Xana U Dyohele Moya Lowo Kwetsima?
Xana U Dyohele Moya Lowo Kwetsima?
“Xi kona xidyoho lexi vangaka rifu.”—1 YOHANE 5:16.
1, 2. Hi swi tivisa ku yini leswaku swa koteka ku dyohela moya lowo kwetsima wa Xikwembu?
“A NDZI dyiwa hi mhaka ya leswaku ndzi dyohele moya lowo kwetsima.” Marito wolawo ma tsariwe hi wansati wa le Jarimani, hambileswi a a tirhela Xikwembu. Xana Mukreste a nga wu dyohela hakunene moya lowo kwetsima kumbe matimba lama tirhaka ya Xikwembu?
2 Ina, swa koteka ku dyohela moya lowo kwetsima wa Yehovha. Yesu Kreste u te: “Vanhu va ta rivaleriwa xidyoho ni xisandzu xa muxaka wihi ni wihi, kambe loko va sandza moya va nga ka va nga rivaleriwi.” (Matewu 12:31) Ha tsundzuxiwa: “Loko hi hanya hi xidyoho hi vomu endzhaku ka loko hi amukele vutivi lebyi kongomeke bya ntiyiso, a ka ha salanga xitlhavelo xa swidyoho, kambe ku ni ku langutela kun’wana loku chavisaka ka vuavanyisi.” (Vaheveru 10:26, 27) Naswona muapostola Yohane u tsarile: “Xi kona xidyoho lexi vangaka rifu.” (1 Yohane 5:16) Kambe xana i vutihlamuleri bya munhu la endleke xidyoho lexikulu ku endla xiboho malunghana ni loko a endle “xidyoho lexi vangaka rifu”?
Ku Hundzuka Swi Endla Leswaku U Rivaleriwa
3. Ku va ni gome lerikulu hikwalaho ka xidyoho lexi hi xi endleke swi nga kombisa yini?
3 Yehovha i Muavanyisi wo hetelela wa vadyohi. Hakunene, hinkwerhu ka hina hi fanele hi tihlamulela eka yena, naswona minkarhi hinkwayo u endla swilo leswinene. (Genesa 18:25; Varhoma 14:12) Yehovha hi yena a endlaka xiboho xa loko hi endle xidyoho lexi nga rivaleriwiki, naswona hi yena a nga susaka moya wa yena eka hina. (Pisalema 51:11) Hambiswiritano, loko hi ri ni gome lerikulu hikwalaho ka xidyoho lexi hi xi endleke, swi le rivaleni leswaku hi hundzukile hakunene. Kambe, ku hundzuka ka xiviri i yini?
4. (a) Ku hundzuka swi vula yini? (b) Ha yini marito ya mupisalema lama kumekaka eka Pisalema 103:10-14 ma chavelela swinene?
4 Ku hundzuka swi vula leswaku hi hundzula langutelo ra hina hi swidyoho swa nkarhi lowu hundzeke kumbe leswi a hi swi endla hi vomu. Swi vula leswaku hi va ni gome kumbe ha tisola kutani hi fularhela ndlela ya vudyoho. Loko hi endle xidyoho lexikulu kambe hi teke magoza lama faneleke ku kombisa leswaku hi hundzukile hakunene, hi nga chaveleriwa hi marito lawa ya mupisalema: “[Yehovha] a nga hi khomanga hi ku ya hi swidyoho swa hina; naswona a nga hi tiselanga leswi swi hi faneleke hi ku ya hi swihoxo swa hina. Hikuva tanihi leswi matilo ma tlakukeke ku tlula misava, musa wakwe wa rirhandzu wu tlakukile ehenhla ka lava va n’wi chavaka. Kukota leswi vuhuma-dyambu byi nga ekule ni vupela-dyambu, hi ndlela leyi fanaka, ku tlula ka hina milawu u ku veke ekule na hina. Kukota loko tatana a kombisa tintswalo eka vana vakwe, Yehovha u kombise tintswalo eka lava va n’wi chavaka. Hikuva yena u ku tiva kahle ku vumbeka ka hina, wa tsundzuka leswaku hi ntshuri.”—Pisalema 103:10-14.
5, 6. Vula yinhla-nkulu ya 1 Yohane 3:19-22, naswona hlamusela leswaku marito ya muapostola loyi ma vula yini.
