Xana U ‘Fuwile Eka Xikwembu’?
Xana U ‘Fuwile Eka Xikwembu’?
“Swi tano hi munhu loyi a tihlengeletelaka xuma kambe a nga fuwanga eka Xikwembu.”—LUKA 12:21.
1, 2. (a) I yini leswi vanhu va tikarhatelaka ku swi kuma? (b) Hi yihi mintlhontlho ni khombo leri Vakreste va faneleke va langutana na rona?
EMALEMBENI yo tala lama hundzeke, vanhu va le matikweni yo hambana-hambana va kulule va n’watseka va lava rifuwo. Hi xikombiso, ku tshuburiwa ka nsuku hi lembe-xidzana ra vu-19 eAustralia, eAfrika Dzonga, eCanada ni le United States ku koke vanhu vo tala va le matikweni mambe, lava a va tiyimisele ku siya makaya ya vona ni maxaka leswaku va ya lava xuma ematikweni mambe lawa man’wana ya wona va nga ma tolovelangiki mahanyelo ya wona. Ina, vanhu vo tala va tiyimiserile ku hoxa vutomi bya vona ekhombyeni ni ku titsona hinkwaswo evuton’wini leswaku va kuma rifuwo leri va ri navelaka.
2 Hambileswi vanhu vo tala namuntlha va nga riki eku hloteni ka xuma xa xiviri, va tirha hi matimba leswaku va kota ku tihanyisa. Ku endla tano emafambiselweni lawa ya sweswi ya swilo a hi matlangwana. Swa olova ku tikuma u karhatekile hi swakudya, swiambalo ni ndhawu yo fihla nhloko lerova u honisa swilo leswi nga swa nkoka evuton’wini hambi ku ri ku swi rivala. (Varhoma 14:17) Yesu u endle xifaniso lexi xi wu hlamuselaka kahle mboyamelo lowu wa vanhu. Xi kumeka eka Luka 12:16-21.
3. Hi ku komisa, rungula xifaniso xa Yesu lexi kumekaka eka Luka 12:16-21.
3 Yesu u rungule xifaniso xa yena hi nkarhi lowu a vulavuleke hi xilaveko xa ku tivonela eka ku navela, loku hi buleke hakona hi vuenti eka nhloko-mhaka leyi hundzeke. Endzhaku ka loko Yesu a lemukise hi ta ku navela, u vulavule hi munhu la fuweke loyi a nga enerisiwangiki hi switlati leswi a swi tele hi ntshovelo lowunene lowu a wu tshoveleke emasin’wini lerova a boheka ku swi hirimuxa kutani a aka leswikulu, leswaku a ta hlengeleta ntshovelo wa yena hinkwawo eka swona. Loko se a anakanya leswaku u ta nava milenge, a tiphina hi vutomi, Xikwembu xi n’wi byele leswaku u ta fa naswona ntshovelo wa yena hinkwawo lowu a wu hlengeleteke wu ta sala wu dyiwa hi van’wana. Hiloko Yesu a gimeta hi ku: “Swi tano hi munhu loyi a tihlengeletelaka xuma kambe a nga fuwanga eka Xikwembu.” (Luka 12:21) Xana hi nga dyondza yini eka xifaniso lexi? Leswi hi swi dyondzeke hi nga swi tirhisa njhani evuton’wini bya hina?
