pawulo a tsalela Vakreste va le Rhoma, u dzike swinene eka vutlhari bya Xikwembu, ku katsa ni “xihundla . . . xo kwetsima” malunghana ni xikongomelo xa Yehovha xo tirhisa Mfumo wa Mesiya leswaku wu ta kutsula vanhu vo tshembeka ni ku hlawulekisa vito ra Yena leri kwetsimaka. Pawulo u titwe njhani hi vutlhari bya Xikwembu lexi teke ni xikongomelo lexi? Muapostola loyi u gimete papila ra yena hi marito lawa: “Ku vangama a ku ve eka Xikwembu lexi ku nga xona ntsena xi tlhariheke, ha Yesu Kreste hi masiku. Amen.”—Varhoma 11:25; 16:25-27.
16 Pawulo a a swi twisisa leswaku Yehovha ‘hi yena ntsena la tlhariheke’—la nga ni vutlhari lebyikulu evuakweni. Hi wihi munhu la nga hetisekangiki la nga anakanyaka hi ndlela yo antswa yo lunghisa xiphiqo xihi na xihi—hi nga ha vuli ntlhontlho wo tika swinene wa ku tlhontlha vutlhari bya Xikwembu lowu tshameke wu endliwa? Kutani, hi fanele hi pfuna vanhu leswaku va va ni xichavo lexi hi nga na xona eka Xikwembu lexi nga ni “mbilu yo tlhariha.” (Yobo 9:4) Loko hi ya hi twisisa vutlhari bya Yehovha, hi ta ya hi swi tshemba swinene leswaku ndlela leyi a lunghiseke timhaka ha yona hi leyinene.—Swivuriso 3:5, 6.
Ku Twisisa Mfanelo Leyikulu Ya Yehovha
17. Ku ri twisisa swinene rirhandzu ra Yehovha swi ta va pfuna njhani lava karhatekaka hileswi Xikwembu xi nga pfumelela ku xaniseka?
17 “Xikwembu i rirhandzu.” (1 Yohane 4:8) Hi marito wolawo lama hlamarisaka, Bibele yi vulavula hi mfanelo ya Yehovha leyikulu, mfanelo leyi tsakisaka swinene ku ti tlula hinkwato ni leyi chavelelaka eka lava karhatiwaka hi ku andza ka vubihi. Yehovha u kombise rirhandzu hi tindlela hinkwato hi ndlela leyi a ku lunghiseke ha yona ku onhaka loku vangiweke hi xidyoho eka ntumbuluko wakwe. Rirhandzu ri susumetele Yehovha ku nyika vana lava nga ni xidyoho va Adamu na Evha ntshembo, a va nyika ndlela yo tshinela eka Yena ni ya ku va ni vuxaka lebyi amukelekaka na Yena. Rirhandzu ri susumetele Xikwembu ku nyikela nkutsulo lowu a wu ta pfula ndlela ya leswaku va rivaleriwa swidyoho hi ku helela va tlhela va kuma vutomi lebyi hetisekeke lebyi nga heriki. (Yohane 3:16) Naswona rirhandzu ri xi susumetele ku lehisela vanhu mbilu, xi nyika vanhu vo tala hilaha swi kotekaka hakona nkarhi wa ku fularhela Sathana kutani va hlawula Yehovha tanihi Hosi ya vona.—2 Petro 3:9.
18. Hi katekile leswi hi twisisaka yini, naswona hi ta kambisisa yini exihlokweni lexi landzelaka?
18 Loko mufundhisi un’wana a vulavula ni vanhu lava a va hlengeletane leswaku va tsundzuka ku hlaseriwa loku chavisaka ka matherorisi, u te: “A hi swi tivi leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelela vubihi ni ku xaniseka.” Swi khomisa tingana hakunene! Hi katekile leswi hi yi twisisaka mhaka leyi. (Deteronoma 29:29) Naswona leswi Yehovha a tlhariheke, a lulameke naswona a nga ni rirhandzu, ha swi tiva leswaku ku nga ri khale u ta herisa ku xaniseka hinkwako. Entiyisweni u tshembise ku endla tano. (Nhlavutelo 21:3, 4) Kambe, ku vuriwa yini hi lava va feke eka malembe-xidzana lawa hinkwawo? Xana ndlela leyi Yehovha a nga wu lunghisa ha yona ntlhontlho wa le Edeni yi va siye va nga ri na ntshembo? Doo! Rirhandzu ri n’wi susumetele leswaku a khathalela swilaveko swa vona hi ku va nyika ntshembo wa ku pfuxiwa eku feni. Mhaka yoleyo ku ta vulavuriwa hi yona exihlokweni lexi landzelaka.
A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?
• Hi nga ku yini eka munhu loyi a vutisaka leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelela ku xaniseka?
• Ku kwetsima ni vululami bya Yehovha swi kombisiwe njhani eka ndlela leyi a ku lunghiseke ha yona ku xandzuka ka le Edeni?
• Ha yini hi fanele hi pfuna vanhu leswaku va ri twisisa swinene rirhandzu ra Yehovha?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]
Tiyimisele ku pfuna lava va karhatekaka hikwalaho ka ku xaniseka loku nga kona emisaveni
[Swifaniso leswi nga eka tluka 23]
Davhida na Habakuku lava a va tshembekile va vutise Xikwembu swivutiso leswi humaka embilwini