Kongoma Laha Rivoni Ri Nga Kona

SWIHONDZO leswi akiwaka ekusuhi ni lwandle leswi nga ni rivoni leri kongomisaka swikepe swi ponise vutomi bya vanhu va ntsandza-vahlayi. Kambe mufambi la karhaleke la fambaka hi xikepe, loko a vona rivoni leri nga ekule a ri n’wi endli a xalamukela maribye lama nga ni khombo ntsena. Ri tlhela ri n’wi tsundzuxa leswaku laha a yaka kona se ku le kusuhi. Ni Vakreste namuntlha va le kusuhi ni ku heta riendzo ro leha, leri va ri tekeke loko va huma emisaveni leyi nga emunyameni hi tlhelo ra moya ni leyi nga ni khombo. EBibeleni, vanhu hi ku angarhela—mintshungu leyi tihambaniseke ni Xikwembu—va fanisiwa ni “lwandle leri yisiwaka hala ni hala, loko ri nga swi koti ku rhula mati ya rona ma tshamela ku humesa leswi milaka elwandle ni ndzhope.” (Esaya 57:20) Vanhu va Xikwembu va rhendzeriwe hi ndhawu yo tano. Kambe, va ni ntshembo lowu tsakisaka wa ku ponisiwa, lowu eka vona wu nga ku vonakala loku tshembekaka ko fanekisela. (Mikiya 7:8) Hi ku pfuniwa hi Yehovha ni hi Rito rakwe leri tsariweke, “ku vonakala ku voningele la lulameke, ni ku tsaka eka lava va lulameke embilwini.”—Pisalema 97:11. *

Kambe Vakreste van’wana va pfumelele swikavanyeto leswaku swi va hambukisa eku vonakaleni ka Yehovha lerova ripfumelo ra vona ri tshoviwe hi swilo leswi hi nga swi fanisaka ni maribye lama kanganyisaka—swilo leswi vonakaka, mahanyelo yo biha kumbe hambi ku ri vugwinehi. Ina, ku fana ni hi lembe-xidzana ro sungula, “ripfumelo ra [van’wana namuntlha] ri tshovek[ile] ku fana ni xikepe lexi tshovekeke.” (1 Timotiya 1:19; 2 Petro 2:13-15, 20-22) Misava leyintshwa yi nga fanisiwa ni kaya leri nga hlaluko laha hi kongomaka kona. Leswi yi nga kusuhi swinene sweswi, ku nga va khombo hakunene loko munhu o tshuka a lahlekeriwa hi musa wa Yehovha!

Papalata ‘Ku Tshovekeriwa Hi Ripfumelo Ra Wena Ku Fana Ni Xikepe’

Eka malembe-xidzana lama hundzeke, xikepe a xi ta famba exikarhi ka lwandle lerikulu xi hlayisekile kambe loko se xi tshinela ehlalukweni xi tshoveka. Hakanyingi xiphemu xo tika swinene eka riendzo ra xikepe hiloko se xi tshinela ehlalukweni. Hi ndlela leyi fanaka, eka vanhu vo tala nkarhi lowu nga ni khombo swinene ematin’wini ya vanhu i ‘masiku yo hetelela’ ya mafambiselo lawa ya swilo. Bibele yi ma hlamusela hi ndlela leyi pakanisaka tanihi lama ‘swi nonon’hwaka ku langutana na wona,’ ngopfu-ngopfu eka Vakreste lava tinyiketeleke.—2 Timotiya 3:1-5.

Ha yini masiku lawa yo hetelela ma nonon’hwa ngopfu? Sathana wa swi tiva leswaku u saleriwe hi “nkarhi wo koma” leswaku a lwa ni vanhu va Xikwembu. Hikwalaho u hlundzuke swinene eka tsima rakwe ro tshova ripfumelo ra vona. (Nhlavutelo 12:12, 17) Kambe hi ni mupfuni ni mukongomisi. Yehovha u hambeta a va vutumbelo eka lava yingisaka ndzayo yakwe. (2 Samuwele 22:31) U hi nyike swikombiso leswi nga xilemukiso, leswi paluxaka marhengu ya Sathana lama kombisaka vutshila kambe ma hombolokeke. A hi pfuxeteni swikombiso swimbirhi swo tano leswi humeleleke rixaka ra Israyele loko ri tshinela eTikweni leri Tshembisiweke.—1 Vakorinto 10:11; 2 Vakorinto 2:11.