5 Marito man’wana lama chavelelaka i ya muapostola Yohane, lama nge: “Hi ku endla leswi hi ta swi tiva leswaku hi huma entiyisweni, naswona hi ta tiyisekisa timbilu ta hina emahlweni ka yena malunghana ni xin’wana ni xin’wana lexi timbilu ta hina ti nga hi solaka ha xona, hikuva Xikwembu i xikulu eka timbilu ta hina naswona xi tiva swilo hinkwaswo. Varhandziwa, loko timbilu ta hina ti nga hi soli, hi ni ntshunxeko wo vulavula eka Xikwembu; naswona xin’wana ni xin’wana lexi hi xi kombelaka ha xi amukela eka xona, hikuva hi hlayisa swileriso swa xona naswona hi endla swilo leswi tsakisaka ematihlweni ya xona.”—1 Yohane 3:19-22.
6 Ha “swi tiva leswaku hi huma entiyisweni” hikuva hi rhandza vamakwerhu naswona a hi swi endli mukhuva ku dyoha. (Pisalema 119:11) Loko timbilu ta hina ti hi sola hikwalaho ka swivangelo swo karhi, hi fanele hi tsundzuka leswaku “Xikwembu i xikulu eka timbilu ta hina naswona xi tiva swilo hinkwaswo.” Yehovha u hi kombisa tintswalo hikuva wa xi xiya “xinakulobye xa [hina xa] vumakwerhu lexi nga riki na vukanganyisi,” ku lwisana ka hina ni xidyoho ni matshalatshala ya hina yo endla ku rhandza ka yena. (1 Petro 1:22) Mbilu ya hina a ‘yi nge hi soli’ loko hi tshemba Yehovha, hi rhandza vamakwerhu naswona hi nga ri na nandzu wa ku dyoha hi vomu. Hi ta va ni “ntshunxeko wo vulavula eka Xikwembu” hi xikhongelo, naswona xi ta hi hlamula hikuva hi yingisa swileriso swa xona.
Va Dyohele Moya Lowo Kwetsima
7. I yini lexi kombisaka loko xidyoho xi ta rivaleriwa kumbe e-e?
7 I swidyoho swihi leswi nga rivaleriwiki? Leswaku hi hlamula xivutiso lexi, a hi kambisiseni swikombiso swin’wana swa le Bibeleni. Leswi swi fanele swi hi chavelela loko hi hundzukile kambe ha ha ri ni gome swinene hikwalaho ka swidyoho swa hina leswikulu. Hi ta xiya leswaku lexi kombisaka loko xidyoho xa munhu xi ta rivaleriwa kumbe e-e a hi leswaku i xidyoho xa muxaka muni; ku ri na sweswo, i nsusumeto, xiyimo xa mbilu ni leswaku a a tiyimisele ku fikela kwihi ku endla xidyoho xa kona.
8. Varhangeri van’wana va vukhongeri bya Vayuda va lembe-xidzana ro sungula va dyohele moya lowo kwetsima hi ndlela yihi?
8 Varhangeri va vukhongeri va Vayuda va lembe-xidzana ro sungula lava kaneteke Yesu Kreste hi ndlela ya tihanyi a va dyohela moya lowo kwetsima. Va vone moya wa Xikwembu wu tirha eka Yesu loko a ri karhi a endla masingita lama dzunisaka Yehovha. Kambe, valala lava va Kreste va vule leswaku matimba lawa a ma huma eka Sathana Diyavulosi. Hi ku ya hi Yesu, lava a va sandza moya lowo kwetsima wa Xikwembu a va endla xidyoho lexi a xi nga ta rivaleriwa “emafambiselweni lawa ya swilo hambi ku ri eka lawa ma nga ta ta.”—Matewu 12:22-32.
9. Ku sandza i yini, naswona Yesu u vule yini malunghana na kona?
9 Ku sandza i ku tseketsela, ku vulavula marito lama tlhavaka, kumbe ku rhukana. Leswi Yehovha a nga Xihlovo xa moya lowo kwetsima, ku vula swilo leswi lwisanaka na moya wa yena swi fana ni ku vulavula ku biha hi yena. Loko munhu a tirhisa mavulavulelo ya muxaka wolowo handle ko hundzuka a nge rivaleriwi. Xiendlakalo lexi endleke leswaku Yesu a vula marito wolawo malunghana ni xidyoho xa muxaka wolowo ma kombisa leswaku Yesu a a vulavula ni lava lwisanaka hi vomu ni ku tirha ka moya lowo kwetsima wa Xikwembu. Leswi Vafarisi va voneke moya wa Yehovha wu tirha eka Yesu kambe va vula leswaku matimba wolawo a ma huma eka Diyavulosi, va sandze moya wolowo hi vomu. Hikwalaho, Yesu u te: “Mani na mani la sandzaka moya lowo kwetsima a nge pfuki a rivaleriwile, kambe u ni nandzu wa xidyoho lexi nga heriki.”—Marka 3:20-29.