Munhu Loyi A A Langutane Ni Xiphiqo
4. Xana hi nga ku munhu loyi Yesu a vulavulaka ha yena exifanisweni xa yena a a ri njhani?
4 Xifaniso lexi Yesu a xi runguleke xi tolovelekile. Hi xiya leswaku Yesu u xi sungule hi marito lama nge: “Nsimu ya munhu un’wana la fuweke a yi veka ngopfu.” Yesu a nga vulanga leswaku munhu loyi u kume rifuwo ra yena hi tindlela ta vukanganyisi kumbe leti nga riki enawini. Leswi vulaka leswaku a nga n’wi hlamuselanga tanihi munhu wo homboloka. Entiyisweni, hi ku ya hi leswi Yesu a swi vuleke, hi ta va hi tiyisile loko ho vula leswaku munhu loyi ku vulavuriwaka ha yena exifanisweni lexi a nga kumanga ntshovelo wa yena a lo tshama hi mavoko. Swa twisiseka ku gimeta hi leswaku u kunguhatele vumundzuku bya yena kutani a hlengeleta ntshovelo wa yena, kumbexana a ri karhi a anakanya hi vuhlayiseki bya ndyangu wa yena. Kutani loko hi n’wi pimanisa ni vanhu lava tirhaka ntirho wo tihanyisa, a nga fanisiwa ni vavanuna lava tirhaka hi ku tiyimisela.
5. Hi xihi xiphiqo lexi munhu wa le xifanisweni xa Yesu a a langutane na xona?
5 Hambiswiritano, ku va Yesu a n’wi vitane munhu la fuweke, a swi vuli leswaku ana se a a ri ni rifuwo ro tala. Nilokoswiritano, hilaha Yesu a hlamuselaka hakona, munhu loyi a a langutane ni xiphiqo. Masimu ya yena ma humese ntshovelo wo tala ku tlula lowu a a wu languterile kumbe lowu a a ta kota ku wu khathalela. Xana a a fanele a endle yini?
6. Hi swihi swiboho leswi malandza yo tala ya Xikwembu ma faneleke ma swi endla namuntlha?
6 Malandza yo tala ya Yehovha namuntlha ma langutana ni swiyimo leswi fanaka ni swa munhu loyi la fuweke. Vakreste va ntiyiso va ringeta ku tshama va ri lava tshembekaka, va gingiriteka naswona a va tlangi hi nkarhi entirhweni. (Vakolosa 3:22, 23) Ku nga khathariseki leswaku va tirhela un’wana kumbe va ni mabindzu ya vona vini, hakanyingi swilo swi va fambela kahle. Loko ku fanele ku tlakusiwa vanhu emintirhweni kumbe ku va ni swikhundlha leswintshwa, va fanele va endla xiboho. Xana va fanele va pfumela ku tlakusiwa kumbe ku nyikiwa xikhundlha leswaku va ta hola mali leyi engetelekeke? Swi tano ni hi vana vo tala lava nga Timbhoni, na vona swi va fambela kahle exikolweni. Hikwalaho ka sweswo, va nga ha nyikiwa tibazari leswaku va ta ya emahlweni va dyondza eswikolweni swa le henhla. Xana va fanele va endla ku fana ni vana van’wana, va amukela tibazari teto?
7. Xana munhu wa le xifanisweni xa Yesu u xi tlhantlhe njhani xiphiqo xa yena?
7 Loko hi vuyela eka xifaniso xa Yesu, xana munhu la fuweke u endle yini loko a vona leswaku nsimu ya yena yi n’wi nyike ntshovelo wo tala lerova a nga ha tivi lomu a faneleke a wu hlayisa kona? U endle xiboho xo hirimuxa switlati swa yena kutani a aka leswikulu leswaku a ta hlengeleta ntshovelo wa yena hinkwawo ni swilo hinkwaswo leswinene. Xiboho lexi xi vonaka xi n’wi endle a titwa a sirhelelekile ni ku eneriseka lerova a tibyela a ku: “Ndzi ta byela moya-xiviri wa mina ndzi ku: ‘Wena moya-xiviri, u ni swilo swo tala leswinene leswi hlayisiweke malembe yo tala; humula, u dya, u nwa, u tiphina.’”—Luka 12:19.
Ha Yini A Vuriwa La Nga “Anakanyiki”?