Ekusuhi Ni Tiko Leri Tshembisiweke

Vaisrayele va kote ku huma aEgipta va rhangeriwe hi Muxe. Hi ku hatlisa, se a va ri kusuhi ni ndzilakano wa le dzongeni wa Tiko leri Tshembisiweke. Kutani Muxe u rhume vavanuna va 12 leswaku va ya kambela  tiko. Tinhlori ta khume leti nga riki ni ripfumelo ti tise xiviko lexi tsemaka nhlana, ti vula leswaku Vaisrayele a va nga ta swi kota ku hlula Vakanana hikuva a va ri vanhu “lavakulu ngopfu” naswona vuthu ra vona ri ni matimba. Xana sweswo swi va khumbe njhani Vaisrayele? Rungula ri hi byela leswaku va sungule ku gungulela Muxe na Aroni, va ku: “Ha yini Yehovha a hi tisa etikweni leri leswaku hi ta wa hi banga? Vasati va hina ni vana va hina va ta phangiwa. . . . A hi hlawuleni murhangeri hi tlhelela aEgipta!”—Tinhlayo 13:1, 2, 28-32; 14:1-4.

Ehleketa hi mhaka yoleyo! Vanhu lava va vone Yehovha a tsongahata tiko ra Egipta leri nga ni matimba—mfumo wa misava hi nkarhi wolowo—hi makhombo ya khume lama lovisaka ni singita leri hlamarisaka eLwandle ro Tshwuka. Naswona Tiko leri Tshembisiweke a ro va kwala mahlweni ka vona, kutani a va fanele ntsena va kongoma eka rona ku fana ni xikepe lexi kongomaka laha ku nga ni rivoni leri kombisaka laha xi faneleke xi yima kona. Kambe a va ehleketa leswaku Yehovha a a ta tsandzeka ku hlula tiko leri nga nyawuriki ra Kanana leri nga ni mimfumo leyi avaneke. Ndlela leyi va hlamuleke ha yona leyi nga kombisiki ripfumelo yi fanele yi xi twise ku vava Xikwembu ni tinhlori timbirhi leti nga ni xivindzi, Yoxuwa na Kalebe, lava voneke leswaku tiko ra Kanana a ri fana ni “xinkwa xa [Israyele]”! Tinhlori letimbirhi a ti tivonele hi ya tona tanihi leswi ti kambeleke tiko hinkwaro ra Kanana. Loko vanhu va nga nghenanga eTikweni leri Tshembisiweke, Yoxuwa na Kalebe va boheke ku tsendzeleka emananga ku ringana makume ya malembe, kambe a va felanga kwalaho swin’we ni lava pfumalaka ripfumelo. Entiyisweni, Yoxuwa na Kalebe va rhangele xitukulwana lexi landzeleke xi suka emananga xi kongoma eTikweni leri Tshembisiweke. (Tinhlayo 14:9, 30) Loko Vaisrayele va tshinele eTikweni leri Tshembisiweke ra vumbirhi, a va ta langutana ni ndzingo wun’wana lowu hambaneke ni wo sungula. Xana va wu hlurile?

Hosi Balaka wa Mumowabu u ringete ku rhukana Vaisrayele hi ku  tirhisa muprofeta wa mavunwa Balama. Hambiswiritano, Yehovha u sivele rhengu leri hi ku endla leswaku Balama a va katekisa ematshan’weni yo va rhukana. (Tinhlayo 22:1-7; 24:10) Hambileswi rhengu ro sungula ra Balama ri nga humelelangiki, a nga helanga matimba, u sungule kungu rin’wana ro biha leri a ri ta endla leswaku vanhu va Xikwembu va nga fanelekeli ku teka tiko. U endle yini? U va yenge leswaku va tikhoma hi ndlela yo biha nileswaku va gandzela Bali. Hambileswi hi ku angarhela rhengu leri na rona ri tsandzekeke, kambe Vaisrayele va 24 000 va yengiwile. Va ve ni vuxaka bya rimbewu ni vavasati va Vamowabu naswona va hlanganyele eka vugandzeri bya Bali wa le Peyori.—Tinhlayo 25:1-9.