10. Ha yini Yesu a vitane Yudasi leswaku i “n’wana wa ndzoviso”?
10 Nakambe anakanya hi mhaka ya Yudasi Iskariyota. A a nga tshembekanga, a a yiva ebokisini ra mali leri a a khomisiwe rona. (Yohane 12:5, 6) Yudasi endzhakunyana u ye eka valawuri va Vayuda ivi a kunguhata ku xenga Yesu hi swiphemu swa silivhere swa 30. Ina, Yudasi u biwe hi ripfalo endzhaku ko n’wi xenga, kambe a nga hundzukanga nikatsongo exidyohweni lexi a xi endleke hi vomu. Hikwalaho, Yudasi a nga faneriwi hi ku pfuxiwa eku feni. Hi yona mhaka Yesu a n’wi vitaneke “n’wana wa ndzoviso.”—Yohane 17:12; Matewu 26:14-16.
A Va Dyohelanga Moya
11-13. Hosi Davhida u dyohe na Bati-xeba hi ndlela yihi, naswona hi wihi nchavelelo lowu hi nga ha wu kumaka endleleni leyi Xikwembu xi va khomeke ha yona?
11 Minkarhi yin’wana, Vakreste lava phofuleke swidyoho swa vona leswikulu naswona va kumeke mpfuno hi tlhelo ra moya eka vakulu va vandlha swi nga ha endleka va ha karhatiwa hi leswi va tshameke va tlula nawu wa Xikwembu. (Yakobo 5:14) Loko hi karhateka hi ndlela leyi, a swi kanakanisi leswaku hi ta vuyeriwa hi ku kambisisa leswi Matsalwa ma swi vulaka hi lava swidyoho swa vona swi rivaleriweke.
12 Hosi Davhida u endle xidyoho lexikulu na Bati-xeba, nsati wa Uriya. Loko Davhida a ri elwangwini rin’wana ra le kusuhi u vone wansati loyi wo saseka a ri karhi a hlamba, hiloko a lerisa leswaku a tisiwa exigodlhweni xa yena kutani a etlela na yena. Endzhakunyana loko Davhida a byeriwe leswaku wansati yoloye u tikile, u endle rhengu ra leswaku nuna wa yena, Uriya a etlela na yena leswaku ku pfariwa vuoswi lebyi nga endliwa. Loko rhengu rero ri nga tirhanga, hosi yi hlele leswaku Uriya a dlayiwa enyimpini. Endzhaku ka sweswo, Bati-xeba u ve nsati wa Davhida kutani a n’wi velekela n’wana loyi a nga vuya a fa.—2 Samuwele 11:1-27.
13 Mhaka ya Davhida na Bati-xeba yi tameriwe hi Yehovha hi byakwe. Xikwembu xi rivalele Davhida, handle ko kanakana xi tekela enhlokweni ku hundzuka ka yena ni ntwanano wa Mfumo lowu xi wu endleke na yena. (2 Samuwele 7:11-16; 12:7-14) Entiyisweni Bati-xeba a a ri ni langutelo ra ku hundzuka, hikuva u ve ni lunghelo ra ku va mana wa Hosi Solomoni a tlhela a va kokwa wa xisati wa Yesu Kreste. (Matewu 1:1, 6, 16) Loko hi dyohile, i swinene ku tsundzuka leswaku Yehovha wa swi xiya loko hi hundzukile.