8. Hi yihi mhaka ya nkoka leyi munhu wa le xifanisweni xa Yesu a yi honiseke?
8 Hambiswiritano, hilaha Yesu a vuleke hakona, xiboho lexi munhu loyi la fuweke a xi endleke xi n’wi nyike nsirhelelo lowu nga riki wa xiviri. Hambileswi a xi vonaka xi ri xinene, u rivale mhaka ya nkoka swinene—ku nga ku rhandza ka Xikwembu. Munhu loyi a a nga anakanyi swin’wana handle ko anakanya ha yena ntsena, a anakanya ndlela leyi a nga ta tshama hansi ha yona a humula, a dya, a nwa, a tiphina. A a anakanya leswaku leswi a nga ta va ni “swilo swo tala leswinene” u ta tlhela a hanya “malembe yo tala.” Kambe, khombo ra kona a swi vanga tano. Hilaha Yesu a vuleke hakona eku sunguleni, “hambiloko munhu a ri ni swo tala, vutomi byakwe a byi humi eka swilo leswi a nga na swona.” (Luka 12:15) Byona vusiku byebyo, hinkwaswo leswi munhu loyi a kululeke a n’watseka leswaku a swi kuma, swi hundzuke nyuku wa mbyana, hikuva Xikwembu xi te eka yena: “Wena loyi a nga anakanyiki, vusiku byolebyi va lava moya-xiviri wa wena eka wena. Kutani, i mani loyi a nga ta kuma swilo leswi u swi hlayiseke?”—Luka 12:20.
9. Ha yini munhu wa le xifanisweni a vuriwe la nga anakanyiki?
9 Hi leyi yinhla ya nkoka ya xifaniso xa Yesu. Xikwembu xi vule leswaku munhu loyi a nga anakanyi. Exegetical Dictionary of the New Testament yi hlamusela leswaku swivumbeko swa rito ra Xigriki leri tirhisiweke, “minkarhi hinkwayo ri vula ku nga twisisi.” Dikixinari leyi yi vula leswaku exifanisweni lexi, Xikwembu xi hlamuseriwa xi ri lexi tirhisaka rito leri leswaku xi paluxa “vuhava bya makungu ya vumundzuku bya munhu loyi la fuweke.” Rito leri a ri vuli munhu la nga tlharihangiki, kambe ri vula “loyi a nga swi laviki ku tshembela eka Xikwembu.” Ndlela leyi Yesu a n’wi hlamuseleke ha yona munhu loyi la fuweke yi hi tsundzuxa leswi a swi vuleke hi ku famba ka nkarhi eka Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va vandlha ra le Lawodikiya, le Asia Minor, loko a ku: “Leswi u nge: ‘Ndzi fuwile, ndzi kume rifuwo naswona a ndza ha lavi nchumu nikatsongo,’ kasi a wu tivi leswaku u dyisa mbitsi ni ku twisa vusiwana ni leswaku u xisiwana, u fe mahlo naswona u swerile.”—Nhlavutelo 3:17.
10. Ha yini ku va ni “swilo swo tala leswinene” ku nga ri xitiyisekiso xa leswaku munhu u ta kota ku hanya “malembe yo tala”?
10 Hi fanele hi anakanyisisa hi dyondzo leyi hi yi kumaka exifanisweni lexi. Xana na hina hi nga fana ni munhu loyi—hi tirha hi matimba hi tiyiseka leswaku hi kuma “swilo swo tala leswinene” kambe hi nga swi koti ku endla leswi lavekaka leswaku hi kota ku hanya “malembe yo tala”? (Yohane 3:16; 17:3) Bibele yi ri: “Swilo swa nkoka a swi nge pfuni nchumu hi siku ra ku hlundzuka,” naswona “loyi a tshembaka rifuwo rakwe—u ta wa.” (Swivuriso 11:4, 28) Hikwalaho Yesu u gimete xifaniso lexi hi xitsundzuxo lexi nge: “Swi tano hi munhu loyi a tihlengeletelaka xuma kambe a nga fuwanga eka Xikwembu.”—Luka 12:21.