Ehleketa hi mhaka yoleyo! Vo tala va Vaisrayele volavo, va vone Yehovha a va rhangela va tsemakanya “mananga wolawo hinkwawo lama chavisaka swinene” va hlayisekile. (Deteronoma 1:19) Hambiswiritano, loko se va ri kusuhi ni ku teka ndzhaka ya vona, vanhu va Xikwembu va 24 000 va hluriwe hi ku navela ka nyama kutani va dlayiwa hi voko ra Yehovha. Lexi i xilemukiso eka malandza ya Xikwembu namuntlha tanihi leswi ma nga ekusuhi ni ku kuma ndzhaka leyikulu swinene!

Sathana a nga tirhisi marhengu lamantshwa loko a ringeta ro hetelela ku sivela malandza ya Yehovha ya manguva lawa ku kuma hakelo ya wona. Eka rhengu leri hi tsundzuxaka leswi humeleleke loko Vaisrayele va tshinela ro sungula eTikweni leri Tshembisiweke, Sathana hakanyingi u ringeta ku chavisa vanhu ni ku endla leswaku va kanakana, ku nga ha va hi ku tirhisa nxungeto, nxaniso kumbe ku hlekuriwa. Vakreste van’wana va hluriwe hi ku chavisiwa ko tano. (Matewu 13:20, 21) Rhengu rin’wana leri humelelaka swinene i ra ku onha mahanyelo lamanene ya vanhu. Minkarhi yin’wana, van’wana lava ngungumeleke va nghena evandlheni ra Vukreste, va ringete ku kucetela lava tsaneke hi tlhelo ra moya naswona va nga fambiki hi ku tiyiseka hi ku ya hi ku vonakala loku humaka eka Xikwembu.—Yudha 8, 12-16.

Eka vanhu lava wupfeke va tlhela va xalamuka hi tlhelo ra moya, ku hohloka ka mahanyelo hi ndlela leyi hatlisaka i vumbhoni lebyi nga ni matimba bya leswaku Sathana u tirha hi matimba. Ina, Sathana wa swi tiva leswaku ku nga ri khale a nge he swi koti ku hlasela malandza yo tshembeka ya Xikwembu. Hikwalaho nkarhi lowu hi wona lowu hakunene hi faneleke hi tshama hi xalamukile hi tlhelo ra moya eka matshalatshala ya Sathana.

Leswi Nga Hi Pfunaka Ku Tshama Hi Xalamukile Hi Tlhelo Ra Moya

Muapostola Petro u fanise rito ra Xikwembu ra vuprofeta ni “rivoni leri voningaka endhawini ya munyama,” hikuva ri pfuna Vakreste leswaku va twisisa ku hetiseka ka xikongomelo xa Xikwembu. (2 Petro 1:19-21) Lava hlakuleleke ku rhandza Rito ra Xikwembu ni ku hambeta va kongomisiwa hi rona va kuma leswaku Yehovha u ta va lulamisela tindlela ta vona. (Swivuriso 3:5, 6) Leswi vanhu volavo va tlangelaka ntshembo lowu va nga na wona, va “huwelela hi ku tsaka hikwalaho ka xiyimo lexinene xa mbilu,” kasi lava nga n’wi tiviki Yehovha kumbe lava tshikaka ku famba endleleni yakwe va hetelela va twa “ku vava ka mbilu” ni ku va ni “moya lowu tshovekeke ngopfu.” (Esaya 65:13, 14) Hikwalaho, ku dyondza Bibele hi ku hiseka ni ku tirhisa leswi hi swi dyondzaka swi nga hi pfuna leswaku hi tshama hi dzikise mahlo ya hina eka ntshembo wa hina lowu tiyeke ku nga ri eka ntsako wa xinkarhana wa mafambiselo lawa ya swilo.

Nakambe xikhongelo i xa nkoka leswaku hi tshama hi xalamukile hi tlhelo ra moya. Loko Yesu a vulavula malunghana ni makumu ya mafambiselo lawa ya swilo, u te: “Kutani, hitekani nkarhi hinkwawo mi endla xikombelo leswaku mi ta humelela loko mi balekela swilo leswi hinkwaswo leswi nga ta humelela, ni ku yima emahlweni ka N’wana wa munhu.” (Luka 21:34-36) Xiya ndlela leyi Yesu a tirhiseke rito “xikombelo,” ku nga xikhongelo lexi endliwaka hi mbilu hinkwayo. Yesu a a swi tiva leswaku enkarhini lowu wa mangava van’wana a va ta va ekhombyeni ro lahlekeriwa hi vutomi lebyi nga heriki. Xana swikhongelo swa wena swa swi kombisa leswaku u swi navela hi mbilu hinkwayo ku tshama u xalamukile hi tlhelo ra moya?