14. Mhaka ya Hosi Manase yi swi kombisa njhani leswaku Xikwembu xa rivalela hakunene?
14 Mhaka ya Hosi Manase wa le Yuda yi tlhela yi kombisa leswaku Yehovha u rivalela ku fikela kwihi. U endle swilo swo biha ematihlweni ya Yehovha. Manase u akele Bali tialitari, a gandzela “vuthu hinkwaro ra le matilweni,” a tlhela a akela swikwembu swa mavunwa tialitari eswivaveni swimbirhi swa tempele. U hundzise vana vakwe endzilweni, a khutaza ku tirhisiwa ka vungoma a tlhela a endla leswaku vaaki va Yuda na Yerusalema va “endla leswi biheke ngopfu ku tlula matiko lawa Yehovha a ma loviseke emahlweni ka vana va Israyele.” Switsundzuxo leswi vuriweke hi vaprofeta va Xikwembu a swi yingisiwanga. Eku heteleleni, hosi ya Asiriya yi yise Manase evukhumbini. Loko a ri evukhumbini, Manase u hundzukile kutani a tshamela ku khongela eka Xikwembu hi ku titsongahata, ivi xona xi n’wi rivalela xi n’wi tlherisela vuhosi bya yena eYerusalema, laha a kondleteleke vugandzeri bya ntiyiso.—2 Tikronika 33:2-17.
15. I xiendlakalo xihi lexi endlekeke eka muapostola Petro lexi kombisaka leswaku Yehovha u rivalela “hi ndlela leyikulu”?
15 Endzhaku ka malembe-xidzana yo hlaya, muapostola Petro u endle xidyoho lexikulu hi ku landzula Yesu. (Marka 14:30, 66-72) Hambiswiritano, Yehovha u rivalele Petro “hi ndlela leyikulu.” (Esaya 55:7) Ha yini? Hikuva Petro u hundzuke swi huma embilwini. (Luka 22:62) Endzhaku ka masiku ya 50, ku ve ni vumbhoni lebyi nga erivaleni bya leswaku Xikwembu xi n’wi rivalerile Petro loko a nyikiwa lunghelo ra ku nyikela vumbhoni hi xivindzi malunghana na Yesu hi siku ra Pentekosta. (Mintirho 2:14-36) Xikwembu xi ta va rivalela hi ndlela leyi fanaka Vakreste lava hundzukaka hakunene namuntlha. Mupisalema u yimbelerile: “Loko a wu languta swihoxo, Wena Yah, Oho Yehovha, i mani loyi a a ta yima? Hikuva u ni ndzivalelo wa ntiyiso.”—Pisalema 130:3, 4.
Ku Hunguta Ku Vilela Malunghana Ni Ku Va U Dyohele Moya Lowo Kwetsima
16. Xikwembu xi rivalela loko swi te yini?
16 Swikombiso leswi ku vulavuriweke ha swona swi fanele swi hi pfuna hi hunguta ku vilela ka hina malunghana ni ku va hi dyohele moya lowo kwetsima. Swi kombisa leswaku Yehovha wa va rivalela vadyohi lava hundzukaka. Xa nkoka swinene i ku khongela eka Xikwembu swi huma embilwini. Loko hi dyohile, hi nga kombela ku rivaleriwa exisekelweni xa gandzelo ra nkutsulo ra Yesu, tintswalo ta Yehovha, ku nga hetiseki ka hina loku hi tswariweke na kona ni xiviko xa ntirho wa hina wo tshembeka. Leswi hi swi tivaka leswaku Yehovha u ni musa lowu nga hi faneriki, hi nga kombela ku rivaleriwa hi ri ni ntshembo wa leswaku u ta hi rivalela.—Vaefesa 1:7.
17. Hi fanele hi endla yini loko hi dyohile naswona hi lava mpfuno hi tlhelo ra moya?
17 Ku vuriwa yini loko hi dyohile kambe hi tsandzeka ku khongela hileswi xidyoho xa hina xi hi tsaniseke hi tlhelo ra moya? Emhakeni leyi, mudyondzisiwa Yakobo u tsarile: “[Munhu wo tano] a a vitane vakulukumba va vandlha, kutani a va n’wi khongelele, va n’wi tota mafurha hi vito ra Yehovha. Kutani xikhongelo xa ripfumelo xi ta hanyisa la nga pfukiki swinene, naswona Yehovha u ta n’wi pfuxa. Nakambe, loko a lo endla swidyoho, u ta rivaleriwa swona.”—Yakobo 5:14, 15.