11. Ha yini ku ri vuhava ku veka ntshembo ni nsirhelelo eka rifuwo?
11 Loko Yesu a ku, “swi tano” a a vula leswaku leswi humeleleke eka munhu la fuweke wa le xifanisweni xakwe swi ta humelela ni le ka lava va tshegaka vutomi bya vona—ku nga ntshembo wa vona ni nsirhelelo wa vona—hilaha ku heleleke hi rifuwo. Xihoxo a xi le ka ku ‘tihlengeletela xuma’ kambe xi le mhakeni ya ku tsandzeka ku va la ‘fuweke eka Xikwembu.’ Mudyondzisiwa Yakobo u nyike xilemukiso lexi fanaka loko a ku: “Rhiyani ndleve, sweswi, n’wina mi nge: ‘Namuntlha kumbe mundzuku hi ta endzela muti wo karhi ivi hi heta lembe kona, naswona hi ta endla bindzu hi bindzula,’ kasi a mi swi tivi leswaku vutomi bya n’wina byi ta va yini mundzuku.” Xana va fanele va endla yini? “Ematshan’weni ya sweswo, mi fanele mi ku: ‘Loko Yehovha a swi rhandza, hi ta hanya hi vuya hi endla leswi kumbe leswiya.’” (Yakobo 4:13-15) Ku nga khathariseki leswaku munhu u fuwise ku yini, rifuwo rero ri ta hundzuka ra hava loko a nga fuwanga eka Xikwembu. Kutani swi vula yini ku fuwa eka Xikwembu?
Ku Fuwa Eka Xikwembu
12. Hi fanele hi endla yini leswaku hi va lava fuweke eka Xikwembu?
12 Emaritweni ya Yesu, ku va la fuweke eka Xikwembu ku pimanisiwa ni ku va munhu a tihlengeletela rifuwo kumbe a ringeta ku antswisa vutomi bya yena ha rona. Xisweswo, Yesu a a vula leswaku a hi fanelanga hi karhateka ngopfu hi ku tihlengeletela rifuwo kumbe hi ku tiphina hi swilo leswi hi nga na swona. Kambe hi fanele hi tirhisa rifuwo ra hina leswaku hi antswisa kumbe hi aka vuxaka bya hina na Yehovha. Loko hi endla tano, a swi kanakanisi leswaku hi ta va lava fuweke eka Xikwembu. Ha yini? Hikuva swi hi pfulela tindlela to kuma mikateko yo tala eka xona. Bibele yi ri: “Nkateko wa Yehovha—hi wona lowu fuwisaka, naswona a nga engeteli ku vaviseka eka wona.”—Swivuriso 10:22.
13. Xana nkateko wa Yehovha wu ‘fuwisa’ hi ndlela yihi?
13 Loko Yehovha a nyika vanhu va yena mikateko, u va nyika leyinene ngopfu. (Yakobo 1:17) Hi xikombiso, loko Yehovha a nyika Vaisrayele tiko leri a va ta tshama eka rona, u va nyike ‘tiko leri khulukaka ntswamba ni vulombe.’ Hambileswi ku vuriwaka leswaku tiko ra Egipta na rona a ri ri tano, ku ni nchumu wun’we lowu tiko leri Yehovha a ri nyikeke Vaisrayele a ri hambane ngopfu ni ra Egipta ha wona. Muxe u byele Vaisrayele a ku: “I tiko leri Yehovha Xikwembu xa n’wina a ri langutelaka.” Hi marito man’wana, swilo a swi ta va fambela kahle hikuva a va ta va va khathaleriwa hi Yehovha. Loko ntsena Vaisrayele a va lo tshama va tshembekile eka Yehovha, a va ta katekisiwa hilaha ku fuweke naswona a va ta tiphina hi vutomi lebyi a byi nga pimanisiwi nikatsongo ni bya matiko hinkwawo lama va rhendzeleke. Hakunene, nkateko wa Yehovha hi wona “lowu fuwisaka”!—Tinhlayo 16:13; Deteronoma 4:5-8; 11:8-15.