Hi nga rivali leswaku xiphemu xo tika swinene xa riendzo ro ya kuma ndzhaka ya hina ku nga ha va xiyenge xo hetelela xa rona. Xisweswo, i swa nkoka swinene leswaku hi nga ri honisi rivoni leri nga hi yisaka eku ponisiweni.

Xalamukela Timboni Leti Kanganyisaka

Eminkarhini ya swikepe swa maseyila, swigevenga leswi a swi rhandza vusiku lebyi nga riki na n’weti a swi vanga khombo loko vakongomisi va xikepe va tikeriwa hi ku vona ribuwa. Swigevenga leswi a swi veka mavoni etlhelo ka ndhawu leyi nga ni khombo ya le ribuweni leswaku swi kanganyisa mukongomisi wa xikepe a cinca ndlela. Vakongomisi va  swikepe lava kanganyisiweke a va tshovekeriwa hi swikepe swa vona, nhundzu ya vona yi yiviwa naswona va dlayiwa.

Hi ndlela leyi fanaka, Sathana, “ntsumi ya ku vonakala” leyi kanganyisaka yi lava ku onha vuxaka lebyi vanhu va Xikwembu va nga na byona na xona. Diyavulosi a nga ha tirhisa “vaapostola va mavunwa” ni “vatirheli va ku lulama” lava nga vagwinehi leswaku va kanganyisa lava nga xalamukangiki. (2 Vakorinto 11:13-15) Kambe ku fana ni mukongomisi wa xikepe la xalamukeke a tlhela a va ni ntokoto swin’we ni vapfuni vakwe lava swi nga tikaka leswaku va xisiwa hi mavoni lama kanganyisaka, Vakreste “lava va letelaka matimba ya vona ya ku twisisa hi ku ma tirhisa leswaku va hambanisa leswi lulameke ni leswi hoxeke” a va kanganyisiwi hi lava dyondzisaka tidyondzo ta mavunwa ni tifilosofi leti nga ni khombo.—Vaheveru 5:14; Nhlavutelo 2:2.

Vakongomisi va swikepe a va famba ni phepha leri nga ni nxaxamelo wa swihondzo leswi va nga ta swi vona endleleni. Phepha rero a ri hlamusela leswaku xihondzo ha xin’we xi njhani, ku katsa ni ndlela yo hlawuleka leyi rivoni ra kona ri voningaka ha yona. Buku yin’wana yi ri: “Vakongomisi va xikepe va kambisisa xihondzo lexi va xi vonaka—ndhawu leyi va nga eka yona—hi ku langutisa ndlela leyi xihondzo xexo xi nga xiswona kutani va hlaya leswi nga eka phepha leri nga ni nxaxamelo wa swihondzo.” (The World Book Encyclopedia) Hi ndlela leyi fanaka, Rito ra Xikwembu ri pfuna vanhu va timbilu letinene leswaku va kuma vugandzeri bya ntiyiso ni lava lwelaka ku byi landzela, ngopfu-ngopfu emasikwini lawa yo hetelela laha Yehovha a byi tlakuseleke ehenhla ka vukhongeri bya mavunwa. (Esaya 2:2, 3; Malakiya 3:18) Loko Esaya 60:2, 3 yi kombisa ku hambana lokukulu exikarhi ka vugandzeri bya ntiyiso ni bya mavunwa, yi ri: “Munyama wu ta funengeta misava, ni ku dzwihala lokukulu ku ta funengeta vanhu va matiko; kambe Yehovha u ta voninga ehenhla ka wena, ku vangama ka yena ku ta vonaka ehenhla ka wena. Kunene matiko ma ta ya eku vonakaleni ka wena, ni tihosi eku vangameni ka ku voninga ka wena.”

Leswi vanhu va timiliyoni lava humaka eka matiko hinkwawo va hambetaka va kongomisiwa hi ku vonakala ka Yehovha, a va nge tshovekeriwi hi xikepe xa vona xo fanekisela exiphen’wini lexi xo hetelela xa riendzo ra vona. Ematshan’weni ya sweswo, va ta xi kongomisa va hundza masiku lama saleke ya mafambiselo ya sweswi ya swilo kukondza va ya nghena ehlalukweni ro rhula ra misava leyintshwa va hlayisekile.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso eka tluka 15]

Ku fana ni vakongomisi va xikepe, Vakreste va ni vuxiyaxiya leswaku va nga xisiwi hi mavoni lama kanganyisaka