18. Ha yini swi nga vuli leswaku xidyoho xa munhu a xi nge rivaleriwi hambiloko a hlongoriwile evandlheni?
18 Hambiloko mudyohi a nga hundzuki hi nkarhi wolowo ivi a hlongoriwa evandlheni, a swi vuli leswaku xidyoho xa yena a xi nge rivaleriwi. Malunghana ni mudyohi la totiweke wa le Korinto la susiweke evandlheni, Pawulo u tsarile: “Ku tshinya loku, loku nyikeriweke hi vunyingi ku enele eka munhu wo tano, lerova ku hambana ni sweswo, sweswi mi fanele mi n’wi rivalela hi musa ni ku n’wi chavelela, leswaku hi ndlela yo karhi munhu wo tano a nga mitiwi hi ku hlunama ngopfu.” (2 Vakorinto 2:6-8; 1 Vakorinto 5:1-5) Hambiswiritano, leswaku lava dyoheke va tlhela va va ni vuxaka lebyinene na Yehovha, va fanele va amukela mpfuno wa moya lowu sekeriweke eBibeleni wa vakulu lava nga Vakreste kutani va nyikela vumbhoni bya leswaku va hundzukile hakunene. Va fanele va “[humesa] mihandzu leyi fanekelaka ku hundzuka.”—Luka 3:8.
19. I yini lexi nga hi pfunaka ku tshama hi ri lava “hanyeke eripfumelweni”?
19 I yini lexi nga ha vangelaka leswaku hi titwa onge hi dyohele moya lowo kwetsima? Swi nga ha va swi vangiwa hi ku va ni vukheta lebyikulu ku tlula mpimo kumbe ku tsana emirini. Loko swi te tano, ku khongela ni ku wisa hilaha ku engetelekeke swi nga ha pfuna. Ngopfu-ngopfu a hi fanelanga hi pfumelela Sathana a hi heta matimba, leswaku hi tshika ku tirhela Xikwembu. Leswi Yehovha a nga tsakiki loko ku fa lowo biha, swi le rivaleni leswaku a nga swi tsakeli ku lahlekeriwa hi nandza wihi na wihi wa yena. Hikwalaho loko hi chava leswaku hi dyohele moya, hi fanele hi hambeta hi tiwundla hi Rito ra Xikwembu, ku katsa ni swiyenge leswi chavelelaka swo tanihi leswi nga eka Tipisalema. Hi fanele hi hambeta hi ya eminhlanganweni ya vandlha hi tlhela hi ya entirhweni wo chumayela hi Mfumo. Ku endla tano swi ta hi pfuna leswaku hi va lava “hanyeke eripfumelweni” naswona hi nga vileli hileswaku hi nga ha va hi endle xidyoho lexi nga rivaleriwiki.—Tito 2:2.
20. I yini lexi nga ha pfunaka munhu ku vona leswaku a nga dyohelanga moya lowo kwetsima?
20 Munhu wihi na wihi loyi a nga ha anakanyaka leswaku u dyohele moya lowo kwetsima a nga ha tivutisa: ‘Xana ndzi sandze moya lowo kwetsima? Leswi ndzi hundzukeke exidyohweni xa mina, xana se ndzi hundzule mianakanyo ya mina hi ku hundzuka koloko? Xana ndza pfumela leswaku Xikwembu xa rivalela? Xana ndzi mugwinehi la fularheleke ku vonakala ka moya?’ Handle ko kanakana, vanhu vo tano va ta swi xiya leswaku a va sandzanga moya lowo kwetsima wa Xikwembu, naswona a hi vagwinehi. Va hundzukile naswona va ni ripfumelo leri tiyeke ra leswaku Yehovha wa rivalela. Loko swi ri tano, a va wu dyohelanga moya lowo kwetsima wa Yehovha.
21. Xihloko lexi landzelaka xi ta vulavula hi swivutiso swihi?
21 Hakunene hi ta ku hefu, loko hi tiyiseka leswaku a hi dyohelanga moya lowo kwetsima! Hambiswiritano, mhaka leyi fambisanaka na leyi i swivutiso leswi nga ta kambisisiwa exihlokweni lexi landzelaka. Hi xikombiso, hi nga ha tivutisa: ‘Xana hakunene ndzi kongomisiwa hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu? Xana mihandzu ya wona ya vonaka evuton’wini bya mina?’
A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?
• Ha yini hi nga vulaka leswaku swa koteka ku dyohela moya lowo kwetsima?
• Swi vula yini ku hundzuka?
• I vamani lava dyoheleke moya loko Yesu a ha ri laha misaveni?
• Ku karhateka hileswaku u endle xidyoho lexi nga rivaleriwiki ku nga hluriwa njhani?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]
Lava vuleke leswaku Yesu a a endla masingita hi matimba ya Sathana va dyohele moya lowo kwetsima wa Xikwembu
[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]
Hambileswi Petro a landzuleke Yesu, a nga endlanga xidyoho lexi nga rivaleriwiki