14. I yini leswi lava fuweke eka Xikwembu va tiphinaka ha swona?
14 Xiga lexi nge “ku fuwa eka Xikwembu” xi nga ha vula ku va “Xikwembu xi ku teka u ri la fuweke” (hi ku ya hi Today’s English Version) kumbe “ku fuwa ematihlweni ya Xikwembu.” (hi ku ya hi The New Testament in Modern English, ya J. B. Phillips) Hi ntolovelo vanhu lava fuweke va karhateka hi ndlela leyi va langutekaka ha yona eka van’wana. Hakanyingi sweswo swi vonaka hi ndlela leyi va hanyaka ha yona. Va lava ku tsakisa vanhu hi leswi Bibele yi swi vulaka “ku bombisa rifuwo ra munhu ra vutomi.” (1 Yohane 2:16) Kambe, lava fuweke eka Xikwembu va lava ku amukeriwa hi Xikwembu ni ku wu kuma hi xitalo musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu ni ku va ni vuxaka lebyikulu na xona. A swi kanakanisi leswaku ku va va ri ni vuxaka byo tano bya risima swi va endla va tsaka ni ku titwa va hlayisekile, ku nga swilo leswi rifuwo ri nga ta ka ri nga swi koti ku va nyika swona. (Esaya 40:11) Xivutiso lexi salaka hi lexi nge, Hi fanele hi endla yini leswaku hi va lava fuweke eka Xikwembu?
Ku Fuwa Eka Xikwembu
15. Hi fanele hi endla yini leswaku hi va lava fuweke eka Xikwembu?
15 Exifanisweni xa Yesu, munhu luya la fuweke u kunguhate a tlhela a tirha hi matimba leswaku a tifuwisa kambe u vuriwe la nga anakanyiki. Hikwalaho leswaku hi va lava fuweke eka Xikwembu, hi fanele hi tikarhatela ku tirha ni ku hlanganyela hi xitalo emintirhweni leyi nga ya risima ni leyi nga ya nkoka emahlweni ka Xikwembu. Wun’wana wa yona hi lowu Yesu a leriseke leswaku wu endliwa loko a ku: “Fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa.” (Matewu 28:19) Loko nkarhi wa hina, matimba ya hina ni tinyiko leti hi nga na tona hi nga swi tirhiseli ku antswisa vutomi bya hina kambe hi swi tirhisa entirhweni wo chumayela hi Mfumo ni ku endla vadyondzisiwa, sweswo swi fana ni ku vekisa. Lava va endleke tano va kume mikateko yo tala ya moya leyi fuweke, hilaha mintokoto leyi landzelaka yi kombisaka hakona.—Swivuriso 19:17.
16, 17. Hi yihi mintokoto leyi u nga yi rungulaka, leyi kombisaka ndlela leyi munhu a faneleke a hanya ha yona leswaku a va la fuweke eka Xikwembu?
16 Anakanya hi leswi humeleleke eka wanuna un’wana la nga Mukreste etikweni rin’wana ra le Asia. A a tiva matirhelo ya tikhompyuta kutani a a hola mali yo nyawula swinene. Hambiswiritano, ntirho wa yena a wu n’wi dyela nkarhi wa yena hinkwawo kutani a a nga wu kumi nkarhi wo tiwundla hi tlhelo ra moya. Hiloko a hetelela a wu tshikile kutani a tihanyisa hi ku endla ayisi-khrimi kutani a yi xavisa exitarateni leswaku a ta kuma nkarhi lowu ringaneke wo tiwundla hi tlhelo ra moya ni ku endla mintirho yakwe ya le vandlheni. Khale ka vatirhi-kulobye a va n’wi hlekula, kambe byi ve byihi vuyelo bya sweswo? U te: “Entiyisweni a ndzi tshama ndzi ri ni mali ku tlula loko ndza ha tirha hi tikhompyuta. Ndza tsaka hikuva a ndzi vileli ha nchumu naswona a ndzi na wona ntshikilelo lowu a wu ndzi dyisa mbitsi entirhweni lowo sungula. Kasi xa nkoka swinene, sweswi ndzi titwa ndzi ri ekusuhi swinene na Yehovha.” Mukreste loyi u kote ku nghenela ntirho wa nkarhi hinkwawo hikwalaho ka leswi a cinceke ntirho naswona sweswi u tirha erhavini ra Timbhoni ta Yehovha etikweni ra rikwavo. Hakunene nkateko wa Yehovha ‘wa fuwisa.’
17 Ntokoto wun’wana i wa wansati la kuleleke endyangwini lowu loko u nga dyondzekanga va ku tekaka u ri xikangalafula. U ye eyunivhesiti ya le Furwa, ya le Mexico ni ya le Switzerland naswona a a langutele ku kuma ntirho lowu holelaka. U te: “Swilo a swi ndzi fambela kahle; a ndzi xiximiwa naswona a ndzi kuma mintirho yo hlawuleka, kambe a ndzi nga enerisekanga nikatsongo.” Hiloko a dyondza ha Yehovha. U te: “Loko ndzi ri karhi ndzi endla nhluvuko hi tlhelo ra moya, ku navela ka mina ku tsakisa Yehovha ni ku n’wi tlherisela switsongo eka swo tala leswi a ndzi nyikeke swona, swi ndzi pfunile leswaku ndzi kota ku yi vona kahle ndlela leyi ndzi faneleke ndzi hanya ha yona—ku nga ku n’wi tirhela nkarhi hinkwawo.” U tshike ntirho wa yena wo tihanyisa kutani endzhakunyana ka sweswo a khuvuriwa. Sweswi u ni malembe ya 20 a ri entirhweni wa nkarhi hinkwawo naswona u tsakile. U ri: “Van’wana va ehleketa leswaku ndzi tlange hi nkarhi kambe va swi xiya leswaku ndzi tsakile naswona va yi xixima misinya ya milawu leyi ndzi hanyaka ha yona. Siku rin’wana ni rin’wana ndzi khongela Yehovha leswaku a ndzi pfuna ndzi tshama ndzi ri karhi ndzi titsongahata leswaku ndzi ta amukeriwa hi yena.”
18. Ku fana na Pawulo, hi nga va lava fuweke eka Xikwembu hi ndlela yihi?
18 Sawulo, loyi a veke muapostola Pawulo a a langutele ku kuma xikhundlha xa le henhla. Kambe hi ku famba ka nkarhi u tsale a ku: “Hakunene ndzi tlhela ndzi teka swilo hinkwaswo ku ri ku lahlekeriwa hikwalaho ka ntikelo lowu tlurisaka wa ku tiva Kreste Yesu Hosi ya mina.” (Vafilipiya 3:7, 8) Eka Pawulo, rifuwo leri a ri kumeke ha Kreste ri tlula xin’wana ni xin’wana lexi misava leyi a yi ta n’wi nyika xona. Hilaha ku fanaka, na hina hi nga tiphina hi vutomi lebyi fuweke eka Xikwembu loko hi fularhela ku navela kun’wana ni kun’wana ka vutianakanyi kutani hi hanya vutomi bya ku tinyiketela eka Xikwembu. Rito ra Xikwembu ri hi tiyisekisa ri ku: “Ku titsongahata ni ku chava Yehovha swi tisa rifuwo, ku vangama ni vutomi.”—Swivuriso 22:4.
Xana U Nga Hlamusela?
• Hi xihi xiphiqo lexi munhu wa le xifanisweni xa Yesu a a ri na xona?
• Ha yini munhu wa le xifanisweni a a vuriwa la nga anakanyiki?
• Swi vula yini ku va la fuweke eka Xikwembu?
• Hi nga va lava fuweke eka Xikwembu hi ndlela yihi?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]
Ha yini munhu la fuweke a a vuriwa la nga anakanyiki?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 27]
Xana ku pfulekeriwa hi ndlela yo hanya bya le ka byandlana swi nga va ndzingo lowukulu hi ndlela yihi?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]
“Nkateko wa Yehovha—hi wona lowu fuwisaka”